Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IX Ka 282/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 czerwca 2020 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie w IX Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący SSO Anna Szymacha-Zwolińska (spr.)

Sędziowie: SSO Iwona Konopka

SSO Agnieszka Techman

Protokolant: stażysta Emil Karwowski

przy udziale prokuratora Joanny Augustyniak

po rozpoznaniu w dniu 2 czerwca 2020 r.

sprawy M. A., syna Z. i M.,

ur. (...) w G.

skazanego wyrokiem łącznym

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę

od wyroku Sądu Rejonowego dla m.st Warszawy w Warszawie

z dnia 13 listopada 2019 roku sygn. akt. V K 1992/19

- orzeka-

1/ zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że:

a/ uchyla orzeczenie zawarte w pkt I o karze łącznej 4 (czterech) lat i 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności, zawarte w pkt II orzeczenie o zaliczeniu na jej poczet okresów rzeczywistego pozbawienia wolności oraz zawarte w pkt IV umorzenie postępowania w zakresie wyroku opisanego w pkt 2, tj. wyroku Sądu Rejonowego w Giżycku 24 marca 2010 roku (sygn. akt II K 139/10),

b/ przyjmuje stan prawny obowiązujący do dnia 31 grudnia 2011 roku tj. sprzed nowelizacji dokonanej Ustawą z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny wykonawczy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r. Nr 240, poz. 1431)

c/ w pkt. I zaskarżonego wyroku na podstawie art. 85 § 1 i 2 k.k. w zw. z art. 86 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. łączy kary pozbawienia wolności orzeczone wobec M. A. na podstawie wyroków opisanych:

- w pkt 2, tj. wyroku Sądu Rejonowego w Giżycku 24 marca 2010 roku (sygn. akt II K 139/10) oraz

- w pkt 3, tj. wyroku Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie z dnia 4 stycznia 2011 roku (sygn. akt III K 379/10)

i wymierza skazanemu M. A. karę łączną 1 (jednego) roku i 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności na poczet której na podstawie art. 577 k.p.k. zalicza skazanemu M. A. okres uznanej za odbytą kary 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności w sprawie II K 139/10 oraz okres faktycznego odbywania kary pozbawienia wolności w sprawie III K 379/10,

d/ umarza postępowanie co do objęcia wyrokiem łącznym wyroku opisanego w pkt 5 - wyroku Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie z dnia 21 marca 2017 roku (sygn. akt III K 280/16),

2/ w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy,

3/ zwalnia skazanego z obowiązku uiszczania kosztów postępowania za II instancję przejmując je na rachunek Skarbu Państwa.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IX Ka 282/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok łączny Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie z dnia 13 listopada 2019r., sygn. V K 1992/19

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1

Zarzut naruszenia prawa materialnego, tj. art. 53 § 1, § 2 kk w zw. z art. 85a kk w zw. z art. 86 § 1 kk poprzez nieprawidłowe zastosowanie ogólnych dyrektyw wymierzania kary łącznej względem skazanego M. A., poprzez orzeczenie kary nader dolegliwej, bez uwzględnienia prewencji szczególnej jaka została dotychczas wywarta na skazanym w trakcie odbywania kary, przy pominięciu progresu resocjalizacyjnego jaki nastąpił u skazanego, aktualnych warunków i właściwości osobistych skazanego, a także brak bliskiego związku czasowego pomiędzy przestępstwami będącymi przedmiotem orzekania, co wskazuje na ich epizodyczny charakter, a nie utrwalony sposób życia, polegający na czynieniu z przestępstw stałego źródła dochodu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut jest niezasadny, podobnie jak i pozostałe, postawione w apelacji zarzuty. Wszystkie bowiem – z uwagi na ich brzmienie i sposób redakcji - wskazują, iż skarżąca nie zgadza się z wymiarem kary domagając się jej złagodzenia z uwagi na to, iż Sąd pierwszej instancji nie uwzględnił i nie docenił wszystkich okoliczności korzystnych dla skazanego wynikających przede wszystkim z opinii o skazanym, które zaważyły na tym, iż Sąd Rejonowy zamiast zasady absorpcji zastosował zasadę asperacji.

Istotnie, aktualna – sporządzona na wniosek Sądu Okręgowego – opinia o skazanym różni się od tej, na której rozstrzygnięcie o wymiarze kary łącznej oparł Sąd Rejonowy (ocenia zachowanie skazanego jako dobre, a nie – jako przeciętne; wskazuje na jego kilkukrotne nagradzanie, a nie – brak nagród), nie sposób jednak pomijać, że okoliczność „siedmiokrotnego wskazywania skazanego do nagrody” (podkreślana przez obrońcę na rozprawie w dniu 13 listopada 2019r., k. 104) została przez Sąd Rejonowy dostrzeżona
i wyakcentowana w pisemnych motywach rozstrzygnięcia jako uzasadnienie wymiaru kary łącznej „niższej niż suma kar podlegających łączeniu (…)”
(k. 172). Samo niezadowolenie obrońcy, która źródła konieczności stosowania zasady absorpcji upatruje w pozytywnej opinii o skazanym, nie stanowi o wadliwości przyjętej przez Sąd zasady łączenia kar. W warunkach zakładu, skazany zachowuje się tak, jak tego oczekuje się od osób przebywających w jednostkach penitencjarnych. Akcentując zapewnienia M. A. o rezygnacji z drogi przestępstwa, woli zmiany sposobu życia, obrońca pomija natomiast kilkukrotną karalność ww. za trzynaście przestępstw oraz stosowane wcześniej środki probacyjne w postaci warunkowego zawieszenia wykonania kary. W świetle powyższego rzekomy krytyczny stosunek skazanego do kryminalnej przeszłości uznać należy za gołosłowny, nie znajdujący wsparcia w jego dotychczasowej postawie.

Odnosząc się natomiast do samej opinii o skazanym, przypomnieć obrońcy należy, że ww. – jakkolwiek istotna – nie determinuje wymiaru kary łącznej. Zgodnie z art. 571 § 1 k.p.k. sąd "w razie potrzeby" zwraca się do zakładów karnych o nadesłanie opinii. Użycie przez ustawodawcę pojęcia "w razie potrzeby" uprawnia zatem wnioskowanie, iż opinia o zachowaniu skazanego w zakładzie karnym nie ma charakteru wiodącego, a raczej pomocniczy dla orzekania w przedmiocie kary łącznej, a jej znaczenie wiąże się z potrzebami oznaczania celów prewencyjno-prognostycznych. Rolę pierwszorzędną należy przydać więc relacjom podmiotowo-przedmiotowym zbiegających się przestępstw, liczbie przestępstw, rodzajom naruszonego dobra (zob. tak m.in. P. Kardas, w: Komentarz do art. 85 (a) Kodeksu karnego Stan prawny: 2016.08.01 LEX el. oraz Patrycja Kozłowska-Kalisz, w: Komentarz do art. 85 (a) Kodeksu karnego Stan prawny: 2015.09.01 LEX el.). Innymi słowy fakt, że skazany w okresie wykonania kary pozbawienia wolności zachowuje się poprawnie w warunkach izolacji, może mieć znaczenie przy stawianiu prognozy penitencjarnej. Zważywszy jednak na wielokrotną karalność ww. i stosowane kilkukrotnie środki probacyjne, nie powstrzymujące skazanego przed popełnianiem kolejnych przestępstw nie sposób konstatować by pozytywna opinia była wiodąca przy określaniu celów prewencyjnych w stosunku do skazanego, o jakich mowa w art. 85a k.k. Z tych też względów stanowisko autorki apelacji, że kara łączna w granicach najsurowszej sankcji pozwoli na osiągnięcie celów kary łącznej, z uwagi na pozytywną opinię z zakładu karnego, nie znajduje uzasadnienia.

Wniosek

Wniosek o :

Zmianę zaskarżonego wyroku i zastosowanie wobec skazanego zasady absorpcji przez wymierzenie mu kary łącznej 3 lat 6 miesięcy pozbawienia wolności

ewentualnie

Uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Jako, że podniesiony zarzut jest niezasadny, brak jest podstaw do uwzględnienia wniosku

o modyfikację zaskarżonego wyroku.

Lp.

Zarzut

2

Zarzut naruszenia prawa procesowego, tj. art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k. poprzez oparcie zaskarżonego rozstrzygnięcia wyłącznie o niekorzystny dla skazanego materiał dowodowy z pominięciem okoliczności przemawiających za wymierzeniem wyroku łącznego przy zastosowaniu względem skazanego zasady pełnej absorpcji, a także nieprawidłowe wyprowadzenie wniosków przez Sąd orzekający co do najbliższej prognozy kryminalistycznej skazanego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Patrz : punkt 3.1

Wniosek

Wniosek o :

Zmianę zaskarżonego wyroku i zastosowanie wobec skazanego zasady absorpcji przez wymierzenie mu kary łącznej 3 lat 6 miesięcy pozbawienia wolności

ewentualnie

Uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Jako, że podniesiony zarzut jest niezasadny, brak jest podstaw do uwzględnienia wniosku

o modyfikację zaskarżonego wyroku.

Lp.

Zarzut

3

Zarzut naruszenia prawa procesowego, tj. art. 410 k.p.k. poprzez pominięcie w trakcie orzekania całokształtu okoliczności ujawnionych w trakcie postępowania dowodowego, mających znaczenie dla wydania prawidłowego rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Patrz : punkt 3.1

Wniosek

Wniosek o :

1.  Zmianę zaskarżonego wyroku i zastosowanie wobec skazanego zasady absorpcji przez wymierzenie mu kary łącznej 3 lat 6 miesięcy pozbawienia wolności

ewentualnie

2.  Uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Jako, że podniesiony zarzut jest niezasadny, brak jest podstaw do uwzględnienia wniosku

o modyfikację zaskarżonego wyroku.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Zmiana stanu prawnego i ocena względności ustaw zgodnie z art. 4 § 1 kk.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Art. 440 k.p.k., zobowiązuje Sąd Odwoławczy do zmiany bądź uchylenia wyroku, gdy utrzymanie orzeczenia byłoby rażącą niesprawiedliwe, taka zaś okoliczność zaistniała w przedmiotowej sprawie, o czym szerzej w punkcie 5.2.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Rozstrzygnięcie wskazujące, że orzeczenia nieobjęte wyrokiem łącznym ulegają odrębnemu wykonaniu.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Rozstrzygnięcie zawarte w punkcie III wyroku Sądu Rejonowego pozostaje w zgodzie z art. 576 § 1 k.p.k., dlatego nie podlegało modyfikacjom.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot i zakres zmiany

Kary objęte wyrokiem łącznym, wymiar kary łącznej.

Zwięźle o powodach zmiany

Jakkolwiek obrońca zaskarżając wyrok w całości podniosła zarzut obrazy prawa materialnego, to jednak powstała z urzędu konieczność ingerencji przez Sąd Okręgowy w treść rozstrzygnięcia na korzyść skazanego, gdyż zasadnicza kwestia związana ze zmianą stanu prawnego i oceny względności ustaw przez pryzmat art. 4 § 1 kk nie była przedmiotem zarzutów we wniesionym środku odwoławczym. Tymczasem właśnie zastosowanie w niniejszej sprawie stanu prawego „obowiązującego poprzednio” nie zaś tego obowiązującego „w czasie orzekania”, pozwalało na korzystniejsze ukształtowanie sytuacji prawnej skazanego.

Stwierdzić trzeba, że Sąd Rejonowy nie poddał należytej analizie zasadniczej kwestii tj. jak kształtowałaby się sytuacja prawna skazanego biorąc pod uwagę cezurę wynikającą z nowelizacji przepisów kodeksu karnego Ustawą z dnia 20 lutego 2015 roku o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz.396), która weszła w życie 1 lipca 2015 r., ograniczając się do jednozdaniowej wzmianki w treści uzasadnienia wskazującej, który stan prawny jest dla skazanego korzystniejszy.

Niewątpliwie zgodnie z art. 19 ust. 1 w/w Ustawy przepisów rozdziału IX kodeksu karnego w nowym brzmieniu nie stosuje się do kar prawomocnie orzeczonych przed dniem 01 lipca 2015r., chyba że zachodzi potrzeba orzeczenia kary łącznej w związku z prawomocnym skazaniem po dniu wejścia w życie nowelizacji.

W piśmiennictwie wskazuje się także, że przepis art. 19 ust. 1 ustawy nowelizującej wprowadza unormowanie szczególne w stosunku do art. 4 § 1 kk. W myśl ogólnej zasady kodeksowej, normującej kwestię kolizji ustaw w czasie, ustanowionej w art. 4 § 1 k.k., łącząc po wejściu w życie noweli z dnia 20 lutego 2015r. węzłem kary łącznej kary prawomocnie orzeczone przed wejściem w życie tej noweli należałoby stosować ustawę nową (czyli przepisy rozdziału IX kodeksu karnego w brzmieniu nadanym nowelą), a ustawę obowiązującą poprzednio (przepisy rozdziału IX w dotychczasowym brzmieniu), tylko wtedy, gdyby była ona względniejsza dla sprawcy. Przepis art. 19 ust. 1 noweli lutowej wprowadza odstępstwo od tej zasady. Wyraża się ono w tym, że w rozważanym zakresie wyłącza się stosowanie ustawy nowej do kar prawomocnie orzeczonych przed dniem jej wejścia w życie z tym, że owo wyłączenie nie obejmuje wypadków, w których zachodzi potrzeba orzeczenia kary łącznej w związku z prawomocnym skazaniem już po tym dniu. (J . Majewski, Kodeks karny. Komentarz do zmian 2015, Warszawa 2015, s. 544-545). W tym miejscu należy mieć na względzie także pogląd wyrażony przez Sąd Apelacyjny w Warszawie w postanowieniu z dnia 31 marca 2016 r., sygn. II Akz 130/16, wedle którego jeżeli choć jedna z kar, których łączenie jest rozważane, została orzeczona po 30 czerwca 2015 r., zastosowanie mogą mieć przepisy o karze łącznej w brzmieniu nadanym ustawą nowelizującą, jak również przepisy dotyczące kary łącznej w dotychczasowym brzmieniu, o ile będą względniejsze dla sprawcy. W takiej sytuacji Sąd zobligowany jest do dokonania wyboru ustawy względniejszej zgodnie z dyrektywą art. 4 § 1 k.k. Podobnie wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Warszawie, który w wyroku z dnia 15 czerwca 2016 r., sygn. akt II AKa 85/16, wskazał, iż dyspozycja art. 4 § 1 k.k., przestaje być aktualna dopiero wtedy, gdy wyrokiem łącznym będą obejmowane jedynie skazania za przestępstwa popełnione po 30 czerwca 2015. W realiach przedmiotowej sprawy powyższe oznacza, iż rozważając, którą ustawę stosować, Sąd Rejonowy winien dokonać porównania wymiaru kary łącznej na podstawie przepisów ustawy starej i nowej, a następnie zastosować ustawę korzystniejszą dla skazanego.

W przedmiotowej sprawie koncentrując się na sprawach wskazanych pod poz. 2, 3 i 5 komparycji zaskarżonego wyroku tj. na skazańcach w sprawach :

(2) Sądu Rejonowego w Giżycku z dnia 24 marca 2010 r. w sprawie o sygn. akt II K 139/10 za czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 297 § 1 k.k. w zb. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. popełniony w okresie od 02 lutego do 27 lutego 2009 r. na karę 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności, gdzie następnie prawomocnym postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 09 listopada 2010 r. udzielono skazanemu warunkowego przedterminowego zwolnienia z odbywania reszty kary pozbawienia wolności wyznaczając okres próby do dnia 09 listopada 2012 r.;

(3) Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie z dnia 04 stycznia 2011 r. w sprawie o sygn. akt III K 379/10 za czyn z art. 278 § 1 k.k. popełniony w dniu 07 września 2009 r. na karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono na okres próby wynoszący 4 (cztery) lata, przy czym na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzeczono wobec skazanego obowiązek naprawienia szkody, a następnie prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie z dnia 24 lutego 2015 r. zarządzono wobec skazanego wykonanie warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności oraz

(5) Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie z dnia 21 marca 2017 r. w sprawie o sygn. akt III K 280/16 za pięć czynów z art. 13 § 1 k.k. w zw. art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. popełnionych w okresie od 21 października 2013 r. do 23 października 2013 r., w bliżej nieustalonym dniu w miesiącu październiku 2013 r., 09 października 2013 r., 04 października 2013 r., 20 kwietnia 2012 r. na karę 3 (trzech) lat 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności, na poczet której na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczono skazanemu okres zatrzymania w sprawie w dniach od 23 października 2013 r. do dnia 24 października 2013 r.

- wobec wydawania wobec skazanego wyroków przed dniem 01 lipca 2015 r. i po 1 lipca 2015 r. Sąd Rejonowy był zobligowany do należytego rozważenia wymiaru kary łącznej w oparciu o przepisy obowiązujące w obu stanach prawnych.

Rozważając więc możliwości wydania kary łącznej w oparciu o przepisy kodeksu karnego w brzmieniu sprzed 01 lipca 2015 r. i porównując sytuację skazanego z tą ukształtowaną w zaskarżonym wyroku wg stanu prawnego po 01 lipca 2015 r., gdzie Sąd Rejonowy połączył węzłem kary łącznej wyroki opisane pod poz. 3 (III K 379/10) i 5 (III K 280/16) pozostawiając poza jej obszarem skazanie w sprawie z poz. 2 (II K 139/10) gdyż na datę wyrokowania przez Sąd Rejonowy kara pozbawienia wolności orzeczona w tej sprawie była już wykonana w przeciwieństwie do dwóch poprzednio wymienionych, należy dojść do wniosku, że objęcie węzłem kary łącznej kar pozbawienia wolności w sprawach z poz. 2 (II K 139/10) i poz. 3 (III K 379/10) a pozostawiając poza jej obszarem skazanie na taka karę w sprawie z poz. 5 (III K 280/16) jest dla skazanego korzystniejsze z uwagi na możliwość ukształtowania kary łącznej w sprawach z poz. 2 (II K 139/10) i poz. 3 (III K 379/10) na zasadzie asperacji lecz opartej w większym stopniu na redukcji kar. Możliwość ta wynika z faktu, iż pomiędzy czynami popełnionymi w sprawach z poz. 2 (II K 139/10) i poz. 3 (III K 379/10) jest bliższy związek czasowy bowiem dzieli je zaledwie kilka miesięcy niż pomiędzy czynami w sprawach z poz. 3 (III K 379/10) i poz. 5 (III K 280/16) które dzieli okres prawie 4 lat. Mając zatem tę okoliczność na uwadze Sąd Okręgowy orzekł karę łączną w wymiarze 1 roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności, co stanowi 80 % górnej granicy wynoszącej 1 rok i 8 miesięcy – redukcja o 4 miesiące. Orzeczona natomiast przez Sąd Rejonowy kara łączna pozbawienia wolności 4 lat i 4 miesięcy stanowi 96 % jej górnej granicy - 4 lat i 6 miesięcy – redukcja o 2 miesiące.

Równocześnie należy mieć na uwadze, że takie ukształtowanie kary łącznej uwzględnia także fakt, że w dacie orzekania przez Sąd Okręgowy kara 1 roku pozbawienia wolności orzeczona w sprawie z poz. 3 (III K 379/10) została już wykonana (k. 154) co rodzi po stronie Sądu Odwoławczego konieczność weryfikacji wyroku Sądu I instancji. W sprawach o wydanie wyroku łącznego sąd odwoławczy zobowiązany jest do badania z urzędu, czy w czasie po wydaniu wyroku przez sąd I instancji nie doszło do zmiany stanu faktycznego na skutek wykonania w całości choćby jednej z kar podlegających łączeniu, a jeżeli taką zmianę stwierdzi, ma obowiązek ją uwzględnić (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2019 r. V KK 235/18, LEX nr 2687768; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2019 r. V KK 516/18 [teza 2], Prok. i Pr. – wkł. 2019/5/16, KZS 2019/5/10). Ukształtowanie więc kary łącznej w oparciu o stan prawny sprzed 1 lipca 2015 r. czyni więc zadość temu obowiązkowi, gdyż uwzględnia fakt wykonania kary w sprawie z poz. 3 (III K 379/10), co nie było wszak przeszkodą orzekania kary łącznej przed rzeczoną nowelizacją.

Skonstatowania także wymaga, że ukształtowanie kary łącznej w odmiennej konfiguracji nie narusza zakazu reformationis in peius. Za podstawę orzekania Sąd Odwoławczy przyjął bowiem stan prawny obowiązujący do dnia 31 grudnia 2011 r. tj. sprzed nowelizacji dokonanej Ustawą z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny wykonawczy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r. Nr 240, poz. 1431) z uwagi na zmianę treści art. 82 kk. Kwestia zaliczenia kary odbytej na poczet kary łącznej również podlega rozstrzygnięciu na podstawie art. 4 kk, a ponieważ na gruncie art. 82 kk diametralnie różnie kształtowała się kwestia uznania „kary za odbytą w chwili warunkowego zwolnienia” do dnia 31 grudnia 2011 r., a zupełnie inaczej po nowelizacji tego przepisu z dniem 1 stycznia 2012 r., gdyż kara pozbawienia wolności uznana za odbytą w rozumieniu tego przepisu podlegała zaliczeniu w całości, w rozmiarze w jakim została orzeczona, a nie faktycznie odbytym. Korzystniejsze, a więc względniejsze, było przyjęcie odleglejszego stanu prawnego, do czego uprawniały daty czynów popełnionych w sprawach objętych węzłem nowej kary łącznej tj. luty 2009 r. w sprawie z poz. 2 (II K 139/10) i wrzesień 2009 r. w sprawie z poz. 3 (III K 379/10). Godzi się bowiem zwrócić uwagę, że skazany w sprawie z poz. 2 (II K 139/10) postanowieniem z dnia 9 listopada 2010 r. (k. 125) został warunkowo zwolniony z odbycia reszty kary orzeczonej w wymiarze 8 miesięcy pozbawienia wolności, zaś w dacie orzekania przez Sąd II instancji upłynął okres próby warunkowego przedterminowego zwolnienia z odbycia reszty kary oraz dalsze sześć miesięcy, co winno właśnie skutkować uznaniem takiej kary za odbytą w całości (por. uchwała 7 sędziów Sadu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2005 r., I KZP 30/04, OSNKW 2005, z. 1, poz. 2; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2010 r., IV KK 28/10, LEX nr 583901; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 2015 r., III KK 24/15, LEX nr 1770913.

Konsekwencją powyższego było umorzenie postępowania co do objęcia wyrokiem łącznym wyroku opisanego w poz. 5 – wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie z dnia 21 marca 2017 r. w sprawie o sygn. akt III K 280/16.

Wymierzając na nowo karę łączną, Sąd wziął pod uwagę wszystkie okoliczności związane z osobą skazanego.

Przede wszystkim Sąd ponownie badając sprawę, nie znalazł powodów do zastosowania zasady pełnej absorpcji kar. Sam fakt popełnienia więcej niż jednego przestępstwa nie może skutkować automatyczną absorpcją kar, albowiem byłoby to niczym nieuzasadnione premiowanie sprawcy wielokrotnie łagodniejszą karą, niż sprawcy jednorazowego. W orzecznictwie zwłaszcza sądów apelacyjnych, podkreśla się, że zasada absorpcji powinna być stosowana wyłącznie w przypadkach, gdy są to czyny jednorodzajowe i gdy zachodzi między tymi czynami bliski związek podmiotowy i przedmiotowy (np. wyrok z 23.01.1997 r. II AKa 321/95).

Wymierzając skazanemu karę łączną Sąd miał na uwadze przede wszystkim to, iż czyny objęte wyrokiem łącznym pozostawały ze sobą w pewnym związku przedmiotowym. W niniejszej sprawie jakkolwiek związek czasowy był bardzo bliski oraz skierowane były p-ko mieniu, to jednak oba czyny różnicował charakter ich popełnienia – całkowicie odmienny, gdyż czyn w sprawie z poz. 2 (II K 139/10) godził także w bezpieczeństwo obrotu gospodarczego oraz wiarygodności dokumentów.

Jak chodzi o właściwości i warunki osobiste skazanego oraz jego zachowanie po popełnieniu przestępstw i w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności to stwierdzić trzeba, że M. A. jest osobą kilkakrotnie karaną za przestępstwa. Powyższe świadczy, że skazanemu obce jest przestrzeganie porządku prawnego. Zważyć należy, że stosowane uprzednio wobec ww. środki probacyjne nie przyniosły zamierzonego w stosunku do niego rezultatu.

Wymierzając skazanemu karę łączną, Sąd miał nadto na uwadze zachowanie skazanego po wydaniu wyroków. Skazany obecnie przebywa w zakładzie karnym. Jak wynika z treści uaktualnionej opinii (k. 214) jest ona dobra. To oznacza, że kara spełnia swoje cele i postawa skazanego może być w przyszłości brana pod uwagę przy ew. rozstrzyganiu o warunkowym przedterminowym zwolnieniu.

Mając zatem na uwadze całokształt wyżej podniesionych okoliczności Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że wymierzona kara łączna 1 roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności (przy zastosowaniu zasady częściowego pochłaniania) jest w pełni adekwatna zarówno do stopnia winy oskarżonego, jak i społecznej szkodliwości popełnionych przez niego czynów. Spełni wszystkie swe cele w zakresie prewencji indywidualnej, w szczególności spowoduje to, iż oskarżony w przyszłości będzie przestrzegał porządku prawnego. Kara ta spełni również swe cele w zakresie prewencji ogólnej i będzie sprawiedliwa w odczuciu społecznym.

Sąd nie znalazł argumentu przemawiającego na korzyść skazanego, który pozwoliłby w przedmiotowej sprawie zastosować inną, niż przejętą zasadę wymiaru kary łącznej, w szczególności zasadę absorpcji.

Jednocześnie Sąd na podstawie art. 577 kpk na poczet orzeczonej kary zaliczył dotychczasowe okresy pozbawienia wolności w sprawach tj. cały okres 8 miesięcy kary pozbawienia wolności uznanej za odbytą ze sprawy z poz. 2 (II K 139/10) oraz okres odbywania kary pozbawienia wolności w sprawie z poz. 3 (III K 379/10).

Zwrócić przy tym należy uwagę, że z uwagi na nowe ukształtowanie kary łącznej i poczynione na jej poczet odmienne zaliczenia okresów już odbytych modyfikacji będzie wymagał w postępowaniu wykonawczym okres rozpoczęcia wykonywania kary 3 lat i 6 miesięcy ze sprawy z poz. 5 (III K 280/16) na wcześniejszy niż dotychczas (k. 134).

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3.

Na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. skazany został zwolniony od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze albowiem nie ma możliwości finansowych, aby je uiścić.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca skazanego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Całość rozstrzygnięcia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana