Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 322/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Opocznie z dnia 19 grudnia 2019 r. w sprawie II K 173/18

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Zarzut obrazy prawa marerialnego:

- art. 4 § 1 k.k. poprzez jego niezastosowanie i uznanie przez Sąd I instancji, iż oskarżony popełnił przestępstwo określone w art. 209 § 1 i § 1a k.k. w brzmieniu określonym ustawą zmieniającą Kodeks karny z dnia 23 marca 2017r., która weszła w życie w dniu 31 maja 2017r. - w zakresie przypisanego zarzutu od 19 grudnia 2013r. do 30 maja 2017r., w sytuacji gdy opis czynu sprzed w/w nowelizacji jest względniejszy dla T. B., albowiem oskarżony nie wypełnił znamion czynu nie alimentacji sprzed nowelizacji,

- art. 115 § 2 k.k. poprzez ustalenie stopnia społecznej szkodliwości czynu oskarżonego jak znacznego w sytuacji, gdy kwantyfikatory owego stopnia na kanwie niniejszej sprawy (okoliczności popełnienia czynu, postac zamiaru, motywacja sprawcy) uzasadniały zastosowanie wobec oskarżonego instytucji warunkowego umorzenia postępowania, o jakiej mowa w art. 66 k.k.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Co do zarzutu związanego z obrazą art. 4 § 1 k.k.: apelant zajął stanowisko, że oskarżony T. B. (2) nie wypełnił swoim zachowaniem przestępstwa nie alimentacji w brzmieniu określonym w art. 209 § 1 k.k. – sprzed jego nowelizacji, jaka weszla w życie od dnia maja 2017r., albowiem nie naraził swoich dzieci na niemożnośc zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, a ponadto nie uchylał się od płacenia alimentacji, a jedynie płacił taką ich wysokość, jaką mógł realnie na ten cel przeznaczyć. Niezależnie od oceny tego, czy zachowanie oskarżonego stanowiło „uchylanie się” w rozumieniu wskazango powyżej przepisu oraz czy występowało narażenie pokrzywdzonych na niemożnośc zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych (o czym będzie mowa poniżej, przy ocenie zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych), sąd odwoławczy zwazył, iż argumentacja obrońcy w kwestii obrazy art. 4 § 1 k.k. nie zasługuje na uwzgędnienie z innych, podstawowych przyczyn. Otóż przepis ten ma zastosowanie do takich sytuacji, gdy w chwili popełnienia przestępstwa obowiązuje inna ustawa, aniżeli w chwili wyrokowania. Dopiero wówczas ustawodawca nakazał, by wbrew ogólnej ogóle nakazującej stosowanie ustawy „nowej”, sięgac po ustawe „starą”. Tymczasem w przedmiotowej sprawie w ogóle nie występuje sytuacja, o jakiej mowa w art. 4 § 1 k.k. Przestępstwo nie alimentacji jest przestępstwem ciągłym, a za datę jego popełnienia (istotną dla kwestii przedawnienia, recydywy etc.) należy uważać ostatni dzień przestępczych działań sprawcy, które zodnie z ustaleniami faktycznymi trwały do dnia 4 grudnia 2017r. Tak więc w dacie zakończenia popełniania czynu obowiązywała ta sama usawa (art. 209 k.k.) , jak w dacie wyrokowania przez Sąd Rejonowy (oraz Okręgowy). Potwierdzeniem tego stanowiska może być przykładowo wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2019 r. wydany w sprawie IV KK 267/18, w którym czytamy „ 1. Czasem popełnienia przestępstwa ciągłego jest okres obejmujący wszystkie, aż do ostatniego, powtarzające się zachowania, wobec czego skutki prawne, np. początek biegu przedawnienia, należy liczyć od ostatniego zachowania wchodzącego w jego skład. Innymi słowy, czas popełnienia przestępstwa ciągłego to ostatni moment działania (lub zaniechania) sprawcy, a więc czas ostatniego ze składających się na to przestępstwo zachowań. 2. W wypadku zmiany ustawy w czasie popełniania czynu ciągłego należy stosować do całości zachowania sprawcy ustawę obowiązującą w czasie zakończenia czynu” (opubl. Legalis Numer 2268114). Nie jest także tak, by zmiana przepisu art. 209 k.k. sygnalizowana przez apelanta spowodowała depenalizację jakiś wcześniejszych zachowań sprawców tych czynów. W szczegolnoci judykatura zajmuje już ugruntowane stanowisko w tej kwestii, które sąd odwoławczy podziela, a zgodnie zktórym na mocy ustawy z dnia 23 marca 2017 r. dekryminalizacja nastąpiła jedynie w odniesieniu do takich zachowań sprawców, będących zobowiązanymi na podstawie ustawy do łożenia na utrzymanie osoby najbliższej, wobec których obowiązek alimentacyjny nie został określony co do wysokości w orzeczeniu sądu, ugodzie zawartej przed sądem albo innym organem lub inną umową. W pozostałych przypadkach, tj. gdy sprawca uchyla się od wykonania wynikającego z ustawy obowiązku alimentacyjnego określonego, co do wysokości w sposób wyżej wskazany, przestępność takich zachowań nie uległa zniesieniu. Tak tez jest w sytuacji T. (...), którego obowiązek alimentacuny wynika wprost z wyroku wymienionego w opisie przypisanego mu czynu (I C 1314/13).

Co do zarzutu związanego z obrazą art. 115 § 2 k.k.: nie przekonują argumenty skarżącego, co do uzasadnienia dla zastosowania wobec oskarżonego instytucji warunkowego umorzeznia postępowania karnego. W przedmiotowej sprawie ustalono okres niealimenacji trwający od 1 maja 2014 do 4 grudnia 2017r. z wyłączeniem lipca i sierpnia 2014r., czyli ponad 3 i pół roku, niealimentacja dotyczyła trojga dzieci, oskarżony wyczerpał dyspozycje dwóch przepisów prawa karnego materialnego, a postawa jaką prezentował w sprawie – chodzi głównie o brak jej zmiany w kwestii np. poszukiwania pracy, nawet pomimo trwającego postępowania sądowego - nie daje podstaw, by przyjąć, że pomimo warnukowego umorzenia postepowania sprawca nie wejdzie ponownie w konflikt z pawem. Tym samym, nawet dostrzegając pozytywne aspekty zachowania oskarżonego względem dzieci (utrzymywanie kontaktu, spotykanie się, kupowanie niekiedy prezentów, pomoc w dowozie do lekarza), ogół okoliczności towarzyszących przedmiotowemu czynowi, nie uzasadniał skorzystanie z instytucji, jaką przewiduje przepis art. 66 k.k.

Wniosek

o zmianę orzeczenia i uniewinnienie oskarżonego, względnie o warunkowe umorzenie wobec niego postępowania karnego na okres 2 lat próby ze zobowiązaniem do wykonywania obowiązku łożenia na dzieci,

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Apelacja w zakresie podniesionych zarzutów obrazy prawa materialnego okazała się niezasadna. Ostateczny wniosek o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego także okazał się niezasadny, choć z powodów wskazanych w punkcie 5.2.1. doszło do częściowej zmiany wyroku tj. w zakresie czasookresu przypisanego przestępstwa.

3.2.

Zarzut obrazy przepisów postępowania mogącej mieć wpływ na treść orzeczenia, dotyczący art. 7 k.p.k., i art. 410 k.p.k. poprzez:

- dowolną ocenę zebranego w sprawie materiały dowodowgo, dokonana z naruszeniem zasad wymienionych w art. 7 k.p.k., prowadzącą do mylnego przyjęcia, iż T. B. (2) naraził swoje dzieci J., Z. i B. B. na niemożość zapokojenia podstawowych potrzeb życiowych, gdy takie ustalenie pozostaje w sprzeczności z treścią wyjaśnień oskarżonego, a także treścią zeznań J. B. (1), Z. B., A. F. i P. B., z których płynie wniosek, iż podstawowe potrzeby zyciowe dzieci oskarżonego były zaspokojone:

- błędne ustalenie, iż w chwili rozpoczęcia problemów finansowych oskarżony winien zrezygnować z prowadzenia działalności gospodarczej i znaleźć zatrudnienie na etacie, by móc alimentować (przynajmniej częściowo) dzieci, w sytuacji, gdy wobec oskarżonego toczyło się szereg postępowań egzekucyjnych i uzyskiwane wynagrodzenie byłoby zajęte w ich toku; oraz, że uchylał się od płacenia alimentów,

- brak uwzględnienia tego, iż oskarżony spotykał się w dziećmi i od czas do casu kupował im prezenty (zakupował obiady, zabierał do kina, dowoził do lekarzy), a co wynika z zeznań J. B. (1), Z. B., A. F. i P. B..

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wbrew twierdzeniom obrońcy Sąd I instancji nie naruszył w żaden sposób wskazanych przepisów postępowania. Zgromadzone w sprawie dowody, zostały ocenione w sposób zgodny z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz logicznego myślenia i jako takie w pełni korzystają z ochrony, jaką daje przepis art. 7 k.p.k. Przy tym, tak właśnie kompleksowo i wszechstronnie oceniony materiał dowodowy dał pełne podstawy do dokonanych następnie ustaleń faktycznych tj. tego, iż zachowanie oskarżonego stanowiło przestępstwo niealimentacji. Sąd zasadnie dał wiarę zarówno częściowo wyjaśnieniom oskarżonego (mimo, iż ten werbalnie nie przyznawał się do przestępstwa), jak i zeznaniom świadków J. B. (1), Z. B., A. F. i P. B.. Pisemne uzasadnienie wydanego orzeczenia dostatecznie przekonjąco wskazuje, iż zeznania J. B. (1), Z. B., A. F. i P. B. korespondują z tym, co w kwestii kontaktów oskarżonego z dziećmi, a także kupowania im wówczas prezentów, przekazywał sam oskarżony. Fakt, iż T. B. (2) utrzymywal kontakt w dziećmi co 2-3 tygodnie i starał się wówczas kupować im prezenty był w istocie bezsporny. Wymienieni jednak przez apelanta świadkowie (najbliżsi członkowie rodziny oskarżonego) nie mieli wiedzy, co do tego, czy oskarżony płacił byłej żonie należne alimenty i w jakiej dokładnie wysokości, a ponato kto faktycznie przez okres czasu 2014-2017 r. utrzymywał dzieci. W/w nie mieli także wiedzy, co do tego, jakie dokładnie sumy oskarżony przesyłał dzieciom pracując za granicą, ani też, jak dokładnie wyglądało zadłużenie oskarżonego, czy możliwość ściągania alimentów przez komornika (kwestia uprzywilejowania niektórych wierzycieli).

Sąd odwoławczy zważył, iż apelant podnosząc zarzut nieprawidłowej, bo dowolnej oceny materiału dowodowego, łączy go nie tyle z zarzutem błędnej oceny jakiegoś konkretnego źródła dowodowego, ale z niewłaściwym ustaleniem faktycznym w kwestii „uchylania się” w rozumieniu art. 209 k.k. Nie wskazuje jednak, na czym miałaby polegać błędna ocena jakiegoś konkretnego dowodu, dokonana przez sąd meriti. Już więc choćby z tego powodu jego argumenty, co do obrazy art. 7 k.p.k., są nie do uwzględnienia. Wydaję się także, że apelant wcale nie neguje oceny zeznań matki dzieci J. B. (1), podnosząc, iż także z jej wypowiedzi wynika, że oskrżony nie tylko wysyłał byłej żonie pieniądze, interesował się dziećmi i pomagał jej w ich wychowywaniu, ale także świadek podała, że dzieciom niczego nie brakuje, „mają jedzenie i ubranie, a lodówka nigdy nie jest pusta”, a co więcej, świadek przyznała także, iż stara się odkładać pieniądze uzyskiwanie z programu 500+ na lokatę dla dzieci. Tym samym skarżący nie kwestionuje tego najbardziej istotnego w sprawie osobowego źródła dowodowego.

Wniosek

o zmianę orzeczenia i uniewinnienie oskarżonego

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Apelacja w zakresie podniesionego zarzutu obrazy prawa procesowego okazała się niezasadna. Ostateczny wniosek o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego także okazał się niezasadny, choć z powodów wskazanych w punkcie 5.2.1. doszło do częściowej zmiany wyroku tj. w zakresie czasookresu przypisanego przestępstwa.

3.3.

Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, który miał wpływ na treść orzeczenia, będących wynikiem wyżej wymienionych uchybień procesowych, a polegający na mylnym przyjęciu, że oskarżony T. B. (2) dopuścił się zarzuconego mu czynu nie alimentacji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Nie sposób zgodzić się z zarzutem błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku, mającego wpływ na jego treść, albowiem sąd I instancji błędu takiego się nie dopuścił. Należy podkreślić, iż zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku nie może sprowadzać się tylko i wyłącznie do samej polemiki z ustaleniami poczynionymi przez Sąd, a wyrażonymi w uzasadnieniu wyroku. Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych powinien dążyć do wykazania konkretnie uchybień w zakresie logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego, których miał dopuścił się Sąd przy ocenie zebranego materiału dowodowego. Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych nie może ograniczać się wyłącznie do kwestionowania stanowiska, które przyjął sąd I instancji, a powinien wskazywać nieprawidłowości, jakich miał dopuść się Sąd w swoim rozumowaniu co do oceny okoliczności sprawy. Sama bowiem możliwość przeciwstawienia poczynionym przez Sąd ustaleniom odmiennego punktu widzenia, nie stanowi uzasadnienia stwierdzenia, iż Sąd dopuścił się błędów w ustaleniach faktycznych.

Wydaje się, iż w przedmiotowej sprawie obrońca zarzut ustaleń łączył z niewłaściwą oceną wyjasnień T. B., w których negował swoje sprawstwo i ostatecznym wnioskom, jakie z prawidłowo ocenionych pozostałych źródeł dowodowych wyprowadził sąd meriti. Tymczasem, co we wcześniejszej części niniejszego uzasadnienia uargumentowano, nie budzi zastrzeżeń dokonana ocena materiału dowodowego i uwględnienie ich całokształtu przy wydanaiu orzeczenia. Jak także niezwykle zwięźle i trafnie wskazuje Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 30 lipca 2015 r., sygn. II AKa 171/15, jeżeli Sąd nie naruszył żadnego z przepisów ze sfery gromadzenia i oceny dowodów, to brak jest podstaw do kwestionowania ustaleń faktycznych (Legalis Numer 1337292).

Poczynione przez Sąd Rejonowy ustalenia w zakresie stanu faktycznego (co do okresu czasu od 1 maja 2014r.) są w ocenie Sądu Okręgowego prawidłowe i nie wykazują cech jakiegokolwiek błędu. Nie stanowią także jakiegokolwiek nieuprawnionego uzurpowania sobie bezzasadnej oceny wysokości zadłużenia finansowego firmy oskarżonego i jego wpływu na realne możliwości zarobkowe T. B.. Nie ma wątpliwości co do tego, że oskarżony winien uiszczać alimenty na rzecz swoich trojga dzieci, co wynika nie tylko z ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy, lecz także z wyroku Sądu Okręgowego w P. T.. I C 1314/13. Ich wysokość pozostawała niezmienna od czasu wydania powyższego orzeczenia i wynosiła łącznie kwotę 1.000 złotych miesięcznie, co przy uwzględnieniu, że uprawnionymi do alimentaów była trójka nastolatków (aktulanie jedno z dzieci jest już dorosłe) sprawia, że tak określona ich wysokość jest bardzo niewielka - w porówaniu do kwoty mogącej realnie zaspakajać podstawowe potrzeby życiowe trójki osób w takim wieku. Powyższy wniosek nasuwa się jako oczywisty, a wynika on z życiowego doświadczenia. Oskarżony popadł w finansowe kłopoty w trakcie prowadzonej działalności gospodarczej i z tego powodu prowadzono (i prowadzi się nadal) przeciwko niemu liczne postępowania egzekucyjne. Nigdy jednak oskarżony nie zgłosił upadłości konsumenckiej (dopiero rozważa powyższe), ani nie podjął zatrudnienia “na etapie”, co czy to otwierałoby mu drogę do zarejestrowania sie jako poszukujacy pracy w PUP i możliwości otrzymania zatrudnienia dla osoby bezrobtnej, czy umozliwiało choćby częściowe prowadzenie skutecznej ezgekucji. Jak wyjaśnił oskarżony: starał się on podejmować różne zatrudnienia, głównie były to krótkotrwałe, bo w ramach tzw. samozatrudnienia (gdzie musiał rezygnowac z pracy), a także pracował za granicą; musiał jednak – jak podawał dalej T. B. - sam się utrzymywać, więc przekazywał matce dzieci tyle pieniędzy, ile mógł w danym momencie. Dopiero składając wyjaśnienia przed sądem rejonowym w/w zaczął rozważać, iż powinien jednak zmienić dotychczas podejmowany status zatrudnienia i sposób jego poszukiwania.

Nie ma racji skarżący, gdy wywodzi, że w tej sytuacji nie można przypisać oskarżonemu znamienia “uchylania się” w rozumieniu art. 209 k.k. - co niewątpliwie wymaga negatywnego nastawienia do istniejącego obowiązku łożenia na dzieci. Słusznie wywodzi sąd rejonowy, że w sytuacji, gdy poszukiwanetylko w taki sposób i podejmowane dotychczas oraz przez wiele lat zatrudnienie, nie wystarczało na zaspokojenie obowiązku alimentacyjnego, oskarżony winien podjąć wszelkkie działania dla jego wypełnienia, w tym zmienić rodzaj zatrudnienia, przekwalifikować się, podjąć się zajęcia dodatkowego itp. Oskarżony jest młodym i zdrowym mężczyzną zdolnym do wykonywania pracy zarobkowej, co więcej posiada wykształcenie, co tym bardziej powoduje, iż winien mieć lepszą możliwość “poruszania się” po rynku pracy. Sąd odwołąwczy zważył, iż już samo podejście oskarżonego do obowiązku alimentacyjnego było ze wszech miar niewłaściwe - otoż wnioskuje on: dawał na dzieci tyle, ile mógł - bo z tego co zarobił musiał się sam najpierw z utrzymać (wynająć mieszkanie itp). Tymczasem w/w winien w pierwszej kolejności zaspokajać potrzeby dzieci – w tym wypadku poprzez zapłatę alimentów, a dopiero w drugiej zastanawiać sie – ile mu zostało i na co mu to wystrcza (wynajęcie pokoju?). Jeśli z uzyskiwanego wynagrodzenia z tytułu podejmowanych prac w ramach samozatrudnienia oskarżonemu nie starczało na tak niewysokie alimenty na trójkę własnych dzieci, to winien w pierwszej kolejności poszukiwać nowego zatrudnienia i zmienić je dostosowując do obowiązku nań spoczywającego. Winien przy tym podjąć wszelkie możliwe drogi do jego wypełnienia, także poprzez podejmowanie ewentualnie zatrudnienia dodatkowego, dorywczego, pracy sezonowej, nocnej czy pracy fizycznej dla niewykwalifikowanego pracownika - nawet jeśli, takie zatrudnienie nie byłoby zgodne z jego oczekiwaniami czy posiadanym wykształceniem. Oskarżony tymczasem przerzucił ciężar utrzymywania swoich trojga dzieci na inne osoby: matkę, dziadków i Państwo – gdzie ani dziadkowie, ani Państwo nie są w żaden sposób zobowiązani do ich utrzymywania. Jak twierdzi oskarżony, nie podejmował zwykłego zatrudnienia (“na etapie”), bo komornik mógłby wówczas zająć uzyskiwane wynagrodzenie, a suma wolna od zajęcia byłaby dla niego niewustarczajaca. Tymczasem zgodnie z prawem istnieje lista uprzywilejowanych wierzytelności, do których należą aliemnty i te byłyby zaspokajane w pierwszej koleności. Okres niealimetacji jest kilkuletni, co powoduje, iż nie przekonują wnioski skarżacego, jakoby oskarżony nie miał świadomości, że podejmowane dotychczas działania związane z zatrudnieniem (a dokładnie z samozatrudnieniem, zmienianym najczęściej po okresie 3 miesięcy) nie przynoszą oczekiwanych rezultatów i należy je niezwłocznie zmienić.

Dzieci oskarżonego istotnie miały co jeść, a lodówka mogła być pełna (jak zeznanje J. B.), ale jedynie dzięki temu, iż de facto w dużej mierze dzieci były utrzymywane przez dziadków. Chodzi tu przede wszystkim o to, iż J. B. (1) mieszka z dziećmi w domu razem ze swoimi rodzicami, gdzie jedynie dokłada się im do mediów. Kwestia natomiast wszelkich innych obciążeń: opału, podatków od nieruchomości, opłat związanych z mieszkaniem tj. remontów, wyposażeń etc. pozostaje po ich stronie. Razem z dziadkami prowadzi także wspólne gopodastrwo dokmowe (wspólne posiłki). Co więcej, w utrzymywaniu dzieci oskarżonego pomaga gmina i państwo – chodzi tu o dodatki 500+, 300+, dojazdy dla dzieci (bilety zagwarantowane przez gminę), zasiłek rodzinny, poza nimi oczywiście nastepuje wypłata alimentów z funduszu alimentacyunego. Bez wsparcia ze strony dziadkow i szeroko rozumianej pomocy społecznej matka dzieci, zarabiajaca “mimimum krajowe” (jako sprzątaczka), czy jedynie poszukujaca pracy (a tak wyglądała jej sytucja związana z zatridnieniem w badanym okresie czasu), nie byłaby w stanie sama zasposkoić najbardziej nawet podstawowych potrzeb życiowych swojej trójki dorastających dzieci. Nie ma racji obrońca wywodząc, iż skoro dzieci miały gdzie mieszkać i co jeść, a matka nawet zdołała odkładać jakieś pieniądze z zasiłku 500+ na przyszłość (lokata na koncie w bliżej nieustalonej wysokości), to nie możemy już mieć do czynienia z przestępstwem niealimentacji. Zaspokajanie potrzeb życiowych uprawnionego przez osoby trzecie do tego niezobowiązane, a nawet współzobowiązane, nie wyłącza ustawowych znamion występku określonego w dawnym art. 209 KK, zaś obecnie w art. 209 § 1a KK – tak przykładowo postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 2019 r. wydane w sprawie IV KS 35/18 (opubl. Legalis Numer 1871069. Już także na gruncie Kodeksu karnego z 1969 r., który penalizował przedmiotowy występek w art. 186 k.k., przyjmowano, że: Skoro przestępstwo niealimentacji polega na narażeniu osoby uprawnionej na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, to nie usuwa skutków przestępstwa fakt, iż potrzeby te są zaspokajane przez inne osoby, także współobowiązane (zob. uchwałę pełnego składu Izby Karnej Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 1976 r., VI KZP 13/75, OSNKW 1976, z. 7 - 8, poz. 86; wyrok SN z dnia 27 marca 1987 r., V KRN 54/87, OSNPG 1987, z. 8, poz. 103; z nowszego orzecznictwa wyrok SA we Wrocławiu z dnia 16 marca 2016 r., II AKa 7/16). Przestępstwo polega bowiem na narażeniu, a takowe występuje także wtedy, gdy to dobre serce innych osób (np. dziadków) pozwala, by potrzeby uprawnionego były zaspokajane.

Reasumując: nie jest tak, jak twierdzi obrońca, iż błędnie ustalono uchylanie się oskarżonego od alimentów, bo przecież przeznaczał na ten cel tyle, ile mógł. Wbrew temu - prawidłowo ustalono, iż oskarżony przenaczał na ten cel tyle, ile sam w danym momencie zadecydował wedle własnych potrzeb i decyzji, a przez okres kliku lat: od 1 maja 2014r. do 4 grudnia 2017r. - było to zaledwie kilka spradycznych i niewielkich wpłat, przy czym przez cały ten okres nie starał się zmienić statusu własnego samozatrudnienia, ani nie starał się podjąć żadnego zatrudnienia dodatkowego, ostatecznie także poniżej własnego wykształcenia. Taka natomiast postawa, prezentowana ciągiem przez okres kilku lat, świadczy o braku realnej woli w wypełnianiu abowiązku alimentacyjnego i o uchylaniu sie od jego wypełnienia w rozumieniu przepisu art. 209 k.k. Fakt, iż oskarżony spotyka się z dziećmi, ma z nimi kontakt, a także kupuje czasem prezenty, czy stara się pomagać w ich faktycznym ich wychowywaniu (dowóz do lekarza), to okoliczności łagodzące dla T. B., ale nie ekskulpujące go od popełnienia zarzucanego czynu.

Wniosek

o zmianę orzeczenia i uniewinnienie oskarżonego od zarzuconago mu czynu

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Apelacja w zakresie podniesionego zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych okazała się niezasadna. Ostateczny wniosek o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego także okazał się niezasadny, choć z powodów wskazanych w punkcie 5.2.1. doszło do częściowej zmiany wyroku tj. w zakresie czasookresu przypisanego przestępstwa.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

kwestia winy i sprawstwa oskarżonego, co do czasookresu czynu od 1 maja 2014r., z wyłączeniem lipca i sieronia 2014r., wysokość kary,

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wniesiona apelacja okazała się niezasadna w zakresie wniosku o uniewinnienie oskarżonego. Ustalenia faktyczne w zakresie sprawstwa oskarżonego, co do nie alimentacji trwającej od 1 maja 2014r., z wyłączeniem lipca i sieronia 2014r., są ze wszech miar właściwe. Poprawnie oceniono stopien społecznej szkodliwości zachowania oskarżonego. Orzeczona kara, nawet przy dokonanej zmianie opisu czynu przypisanego ostatecznie T. B. przez sąd odwoąłwczy, nie nosila cech rażącej niewspółmierności i z tego powodu nie doszło do jej zmiany.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.15.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

kwestia ustaleń, co do braku sprawstwa oskarżonego za okres od 19 grudnia 2013r. do 30 kwietnia 2014r. (grudzień- kwiecień) oraz od 1 lipca 2014r. do 31 sierpnia 2014r. (lipiec-sierpień);

Zwięźle o powodach zmiany

W ocenie sądu okręgowego, choć poprawne są ustalenia sądu I instancji w zakresie tego, kiedy i i jaką sumę oskarżony przekazał na poczet alimentów w okresie wyznaczonym ramami aktu oskarżenia, to sąd ten nie wyciągął właściwych wniosków w zakresie braku wyczerpania przez T. B. znamion przestępstwa nie alimentacji (art. 209 § 1 i 1a k.k.) w okresie czasu od 19 grudnia 2013r. do końca kwietnia 2014r. oraz w lipcu i sierpniu 2014r. Ustalono poprawnie, iż łączna wysokość miesięcznych alimentów, jaką winien uiścić T. B. na trójkę swoich dzieci to 1.000 zł. i taką też sumę w/w wpłacił komornikowi (wpłynęła ona do komornika) w miesiącach: styczeń, marzec i kwiecień 2014r. Także w grudnia 2013r. miała miejsce wpłata kwoty 1.000 złotych – co potwierdza kopia potwierdzenia wpłaty z k.81 akt (wpłata z dnia 13 grudnia 2013r.). Tym samym uznano, iż w okresie czasu od 19 grudnia 2013r. (początkowa data zarzuconego czynu zawarta w akcie oskarżenia) do 1 maja 2014. nie spoób jest twierdzić, by oskarżony uchylał się od uiszczania należnych alimentów (brak podtaw do zastosowania art. 209 § 1 k.k. i art. 209 § 1a k.k.) - w okresie tym bowiem, oskarżony niemal w 100 % wypełniał swój obowiązek alimatcyny wobec dzieci. Po dacie 1 maja 2014r. następują 2 miesiące przerwy w wykonywaniu zobowiązań alimentacyjnych, w sytuacji, gdy miesiące wiosenne i wakacyjne (maj i czerwiec), to okres zatrudnienia sezonowego, co znacznie sprzyja uzyskiwaniu dodatkowych dochodów. Następne wpłaty alimentów dokonane przez T. B. dotyczą lipca i sierpnia 2014r. i również są to wpłaty dwukrotnie po 1000 zł.(całośc należnych alimentów). Powyższe uzasadnia więc dokonaną przez sąd odwoławczy zmianę wyroku w zakresie nowego opisu czynu przypisanego T. B. i przyjęcie, iż został on popełniony w okresie od 1 maja 2014r. do 30 czerwca 2014r. oraz od 1 wrzesnia 2014r. do 4 grudnia 2017r.

Następne wpłaty ze strony T. B. dotyczą dopiero czerwca i lipca 2016r. i stanowią niewielkie kwoty (300 zł. i 500 zł.), niewielkie kwoty rzędu ok. 100 euro oskarżony przesyłał także kilkaktrotnie matce dzieci, kiedy pracował za granicą (okres od około października-listopada 2014r. do marca-kwtnia 2015r.). Tym samym łączna ocena okresów nie alimentacji i wysokości powstałych zaległości alimentacyjnych za ten okres (w rozumieniu art. 209 § 1a k.k.) dokonana przez sąd rejonowy, w całości już przekonuje.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

pkt 3

O kosztach postępowania odwoławczego sąd okręgowy orzekł na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. i art. 8 ustawy o opłatach w sprawach karnych z dnia 23 czerwca 1973r. uznając, iż oskarżony, jako osoba zdrowa i zdolna do zatrudnienia jest w sprawie pokryć je w całości - przy uwzględnieniu, iż ich wysokość jest niewielka – łącznie 140 zł.

7.  PODPIS

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok Sądu Rejonowego w Opocznie z dnia 19 grudnia 2019 roku w sprawie II K 173/18

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana