Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 342/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 5 lutego 2020 roku w sprawie II K 474/19

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść i rzutujący w konsekwencji na błędne uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu, a polegający na niesłusznym przyjęciu przez sąd orzekający, że zebrany w toku postępowania materiał dowodowy nie daje podstaw do stwierdzenia, że oskarżony S. K. swym zachowaniem wyczerpał znamiona zarzucanego mu czynu, podczas gdy prawidłowa ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego ujawnionego w toku przewodu sądowego prowadzi do przeciwnych wniosków.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja prokuratora nie jest zasadna.

Zarzuty skarżącego opierają się na odmiennej interpretacji zebranych w sprawie dowodów i nie przedstawiają jakichkolwiek przekonujących argumentów, podważających prawidłowość i słuszność rozumowania Sądu I instancji. Dokonane bowiem przez Sąd meriti ustalenia faktyczne w pełni odpowiadają zebranym w sprawie dowodom i są wynikiem wnikliwej ich analizy. Zważyć trzeba, iż przekonanie Sądu I instancji o niemożności przypisania winy oskarżonemu, pozostaje pod ochroną prawa procesowego, nie wykraczając poza ramy zasady swobodnej oceny dowodów. Nie budzi wątpliwości, że ocena wartości zgromadzonych w sprawie dowodów została dokonana przez Sąd I instancji w sposób obiektywny oraz zgodnie z wiedzą i doświadczeniem życiowym i jako taka, spełnia kryteria przewidziane w art. 2 § 2 k.p.k., art. 4 k.p.k. i art. 7 k.p.k. Sąd I instancji rzetelnie odniósł się do wszystkich okoliczności faktycznych ujawnionych w toku przeprowadzonego postępowania dowodowego. Jednocześnie zaś konkluzje Sądu meriti stanowią wynik rozważenia wszystkich okoliczności oraz zostały logicznie – z uwzględnieniem wskazań wiedzy, doświadczenia życiowego i prawidłowego rozumowania – uzasadnione w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku.

Natomiast zarzuty przedstawione w skardze apelacyjnej mają wyłącznie charakter subiektywnej polemiki, opierającej się na niekorzystnej dla oskarżonego interpretacji przeprowadzonych dowodów, nie znajdującej jednak potwierdzenia w realiach niniejszej sprawy.

W szczególności nie można podzielić twierdzeń oskarżyciela, że zebrany w sprawie materiał dowodowy wykazał, iż oskarżony S. K. dokonał przywłaszczenia przedmiotowych rzeczy i tym samym wyczerpał znamiona przestępstwa z art. 284 § 1 k.k.

Skarżący jest w błędzie, twierdząc, że dla bytu przestępstwa przywłaszczenia mienia wystarczającym jest już samo zatrzymanie rzeczy, wbrew woli jej właściciela. W orzecznictwie konsekwentnie przyjmuje się, że samo zatrzymanie cudzej rzeczy, któremu nie towarzyszy zamiar zatrzymania tej rzeczy na własność, nie wypełnia znamion przywłaszczenia, gdyż przy tym przestępstwie zachowaniu sprawcy musi towarzyszyć animus rem sibi habendi, a więc wola (zamiar) zatrzymania cudzej rzeczy dla siebie lub innej osoby. Zamiar przywłaszczenia musi być powiązany ze świadomością sprawcy o braku tytułu prawnego do rzeczy oraz wolą włączenia, mimo to, tej rzeczy lub prawa do swego majątku, bądź postąpienia z rzeczą lub prawem jak z własnym, w inny sposób. W przeciwnych przypadkach nawet błędne przypuszczenie sprawcy, że ma prawo dysponować rzeczą będącą w jego posiadaniu, wyłącza wymaganą do przestępstwa z art. 284 k.k. umyślność i czyn taki może być oceniany tylko w aspekcie bezprawia cywilnego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 1978 r. V KR 197/77; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia 2007 roku IV KK 34/07; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lipca 2010 roku – III KK 434/09; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2002 roku, IV KKN 380/99).

W okolicznościach przedmiotowej sprawy Sąd Rejonowy wykazał w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, że oskarżony nie miał zamiaru definitywnego włączenia, pozostawionych w jego domu przez A. P. przedmiotów, do swojego majątku, tj. do postąpienia z nimi jak właściciel. Oskarżony od samego początku i konsekwentnie wskazywał, co było powodem odmowy wydania narzędzi A. P.. Chodziło tu o oczywiście o to, że oskarżony miał pretensje do A. P. o wadliwe wykonanie prac remontowych. Odmowa wydania narzędzi, które pokrzywdzony pozostawił u oskarżonego, miała na celu spowodowanie, aby A. P. poprawił wykonane prace. Nie można tu zarzucić oskarżonemu wymyślenia sobie takiej wersji, skoro sam ojciec pokrzywdzonego – B. P. wyraźnie zeznał, że ,,K. powiedział mu, że źle położył mu płytki i odda mu te narzędzia, jak ten poprawi te płytki” (k. 30v). Podobnie zeznał też inny świadek – G. Z.. Swoją drogą, A. P. rzeczywiście wykonał wadliwie zleconą mu pracę, czemu w zasadzie nie zaprzeczał. Okoliczność tę potwierdza też i to, że oskarżony złożył przeciwko pokrzywdzonemu powództwo cywilne o naprawienie szkody i przedstawił dowód w postaci oględzin położonych w jego kuchni płytek (k. 91). Oczywiście, oskarżony – mimo to – i tak nie miał podstaw prawnych do zatrzymania narzędzi wykonawcy, stąd też A. P. miał otwartą drogę do wystąpienia do sądu cywilnego z powództwem o wydanie rzeczy i ewentualne odszkodowanie (gdyby np. nie mógł – z powodu braku narządzi – wykonać kolejnej zleconej mu pracy). Nie oznacza to jednak, że oskarżony dopuścił się przestępstwa. Nie zawsze bowiem bezprawie cywilne równa się popełnieniu przestępstwa. Tak jak już wcześniej podniesiono, oskarżonemu należałoby wykazać, że odmawiając zwrotu rzeczy, miał jednocześnie zamiar włączenia ich do swojego majątku. Tego jednak oskarżenie nie wykazało. Ponadto, oprócz motywów działania oskarżonego, o czym była wyżej mowa, należy też podkreślić, że oskarżony nie postąpił z zatrzymanymi przedmiotami jak ich właściciel (np. sprzedał je, czy też ukrył). Przedmioty te znajdowały się cały czas u oskarżonego i wydał je na żądanie policji (co do dwóch rzeczy nie odebranych przez policję, oświadczył on na rozprawie, że ma je w dalszym ciągu i jest gotów je oddać). Co więcej, jeszcze wcześniej, gdy okazało się, że wiertarka C. stanowi własność osoby trzeciej, oskarżony bez żadnych problemów zwrócił ją właścicielowi – G. Z.. Wszystkie przywołane okoliczności przemawiają za brakiem przekonujących dowodów świadczących o tym, iż oskarżony działał w zamiarze przywłaszczenia sobie pozostawionych przez A. P. narzędzi. Zdaniem Sądu odwoławczego, przedmiotowa sprawa ma charakter typowo cywilno – prawny. Tego rodzaju spór pomiędzy stronami powinien być rozstrzygany wyłącznie na drodze postępowania cywilnego, a nie karnego. Prawo karne stanowi bowiem w systemie prawnym ultima ratio, co oznacza, że ingerencja prawa karnego w danej dziedzinie życia powinna nastąpić wówczas, gdy inne dziedziny prawa są niewystarczające dla rozstrzygnięcia stosunków prawnych pomiędzy stronami.

Skarżący przywołuje na poparcie swoich twierdzeń dwa orzeczenia Sądów Apelacyjnych, nie dostrzegając jednak, że wyroki w tych sprawach zapadły w diametralnie innych stanach faktycznych, niż w niniejszej sprawie (np. w sprawie II AKa 55/19 Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu sprawcy wywieźli powierzony im przedmiot umowy leasingu z Polski, zaprzestali płacenia rat, zerwali z firmą leasingową wszelki kontakt, nie wykazywali inicjatywy w uregulowaniu położenia prawnego rzeczy, a następnie samochody pozostawili na parkingu w Hiszpanii). Sąd Apelacyjny stwierdził, że oskarżonym wykazano – odmiennie, niż w niniejszej sprawie – iż mieli oni docelowy zamiar zatrzymania samochodów dla siebie. Wyrwany z kontekstu cytat uzasadnienia wyroku nie może więc tu być jakimkolwiek argumentem.

Z kolei odnośnie powołania się przez autora apelacji na wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku w sprawie II AKa 393/17, należy przede wszystkim zauważyć, że wskazana teza jest cytatem z wcześniejszego judykatu Sądu Najwyższego (postanowienie z dnia 29.04.2014 roku, sygn. akt IV KK 96/14). Wywód Sądu Najwyższego w oryginale był szerszy i warto go tu przytoczyć in extenso: ,,Sąd Najwyższy podziela ustalenie Sądu Okręgowego, co do tego, iż G. K. bezprawnie zatrzymując powierzony mu pojazd, unikając kontaktów z wynajmującym, a następnie fałszywie twierdząc, że pojazd ten już zwrócił uzewnętrznił cel swojego działania jakim była wola zerwania więzi łączącej właściciela z przedmiotowym pojazdem i włączenia go do swojego majątku. Tym samym zamanifestował swój zamiar przywłaszczenia tego pojazdu. O zamiarze przywłaszczenia może świadczyć zarówno odmowa zwrotu cudzej rzeczy, jak i zaprzeczenie jej posiadania, sprzedaż czy też darowanie innej osobie, w których to zachowaniach przejawia się zamiar zatrzymania ww. rzeczy na własność. Sprawca czynu z art. 284 § 2 k.k. musi bowiem zmierzać do zatrzymania cudzej rzeczy bądź dla siebie bądź dla innej osoby bez żadnego do tego tytułu i obojętne jest kto w następstwie przywłaszczenia mienia z niego korzysta (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2002 r., IV KKN 380/99, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 1978 r., V KR 197/77, OSNPG 1978, nr 6, poz. 64)”. Jak więc z powyższego widać Sąd Najwyższy konsekwentnie podkreśla konieczność udowodnienia sprawcy odmawiającego zwrotu rzeczy, zamiaru jej przywłaszczenia, czego w niniejszej sprawie nie zdołano skutecznie wykazać.

Wniosek

wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Radomsku do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Ponieważ Sąd odwoławczy nie stwierdził w przedmiotowej sprawie błędów co do oceny przeprowadzonych dowodów, jak również błędu w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, wniesiona apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie, a zaskarżony wyrok, jako słuszny, należało utrzymać w mocy.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Całość wyroku

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Ponieważ wniesiona apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie, a Sąd odwoławczy z urzędu nie stwierdził też zaistnienia okoliczności mogących dyskwalifikować zaskarżony wyrok, należało utrzymać go w całości w mocy.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3

O kosztach postępowania odwoławczego, Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. i art. 9 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity: Dz. U. Z 1983 roku Nr 49, poz.223 z późniejszymi zmianami). Zgodnie z powyższymi przepisami kosztami procesu za postępowanie odwoławcze należało obciążyć Skarb Państwa.

2

Ponieważ z przepisu art. 636 § 1 k.p.k. wynika, że w sprawach z oskarżenia publicznego, w razie nieuwzględnienia środka odwoławczego, pochodzącego wyłącznie od oskarżyciela publicznego koszty procesu za postępowanie odwoławcze ponosi Skarb Państwa, to również poniesione przez oskarżonego koszty obrony z wyboru należało zasądzić od Skarbu Państwa, gdyż są one składnikiem kosztów procesu w rozumieniu art. 616 § 1 pkt 2 k.p.k. Sąd Okręgowy uznał, iż niezbędny nakład pracy adwokata uzasadniał zasądzenie kwoty wynagrodzenia w wysokości stawki minimalnej zgodnej z § 11 ust. 2 pkt 4 Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokatów, czyli 840 złotych.

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

całość wyroku

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana