Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 czerwca 2020 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu X Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 3 czerwca 2020 r. w Toruniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Gminy M. T. reprezentowanej przez Zakład Gospodarki Mieszkaniowej w T.

przeciwko B. G. (1) oraz M. G. (1)

o opróżnienie lokalu mieszkalnego

I.  oddala powództwo,

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanych kwotę 900 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami od tej kwoty od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt X C 2922/19

UZASADNIENIE

Powód Gmina M. T. dnia 17 grudnia 2019 r. wniosła do tutejszego Sądu powództwo przeciwko B. G. (1) oraz M. G. (1) (k. 4 i n.). Dochodzono w nim opróżnienia i wydania lokalu mieszkalnego należącego do Gminy, a zajmowanego po śmierci dotychczasowych najemców w 2015 i 2018 roku przez pozwanych nieposiadających do niego – jak wskazywał powód – tytułu prawnego.

W odpowiedzi strona pozwana wskazywała, że pozwany B. G. wszedł w stosunek najmu z mocy prawa, wobec czego domagano się oddalenia powództwa w całości (k. 26 i n.). Pełnomocnik pozwanych podnosił, że B. G. nabył swoje uprawnienia jako „dziecko małżonka najemcy”

W dalszym toku postępowania Gmina podnosiła, że pozwanym nie przysługiwał status „dzieci małżonka najemcy” (k. 33), zaś pozwani wskazywali, że B. G. wstąpił w stosunek najmu już w 2015 roku, po śmierci swojej matki (k. 39 i n.).

Sąd ustalił, co następuje

Najemcami gminnego lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) w T. byli E. i H. M.. Ostatnia z umów dotycząca tego mieszkania została zawarta w roku 1999. W lokalu oprócz najemców od kilkudziesięciu lat zamieszkiwał pozwany B. G. (syn E. M.), a co najmniej od 2010 roku także drugi z pozwanych M. G. (syn. B. G.).

E. M. zmarła w roku 2015, przy czym umowa najmu pozostała w mocy wobec jej męża H. M. aż do roku 2018, kiedy on również zmarł.

Okoliczności bezsporne i niezaprzeczone, fakty znane sądowi z urzędu na podstawie danych z bazy PESEL-SAD, ponadto częściowo dowody:

– umowa najmu lokalu mieszkalnego z dnia 25.05.1999 r., k. 6,

– kopia aktu zgonu E. M., k. 7,

– kopia aktu zgonu H. M., k. 8.

Po śmierci H. M. B. G. w piśmie z 15 listopada 2018 r. wystąpił do powoda o uwzględnienie faktu wstąpienia przez niego w stosunek najmu w miejsce ojczyma. Wniosek ten spotkał się z odpowiedzią odmowną. Gmina wskazywała, że pozwani nie spełniają ani przesłanek ustawowych z art. 691 § 1 k.c. (brak przynależności do wskazanych kategorii osób), ani też miejskich (przekroczenie progu dochodowego).

Okoliczność bezsporna, ponadto dowód:

– pismo B. G. z dnia 15.11.2018 r., k. 9,

– pismo powoda z dnia 12 .02.2019 r., k. 10–11.

Powyższy stan faktyczny w swej istocie pozostawał bezsporny i nie był kwestionowany, dlatego też wszystkie potwierdzające go dokumenty (także te złożone w formie kserokopii) Sąd uznał za wiarygodne.

Strona pozwana wnioskowała o przeprowadzenie na rozprawie dowodu z przesłuchania stron z ograniczeniem go do strony pozwanej oraz dowodu z zeznań świadka, jednak wniosek ten został oddalony, gdyż okoliczności, które miały w ten sposób zostać wykazane, były bezsporne i nie wymagały dalszego dowodu. Ich przeprowadzenie okazało się więc zbędne i prowadziłoby jedynie do przedłużenia postępowania.

Sąd zważył, co następuje

W niniejszej sprawie stan faktyczny pozostawał bezsporny, zaś strony nie zgadzały się jedynie co do prawnych konsekwencji wynikłej pomiędzy nimi sytuacji.

Powód swoje roszczenie opierał o art. 222 § 1 k.c. (powództwo windykacyjne). Jednocześnie podstawą materialną roszczenia miał być fakt zajmowania lokalu bez tytułu prawnego. Stanowisko pozwanych w tej ostatniej kwestii było przeciwnej – wskazywali oni, że dysponują prawidłowym tytułem prawnym z uwagi na wstąpienie przez B. G. w stosunek najmu.

Kwestię tę reguluje art. 691 k.c. § 1 i 2, który stanowi, że w razie śmierci najemcy lokalu mieszkalnego w stosunek najmu lokalu wstępują m.in.: dzieci najemcy i jego współmałżonka, o ile stale zamieszkiwały z najemcą do chwili jego śmierci. W doktrynie powszechnie przyjmuje się, że zwrot „dzieci najemcy i jego współmałżonka” nie może być interpretowany wąsko, jako wyłącznie dzieci wspólne, ale musi także obejmować dzieci małżonka najemcy, podobnie jak dzieci przysposobione (por. komentarz do art. 691 k.c. m.in. J. Górecki, G. Matusik [w] Kodeks cywilny. Komentarz pod red. K. Osajdy, 2020 czy J. Jezioro [w] w Kodeks cywilny. Komentarz pod red. E. Gniewka, 2019).

Na wstępie należy wskazać, że w świetle treści art. 691 § 5 k.c., który stanowi, że przepisy o wstępowaniu w stosunek najmu stosuje się wyłącznie do sytuacji po śmierci jedynego najemcy, argumentacja przedstawiona przez stronę pozwaną w piśmie z 17 marca 2020 r. całkowicie pozbawiona jest podstawy prawnej. Niemniej w ocenie Sądu uprawnienie pozwanego B. G. wywieść należało z wspomnianej już regulacji dotyczącej „dzieci małżonka najemcy”.

Stanowisko przedstawione przez Gminę sprowadzało się do tego, że po śmierci E. M. B. G. (1) i H. M. nie łączył już stosunek prawnorodzinny pozwalający mu na wstąpienie w stosunek najmu. W ocenie Sądu takie rozumienie przepisów, w szczególności w przedmiotowej sytuacji prowadziłoby do wypaczenia sensu art. 691 k.c. Oznaczałoby to bowiem, że ustawodawca zaakceptował zróżnicowanie sytuacji osób, które mieszkają z rodzicem oraz ich małżonkiem w zależności od tego, który z najemców umrze jako pierwszy. Gdyby bowiem jako pierwszy zmarł H. M., a dopiero później jego żona, wówczas pozwany B. G. wstąpiłby w stosunek najmu z mocy prawa. Jednak jako że najemcy zmarli w innej kolejności, wówczas taki skutek miałby nie nastąpić. W ocenie Sądu taka interpretacja nie może zostać zaakceptowana. Co więcej, w hipotetycznej sytuacji, w której H. M. – będący jedynym najemcą – zmarł by przed swoją żoną, wówczas nabyła by ona tytuł prawny do lokalu na równi ze swoim synem. Biorąc pod uwagę, że ustawodawca dopuszcza wstąpienie w stosunek najmu nie tylko przez małżonka, ale też osobę pozostającą z najemcą w stałym pożyciu, wydaje się zasadnym, by uznać, że nie jest także wymagane formalne przysposobienie dziecka małżonka, by mogło ono wejść w stosunek najmu po małżonku swojego zmarłego rodzica.

Dodatkowym argumentem przemawiającym za opowiedzeniem się po stronie pozwanych jest treść art. 61 ⁸ § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który stanowi, że stosunek powinowactwa powstaje pomiędzy daną osobą a krewnymi jego małżonka oraz że stosunek ten nie wygasa mimo ustania małżeństwa (w tym w sytuacji śmierci współmałżonka).

Sąd zajął stanowisko, zgodnie z którym przy uwzględnieniu specyfiki sytuacji pozwanych, faktu wieloletniego zamieszkiwania w lokalu stanowiącym przedmiot niniejszego postępowania, który przez to stanowi ich centrum życiowe, a także biorąc pod uwagę względy słuszności i wykładnię celowościową przepisów powództwo Gminy należało ocenić jako niezasadne. Dlatego też oddalono je w oparciu o art. 222 § 1 k.c. a contrario w zw. z art. 691 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 5 k.c.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. Zasądzona kwota wynosi 900 zł zgodnie z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804 ze zm.). Pozwani nie wykazali, by ponieśli jakiekolwiek inne koszty związane ze swoim udziałem w sprawie.