Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 września 2020 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia Sądu Okręgowego Leszek Dąbek

Sędziowie Sądu Okręgowego Gabriela Sobczyk

Sądu Okręgowego Magdalena Balion – Hajduk

Protokolant Aleksandra Sado-Stach

po rozpoznaniu w dniu 10 września 2020 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Niestandaryzowanego Funduszu Sekurytyzacyjnego w W.

przeciwko R. T. (T.)

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Raciborzu

z dnia 29 marca 2019 r., sygn. akt I C 900/18

uchyla zaskarżony wyrok, znosząc postępowanie w części dotyczącej wydania na rozprawie w dniu 29 marca 2019 r. postanowienia o pominięciu dowodu z opinii biegłego pismoznawcy na podstawie art. 130 ⁴ § 5 k.p.c. oraz zamknięcia rozprawy i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Raciborzu do ponownego rozpoznania pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego.

SSO Magdalena Balion-Hajduk SSO Leszek Dąbek SSO Gabriela Sobczyk

Sygn. akt III Ca 987/19

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Raciborzu w wyroku z dnia 29 03 2019r. zasądził od pozwanego R. T. na rzecz powoda (...) 1Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Niestandaryzowanego kwotę 22.068,98zł z ustawowymi odsetkami od dnia 20 02 2014r., orzekł o kosztach procesu i o nieuiszczonych kosztach sądowych.

W ustalonym stanie faktycznym w motywach orzeczenia przywołał regulację art. 720

§ 1 k.c. Wskazał, że obrona pozwanego sprowadzała się do trzech zarzutów:

- nieautentyczności podpisu pod tekstem umowy, w konsekwencji tego nie zawarcia umowy przez pozwanego,

- niewykazania przez powoda zasadności i wysokości dochodzonego roszczenia,

- niewykazania przez powoda nabycia dochodzonych należności w drodze cesji.

Następnie dokonał oceny prawnej ustalonego stanu faktycznego, przy zastosowaniu wskazanych w uzasadnieniu regulacji prawnych. W jej ramach stwierdził, że na poparcie pierwszego zarzutu pełnomocnik pozwanego zaoferował dowód z opinii biegłego. Wyjaśnił, że został on pominięty, gdyż nie uiszczono zaliczki na poczet jego przeprowadzenia, a równocześnie nie było podstaw, aby przeprowadzić ten dowód z urzędu

i obciążania jego kosztami Skarb Państwa, bowiem całokształt okoliczności sprawy,

w szczególności weryfikacja tożsamości pozwanego przy pomocy dowodu osobistego

i książeczki wojskowej oraz częściowa spłata zobowiązania przez pozwanego, jego odmowa przedłożenia wyciągu z rachunku bankowego– „przekonują, że fakt zaciągnięcia przez pozwanego zobowiązania został wykazany ponad wszelką wątpliwości”. Odnosząc się do zarzutu „niewykazania zasady powództwa, tj. braku dowodu wypłaty pożyczki”, stwierdził, że pozwany – nie przedkładając wyciągu swojego rachunku bankowego – uniemożliwił jednoznaczne przesądzenie tej kwestii i na podstawie art. 233 § 2 k.p.c., co pozwoliło uznać, że „fakt pożyczki zaistniał”, co dodatkowo potwierdza uruchomienie kredytu. Ocenił, że w materiale sprawy strona powodowa wykazała,

że jej poprzednik prawny pożyczył pozwanemu kwotę na okres 96 miesięcy i na pozwanym jako dłużniku spoczywał obowiązek wykazania, że spełnił świadczenie

(art. 462 § 1 k.c.), z czego się on nie wywiązał. Stwierdził, że w świetle poczynionych ustaleń faktycznych skuteczność wypowiedzenia umowy pożyczki „nie może budzić wątpliwości”, po czym wyliczył, że „łączny zakres powództwa to kwota 22.289,86zł”, która jest wyższa o 200zł od dochodzonej pozwem kwoty. Ocenił, że dochodzone roszczenia nie przedawniły się oraz że w drodze cesji doszło do ich skutecznego przeniesienia na powoda, po czym w konkluzji przyjął, że „powód wykazał swoje roszczenia ponad wszelką wątpliwość, a wszystkie zarzuty strony pozwanej okazały się całkowicie gołosłowne i zmierzały do obstrukcji postępowania” i uznał powództwo za uzasadnione.

O kosztach procesu orzekał na mocy regulacji art. 98 § 1 k.p.c.

Orzeczenie zaskarżył pozwany R. T. , który wnosił o jego zmianę przez oddalenie powództwa, bądź jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, oraz zasądzenie na jego rzecz od powoda zwrotu kosztów za obie instancje.

Zarzucał, że przy ferowaniu wyroku naruszono prawo procesowe i materialne, regulacje:

- art. 316 § 1 k.p.c. – przez jego błędną wykładnię i nie uwzględnienie stanu rzeczy istniejącego w chwili zamknięcia rozprawy, w tym brak w aktach sprawy pisma procesowego pozwanego z dnia 14 03 2019r. czyniącego zadość zobowiązaniu Sądu oraz zawierającego jego stanowisko i dodatkowe wnioski,

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, iż wierzytelność względem pozwanego została ujęta w wykazie wierzytelności przeniesionych na rzecz powoda umową przelewu wierzytelności z dnia 17 09 2013r., a ponadto powód wykazał zasadności i wysokość dochodzonego w niniejszej sprawie roszczenia,

- art. 227 k.p.c. w związku z art. 278 §1 i 3 k.p.c. oraz art. 130 ⁴ P 5 k.p.c. poprzez

ich błędną wykładnię,

- art. 6 k.c. i art. 509 k.c. – poprzez ich błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie,

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd pierwszej instancji prawidłowo zakwalifikował dochodzone roszczenia lecz z przyczyn niezależnych od składu orzekającego wadliwie rozpoznał sprawę.

Pozwany w toku postępowania zakwestionował fakt zawarcia przez niego

z poprzednikiem prawnym powoda umowy kredytu, leżącej u podstaw dochodzonych roszczeń, kwestionując autentyczność jego podpisu pod umową oraz wnosząc o przeprowadzenie na tę okoliczność dowodu z opinii „biegłego pismoznawcy”.

W następstwie tego Sad pierwszej instancji na posiedzeniu rozprawy w dniu 25 01 2019r. zobowiązał jego pełnomocnika do uiszczenia w terminie do 21 dni zaliczki

na poczet kosztów przeprowadzenia tego dowodu w kwocie 1.000zł pod sankcją pominięcia tego dowodu.

Ponadto na tym samym posiedzeniu zobowiązano pełnomocnika pozwanego do „przedłożenia kompletnego wyciągu z rachunku o numerze (...) za lata 2008-2012” – w terminie do 21 dni pod rygorem „nadania odpowiedniego znaczenia odmowie przedłożenia dokumentacji na podstawie art. 233 § 2 k.p.c.”.

Zobowiązanie to zostało doręczone pełnomocnikowi pozwanego w dniu 27 02 2019r. i od dnia następnego rozpoczął biec zakreślony mu termin do wykonania powyższych zobowiązań, który upływał z dniem 20 03 2019r.

Pełnomocnik pozwanego dochowując terminu w dniu 14 03 2019 nadał

w urzędzie pocztowym przesyłkę pocztową (k. 164 akt) zawierająca pismo datowane

na dzień 14 03 2019r., które zgodnie z zamieszczoną na nim prezentatą wpłynęło

do Sądu Rejonowego w Raciborzu w dniu 15 03 2019 (k. 184-185 i 201-203 akt).

Pomimo tego zostało ono dołączone do akt sprawy dopiero w dniu 1 08 2019r. (k. 161 akt) w wykonaniu zarządzenia z dnia 1 07 2019r. i Sąd orzekający w sprawie

nie dysponował nim zarówno przed zamknięciem rozprawi i jak i w chwili wyrokowania (dodatkowo potwierdza to wzmianka zawarta w protokole rozprawy z dnia 29 03 2019r.; k. 165 akt).

W piśmie tym pełnomocnik pozwanego odnosił się do nałożonych na niego zobowiązań, w tym wniósł wniosek o zwolnienie pozwanego od obowiązku uiszczenia zaliczki na poczet kosztów przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego pismoznawcy, który siłą rzeczy nie był zanany Sądowi orzekającemu przed wydaniem wyroku,

co w konsekwencji doprowadziło do pominięcia na posiedzeniu rozprawy w dniu 29 03 2019r. wniosku pozwanego o przeprowadzenie tego dowodu .

Pozwany i jego pełnomocnik nie mieli obowiązku wzięcia udziału w posiedzeniu poprzedzającym wydanie zaskarżone wyroku i działając w zaufaniu do wymiaru sprawiedliwości w pełni zasadnie mogli się spodziewać, że pismo z dnia 14 03 2019r. dotrze do sądu (składu orzekającego) rozpoznającego sprawę, a zawarte w nim stanowisko zostanie uwzględnione przy rozpoznaniu sprawy a następnie przy ferowaniu wyroku, zaś zgłoszony wniosek zostanie formalnie rozpoznany, po czym w przypadku jego uwzględnienia zostanie dopuszczony zawnioskowany przez pozwanego dowód z opinii biegłego, a w przypadku jego ewentualnego oddalenia, będzie mógł domagać się skontrolowania prawidłowości tej decyzji.

Wskazane nieprawidłowości w procedowaniu przez Sąd Rejonowy miały miejsce na posiedzeniu rozprawy przeprowadzonym w tym samym dniu, w którym został wydany zaskarżony wyrok i skarżący nie miał możliwości przeciwdziałania im skutkom.

Więcej nawet gdyby był on obecny lub był obecny jego pełnomocnik,

to nie mogło dojść do zamknięcia rozprawy, gdyż albo po uwzględnieniu wniosku pozwanego o zwolnienie go od kosztów sądowych doszłoby do dopuszczenia i przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego pismoznawcy, bądź też w przypadku jego oddalenia albo umorzenia postępowania w tej części (ze względu na wcześniejsze oddalenie wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego) rozpoczął by biec przewidziany prawem termin do zaskarżenia tego postanowienia, przez co zamknięcie rozprawy

oraz wydanie wyroku było przedwczesne i doprowadziło do pozbawienia pozwanego możliwości obrony jego praw.

Z tych względów w sprawie wystąpiła przewidziana w art. 379 pkt 5 k.p.c. przesłanka nieważności, którą Sąd odwoławczy zobowiązany jest wziąć pod uwagę z urzędu (art. 378 § 1 k.p.c.).

Czyni to apelacje uzasadnioną i stosownie do regulacji art., 386 § 2 k.p.c. prowadziło do uchylenia zaskarżonego orzeczenia, zniesienia postępowanie w zakresie dotkniętym nieważnością i przekazania sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Niezależnie od tego, gdyby nawet przyjąć, iż wskazane nieprawidłowości

w procedowaniu Sądu pierwszej instancji nie doprowadziły do wystąpienia w sprawie nieważności, to dotyczyły one kluczowego dla rozpoznania sprawy zagadnienia powstania dochodzony roszczeń i mogły one mieć wpływ na wynik sprawy.

Ponadto Sąd Rejonowy nie rozpoznał formalnie zgłoszonego przez powódkę

wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego księgowego na okoliczność prawidłowego wyliczenia dochodzonych należności (został on potrzymany w piśmie powoda z dnia 19 03 2019r. 9k. 163 akt).

Jest to równoznaczne z nierozpoznaniem sprawy w rozumieniu regulacji

art. 386 § 4 k.p.c., co dodatkowo przemawiało za uchyleniem wyroku w jego zaskarżonej części i przekazania sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Reasumując w sprawie zachodzi przewidziana w art. 379 pkt. 5 k.p.c. przyczyna nieważności i dlatego apelację pozwanego, jako uzasadnioną uwzględniono, orzekając jak w sentencji na mocy art. 386 § 2 k.p.c. w związku z art. 378

§ 2 k.p.c. i art. 397 § 2 zd. 1 k.p.c.

Sąd Rejonowy rozpoznając ponownie sprawę uwzględni zawartą powyżej ocenę prawną i rozpoznana wniosek pozwanego o zwolnienie go od obowiązku uiszczenia zaliczki na poczet przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego pismoznawcy oraz formalnie rozpoznana wniosek powoda o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego księgowego na okoliczność prawidłowego wyliczenia dochodzonych należności, a następnie podejmie stosowne do stanu sprawy czynności.

Magdalena Balion-Hajduk SSO Leszek Dąbek SSO SSO Gabriela Sobczyk