Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IX Pa 129/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 lutego 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku

Wydział IX Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący : SSO Maria Olszowska

Sędziowie: SSO Maria Konieczna /spr/

SSO Mariola Łącka

Protokolant: st. sekretarz sądowy Dagmara Mazurkiewicz

przy udziale ./.

po rozpoznaniu w dniu 27 lutego 2014r. w Rybniku

sprawy z powództwa M. K. / K./

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o odszkodowanie i sprostowanie świadectwa pracy

oraz z powództwa wzajemnego (...) Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko M. K./ K./

o odszkodowanie

na skutek apelacji powoda - pozwanego wzajemnego M. K. / K./

od wyroku Sądu Rejonowego w Jastrzębiu- Zdroju Wydziału IV Pracy

z dnia 12 sierpnia 2013 r. sygn. akt IV P 231/12

1.  zmienia zaskarżony wyrok w pkt. 2 w ten sposób, iż oddala powództwo pozwanej - powódki wzajemnej (...) Spółki Akcyjnej w W.,

2.  zmienia zaskarżony wyrok w pkt.3 w ten sposób , iż wzajemnie znosi pomiędzy stronami koszty zastępstwa procesowego za I instancję,

3.  oddala apelację w pozostałej części,

4.  wzajemnie znosi pomiędzy stronami koszty zastępstwa procesowego za II instancję.

Sędzia: Przewodniczący: Sędzia:

SSO Maria Konieczna SSO Maria Olszowska SSO Mariola Łącka

Sygn. akt IX Pa 129/13

UZASADNIENIE

W pozwie przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W. powód M. K. domagał się zobowiązania pozwanej do sprostowania świadectwa pracy z dnia 02.03.2009 r. w zakresie: a) pkt 1, przez zmianę informacji po słowie „w okresie" przez ich usunięcie i w ich miejsce wpisanie „od dnia 01.09.2007r. do dnia 21.02.2012r.", b) pkt 1, przez zmianę informacji po słowie „1/2 etatu" przez ich usunięcie i w ich miejsce wpisanie „od dnia 01.10.2007r. do dnia 21.02.2012r. - pełny etat", c) pkt 2, poprzez zmianę informacji po słowie (...) przez ich usunięcie i w ich miejsce wpisanie „od dnia 01.07.2011r. do dnia 21.02.2012r. - Dyrektor Biura Eksportu, Rynki Wschodnie", d) pkt 3, przez zmianę informacji po słowie „bez wypowiedzenia" przez ich usunięcie i w ich miejsce wpisanie „przez pracodawcę za wypowiedzeniem (art. 30 § 1 pkt 2 k.p.)" oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kwoty 12.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia

z winy pracodawcy i o zasądzenie od pozwanej na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód podniósł, iż był zatrudniony u pozwanej w okresie od dnia 01.09.2007r. do dnia 21.02.2012r. na różnych stanowiskach, ostatnio Dyrektora Biura Eksportu, Rynki Wschodnie. W dniu 21.02.2012r. złożył pozwanej oświadczenie

o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy, jako przyczynę podając brak pełnego odprowadzenia przez pracodawcę składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne oraz na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń pracowniczych

z tytułu zatrudnienia powoda w okresie jego pracy. O fakcie tym powód dowiedział się

w dniu 17.02.2012r., kiedy to otrzymał zaświadczenie z ZUS. Pozwana, pomimo ustania stosunku pracy w opisany sposób, nie wydała powodowi niezwłocznie świadectwa pracy. Pozwana zdaje się nie przyjmować do wiadomości, że stosunek pracy ustał wraz ze złożeniem ww. oświadczenia powoda. Swoje stanowisko wyraziła w piśmie z dnia 21.02.2012r., wręczonym powodowi w tym samym dniu w zakładzie pracy, w którym stwierdziła,

że oświadczenie powoda uznaje za bezzasadne. W dniu 08.03.2012r. pozwana złożyła powodowi bezskuteczne oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika, doręczone pocztą w dniu 12.03.2012r. Oba pisma zostały wręczone powodowi już po złożeniu przez niego oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy, co potwierdza treść obu pism pozwanej. Pozwana nie odwołała się od oświadczenia powoda do Sądu Pracy w ustawowym 14-dniowym terminie (art. 264 § 2 k.p.) i stąd utraciła prawo kwestionowania ww. rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy.

Świadectwo pracy zostało sporządzone prawie po miesiącu od zakończenia stosunku pracy i w swej treści zawierało nieprawdziwe informacje. Bezpodstawnie wskazano w nim,

że powód był zatrudniony u pozwanej w okresie od dnia 01.09.2007r. do dnia 12.03.2012r. oraz że stosunek pracy z powodem ustał w wyniku: „rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia (art. 52 § 1 pkt 1 KP)". Świadectwo pracy zostało doręczone powodowi przesyłką pocztową, którą odebrał w dniu 27.03.2012r. Jako że zawierało ono informacje niezgodne z prawdą, pismem z dnia 0204.2012r. powód złożył pozwanej wniosek

o sprostowanie świadectwa pracy. W odpowiedzi, pismem z dnia 11.04.2012r. doręczonym powodowi w dniu 13.04.2012r. pozwana odmówiła sprostowania świadectwa pracy. Zachowanie pozwanej jest niezrozumiałe, całkowicie bezzasadne i nieznajdujące oparcia

w obowiązujących przepisach ani też w okolicznościach niniejszej sprawy. Skoro powód

w dniu 21.02.2012r. złożył oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia

z winy pracodawcy, to z tym dniem ustał stosunek pracy łączący go

z pozwaną, co potwierdza orzecznictwo Sądu Najwyższego. Wskazanie w świadectwie pracy, iż stosunek pracy ustał w dniu 12.03.2012r. w wyniku j.w. nie znajduje odzwierciedlenia

w rzeczywistości i w prawie. Rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło bowiem w dniu 21.02.2012r. i jakiekolwiek późniejsze czynności zmierzające do zakończenia stosunku pracy dokonane przez pozwaną są pozbawione znaczenia prawnego. W tej sytuacji, w pkt 1 i 2 świadectwa pracy pozwana powinna wskazać kolejno, iż powód był zatrudniony u niej

w okresie od dnia 01.09.2007r. do dnia 21.02.2012r., że stosunek pracy ustał w wyniku: „przez pracodawcę za wypowiedzeniem (art. 30 § 1 pkt 2 k.p.)".

Powód wskazał, iż zachował terminy dotyczące sprostowania świadectwa pracy, gdy zostało mu ono doręczone w dniu 27.03.2012r., a wniosek o sprostowanie został złożony

w dniu 02.04.2012r., odpowiedź odmowną doręczono w dniu 13.04.2012r.

Powód podniósł, iż zgodnie z art. 55 § l' k.p. w sytuacji rozwiązania umowy o pracę przez pracownika bez wypowiedzenia z winy pracodawcy, pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Skoro pozwana nie odwołała się w ustawowym terminie od oświadczenia powoda w tym zakresie, uznać należy, że utraciła ona możliwość kwestionowania istnienia obowiązku zapłaty odszkodowania na rzecz powoda z ww. tytułu, a więc jego roszczenie stało się wymagalne. Mając na uwadze,

że powód był zatrudniony u pozwanej nieprzerwanie przez prawie 5 lat, okres wypowiedzenia jego umowy o pracę wynosił 3 miesiące. Ostatnie wynagrodzenie powoda wynosiło

4.000,00 zł, zatem należne mu od pozwanej odszkodowanie wynosi 12.000,00 zł, którego nie otrzymał do dnia wniesienia pozwu.

Pismem z dnia 02.04.2012r. powód przyznał, że pozwana częściowo sprostowała

mu świadectwo pracy, bo w sposób prawidłowy określiła okres zatrudnienia, natomiast

w dalszym ciągu błędnie określiła podstawę rozwiązania umowy o pracę .

Pismem z dnia 20.08.2012r. pełnomocnik powoda wniósł o oddalenie powództwa wzajemnego zgłoszonego przez pozwaną w całości oraz zasądzenie od powódki wzajemnej rzecz pozwanego wzajemnego kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Na rozprawie w dniu 04.12.2012r. pełnomocnik powoda oświadczył iż z uwagi

na to, że strona pozwana (powódka wzajemna) wyliczyła odszkodowanie należne powodowi

na wypadek uwzględnienia powództwa głównego na kwotę 12.816,00 zł, rozszerza żądanie pozwu domagając się zasądzenia na rzecz powoda kwoty w takiej wysokości z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

W odpowiedzi na pozew pozwana (...) Spółka Akcyjna w W. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz wniosła o zasądzenie od powoda (pozwanego wzajemnie) na rzecz pozwanej (powódki wzajemnej) kwoty 12.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu wzajemnego do dnia zapłaty oraz zasądzenie od powoda (pozwanego wzajemnie) na rzecz pozwanej (powódki wzajemnej) kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu podniosła, iż wbrew twierdzeniom powoda (pozwanego wzajemnego) pozwana (powódka wzajemna) nie utraciła możliwości kwestionowania istnienia obowiązku zapłaty odszkodowania na rzecz powoda z tytułu art. 55 § l k.p., nie utraciła prawa dochodzenia odszkodowania na podstawie art. 61k.p. W pierwszej kwestii pozwana wskazała, że zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 04.03.1999 r. „w sprawie wniesionej przez pracownika o zasądzenie odszkodowania na podstawie art. 55 § 1 1 k.p. pracodawca może zarzucić brak przyczyny wskazanej w tym przepisie, mimo że sam nie wniósł powództwa

o odszkodowanie przewidziane art. 61k.p.". Wbrew twierdzeniu powoda pozwana nie mogła „odwołać się" od oświadczenia powoda z dnia 21.02.2012 r. (o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia), gdy takie uprawnienie jej nie przysługiwało.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 02.10.1990 r. „termin zawity dochodzenia roszczeń z art. 264 § 1 k.p., dotyczy wyłącznie roszczeń o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne, o przywrócenie do pracy lub odszkodowanie

z art. 45 § 1 k.p., nie odnosi się natomiast do innych roszczeń, choćby wynikających

z naruszenia przepisów prawa dotyczących wypowiadania umów o pracę. Do roszczeń tych znajduje zastosowanie termin przedawnienia z art. 291 § 1 kp". Roszczenie odszkodowawcze pracodawcy z art. 61 'k.p. podlega działaniu regulacji przedawnienia z art. 291 § 2 1 k.p.,

nie podlega zaś regulacji prekluzji z art. 264 § 2 k.p. Odmienne stanowisko czyniłoby „martwą" (zbędną) regulację art. 291 § 2 1 k.p., który w przypadku działania prekluzji

z art. 264 § 2 k.p. nigdy nie mógłby znaleźć zastosowania w praktyce.

Powód sprecyzował jednoznacznie, że zapłaty określonej pozwem kwoty (odszkodowania) domaga się na podstawie art. 55 § l 1 k.p. Z mocy art. 55 § 3 k.p. „rozwiązanie umowy o pracę z przyczyn określonych w § 1 i l' pociąga za sobą skutki, jakie przepisy prawa wiążą z rozwiązaniem umowy przez pracodawcę za wypowiedzeniem". Działanie pracownika na podstawie art. 55 § l 1 k.p. pociąga więc za sobą skutki analogiczne do tych wyrażonych w art. 45 § 1 k.p., tj. przyjęta zostaje fikcja prawna, że rozwiązanie stosunku pracy następuje w taki sposób, jak gdyby wypowiedzenie stosunku pracy zostało dokonane przez pracodawcę (tu: pozwaną) z przyczyn nieuzasadnionych, za co pracownikowi przysługuje roszczenie o odszkodowanie z tego tytułu. W związku z powyższym to powoda

obciążał obowiązek wytoczenia powództwa o odszkodowanie w terminie określonym

w art. 264 § 2 k.p. tj. „w ciągu 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia - liczonym od dnia 21.02.2012r. 14-dniowy zawity termin z art. 264 § 2 k.p. na złożenie pozwu w sprawie odszkodowania upływał z dniem

06.03.2012r., a pozew został złożony w dniu 19.04.2012r. Terminy złożenia pozwu, na które powołuje się powód (liczone od daty uzyskania informacji w kwestii sprostowania świadectwa pracy) dotyczyć mogą wyłącznie realizacji roszczeń, o których mowa w art. 97 - 99 k.p. Roszczenie powoda „w części odszkodowawczej" wobec jednoznacznego sprecyzowania pozwu nie pozostaje w związku z ww. przepisami. Pozwany podnosi zatem zarzut wygaśnięcia (prekluzji) roszczenia powoda o zapłatę odszkodowania na podstawie art. 55 § 1 1 k.p., wnosząc tym samym o oddalenie powództwa w tej części.

Pozwana podniosła, iż niezależnie od zgłoszonych zarzutów i twierdzeń, z ostrożności wskazuje, iż roszczenie powoda o zasądzenie odszkodowania z art. 55 § l 1 k.p. jest bezzasadne. Zgodnie z regułami dowodowymi to na powodzie ciąży obowiązek wykazania, że pozwana (jako pracodawca) „dopuściła się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków'''' wobec powoda (pracownika). Faktem jest (pozwana przyznaje tą okoliczność), że pozwana nie odprowadziła pełnych składek na ubezpieczenie społeczne powoda za wskazane okresy od maja 2009r. do grudnia 2010r. i stąd zbędne będzie przeprowadzanie dowodów na tę okoliczność. Istotne będzie, że fakt problemów finansowych pozwanej, w tym występowania zaległości w płatnościach na rzecz ZUS, był powszechnie znany wśród pracowników pozwanej i na tę okoliczność pozwana przedstawiła stosowne argumenty

i powołała dowody. Pozwana wskazała, że pomimo ciężkiej sytuacji, ogromnych trudności

w „przetrwaniu" na rynku pozwana regulowała na bieżąco wynagrodzenia pracowników,

w tym powoda. Zdaniem pozwanej, uznać należy, że powód składając pozwanej w dniu 21.02.2012r. oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia naruszył

1-miesięczny termin, o którym mowa w art. 52 § 2 k.p. w zw. z art. 55 § 2 zd.

drugie k.p., bo okoliczności, które powołał w złożonym oświadczeniu (nieodprowadzanie lub częściowe nieodprowadzanie składek na ubezpieczenie społeczne) miały miejsce ponad 2 lata wcześniej i powód wielokrotnie wcześniej „uzyskiwał wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy". Zdaniem pozwanej rzeczywistą przyczyną rozwiązania stosunku pracy z pozwaną pozostawała chęć powoda uchylenia się od realizacji obowiązków służbowych, uniemożliwiania przeprowadzenia przez pozwaną weryfikacji realizacji takich obowiązków obciążających powoda. W 2011r. pozwana podjęła działania mające na celu ustalenie przyczyn powstania szkód w spółce (...) ( zależnej od pozwanej) związanych z bezprawnym działaniem dyrektora generalnego tej spółki (niepłacącego

za towary dostarczane przez pozwaną na rynek „wschodni" za pośrednictwem tej spółki, jest to kwota ponad 48 tys. euro). Nadzór tej spółki pozostawał w zakresie obowiązków powoda, co wynikało z jego zakresu obowiązków (pkt III.2), jak i schematu organizacyjnego. Powód nie raportował pozwanej i nie przedstawiał informacji dotyczących działania tej spółki,

co poważnie utrudniało pozwanej dochodzenie roszczeń związanych z zaistniałymi szkodami.

Na początku 2012r. pozwana wezwała powoda do złożenia pisemnych wyjaśnień

w przedmiocie działalności A. R. na potrzeby badania oraz celem podjęcia dalszych działań zmierzających do naprawienia szkód pozwanej przed organami i urzędami w Rosji. Powód od realizacji powyższych obowiązków uchylił się (odmawiając przedstawienia pozwanej jakichkolwiek wyjaśnień). W tej sytuacji pozwana - w związku z trwającym badaniem sprawozdania finansowego - wezwała ostatecznie powoda w dniu 15.02.2012r.

w mailowym poleceniu służbowym do realizacji powyższego obowiązku. Polecenie to zostało ponowione na piśmie w dniu 21.02.2012r. (potwierdzenie odbioru przez powoda na piśmie). W odpowiedzi powód złożył wypowiedzenie umowy o pracę i do chwili obecnej odmówił współpracy w tym zakresie. Istotna jest zbieżność dat działania powoda z działaniem pozwanej. Powód wystąpił bowiem o udzielenie informacji z ZUS zaraz po otrzymaniu polecenia służbowego od pozwanej z dnia 15.02.2012r. dążąc do legalizacji swoich dalszych działań zmierzających do natychmiastowego zaprzestania stosunku pracy i uniemożliwienia realizacji polecenia służbowego. Równolegle ze stosunkiem pracy powód prowadził działalność konkurencyjną wobec pozwanej pełniąc funkcję prezesa zarządu C. E.

Sp. z o.o. z siedzibą w W.. Przedmioty działalności tej spółki i spółki pozwanej w dużym zakresie pokrywały się i oba były wzajemnie konkurencyjne (sprzedaż flag i masztów flagowych) na tym samym rynku (Polska, Ukraina, Rosja). Pozwana wyrażała swoją zgodę na taki stan rzeczy albowiem wzajemne relacje obu podmiotów miały układać się na zasadach: pozwana jako producent towarów i dostawca usług, (...) Sp. z o.o. jako dystrybutor (agent) towarów i usług pozwanej. W tym celu zawarte zostały umowy porządkujące wzajemną współpracę tych podmiotów (i podmiotów powiązanych), ostatnia

z nich już po rozwiązaniu stosunku pracy przez powoda.

Pozwana podniosła także, iż kwestionuje ponadto prawidłowość kwalifikacji zachowania pozwanej - nieodprowadzającej składek na ubezpieczenie społeczne (w części lub całości) - jako „ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika"

w rozumieniu art. 55 § l 1 k.p., gdy: 1) naruszenie takie było niezawinione przez pozwaną, która z przyczyn od siebie niezależnych znalazła się w stanie niewypłacalności, dążąc za wszelką cenę do utrzymania bytu firmy i miejsc pracy, 2) należności wobec ZUS objęte zostały układem i są aktualnie spłacane przez pozwaną, 3) pomimo kilkuletniego upływu czasu kwestia ta nie była podnoszona przez powoda, 4) z tytułu braku odprowadzenia składek powodowi nie wyrządzono żadnej szkody, szkoda taka ma charakter hipotetyczny i może powstać w przyszłości (niedobór w kapitale emerytalnym), tylko wtedy gdyby składki takie nie zostały nigdy przez pozwaną zapłacone (składki takie zostaną odprowadzone wraz

z odsetkami), a odnośnie przepisu art. 55 § l 1 k.p., podnosi się w doktrynie, że zachowanie się pracodawcy musi charakteryzować się winą umyślną lub co najmniej rażącym niedbalstwem, a w okolicznościach sprawy nie sposób takich cech przypisać zachowaniu pozwanej.

Zasadne zaś jest roszczenie odszkodowawcze pozwanej (powódki wzajemnej)

na podstawie art. 61 1 k.p.

Roszczenie powoda o sprostowanie świadectwa pracy przez pozwaną również jest bezzasadne, bo zgodnie z art. 61 § 2 k.p. „w razie orzeczenia przez sąd pracy

o odszkodowaniu, przepisu art. 55 § 3 nie stosuje się". W sytuacji uwzględnienia powództwa pozwanej (powódki wzajemnej ) nie będzie mogło mieć miejsca uwzględnienie roszczenia powoda (pozwanego wzajemnie).

Wyrokiem z dnia 12.08.2013r. w sprawie o sygn. akt IVP 231/12 Sąd Rejonowy

w Jastrzębiu – Zdroju Wydział IV Pracy:

- w pkt 1 oddalił powództwo M. K.,

- w pkt 2 zasądził od powoda ( pozwanego wzajemnie ) M. K. na rzecz pozwanej

( powódki wzajemnej ) (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 12.000,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 09.08.2012r.,

- w pkt 3 zasądził od powoda ( pozwanego wzajemnie ) M. K. na rzecz pozwanej

( powódki wzajemnej ) (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 3.086,96 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy podał, iż ustalił i zważył co następuje:

Powód M. K. zatrudniony był w pozwanym (...) Spółka Akcyjna

w W. w okresie od dnia 01.09.2007r. do dnia 21.02.2012r. na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony w wymiarze ½ etatu, a od dnia 01.10.2007r. - pełnego etatu. W okresie od dnia 01.09.2007r. do dnia 28.02.2009r. zatrudniony był na stanowisku Szefa Biura ds. Sprzedaży – Rynek Wschodni, od dnia 01.03.2009r.

do dnia 30.06.2011 r. - Szefa Eksportu na Rynki Wschodnie – Senior, od dnia 01.07.2011r.

do dnia 21.02.2012 r. - Dyrektora Biura Eksportu, Rynki Wschodnie.

W dniu 21.02.2012r. powód złożył pozwanej oświadczenie o rozwiązaniu umowy

o pracę bez wypowiedzenia wskazując, iż na mocy art. 55 § 1 1 k.p. z dniem 21.02.2012r. rozwiązuje bez zachowania okresu wypowiedzenia umowę o pracę zawartą w dniu 31.08.2007r. z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracodawcy wobec pracownika i podnosząc, iż naruszenie jw. polegało na nieodprowadzeniu składek lub częściowym nieodprowadzaniu składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za wykazane okresy od stycznia 2009r. do grudnia 2010r. wskazując, iż wiedzę o nieodprowadzaniu składek powziął

z Inspektoratu ZUS w W. w dniu 20.02.2012r. oraz, iż powyższe okoliczności wypełniają przesłanki opisane w art. 55 § 1 1 Kodeksu pracy.

Pismem z dnia 21.02.2012r. pozwana poinformowała powoda, iż złożone przez niego wypowiedzenie umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia z winy pracodawcy uznaje za bezzasadne oraz, iż w związku z tym pozwana wzywa powoda do stawiennictwa

w miejscu pracy w dniu 22.02.2012 r. celem kontynuowania świadczenia pracy,

w szczególności realizacji obowiązków nałożonych na niego w poleceniu służbowym zawartym w mailu z dnia 15.02.2012 r. (dotyczącym A. R.), a nadto, iż brak stawiennictwa i kontynuowania jw. zostanie uznany za porzucenie pracy i skutkować będzie rozwiązaniem umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia z winy pracownika oraz dochodzeniem dalszych roszczeń z tym związanych, podobnie zakwalifikowany zostanie brak realizacji w/w polecenia służbowego.

Pismem z dnia 08.03.2012r. doręczonym powodowi w dniu 12.03.2012r. pozwana

na podstawie art. 52 § 1 pkt 1k.p. z dniem 08.03.2012r. rozwiązała z powodem umowę

o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia wskazując jako przyczynę ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, tj.: brak wykonania polecenia służbowego

nr 1/2012 z dnia 15.02.2012r., którym to zaniechaniem uniemożliwił powód wyjaśnienie okoliczności niezbędnych z punktu widzenia ochrony interesów majątkowych pracodawcy oraz dochodzenia ewentualnych roszczeń odszkodowawczych w związku z naruszeniem tych interesów (w zakresie spraw związanych z działalnością spółki zależnej A. R.), nieusprawiedliwiony brak stawiennictwa w miejscu pracy od dnia 22.02.2012r. mimo wezwania pracodawcy skierowanego do pracownika w dniu 21.02.2012r. (porzucenie miejsca pracy), rażące zaniedbania obowiązku pracowniczego polegającego na braku należytego nadzoru nad działalnością spółki zależnej A. R. (punkt III, 2 zakresu obowiązków),

w wyniku czego pracodawcy została wyrządzona znaczna szkoda majątkowa, której naprawienie może dodatkowo okazać się niemożliwe lub znacząco utrudnione na skutek odmowy współpracy z pracodawcą w kwestii wyjaśnienia przyczyn i okoliczności temu towarzyszących. Pozwana wskazała, iż podstawę prawną rozwiązania umowy o pracę stanowi art. 52 § 1 pkt 1 k.p.

Pismo zawierało również stosowne pouczenie odnośnie możliwości odwołania się

do Sądu.

Pismem z dnia 02.04.2012 r. powód zwrócił się do pozwanej o sprostowanie świadectwa pracy z dnia 19.03.2012r., doręczonego mu w dniu 27.03.2012r. przez: 1) zmianę zawartych w pkt 1 informacji po słowie „w okresie" przez ich usunięcie i w ich miejsce wpisanie „od dnia 1.09.2007r. do dnia 21.02.2012r.", 2) zmianę zawartych w pkt 1 informacji po słowie „1/2 etatu" przez ich usunięcie i w ich miejsce wpisanie „od dnia 1.10.2007r.

do dnia 21.02.2012r. - pełny etat", 3) zmianę zawartych w pkt 2 informacji po słowie (...) przez ich usunięcie i w ich miejsce wpisanie „od dnia 1.07.2011r. do dnia 21.02.2012r. - Dyrektor Biura Eksportu, Rynki Wschodnie", 4) zmianę zawartych w pkt 3a informacji

po słowie „bez wypowiedzenia" przez ich usunięcie i w ich miejsce wpisanie „( art. 55 § 1 1 KP)". Powód poinformował, iż sprostowanie świadectwa pracy jest konieczne z uwagi

na fakt, iż rzeczywiste rozwiązanie umowy o pracę nastąpiło w dniu 21.02.2012r. przez złożenie przez niego wypowiedzenia umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy na podstawie art. 55 § l 1 k.p. Tym samym wypowiedzenie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 k.p. z dnia 08.03.2012r. należy uznać

na bezprzedmiotowe.

W piśmie z dnia 11.04.2012 r. pozwana początkowo oświadczyła, iż w odpowiedzi

na pismo powoda z dnia 02.04.2012r., doręczone w dniu 04.04.2012r., iż odmawia sprostowania świadectwa pracy wystawionego w dniu 19.03.2012 r. Nadto, iż z uwagi

na upływ terminu, o którym mowa w art. 52 § 2 k.p. w zw. z art. 55 § 2 zd. drugie k.p., oświadczenie powoda o rozwiązaniu umowy o pracę z winy pracodawcy było bezskuteczne.

W kolejnym piśmie z dnia 20.04.2012r. pozwana zmieniła swoje stanowisko

i dokonała sprostowania świadectwa pracy powoda w ten sposób, że w punkcie 3 zapisano, że do rozwiązania umowy o pracę doszło bez wypowiedzenia (art.55 § l 1 k.p.), a nadto zaznaczono, że powód zatrudniony był do dnia 21.02.2012r..

Pozwana nie odprowadziła pełnych składek na ubezpieczenie społeczne powoda

w wskazanych wyżej okresach. Fakt problemów finansowych pozwanej, w tym występowania zaległości w płatnościach na rzecz ZUS, był powszechnie znany wśród pracowników pozwanej. Pozwana w dniu 18.05.2009r. - w związku z powstaniem stanu niewypłacalności - złożyła w Sądzie Rejonowym w Gliwicach wniosek o ogłoszenie upadłości, o czym - będąc spółką publiczną - natychmiast poinformowała w oficjalnych komunikatach. Sąd Rejonowy w Gliwicach postanowieniem z dnia 08.10.2009r. wydanym

w sprawie o sygn. akt XII GU 64/09 ogłosił upadłość z możliwością zawarcia układu dłużnika, tj. pozwanej. Powód będąc zatrudnionym u pozwanej na wysokim stanowisku kierowniczym miał świadomość sytuacji finansowej pozwanej, w tym tego, że pozwana posiada zaległości wobec ZUS z tytułu świadczeń pracowniczych. Obecnie na mocy zawartego układu z wierzycielami, w tym ZUS, pozwana reguluje „zaległe" (z okresu 2009 - 2010, aktualne są płacone na bieżąco) składki wobec ZUS na warunkach „układowych",

na które zgodę wyraził ZUS.

Roszczenie powoda (pozwanego wzajemnego) nie zasługiwało na uwzględnienie.

Na uwzględnienie zasługiwało zaś powództwo wzajemne pozwanej (powódki wzajemnej). Bezspornym w sprawie było, iż :

1.powód (pozwany wzajemny) był zatrudniony u pozwanej (powódki wzajemnej)

w okresie oraz na stanowisku jak w stanie faktycznym;

2.w dniu 21.02.2012r. powód złożył pozwanej oświadczenie o rozwiązaniu umowy

o pracę bez wypowiedzenia. W w/w piśmie wskazał, iż na mocy art. 55 § 1 1 k.p.

z dniem 21.02.2012r. rozwiązuje bez zachowania okresu wypowiedzenia umowę

o pracę zawartą w dniu 31.08.2007r. z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracodawcy wobec pracownika polegającego na nieodprowadzeniu składek

na poszczególne fundusze ubezpieczeń bądź na częściowym ich nieodprowadzaniu

za wskazane okresy gdy, wiedzę o nieodprowadzaniu powyższych składek powziął

z Inspektoratu ZUS w W. w dniu 20.02.2012r., a powyższe okoliczności wypełniają przesłanki opisane w art. 55 § 1 1 k.p.

3.pismem z dnia 08.03.2012r. doręczonym powodowi w dniu 12.03.2012r. pozwana

na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 k.p. z dniem 08.03.2012r. rozwiązała z powodem umowę

o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia, jako przyczynę wskazując ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, tj.: brak wykonania polecenia służbowego

nr (...) z dnia 15.02.2012r., którym to zaniechaniem uniemożliwił powód wyjaśnienie okoliczności niezbędnych z punktu widzenia ochrony interesów majątkowych pracodawcy oraz dochodzenia ewentualnych roszczeń odszkodowawczych w związku z naruszeniem tych interesów (w zakresie spraw związanych z działalnością spółki zależnej A. R.), nieusprawiedliwiony brak stawiennictwa w miejscu pracy od dnia 22.02.2012r., mimo wezwania pracodawcy skierowanego do pracownika w dniu 21.02.2012r. (porzucenie miejsca pracy), rażące zaniedbania obowiązku pracowniczego polegającego na braku należytego nadzoru nad działalnością spółki zależnej A. R. (punkt III, 2 zakresu obowiązków),

w wyniku czego pracodawcy została wyrządzona znaczna szkoda majątkowa, której naprawienie może dodatkowo okazać się niemożliwe lub znacząco utrudnione na skutek odmowy współpracy z pracodawcą w kwestii wyjaśnienia przyczyn i okoliczności temu towarzyszących. Pozwana wskazała, iż podstawę prawną rozwiązania umowy o pracę stanowi art. 52 § 1 pkt 1 k.p. Pismo zawierało stosowne pouczenie odnośnie możliwości odwołania się do Sądu. Od rozwiązania umowy o pracę w trybie art.52 § 1 pkt 1 k.p. powód odwołania nie wniósł.

Spór dotyczył kwestii zasadności oświadczenia woli powoda w zakresie rozwiązania

z pozwaną umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy.

Spór nie dotyczył zasadności oświadczenia pozwanej – powódki wzajemnej

w przedmiocie rozwiązania z powodem umowy o pracę w trybie art.52 k.p., bo w pozwie

z dnia 19.04.2012r. powód – pozwany wzajemny takiego roszczenia nie zgłosił, a pismem

z dnia 20.04.2012r. pozwana dokonała sprostowania świadectwa pracy powoda w ten sposób, że w punkcie 3 zapisała, że do rozwiązania umowy o pracę doszło bez wypowiedzenia, ale

w trybie art.55 § l 1 k.p., a nadto zaznaczono, że powód zatrudniony był do dnia 21.02.2012r.

W sprawie chodziło o ustalenie czy pozwana – powódka wzajemna dopuściła się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec powoda – pozwanego wzajemnie

i tym samym, czy ten miał prawo rozwiązać umowę o pracę w trybie art.55 1§1 k.p. A jeżeli nie, to czy pozwanej – powódce wzajemnej przysługuje odszkodowanie z art.61 1 k.p.

W myśl art. 55§ 1 1 k.p. pracownik może rozwiązać umowę o pracę w trybie określonym w § 1 także wtedy, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika; w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

Art. 55 § 2 k.p. stanowi zaś, iż oświadczenie pracownika o rozwiązaniu umowy

o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie, z podaniem przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy. Przepis art. 52 § 2 k.p. stosuje się odpowiednio

co oznacza, że rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracownika wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy.

Z kolei art. 61 1 k.p. stanowi, iż w razie nieuzasadnionego rozwiązania przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 55 § 1 1 k.p. pracodawcy przysługuje roszczenie o odszkodowanie. O odszkodowaniu orzeka sąd pracy.

W pierwszej kolejności należy ustalić czy powód – pozwany wzajemny dochował terminu przewidzianego art.52§ 2k.p.w zw.z art.55§ 2 k.p. Powód – pozwany wzajemnie miał możliwość rozwiązania umowy o pracę z pozwaną (powódką wzajemną) w terminie

1 miesiąca od uzyskania przez niego wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy.

Z ustaleń faktycznych niniejszej sprawy wynika, iż powód nie dotrzymał powyższego terminu. Fakt bowiem problemów finansowych pozwanej, w tym występowania zaległości

w płatnościach na rzecz ZUS, był powszechnie znany wśród pracowników pozwanej. Pozwana w dniu 18.05.2009r. - w związku z powstaniem stanu niewypłacalności - złożyła

w Sądzie Rejonowym w Gliwicach wniosek o ogłoszenie upadłości, o czym - będąc spółką publiczną - natychmiast poinformowała w oficjalnych komunikatach. Sąd Rejonowy

w Gliwicach postanowieniem z dnia 08.10.2009r. wydanym w sprawie o sygn. akt XII GU 64/09 ogłosił upadłość z możliwością zawarcia układu dłużnika. Komunikaty i fakty z tym związane były żywo dyskutowane wśród wszystkich pracowników pozwanej. Tym kwestiom, tj. złożenia takiego wniosku, sytuacji finansowej pozwanej, w tym problemów

w odprowadzaniu składek ubezpieczeniowych do ZUS były poświęcone spotkania „kadry menadżerskiej" pozwanej, w których osobiście uczestniczył powód. Powód był bowiem zatrudniony u pozwanej na wysokim stanowisku kierowniczym. Z racji zajmowanego stanowiska i pełnionych obowiązków powód posiadał bardzo dobrą znajomość sytuacji finansowej pozwanej w tym tego, że pozwana posiada zaległości wobec ZUS z tytułu świadczeń pracowniczych.

Te okoliczności potwierdzają przesłuchani w sprawie świadkowie: R. M., E. K., K. K.. Świadek R. M. zeznał m.in., że wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony w 2009r., że w tym czasie sytuacja finansowa spółki była trudna, dochodziło do redukcji zatrudnienia, Spółka nie mogła startować w przetargach, gdyż nie mogła dostarczyć zaświadczenia o niezaleganiu ze składkami na ZUS. Podobnie sytuację Spółki opisywał świadek K. K. i świadek E. K. oraz słuchani w charakterze pozwanych B. H. i. Z. S.Wszyscy zgodnie potwierdzili, że pracownicy pozwanej wiedzieli o trudnej sytuacji spółki, w tym

o nieopłacaniu składek na ZUS. Były organizowane specjalne spotkania, na których to było omawiane. W świetle ich zeznań nie zasługują na wiarę twierdzenia powoda jakoby będąc zatrudniony u pozwanej i to na eksponowanym stanowisku nie wiedział o trudnej sytuacji finansowej pozwanej. Przeczą temu też zasady logiki i zdrowego rozsądku szczególnie,

że powód systematycznie uzyskiwał z ZUS informacje o stanie swojego konta w ZUS.Informacje takie kierowane są co roku do każdego ubezpieczonego i zawierają dane na temat comiesięcznie odprowadzanych (lub nieodprowadzanych) składek na ubezpieczenie społeczne. Przeczą temu również dokumenty złożone przez pozwaną np. informacje mailowe.

Zeznania świadka R. G. nie są istotne dla ustalenia kwestii czy powód wiedział o trudnościach finansowych pozwanej czy nie w szczególności, że świadek nie miał wiedzy na temat tego czy powód posiadał takie wiadomości, a świadek u pozwanej zatrudniony był dopiero od 2010r. Równocześnie jednak przyznał, że spółka miała w nazwie „w upadłości układowej”, a więc musiała mieć problemy finansowe.

Reasumując, twierdzenia powoda, że o nieodprowadzaniu składek na ZUS dowiedział się dopiero z pisma ZUS z dnia 17.02.2012r. doręczonego mu w dniu 20.02.2012r., nie mogą się ostać. Tym samym powód składając pozwanej (powódce wzajemnej ) w dniu 21.02.2012r. oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia naruszył 1-miesięczny termin określony w art. 52 § 2 k.p. w zw. z art. 55 § 2 k.p. Okoliczności, które powód powołał w złożonym oświadczeniu, tj. nieodprowadzanie lub częściowe nieodprowadzanie składek

na ubezpieczenie społeczne, miały już bowiem miejsce ponad dwa lata wcześniej i powód

o tym wiedział.

Należy także zaznaczyć, iż obecnie pozwana (powódka wzajemna) na mocy układu zawartego z wierzycielami, w tym z ZUS, reguluje „zaległe" (z okresu 2009 - 2010) składki wobec ZUS na warunkach „układowych", na które zgodę wyraził ZUS. O zawarciu układu

na takich warunkach świadomość musiał również posiadać powód z racji zajmowanego

u pozwanej stanowiska i pełnionych obowiązków.

Zdaniem Sądu oświadczenie powoda o rozwiązaniu umowy o pracę z winy pracodawcy było nieuzasadnione (vide pismo powoda z dnia 21.02.2012r. ). Przesłanką rozwiązania stosunku pracy przez pracownika bez wypowiedzenia jest dopuszczenie się przez pracodawcę ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika. Artykuł 55 § 1 1 k.p. nie precyzuje, które obowiązki mają charakter podstawowy. Jako nadmiernie uproszczony jawi się pogląd, odwołujący się tylko do obowiązków wyliczonych w art. 94 k.p. Ich ranga jest silnie zróżnicowana. Obok takich, które niewątpliwie mają przymiot podstawowości (np. pkt 2b, 4, 5, 6, 9), ów przepis statuuje także obowiązki o charakterze organizacyjnym, którym nie sposób przypisać tej cechy. Zgodnie z postanowieniami

art. 55 § 1 1 k.p. naruszenie obowiązków wobec pracownika musi być ciężkie. W praktyce oznacza to, iż jego następstwa dotkliwie godzą w interesy pracownika. Dotyczy to nie tylko interesów o charakterze prawnym. W zakres ochrony wchodzą też wszystkie inne życiowo istotne, począwszy od ściśle osobistych, skończywszy na szeroko pojmowanych interesach ekonomiczno-socjalnych. Zatem pracownik nie jest uprawniony do rozwiązania umowy

o pracę bez wypowiedzenia w trybie art.55 § 1 1 k.p., jeżeli naruszenie podstawowego obowiązku przez pracodawcę nie skutkuje dlań poważnymi następstwami. Ocena tych następstw w postępowaniu sądowym powinna być zindywidualizowana, odnosząca się

do obiektywnych okoliczności zaistniałych w konkretnej sprawie. Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego ( wyrok z dnia 10.11.2010 r. I PK 83/10 -LEX nr 737372) określenie "ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków" w art. 55 § 1 (1) k.p. oznacza naruszenie przez pracodawcę z winy umyślnej lub wskutek rażącego niedbalstwa obowiązków wobec pracownika, stwarzające realne zagrożenie istotnych interesów pracownika lub powodujące uszczerbek w tej sferze. W okolicznościach niniejszej sprawy brak zaś znamion takiego zachowania pozwanej (powódki wzajemnej).

Zdaniem Sądu zaniechanie zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne, stanowiłoby ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków wobec pracownika, jeżeli działanie bądź zaniechanie pracodawcy byłoby zawinione, a w jego następstwie pracownik zostałby pozbawiony prawa do świadczeń. Tymczasem na tym etapie nie wyrządzono powodowi żadnej szkody. Szkoda taka ma charakter czysto hipotetyczny i może co najwyżej powstać

w przyszłości (niedobór w kapitale emerytalnym) i tylko wtedy gdyby składki te nie zostały

w terminie późniejszym odprowadzone. Tymczasem pozwana odprowadza regularnie zaległe składki wraz z odsetkami.

Reasumując, przyczyna powołana przez powoda (pozwanego wzajemnego) w jego oświadczeniu z dnia 21.02.2012r. o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia była, biorąc pod uwagę długi okres czasu od uzyskania przez niego wiadomości o istnieniu takiej okoliczności, nieuzasadniona. Co więcej, zgodnie z twierdzeniami pozwanej w niniejszej sprawie, nie można zakwalifikować zachowania pozwanej (powódki wzajemnej) polegającego na nieodprowadzaniu składek na ubezpieczenie społeczne (w części lub całości) - jako „ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika" w rozumieniu art. 55 § l 1 k.p. Po pierwsze takie zachowanie pozwanej było niezawinione, nastąpiło

z przyczyn od niej niezależnych, znalazła się ona bowiem w stanie niewypłacalności, dążąc do utrzymania firmy i miejsc pracy. W tym czasie terminowo wypłacała pracownikom wynagrodzenie. Po wtóre, z tytułu braku odprowadzenia w/w składek powodowi przynajmniej na razie nie wyrządzono szkody. Szkoda taka, jak trafnie wskazał pełnomocnik pozwanej, ma charakter hipotetyczny i może co najwyżej powstać w przyszłości o ile pozwana nie odprowadzi zaległych składek powoda.

Tym samym należy stwierdzić, iż rozwiązanie przez powoda z pozwaną umowy

o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia w trybie art. 55 § 1 1k.p. było nieuzasadnione, co więcej dokonane po upływie miesięcznego terminu przewidzianego w art. 55 § 2 k.p.a.

co za tym idzie pozwanej – powódce wzajemnej z tego tytułu przysługuje na zasadzie

art. 61 1 k.p. odszkodowanie.

Na marginesie należy stwierdzić, że rozważania obu stron procesu na temat terminu

do zgłoszenia roszczeń w trybie art. 55 § l 1 k.p. in fine i art.61 1 k.p. były bezprzedmiotowe.

W sprawie nie znajduje zastosowania art.264 k.p. tylko odpowiednio art. 291 § 1 k.p.

w zakresie przedawnienia roszczeń powoda, które wywodzi on z art. 55 1§1 k.p.

i art. 291 § 2 k.p. w zw. z art.291 § 2 1 k.p. w zakresie przedawnienia roszczeń pozwanej wywodzonych z art.61 1 k.p . W świetle brzmienia powołanych przepisów, zarówno jedna jak i druga strona procesu zgłosiła swoje roszczenia w ustawowym terminie.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, iż roszczenie odszkodowawcze powoda (pozwanego wzajemnego) M. K. na podstawie art. 55 § 11 k.p. nie zasługiwało na uwzględnienie, a co za tym idzie jego żądanie sprostowania świadectwa pracy również okazało się niezasadne, a to w świetle art. 61 2 § 2 k.p. w zw. z art.55§3 k.p. W tej sytuacji wobec nieuzasadnionego rozwiązania przez powoda (pozwanego wzajemnego) M. K. umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 55 § 1 1 k.p. pozwanemu pracodawcy (powodowi wzajemnemu) przysługiwało odszkodowanie.

Dlatego też Sąd w pkt 1 wyroku oddalił powództwo.

W pkt 2 wyroku Sąd na zasadzie w/w art. 61 1 kp w zw. z art.. 61 2 § 1 k.p zasądził

od powoda (pozwanego wzajemnego) M. K. na rzecz pozwanej (powódki wzajemnej) kwotę 12.000,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 09.08.2012r. (data wniesienia powództwa wzajemnego) tytułem odszkodowania za nieuzasadnione rozwiązanie przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 55 § 1 1 k.p.

O odsetkach orzeczono na mocy art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 300 k.p.

W pkt 3 wyroku o kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98§1 i 3 k.p.c. i zasądził

od powoda (pozwanego wzajemnego) na rzecz pozwanej (powódki wzajemnej) kwotę 3.086,96 zł tytułem zwrotu kosztów procesu w tym kwotę 1.817,00 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika procesowego pozwanej (powódki wzajemnej) będącego adwokatem, ustaloną na podstawie § 12 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie… oraz kwotę 669,96 zł tytułem zwrotu kosztów dojazdów pełnomocnika procesowego pozwanej (powódki wzajemnej) (zgodnie ze złożonym spisem kosztów ) i opłatą od pozwu wzajemnego w kwocie 600,00 zł.

W apelacji od wyroku powód zaskarżając go w całości zarzucił mu:

1.  naruszenie przepisów postępowania cywilnego – art.233§1 k.p.c. przez błędną ocenę dowodów i niesłuszne przyjęcie, że powód dowiedział się o podstawach

do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika przez pracodawcę przed dniem 20.02.2013r., co miało wpływ na wynik sprawy, gdy w ten sposób zostałby przekroczony termin do złożenia oświadczenia w przedmiocie rozwiązania umowy

o pracę, co skutkowałoby oddaleniem powództwa,

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego, to jest art.55§1(1) k.p. w związku

z art.94 pkt 5 k.p. przez jego błędną wykładnię i nieuprawnione przyjęcie, że brak odprowadzania przez pracodawcę składek na ubezpieczenie społeczne nie skutkuje poważnymi następstwami dla pracownika, a więc nie może być podstawą do rozwiązania przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika przez pracodawcę.

Wskazując na powyższe powód wniósł o:

- zmianę wyroku w zaskarżonej części i uwzględnienie wniesionego powództwa w tym zakresie oraz o oddalenie powództwa wzajemnego w całości i o

- obciążenie pozwanej kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego przed obiema instancjami według norm przepisanych.

W uzasadnieniu apelacji powód generalnie podniósł, iż swoje stanowisko Sąd I instancji oparł w głównej mierze na dwóch podstawach: pierwszej, że powód nie zachował terminu do złożenia pracodawcy oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia, gdy dowiedział się o braku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne przed dniem 20.02.2012r, drugiej polegającej na poglądzie, że brak opłacania przez pracodawcę składek na ubezpieczenie społeczne pracownika nie jest przykładem ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika, a z takim rozstrzygnięciem nie sposób się zgodzić z następujących przyczyn, a to:

1)  odnośnie naruszenia przepisów postępowania cywilnego – art.233§1 k.p.c., gdy:

- Sąd I instancji uznał, iż powód nie zachował 1-miesięcznego terminu do złożenia oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia przewidzianego przepisem art.52§2 k.p. w związku z art.55§2 k.p., gdy bliższa analiza zeznań świadków i przesłuchania stron prowadzi do odmiennych wniosków,

- powód zaprzeczył, by został kiedykolwiek powiadomiony przez pracodawcę o braku odprowadzania jego składek, nie miał dostępu do dokumentacji księgowej, a informację

w tym przedmiocie uzyskał dopiero w dniu 20.02.2012r., po otrzymaniu zaświadczenia z ZUS i była to pierwsza informacja, z której wynikało, jakie dokładnie składki i za jakie okresy nie były opłacone, a wcześniej nie miał wiedzy o tym, że jego składki nie są odprowadzone, świadkowie wnioskowani przez pozwaną zeznawali, że pracodawca nie informował indywidualnie pracowników o zaległościach w płatności składek,

- nie można podzielić stanowiska Sądu I instancji, według którego powód dowiedział się

o zaległościach w płatności składek podczas spotkań zarządu spółki z pracownikami,

na których omawiano sytuację finansową spółki, gdy żaden ze świadków nie potrafił stanowczo potwierdzić, że powód brał udział w tych spotkaniach, trudno przyjąć

za udowodnioną okoliczność, iż powód w ogóle brał udział w spotkaniach z zarządem spółki, na których była omawiana trudna sytuacja finansowa spółki, zeznania świadków ograniczają się do ostrożnych przypuszczeń,

- nawet jeśli hipotetycznie przyjąć, iż powód brał udział w ww. spotkaniach, nikt nie podawał na nich informacji o tym czy pracodawca zalega ze składkami na ubezpieczenia wszystkich pracowników albo tylko ich części, składki na jakie ubezpieczenie i za jakie okresy nie zostały opłacone i czy pracodawca zalega ze składkami powoda, zeznania świadków pozwalają sądzić, że na spotkaniach z pracownikami podano co najwyżej jedynie ogólne informacje o zaległościach w opłacaniu składek,

- odnosząc się do twierdzenia Sądu I instancji, iż powód dowiedział się o zaległościach

w opłacaniu jego składek z informacji o stanie swego konta w ZUS, w których zawarte są dane o opłaconych składkach, gdy powód konsekwentnie twierdził, iż nie przypomina sobie, aby otrzymał takie informacje z uwagi na upływ czasu i ilość korespondencji, którą otrzymuje, a takim wypadku ciężar udowodnienia takiej okoliczności, zgodnie z art.6 k.c., spoczywa na pozwanej, która z tej okoliczności próbuje wywodzić skutki prawne, pozwana mogła wnioskować, aby Sąd I instancji wystąpił do Oddziału ZUS właściwego dla powoda o przesłanie treści takich informacji wraz z podaniem daty otrzymania korespondencji, czego jednak zaniechała, tym samym okoliczność ta nie została udowodniona i pozostała jedynie niepopartym dowodami twierdzeniem pozwanej,

- rozważania te mają istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, gdy zgodnie a art.52§2 k.p. w związku z art.52§2 k.p. rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracownika wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy – wynika stąd, iż powyższy termin rozpoczyna bieg od dnia uzyskania wiadomości, a nie o możliwości jej uzyskania, czy też powzięcia podejrzeń. Powód był uprawniony do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia tylko w przypadku powzięcia wiadomości, że pracodawca zalega z płatnością jego składek, a nie któregokolwiek z pracowników, w tym celu powinien on uzyskać jasną wiadomość, że pracodawca nie opłaca składek konkretnie na jego ubezpieczenie, o okresach zaległości oraz rodzajach nieopłaconych składek. Tylko takie wiadomości dałyby mu uprawnienie do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, gdy art.55§2 k.p. wymaga uzasadnienia przyczyn jego złożenia oraz pozwoliłby na ustalenie początkowej daty biegu 1 –miesięcznego okresu na złożenie oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia. Pierwsza konkretną informacją była informacja z ZUS uzyskana przez powoda w dniu 20.02.2012r., a oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę zostało złożone w dniu 21.02.2012r., a więc z zachowaniem 1- miesięcznego terminu od dnia uzyskania wiadomości o podstawach rozwiązania umowy. Sąd I instancji twierdząc, iż powód taką wiedzę uzyskał wcześniej, nie wskazał dnia, w którym według niego upłynął termin do złożenia oświadczenia w tym przedmiocie, co było niemożliwe na podstawie zgromadzonych dowodów,

- wobec powyższego należy dojść do wniosku, że powód złożył oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z zachowaniem ustawowego terminu,

2) odnośnie naruszenia przepisów prawa materialnego – art.55§1(1) k.p. w związku z art.95 pkt 5 k.p., gdy:

- jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy, zgodnie z art.94 pkt 5 k.p. jest terminowe i prawidłowe wypłacanie wynagrodzenia, a w zakres tego pojęcia wchodzi realizacja obowiązków pracodawcy jako płatnika składek na ubezpieczenie społeczne pracownika, bo zgodnie z art.46 ust.1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych płatnik składek jest obwiązany, według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać

z dochodów ubezpieczonych, rozliczać i opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy, a pracodawca zaniechał wykonania tego obowiązku przez szereg miesięcy – tym samym brak opłacania składek co do zasady może być podstawą rozwiązania umowy

o pracę przez pracownika podstawie art.55§1(1) k.p.,

- Sąd I instancji w sposób nieuprawniony zakłada, że tylko szkoda realna, a nie hipotetyczna może być uważana za ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracodawcy, stanowisku temu przeczy ugruntowany pogląd Sądu Najwyższego, według którego

„ określenie ” ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków ” w art.55§1(1) k.p. oznacza naruszenie przez pracodawcę z winy umyślnej lub wskutek rażącego niedbalstwa obowiązków wobec pracownika, stwarzające realne zagrożenie istotnych interesów pracownika lub powodujące uszczerbek w tej sferze ” – tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20.11.2010r. sygn. akt I PK 83/10, który Sąd I instancji cytuje w uzasadnieniu ale wyciąga

z niego błędne wnioski, przy podobnych poglądach Sądu Najwyższego w innych przytoczonych wyrokach i przyznaniu przez Sąd I instancji, że szkoda powoda może objawić się w niedoborze w kapitale emerytalnym,

- Sąd I instancji stanął na stanowisku, że skoro pracodawca regularnie odprowadza zaległe składki wraz z odsetkami z wykonaniu układu, to brak jest szkody po stronie powoda, nie wiadomo skąd Sąd I instancji ma pewność, że układ zostanie w całości wykonany, Sąd ten pominął też fakt, iż układ obejmował tylko część zaległości wobec ZUS, pozostała zaś część jest poza układem i nie jest spłacana,

- Sąd Najwyższy wielokrotnie prezentował stanowisko, iż to pracodawca, a nie pracownik ponosi ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej np. wyrok tego Sądu z dnia 04.04.2000r., sygn. akt I PKN 516/99,

- żaden przepis prawa nie zwalnia pracodawcy z obowiązku jw. z uwagi na trudną sytuację finansową, zaakceptowanie poglądu Sądu I instancji grozi poważnym ryzykiem upowszechnienia się praktyki zaniechania wypłaty wynagrodzeń czy regulowania świadczeń z powołaniem się na niezawinione powstanie trudnej sytuacji finansowej, gdy w istocie zdecydowana większość trudności finansowych przedsiębiorców nie wynika z ich zamierzonego działania.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o jej oddalenie i o zasądzenie

od powoda ( pozwanego wzajemnego ) na rzecz pozwanej ( powódki wzajemnej ) kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych za postępowanie przed Sądem II instancji.

W uzasadnieniu odpowiedzi pozwana podniosła, iż:

- bezzasadny jest zarzut apelującego naruszenia art.233§1 k.p.c., gdy skarżący w żaden sposób nie wykazał, aby dokonując oceny zgromadzonego materiału dowodowego Sąd I instancji dopuścił się naruszenia zasad prawidłowej oceny dowodów, w zamian skarżący usiłuje cytować wyjęte z kontekstu zdania, które w jego ocenie świadczą o tym, że powód

do czasu uzyskania odpowiedzi z ZUS nie wiedział o zaległościach z tytułu składek,

- prawidłowo przeprowadzone postępowanie dowodowe potwierdziło, iż powód wiedział

o zaległościach w ZUS od samego początku wystąpienia problemów finansowych pozwanej, fakt ten był powszechnie znany wśród wszystkich pracowników pozwanej, w tym i powoda, gdy pozwana w dniu 18.05.2009r. w związku z powstaniem stanu niewypłacalności, złożyła w Sądzie Rejonowym w Gliwicach wniosek o ogłoszenie upadłości, o czym, będąc spółką publiczną, natychmiast poinformowała w oficjalnych komunikatach – komunikaty te i fakt

z tym związane były żywo dyskutowane wśród wszystkich pracowników pozwanej, jako

że dotyczyły spraw dla nich niezwykle istotnych ( dalszego istnienia miejsc pracy ), kwestiom złożenia takiego wniosku i sytuacji finansowej pozwanej, w tym problemów

w odprowadzaniu składek do ZUS poświęcane były wielokrotnie spotkania kadry menadżerskiej, w których osobiście uczestniczył powód, jak również wielokrotnie były

przedmiotem w korespondencji mailowej z udziałem powoda, co potwierdzają zeznania świadków,

- z racji zajmowanego stanowiska i pełnionych obowiązków powód posiadał bardzo dobrą znajomość sytuacji finansowej pozwanej, w tym tego, że pozwana posiada zaległości wobec ZUS, gdy o kwestiach tych zaległości mówiło się podczas rozmów i spotkań z pracownikami, dotyczących celowości składania wniosków o leasing, dotacje, występowanie w zamówieniach publicznych,

- wiedzę co do zaległości jw., powód również systematycznie uzyskiwał z ZUS w ramach przesyłanych mu informacji o stanie konta ubezpieczonego, gdy informacje takie kierowane są co roku do każdego ubezpieczonego i zawierają tabelaryczne dane na temat comiesięcznie odprowadzanych składek na ubezpieczenie. Wbrew twierdzeniom apelującego Sąd I instancji na wniosek pozwanej wystąpił z zapytaniem do ZUS Inspektoratu w W.

o udzielenie informacji czy powód był informowany o stanie swego konta w ZUS i zgodnie

z informacją ZUS z dnia 24.10.2012r. takie informacje do powoda zostały przesłane, powód zaś konsekwentnie twierdził, iż nie przypomina sobie, aby informacje takie otrzymał – tłumaczenie to należy uznać za nielogiczne, gdy powód jako członek zarządu konkurencyjnej spółki (...) Sp. z o.o. był doskonale rozeznany w kwestii składek na ZUS, a jako osoba zajmująca wysokie stanowisko w pozwanej doskonale zdawał sobie sprawę ze skutków zapoznania się z kierowaną do niego korespondencją,

- Sąd I instancji prawidłowo uznał, iż brak odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne nie może zostać uznany za ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracodawcy względem pracownika, nadto zachowanie pracodawcy musi charakteryzować

się winą umyślną lub co najmniej rażącym niedbalstwem, a w okolicznościach sprawy nie sposób takich cech przypisać zachowaniu pozwanej.

Rozpoznając apelację Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacji powoda brak jest uzasadnionych podstaw w części dotyczącej pkt.1 zaskarżonego wyroku oddalającego roszczenie powoda o odszkodowanie.

Sąd I instancji słusznie bowiem ustalił przekroczenie przez powoda miesięcznego terminu powołanego w uzasadnieniu wyroku, którego zachowanie było niezbędne dla celów prawidłowego rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, z przyczyn podniesionych w uzasadnieniu wyroku.

Ustalenia i argumentację Sądu I instancji w tym zakresie Sąd Okręgowy w pełnił podzielił i przyjął za własne.

Podkreślić należy, iż wprawdzie zeznania świadków nie wskazują jednoznacznie na udział powoda w spotkaniach, na których ujawniane były informacje o nieopłacaniu składek przez pozwaną , jak również dotyczące postępowania upadłościowego, ale też nie wykluczają takiego udziału, a w okolicznościach sprawy, dodatkowo przy fakcie kierowniczego stanowiska powoda zajmowanego u pozwanej , trudno przyjąć, że powód jako jedyny faktycznie nie uczestniczył w żadnych tych spotkań, nie powziął wiedzy w zakresie jw.

Podkreślić należy, iż wbrew zarzutom apelacji Sąd I instancji przeprowadził dowód z informacji ZUS o informacjach kierowanych do powoda w zakresie stanu jego konta ubezpieczeniowego. Z informacji tych bezspornie wynikały zaległości z tytułu składek w stosunku do powoda i ostatnia z nich dla celów niniejszego procesu nosi datę 28 sierpnia 2011r. Powód nie zaprzeczył otrzymaniu informacji, stwierdził jedynie, iż nie przypomina sobie aby je otrzymał biorąc pod uwagę ilość otrzymywanej korespondencji. Znaczna ilość korespondencji nie usprawiedliwia ewentualnego nie zapoznania się przez powoda z informacjami jw.

Okoliczności powyższe pozwalają na przyjęcie, że powód posiadał informacje w zakresie nieopłacania składek przez pozwaną w dacie znacznie poprzedzającej, wykraczającej ponad miesiąc od daty dokonanego rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia- co najmniej, najpóźniej w miesiącu wrześniu 2011r. biorąc pod uwagę datę informacji ZUS , powołane powyżej.

Za takim przyjęciem przemawia też okoliczność, iż powód niezwłocznie po skierowaniu do niego polecenia służbowego z dnia 15 lutego 2012r. ( bez względu na ocenę jego zasadności) wystąpił do organu rentowego o szczegółową informację w tym zakresie. Gdyby powód nie posiadał wiedzy o zaległościach niewątpliwie nie wystąpiłby o taką informację do ZUS.

Podkreślić wreszcie należy , iż zdaniem Sądu Okręgowego omawianego terminu miesięcznego nie można liczyć dopiero od uzyskania przez powoda na jego zapytanie szczegółowych informacji ZUS , zwłaszcza jak w przypadku powoda tj. w odniesieniu do osoby zajmującej stanowisko kierownicze, prowadzącej również własną działalność gospodarczą, a więc niewątpliwie mającej świadomość konsekwencji nieopłacania składek.

Brak zachowania terminu miesięcznego do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia stanowił dostateczną przesłankę oddalenia powództwa powoda ( pozwanego wzajemnego) M. K..

Apelacji powoda nie można odmówić słuszności w części dotyczącej pkt.2 zaskarżonego wyroku.

Sąd Okręgowy stoi bowiem na stanowisku, iż podana przez powoda ( pozwanego wzajemnego) przyczyna rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia była wbrew ustaleniom Sądu I instancji przyczyną uzasadnioną.

Zdaniem Sądu Okręgowego brak opłacania składek na rzecz ZUS , czy też opłacanie ich w niepełnej wysokości stanowi ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych , bo naraża danego pracownika na potencjalną szkodę w zakresie przysługujących mu praw emerytalnych i rentowych i bez znaczenia pozostaje, iż na szkodę przyszłą, jak również bez znaczenia pozostaje okoliczność, iż zachowanie pracodawcy , w tym wypadku pozwanej ( powódki wzajemnej) nie wynika z winy umyślnej. Wystarczy , iż danemu działaniu można przypisać winę nieumyślną w postaci rażącego niedbalstwa- zachowania się odbiegającego od reguł zachowania, których przestrzegania można wymagać od zobowiązanego, w tym wypadku pozwanej ( powódki wzajemnej) jako pracodawcy – płatnika składek zobowiązanego do ich opłacania, gdy pracodawca tj. pozwana ( powódka wzajemna) niewątpliwie ponosi ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej.

W omawianym powyżej zakresie Sąd Okręgowy zgadza się z argumentacją powoda ( pozwanego wzajemnego) przedstawioną w apelacji.

Uzasadniona przyczyna rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia uniemożliwia uwzględnienie powództwa pozwanej ( powódki wzajemnej ) w trybie art.61 1 kp, gdy zgodnie z tym uregulowaniem odszkodowanie przysługuje , gdy takie rozwiązanie stosunku pracy jest nieuzasadnione, a więc zostało złożone przez pracownika, powoda ( pozwanego wzajemnego) w niniejszym postępowaniu mimo, że pracodawca , pozwana ( powódka wzajemna) w niniejszym postępowaniu nie dopuściła się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych wobec pracownika.

Dodatkowo zdaniem Sądu Okręgowego uwzględnienie takie nie jest możliwe, gdy sporne rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia dotknięte jest również inną wadą, a mianowicie przekroczeniem terminu do jego złożenia, gdy w rozumieniu powołanego powyżej uregulowania art.61 1 kp odszkodowanie przysługuje pracodawcy tylko w przypadku jednego rodzaju wadliwości rozwiązania umowy bez wypowiedzenia, gdy jest nieuzasadnione o czym była mowa powyżej.

W konsekwencji takiego stanowiska Sąd:

- z mocy art.386 par.1 kpc w pkt.1 wyroku zmienił zaskarżony wyrok w jego pkt.2 w ten sposób, iż oddalił powództwo pozwanej ( powódki wzajemnej) jako bezzasadne oraz w pkt.2 wyroku z mocy tego samego uregulowania zmienił zaskarżony wyrok w jego pkt.3 w ten sposób, iż z mocy art.100 kpc wzajemnie zniósł pomiędzy stronami koszty zastępstwa procesowego za I instancję, wobec oddalenia roszczeń obu stron,

- z mocy art.385 kpc w pkt.3 wyroku oddalił apelację w pozostałej części tj. dotyczącej pkt.1 zaskarżonego wyroku jako bezzasadną,

- z mocy art.100 kpc w pkt.4 wyroku wzajemnie zniósł pomiędzy stronami koszty zastępstwa procesowego za II instancję, wobec częściowego uwzględnienia apelacji powoda.

Sędzia Przewodnicząca Sędzia

SSO Maria Konieczna SSO Maria Olszowska SSO Mariola Łącka