Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 lutego 2017r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach V Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 lutego 2017r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa J. R.

przeciwko Skarbowi Państwa - Dyrektorowi Zakładu Karnego w (...)

o ochronę dóbr osobistych i zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach

z dnia 22 marca 2016r., sygn. akt II C 230/15

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt V ACa 456/16

UZASADNIENIE

Powód J. R. zgłosił żądanie zobowiązania pozwanego Skarbu Państwa - Dyrektora Zakładu Karnego w (...) do przeproszenia go za dokonane już naruszenia dóbr osobistych, których skutków nie da się usunąć, poprzez zamieszczenie na koszt pozwanego w ciągu 7 dni od uprawomocnienia się wyroku na stronie internetowej (...) w dziale „(...)”, czcionką Verdena, rozmiar „small” z pojedynczą interlinią tekstu: „Wyrażam ubolewania, że Centralny Zarząd Służby Więziennej dopuścił się naruszenia dóbr osobistych Pana J. R. poprzez umieszczenie go w jednostkach penitencjarnych niespełniających standardów cywilizowanego państwa i za wszystkie wyrządzone Panu J. R. szkody niematerialne szczerze przepraszam”, dostępnego na stronie przez 30 dni, zasądzenia na rzecz powoda od pozwanego kwoty 20.000 zł z tytułu zadośćuczynienia za doznane krzywdy wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu, zasądzenia kwoty 5.000 zł na cel społeczny: na rzecz Fundacji (...), Organizacji (...), KRS (...) oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, że odbywał karę pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w (...) i podczas pobytu w tej jednostce zostały naruszone jego dobra osobiste, ponieważ był izolowany w zakładzie karnym, który nie spełniał standardu 3 m ² powierzchni mieszkalnej na osobę. Podał także m.in., że w celi nie było kącika sanitarnego, znajdował się on na korytarzu i tylko trzy toalety były sprawne. Nadto cele były zagrzybione, panowała wilgoć i gromadziło się robactwo, cele nie były wietrzone, brak był odpowiedniej cyrkulacji powietrza. Podniósł również, iż w celach panował półmrok, co miało wpływ na jego zdrowie, pogorszył mu się wzrok. Borykał się również z niedostatkiem środków czystości, a także całkowitym brakiem dostępu do ciepłej wody, co stanowiło poważny problem szczególnie w okresie zimowym. Opieka medyczna była nieprofesjonalna, na wszelkie dolegliwości otrzymywał tylko preparat stosowany w stanach niedoboru witaminy C i rutyny jako element wspomagania odporności organizmu, które nie dają długotrwałych efektów. Dopuszczono się u niego zaniedbań, nie leczono jego nadciśnienia, nie zalecono rehabilitacji, ani żadnych badań.

Pozwany Skarb Państwa - Dyrektor Zakładu Karnego w (...) – zastępowany przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa – w odpowiedzi na pozew wniósł o jego oddalenie w całości oraz zasądzenie od powoda kosztów procesu.

Pozwany zarzucił, że powód w żaden sposób nie wykazał swoich twierdzeń sformułowanych w pozwie, w żaden sposób nie tylko nie wykazał, ale nawet nie uprawdopodobnił domniemanej szkody, jej wysokości, ani tym bardziej nie wykazał normalnego związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniami sprawczymi a hipotetyczną szkodą. Zaprzeczył, aby powód był osadzony w przeludnionych celach oraz stwierdził, że warunki pozbawienia powoda wolności były zgodne z obowiązującymi przepisami i nie doszło do naruszenia jakichkolwiek praw powoda, w tym jego dóbr osobistych.

Wyrokiem z dnia 22 marca 2016 r. Sąd Okręgowy w Gliwicach oddali powództwo i zasądził od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 480 zł tytułem kosztów procesu.

Sąd Okręgowy poczynił następujące ustalenia faktyczne:

Powód J. R. w Zakładzie Karnym w (...) przebywał od 6 maja 2013 r. do 6 lutego 2014 r. Wcześniej przebywał w Zakładzie Karnym w (...). W dniu 6 lutego 2014 r. został przetransportowany do Aresztu Śledczego w (...), a następnie do Zakładu Karnego w (...), skąd został zwolniony.

W Zakładzie Karnym w (...) od sierpnia 2010 r. nie występuje zjawisko przeludnienia, gdyż wszystkie cele mieszkalne na terenie jednostki spełniają wymóg powierzchni 3 m ² na każdego osadzonego.

Zakład Karny w (...) jest zakładem typu półotwartego. Cele mieszkalne również w okresie pobytu w tej jednostce powoda były otwarte przez całą dobę, w związku z czym osadzeni mogli przez całą dobę poruszać się w obrębie pawilonu. Budynki mieszkalne Zakładu Karnego w (...) usytuowane są na powierzchni 1,5 ha, a pawilony mieszkalne w ciągu dnia były otwarte, w związku z czym istniała możliwość swobodnego wyjścia na teren całego kompleksu, za wyjątkiem czasu posiłków czy kąpieli. Osadzeni mogli przemieszczać się między różnymi pawilonami, korzystać z urządzeń znajdujących się w innych pawilonach oraz z trzech boisk, stanowiska do ćwiczeń, parku z ławeczkami. Jeden z pawilonów przeznaczony był na działalność kulturalną. Znajdowała się w nim świetlica wyposażona w sprzęt audiowizualny, biblioteka, czytelnia oraz kaplice różnych wyznań, w których odbywały się spotkania z duchownymi tych wyznań. Każdy osadzony mógł swobodnie korzystać z tych ogólnodostępnych miejsc.

Każdy budynek mieszkalny, tak jak w okresie pobytu powoda, jest pawilonem, wzdłuż którego ciągnie się korytarz, do którego przylegają cele. Osobno znajduje się umywalnia oraz ubikacje, do których skazani przez całą dobę mieli dostęp. Kąciki sanitarne znajdowały się poza celami mieszkalnymi. Toalety były usytuowane w osobnych kabinach z nieprzeźroczystymi, zamykanymi drzwiami. Taka ich konstrukcja i usytuowanie zapewniały skazanym niekrępujące użytkowanie. Służba konserwacyjno - remontowa jednostki reagowała niezwłocznie na wszystkie zgłoszenia dotyczące awarii, w tym urządzeń sanitarnych, w związku z czym nie występowały sytuacje długotrwałej awarii powodującej wyłączenie sanitariatów z użytkowania.

Wszystkie cele mieszkalne wyposażone były w sprzęt kwaterunkowy stosownie do obowiązujących przepisów. Ilość wskazanego sprzętu zawsze była dostosowana do liczby osadzonych przebywających w danej celi mieszkalnej. Osadzeni mogli zgłaszać oddziałowym potrzebę wstawienia dodatkowych sprzętów kwaterunkowych, które były wydawane na ich prośbę. Wszelkie usterki zgłoszone przez osadzonych były bezzwłocznie usuwane. Sprzęt kwaterunkowy był w dobrym stanie technicznym, a zgodnie z przepisami w przypadku jego zużycia lub uszkodzenia wymieniany był na nowy lub remontowany, a remonty i konserwacje prowadzone były na bieżąco. W przypadku nierównej podłogi czy nieszczelnych lub uszkodzonych okien sukcesywnie remontowano uszkodzone elementy lub wymieniano je na inne.

Budynki i pomieszczenia Zakładu Karnego w (...) znajdowały się w okresie pobytu w tej jednostce powoda w odpowiednim stanie technicznym. Wszystkie cele mieszkalne Zakładu Karnego w (...) były wyposażone w otwierane okno i drzwi, nie były zagrzybione, nie panowała w nich wilgoć. Możliwość otwierania okien i drzwi była nieograniczona. W oknach nie były stosowne blendy, ani jakiekolwiek inne przesłony utrudniające dostęp światła dziennego do cel mieszkalnych. Skazani mieli pełną swobodę wietrzenia pomieszczeń i zapobiegania nieprzyjemnym zapachom. We wszystkich celach było zainstalowane oświetlenie jarzeniowe i żarowe zapewniające odpowiednią ilość światła. Pomieszczenia jednostki były ogrzewane. Na terenie Zakładu działał wewnętrzny system ogrzewania - kotłownia węglową. Cele mieszkalne wyposażone były w grzejnik centralnego ogrzewania o mocy dobranej do kubatury pomieszczenia. Okna były szczelne. W każdym pomieszczeniu panowała wymagana temperatura około 20˚C. W sezonie grzewczym 2013/2014 powód nie zgłaszał jakichkolwiek uwag dotyczących temperatur panujących w jego miejscach zakwaterowania. Sygnały takie nie napływały również od osób z nim współosadzonych. Pozwany zapewniał osadzonym warunki i środki niezbędne do utrzymania higieny osobistej i utrzymania czystości w celach. Skazani korzystający z łaźni nie byli narażeni na działanie niekorzystnych warunków pogodowych bowiem mimo, iż łaźnie znajdowały się w odrębnym pawilonie, to mieścił się w nim wiatrołap przy wejściu, potem przebieralnia i na końcu łaźnia. Mieli więc możliwość adaptacji do warunków pogodowych panujących na zewnątrz przy przejściu do swojej celi. Pora roku nie miała znaczenia, gdyż osadzeni mieli czas by spokojnie się wykąpać, wysuszyć, założyć ubranie i opuścić łaźnię. W porze letniej suszenie mogło odbywać się poza budynkiem. W jednostce istniała możliwość, z uwagi na zgodę Dyrektora, korzystania przez osadzonych z własnej odzieży oraz obuwia i stworzono im możliwość prania tych rzeczy wydając również w tym celu proszek do prania. Wymieniana pościel i bielizna poddawana była regularnie procesom prania, a także każdorazowo podlegała ocenie przez wyznaczonych funkcjonariuszy, co pozwalało wyeliminować przedmioty nie nadające się do użytku lub zakwalifikować te przedmioty do naprawy. Osadzeni otrzymywali środki higieny osobistej stosownie do obowiązujących przepisów. Dezynfekcję kącików sanitarnych w celach mieszkalnych przeprowadzano minimum raz w tygodniu, w razie potrzeby częściej. Środki przeznaczone do dezynfekcji nie były wydawane bezpośrednio osadzonym z uwagi na wymogi ochronne i względy bezpieczeństwa. Zgodnie z art. 111 § 1 k.k.w. powód mógł otrzymywać do użytku, z zakładu karnego, odpowiednią do pory roku odzież, bieliznę oraz obuwie, o ile nie korzystał z własnych. Powodowi zapewniano warunki niezbędne do utrzymania higieny osobistej. Wydawano pościel oraz środki utrzymania higieny i czystości w celi. W celu zapewnienia odpowiednich warunków higienicznych w Zakładzie Karnym w (...) stosowano środki czystości posiadające stosowne atesty i certyfikaty. Do utrzymania czystości w pomieszczeniach używano płynu do mycia i bieżącej pielęgnacji podłóg, proszku do szorowania oraz środka gruntownego czyszczenia urządzeń sanitarnych. Ilość wydawanych środków czystości nie była limitowana, w razie potrzeby środki te były wydawane w zwiększonej ilości . Powód otrzymywał również sprzęt do czyszczenia w formie: szczotek, szrobrów, misek, zmiotek, szmat, wiader. Zgodnie z obowiązującymi przepisami w okresie pobytu w Zakładzie Karnym (...) powód otrzymywał co miesiąc środki higieny osobistej: pastę do zębów, krem do golenia, mydło, papier toaletowy, nożyk do golenia, proszek do prania, szczoteczkę do zębów. Środki higieniczne osadzeni mogli także otrzymywać w paczkach, jak również dokonywać zakupu dodatkowych środków w kantynie. W okresie pobytu powoda w Zakładzie Karnym w (...) funkcjonowała pralnia przemysłowa, w której były prane i dezynfekowane wszystkie przedmioty wydawane do użytku osadzonym (bielizna osobista i pościelowa, odzież skarbowa, koce, materace). Zgodnie z obowiązującym przepisem bieliznę, pościel wymieniano co dwa tygodnie lub częściej w zależności od potrzeb. Dlatego też osoby osadzone informowane były przez funkcjonariuszy służby więziennej pełniących służbę w oddziałach mieszkalnych oraz funkcjonariuszy działu kwatermistrzowskiego, że nie ma potrzeby prania pościeli w celach mieszkalnych, ponieważ w przypadku potrzeby możliwa była jej wymiana przed upływem dwóch tygodni od dnia jej otrzymania. Pomimo takiej możliwości zdarzało się, że osoby osadzone ignorowały zalecenia i prały pościel we własnym zakresie, co mogło prowadzić do powstawania zagrzybienia lub nieprzyjemnego zapachu w celach mieszkalnych. Powyższa sytuacja monitorowana była na bieżąco, każdorazowo po zgłoszeniu lub stwierdzeniu w trakcie przeprowadzanych kontroli lub wizytacji celi pierwszych oznak powstania zagrzybień natychmiast podejmowane były działania mające na celu wyeliminowanie powyższej sytuacji za pomocą rozwiązań organizacyjnych oraz za pomocą ogólnie dostępnych na rynku środków przeciwgrzybicznych. W przypadku gdy następowało złuszczenie farby, w miejscu usuniętych ognisk zagrzybień ściany były oczyszczane i malowane farbą. Co prawda w celach co jakiś czas pojawiały się insekty, jednakże miało to miejsce z uwagi na fakt, że część osadzonych nie posiadała jakichkolwiek nawyków higienicznych. Zakład Karny bezzwłocznie w takich sytuacjach korzystał z usług wyspecjalizowanej firmy zajmującej się dezynsekcją. Czystość i porządek w pawilonie mieszkalnym zobowiązani byli utrzymywać sami skazani w ramach tzw. dyżurów gospodarczych. Dyżury takie wykonywane były minimum dwa razy dziennie i polegały na sprzątaniu (myciu) cel, korytarza, pomieszczeń ubikacji, łazienki oraz zamiataniu terenu przed pawilonem mieszkalnym. Wykonywanie dyżurów było nadzorowane przez funkcjonariuszy. Zakład Karny nie miał obowiązku zapewnienia na bieżąco ciepłej wody, osadzeni mogli jednakże korzystać z własnych urządzeń do podgrzewania wody. Jednostka zapewniała ciepłą wodę w innych miejscach, np.: w stołówce, gdzie w godzinach otwarcia osadzeni mogli z niej korzystać, czy w ubikacjach. Zakład Karny był wizytowany przez przedstawicieli (...)w W., którzy nie stwierdzali uchybień. Uchybień nie stwierdzano również w czasie wizytacji przeprowadzanych przez sędziego penitencjarnego.

Każdy przebywający w Zakładzie Karnym w (...) również w okresie osadzenia powoda otrzymywał trzy razy dziennie posiłki, w tym ciepły obiad. Wszystkie posiłki wydawane były osadzonym w stołówce ogólnej, która zapewniała odpowiednie warunki do spożywania posiłków przez osadzonych, była ogrzewana i czysta. Skazani mieli możliwość swobodnego spożywania posiłków oraz umycia po nim naczyń w ciepłej wodzie. Odpowiednia ilość sprzętu kwaterunkowego zapewniała osadzonym możliwość zjedzenia posiłku przy stole na siedząco. Godziny wydawania posiłków oraz porządek ich wydawania określone były w porządku wewnętrznym. Od 2004 r. w jednostce obowiązuje system (...) bezpieczeństwa zbiorowego żywienia. Nadto osadzeni mogli korzystać z diet lekarskich, wyznaniowych i przekonaniowych. Każdy posiłek opracowywany był przez dietetyka.

Osadzeni w Zakładzie Karnym w (...) mieli dostęp do bezpłatnej opieki medycznej. Opieka medyczna zagwarantowana była na wysokim poziomie, nie było ograniczeń w dostępie osadzonych do lekarza, w tym do lekarza specjalisty. W razie konieczności osadzeni byli konsultowaniu i hospitalizowani w zewnętrznych placówkach medycznych. W Zakładzie również w okresie osadzenia powoda istniało ambulatorium i Izba Chorych, w której umieszczano osoby wymagające leczenia w warunkach izolacji lub stałej opieki medycznej. Wszelki wypadki związane z utratą zdrowia były natychmiast zgłaszane lekarzowi. W razie braku lekarza lub w sytuacjach zagrożenia życia lub zdrowia wyzywane było pogotowie ratunkowe. Powód, miał zapewniony dostęp do służby zdrowia i stomatologa, środków farmakologicznych i prawidłowych świadczeń zdrowotnych, w tym diagnostycznych i konsultacji specjalistycznych. Powód nigdy nie zgłaszał dolegliwości związanych ze wzrokiem, czy też nadciśnieniem.

Zakład Karny w (...) zapewniał osadzonym bogatą ofertę zajęć kulturalno – oświatowych, do których powód także miał dostęp. W zakładzie działał radiowęzeł. W celach za zgodą Dyrektora można było słuchać także własnych odbiorników. Organizowane były konkursy i wystawy. W strukturze jednostki wyodrębniono stanowisko osoby do spraw kulturalnych, która zajmowała się organizacją tego typu wydarzeń oraz animatora sportu. Dostęp do aktywności w zakresie kulturalnym nie był w żaden sposób ograniczony czy limitowany, wystarczyło zgłosić chęć udziału wychowawcy. Powód chętnie uczestniczył w dostępnych w jednostce programach readaptacyjnych:

⚫

w dniach 27-28.05.2013 r. w cyklu indywidualnych porad zawodowych,

⚫

w dniach 17-26.06.2013 r. w szkoleniu Klubu Pracy,

⚫

w maju 2013 r. w programie profilaktyki uzależnień,

⚫

w lipcu 2013 r. w programie promującym postawę proekologiczną,

⚫

wielokrotnie w zajęciach sportowo-rekreacyjnych organizowanych przez administrację zakładu karnego,

⚫

od 21.10.2013 r. do 31.12.3013 r. w kursie zawodowym technologa wykończenia wnętrz,

⚫

w grudniu 2013 r. w programie edukacyjnym "Auschwitz - Edukacja Obywatelska" realizowanym we współpracy z Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau.

Ponadto od 29 maja 2013 r., po wyrażeniu zgody, pełnił funkcję starszego celi.

W trakcie pobytu w Zakładzie Karnym w (...) powód nie zgłaszał żadnych zastrzeżeń odnośnie warunków odbywania kary.

W tych okolicznościach Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że żądania pozwu nie zasługiwały na uwzględnienie, gdyż powód nie wykazał zaistnienia przesłanek odpowiedzialności pozwanego w myśl art. 24 k.c. i art. 448 k.c.

W wyniku przeprowadzonego postępowania dowodowego ustalono, że powód został pozbawiony wolności w Zakładzie Karnym w (...) na podstawie prawomocnego orzeczenia sądowego, a ponieważ wszelkie ograniczenia jego praw wynikały z istoty kary pozbawienia wolności za popełnione przestępstwo i nie przekraczały koniecznych granic tej kary, działanie pozwanego nie było działaniem bezprawnym, a tym samym nie mogło rodzić odpowiedzialności prawnej pozwanego wobec powoda. Podkreślił Sąd Okręgowy, że ocena, czy nastąpiło naruszenie dobra osobistego nie może być dokonywana według miary indywidualnej wrażliwości osoby, która czuje się dotknięta określonym zachowaniem, czy działaniem innej osoby. Powód, przebywając w warunkach izolacji więziennej, musiał zdawać sobie sprawę z ograniczeń i dolegliwości, jakie się z tym wiązały, wszakże były one następstwem zachowania powoda. O bezprawnym naruszeniu dóbr osobistych, w szczególności godności może być mowa dopiero, gdy dochodzi do poniżającego i nieludzkiego traktowania, sprzecznego z zasadą humanitaryzmu. Powód natomiast nie przedstawił żadnych wiarygodnych dowodów, które dałyby podstawę do przyjęcia odpowiedzialności pozwanego skutkującej uznaniem za zasadne zgłoszonych przez powoda żądań. Zeznania świadków D. P., G. G. i D. M. w części opisującej warunki pobytu powoda w Zakładzie Karnym w (...), w której były sprzeczne z wyżej przedstawionym stanem faktycznym były niewiarygodne, ponieważ były nielogiczne, ogólnikowe, chaotyczne, częściowo ze sobą sprzeczne – np.: co do możliwości posiadania w celi wentylatora czy dodatkowej lampki - i nieuwzględniające faktu, że orzeczone sądownie pozbawienie wolności za popełnione przestępstwa ze swojej istoty niesie ze sobą szereg ograniczeń i niedogodności. Zresztą znamiennym jest, że w części podsumowującej swoje zeznania sami ci świadkowie stwierdzili, że nie wiedzą nic o tym, aby naruszone zostały dobra osobiste powoda. Zwrócić należy uwagę, że Zakład Karny w (...) jest zakładem karnym typu półotwartego, gdzie osadzeniu cieszyli się bardzo szerokim zakresem swobody przejawiającym się m.in. tym, że cele w których zamieszkiwali nigdy nie były zamykane i przez całą dobę osadzeniu mogli poruszać się po terenie pawilonu, w którym znajdowały się cele. Co do zasady oczywiście nie jest wykluczona możliwość naruszenia dóbr osobistych osób osadzonych również w tego typu zakładach, jednakże powód nie udowodnił, aby tak było w jego przypadku, a samo twierdzenie strony nie jest dowodem. Powód, zwolniony z zakładu karnego, wezwany do osobistego stawiennictwa celem przesłuchania pod rygorem pominięcia dowodu z jego zeznań, nie stawił się na rozprawę, nie przesłał jakiegokolwiek usprawiedliwienia nieobecności oraz wiedząc o toczącym się postępowaniu nie informował o jakichkolwiek przeszkodach mogących mieć wpływ na niemożliwość jego stawiennictwa i przesłuchania. Co więcej, na żadną z rozpraw nie stawił się również ustanowiony przez powoda z wyboru profesjonalny pełnomocnik celem wykazywania zasadności zgłoszonych żądań w toku postępowania dowodowego przeprowadzonego zgodnie z obowiązującymi przepisami na rozprawach. Biorąc pod uwagę dokonane ustalenia i wszystkie przedstawione okoliczności, w tym sprzeczność twierdzeń powoda zawartych w pozwie oraz przesłuchanych świadków strony powodowej z przedłożonymi przez stronę pozwaną dokumentami i korespondującymi z nimi zeznaniami świadków strony pozwanej, żądanie powoda należało uznać za nieudowodnione, a to skutkować musiało oddaleniem powództwa w całości.

Sąd Okręgowy pominął również dowód z przesłuchania świadka Ł. P., ponieważ, jak wynikało z dokonanych ustaleń, świadek ten nie przebywał pod adresem wskazanym w pozwie, a strona powodowa pomimo zobowiązania również w tym zakresie nie wykazała jakiejkolwiek aktywności procesowej. Nie zasługiwały na uwzględnienie również pozostałe wnioski dotyczące zobowiązywania strony pozwanej do podawania żądnych informacji, ponieważ w istocie zmierzały one do przerzucenia wykazywania zasadności pozwu na stronę pozwaną.

Wobec oddalenia powództwa w całości powoda należało uznać za stronę przegrywającą proces w rozumieniu art. 98 § 1 k.p.c. i obciążyć go kosztami postępowania.

Powyższy wyrok zaskarżyła w całości strona powodowa, która domagała się jego zmiany poprzez uwzględnienie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania.

Powód zarzucił naruszenie art. 23 k.c. i 24 k.c. w zw. z art. 448 k.c. poprzez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie oraz naruszenie art. 233 k.p.c. polegające na nie rozważeniu w toku podejmowania decyzji wszystkich okoliczności.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja powoda nie odniosła zamierzonego skutku.

Mimo podniesienia przez apelującego zarzutu procesowego skierowanego do poczynionych ustaleń faktycznych (art. 233 k.p.c.), powód nie wskazał na żadne okoliczności faktyczne, które zostałyby przez Sąd Okręgowy wadliwie poczynione. Dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie wystarcza stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych. Konieczne jest tu wskazanie tych ustaleń i przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2001 r., sygn. akt IV CKN 970/00; z dnia 12 kwietnia 2001 r., sygn. akt II CKN 588/99; z dnia 10 stycznia 2002 r., sygn. akt II CKN 572/99). Powołanie natomiast zarzutu o nierozważeniu wszystkich okoliczności może dotyczyć jedynie materii, która mogłaby być eksponowana w ramach naruszenia przepisów prawa materialnego, a nie procesowego. Zarzut ten zresztą ma charakter całkowicie ogólnikowy i nie nawiązujący do okoliczności sprawy, stąd ustosunkowanie się do niego staje się niemożliwe.

Wobec tego Sąd Apelacyjny uznał ustalenia faktyczne za własne i w ich ramach nie stwierdził naruszenia prawa materialnego.

Uzasadnienie apelacji składa się wyłącznie z cytowanych fragmentów pochodzących z orzecznictwa i piśmiennictwa, abstrahując od realiów niniejszej sprawy. Z teoretycznymi rozważaniami zawartymi w uzasadnieniu nie sposób się nie zgodzić, jednak nie przystają one do sytuacji powoda w pozwanym zakładzie karnym. Postępowanie dowodowe nie potwierdziło ani istnienia w okresie pobytu powoda w pozwanym zakładzie karnym przeludnienia, ani braku intymności z powodu niewłaściwej organizacji kącika sanitarnego. Zakład karny jest prowadzony w systemie półotwartym, a w pomieszczeniach nie ma kącika sanitarnego. Sąd Okręgowy nie oddalił powództwa z powodu uznania, że chociaż dobra osobiste powoda zostały naruszone, to jednak nie w takich granicach, aby przysługiwała mu ochrona prawna, ale z tego powodu, że strona powodowa nie wykazała okoliczności, które świadczyły o naruszeniu jakiekolwiek jego dobra osobistego. Żadne bowiem z zarzutów skierowanych do pozwanego zakładu karnego nie potwierdziły się w postępowaniu dowodowym. W takiej sytuacji w ogóle nie może być mowy o rozważaniu wysokości zadośćuczynienia, do kwestii której odnoszą się cytowane w uzasadnieniu apelacji orzeczenia sądownictwa krajowego i europejskiego. Do pozostałych żądań zgłoszonych w pozwie apelacja w ogóle się nie odnosi.

Z powodu braku wykazania czynów mogących naruszać jakiekolwiek dobro powoda powództwo musiało zostać oddalone.

Za chybione należy również uznać powołanie się w apelacji na normę art. 417 ² k.c., odwołującą się do zasad słuszności, która to podstawa została przytoczona w apelacji po raz pierwszy. Powołany przez skarżącego przepis art. 417 ² k.c. przewiduje, że jeżeli przez zgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej została wyrządzona szkoda na osobie, poszkodowany może żądać całkowitego lub częściowego jej naprawienia oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, gdy okoliczności, a zwłaszcza niezdolność poszkodowanego do pracy lub jego ciężkie położenie materialne wskazują, że wymagają tego względy słuszności. Powód nie podjął nawet próby wykazania, że względy słuszności, do jakich odwołuje się powołany przepis, przemawiają za jego zastosowaniem.

Wobec tego apelacja jako niezasadna podlegała oddaleniu a podstawie art. 385 k.p.c.

Kosztami postępowania apelacyjnego obciążono powoda jako stronę przegrywającą spór na podstawie art. 98 i art. 99 k.p.c. Na koszty tego postępowania poniesione przez stronę pozwaną złożyło się wyłącznie wynagrodzenie pełnomocnika procesowego, którego wysokość określono w myśl § 8 pkt 26 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

SSA Olga Gornowicz-Owczarek SSA Iwona Wilk SSA Jadwiga Galas