Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 września 2020 r.

Sąd Apelacyjny w G. – V Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 16 września 2020 r. w G. na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy M. G.

przeciwko M. T., J. K. (1), M. K. (1), P. K. i D. W.

o uznanie czynności prawnej za nieważną

na skutek apelacji pozwanej M. T.

od wyroku Sądu Okręgowego w G.

z dnia 18 grudnia 2019 r., sygn. akt I C 1302/19

I.  oddala apelację;

I.  zasądza od pozwanej M. T. na rzecz powoda kwotę 4.050 (cztery tysiące pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

SSA Mariusz Wicki SSA Wiesław Łukaszewski SSA Barbara Rączka-Sekścińska Na oryginale właściwe podpisy.

Sygn. akt V ACa 240/20

UZASADNIENIE

Powódka Gmina M. G. wniosła o orzeczenie, że umowa sprzedaży nieruchomości – lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w G. zawarta pomiędzy Skarbem Państwa a K. K. (1) i J. K. (2) jest nieważna. Jednocześnie wniosła o zasądzenie od pozwanych na jej rzecz kosztów postępowania. W uzasadnieniu wskazała, że w jej ocenie kwestionowana umowa ustanowienia odrębnej własności lokalu nr (...) w budynku przy ul. (...) i jego sprzedaży wraz z ustanowieniem prawa użytkowania wieczystego w ułamkowej części gruntu na rzecz K. i J. K. (2) jest bezwzględnie nieważna. Budynek, w którym znajduje się wskazany lokal, został bowiem posadowiony na dwóch odrębnych nieruchomościach, stanowiących własność Gminy M. G. tj. dziełek nr (...) i (...), dla których prowadzone są odrębne księgi wieczyste. W takiej sytuacji umowa oddania jednej z nich w użytkowanie wieczyste jest nieważna jako sprzeczna z art. 235 k.c. i art. 31 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Jednocześnie nieważna jest także umowa przeniesienia własności nieruchomości (wyodrębnionego lokalu) objętej oddzielną księgą wieczystą. Nieruchomości położone przy ul. (...) nie mogą być bowiem wydzielone wzdłuż pionowych płaszczyzn posadowionych na nich budynków. Jedyną formą regulacji stanu prawnego jest połączenie dwóch nieruchomości w jedną całość, na co pozwani nie wyrażają jednak zgody.

W odpowiedziach na pozew pozwani M. T. oraz W. K. wnieśli o oddalenie powództwa z uwagi na jego sprzeczność z zasadami współżycia społecznego i o zasądzenie od powódki na ich rzecz solidarnie zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazano, że poprzednik prawny powódki dokonał odbudowy kamienic położonych w centrum miasta przy ul. (...) w G. w sposób nie respektujący podziału ewidencyjnego gruntów pod wnoszonymi budynkami. Pozwani nie mogą zatem ponosić w chwili obecnej odpowiedzialności za dokonane po stronie powodowej nieprawidłowości. Jednocześnie podnosili, że powódka ma plany inwestycyjne co do wskazanej nieruchomości i niewątpliwie w celach komercyjnych zmierza do pozbawienia pozwanych ich rodzinnego mienia. Pozwana M. T. zarzuciła, iż powództwo jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Sąd Okręgowy w G. wyrokiem z dnia 18 grudnia 2019 roku, sygn. akt I C 1302/19 orzekł, że:

1.  stwierdza, że umowa sprzedaży nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny nr (...) przy ul. (...) w G. z dnia 6 kwietnia 1983 r. zawarta aktem notarialnym Rep. A./a nr (...) Państwowego Biura Notarialnego w G. przed notariuszem H. K., pomiędzy Skarbem Państwa a K. K. (1) i J. K. (2) jest nieważna,

2.  zasądza od pozwanych M. T., J. K. (1), M. K. (1), P. K. i D. W. solidarnie na rzecz powódki Gminy M. G. kwotę 4.734 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych oraz kwotę 5.400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Gmina M. G. jest właścicielem nieruchomości przy ul. (...) w G. stanowiącej działkę nr (...), dla której Sąd Rejonowy (...) w G. prowadzi księgę wieczystą KW (...). Gmina M. G. jest następcą prawnym Skarbu Państwa w oparciu o prawomocną decyzję Wojewody G. nr (...) z dnia 23 kwietnia 1991 r. o stwierdzenie nieodpłatnego nabycia z mocy prawa przez Gminę G. własności nieruchomości.

Na mocy decyzji Zarządu Miejskiego w G. z dnia 30.12.1982 r. postanowiono w przedmiocie sprzedaży na rzecz pozwanych lokalu mieszkalnego nr (...) o powierzchni 81,10 m2 oraz przynależnego do niego garażu o powierzchni użytkowej 15 m2. Oddając jednocześnie w użytkowanie wieczyste ułamkową część nieruchomości stanowiącej część działki znajdującej się pod budynkiem.

Dnia 6 kwietnia 1983 r. Skarb Państwa - poprzednik prawny Gminy M. G. – sprzedał K. i J. K. (2) – poprzednikom prawnym pozwanych – lokal mieszkalny nr (...) o powierzchni 81,10 m2 oraz przynależny do tego garaż o powierzchni użytkowej 15 m ². Skarb Państwa oddał w użytkowanie wieczyste ¼ części nieruchomości gruntowej, działki nr (...) powierzchni 131 m ². Umowa została sporządzona w formie aktu notarialnego Rep. A. nr (...).

Obecnie współwłaścicielami przedmiotowego lokalu są pozwani M. T. oraz J. K. (1), M. K. (1), P. K. i D. W. (spadkobiercy W. K., który zmarł w toku postępowania) na mocy dziedziczenia po J. K. (2) i K. K. (1).

Dnia 11 marca 1996 r. Przedsiębiorstwo (...) zarządca budynku przy ul. (...) posadowionego na działce nr (...) przygotowując remont nieruchomości stwierdził, że lokale na nieruchomości przy ul. (...) zachodzą na nieruchomość przy ul. (...). Dotyczyło to także wyodrębnionego lokalu mieszkalnego nr (...) oraz garażu należącego obecnie do pozwanych.

Od tego czasu powódka podejmowała czynności zmierzające do uregulowania stanu prawnego nieruchomości, zmierzając do połączenia nieruchomości obejmujących działki nr (...) w jedną działkę. Poprzednicy prawni pozwanych nie wyrażali jednak zgody na tak zaproponowany tryb regulacji stanu prawnego.

Na wniosek powódki, sporządzono w związku z tym inwentaryzację architektoniczną budynku przy ul. (...) w G., która potwierdziła zgłaszane wątpliwości co do stanu prawnego nieruchomości. Gmina M. G. podjęła także czynności mające na celu uzyskania sądowej zgody na dokonanie czynności przekraczającej zwykły zarząd nieruchomością w trybie art. 199 k.c. i złożyła w tym zakresie stosowny wniosek do Sądu Rejonowego G.. Sprawa toczyła się pod sygnaturą XII Ns (...). Na potrzeby toczącego się postępowania sporządzono opinię przez biegłego sądowego z zakresu budownictwa dotyczącą ustalenia zakresu przenikania lokali w budynku przy ul. (...) (...) (...) i (...) w G.. Zgodnie z treścią opinii lokal mieszkalny nr (...) będący własnością państwa K. położony jest na dwóch działkach. Granica działki nie przebiega wzdłuż ścian konstrukcyjnych, tylko linią skośną wzdłuż poszczególnych pomieszczeń. W przedmiotowym wypadku nie istniała zatem możliwość dokonania podziału działek wzdłuż pionowych płaszczyzn, które tworzone są przez ściany usytuowane na całej wysokości budynku. Zatem obie nieruchomości powinny być połączone w jedną całość. Sąd Rejonowy G. w postanowieniu z dnia 30 września 2009 r. zezwolił zatem Gminie M. G. na dokonanie czynności przekraczającej zwykły zarząd nieruchomością i połączenie wskazanych nieruchomości w jedną. Na skutek apelacji wniesionej przez uczestników postępowania, Sąd Okręgowy w G. w postanowieniu z dnia 27 kwietnia 2012 r. sygn. akt XVI Ca (...) oddalił wniosek złożony przez powódkę.

W toku niniejszego postępowania pozwana M. T. złożyła do Sądu Rejonowego G. wniosek o ustalenie, że z dniem 1 października 2003 r. jej poprzednicy prawni nabyli poprzez zasiedzenie w częściach równych prawo własności lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w G., przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy (...) w G. prowadzi księgę wieczystą KW nr (...) oraz udziału ¼ w prawie użytkowania wieczystego działki nr (...) (obecnie nr (...) obszaru 131 m2 objętej księgą wieczystą o numerze (...). Postępowanie to zostało zarejestrowane pod sygn. XII Ns (...).

Spadek po zmarłym W. K. nabyli z mocy ustawy D. W., J. K. (1), M. K. (1), P. K., wszyscy po ¼ z dobrodziejstwem inwentarza (vide: akt poświadczenia dziedziczenia k.306).

Stan faktyczny w sprawie w zakresie istotnym do rozpoznania sprawy Sąd Okręgowy poczynił na podstawie dokumentów przedstawionych przez strony, które nie były kwestionowane i nie budziły uzasadnionych wątpliwości Sądu. Ponadto oparł się na dowodach z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy XII Ns (...) Sądu Rejonowego G., w szczególności opinii biegłego z zakresu budownictwa, której ustalenia nie były kwestionowane w niniejszym postępowaniu.

Sąd I instancji uznał, że zeznania świadka M. K. (2) nie wnoszą nic do sprawy, gdyż nie miała ona wiedzy co do okoliczności mających znaczenie dla ustaleń stanu faktycznego sprawy. Z tożsamych względów Sąd ten pominął zeznania świadków W. C., K. C., J. C., którzy wskazywali jedynie okoliczności znane im z relacji od samych pozwanych.

Za wiarygodne Sąd meriti uznał zeznania pozwanej M. T., która wskazywała, że w rzeczywistości poprzednicy prawni mieli świadomość co do tego, że nie przysługuje im prawo własności nieruchomości nabytej od poprzednika prawnego powódki, niemniej jednak wskazywała, że nie mieli jedynie świadomości, że brak regulacji w tym zakresie może prowadzić do nieważności czynności prawnej. Sąd uwzględnił także zeznania J. K. (1), w zakresie, w jakim potwierdził, że istnieje problem prawny co do wydzielenia nieruchomości. Wskazywał, że jego babcia nie chciała wyrazić zgody na to, by nieruchomości te podlegały połączeniu.

W ocenie Sądu Okręgowego, powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie powódka wnosząc o ustalenie nieważności umowy z dnia 6 kwietnia 1983 r., podnosiła, że lokal nr (...), który był przedmiotem tej umowy, położony jest przy ul. (...) w G., na dwóch nieruchomościach w ten sposób, że część jego powierzchni przenika na sąsiednią działkę nr (...), zabudowaną budynkiem położonym przy ul. (...). Strona pozwana nie zaprzeczając powyższej okoliczności podnosiła, że wskazane roszczenie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, gdyż właściciele nie mogą w chwili obecnej ponosić odpowiedzialności za działania poprzednika prawnego powódki, który nie respektując podziału ewidencyjnego gruntów doprowadził do nieprawidłowej odbudowy kamienic położonych w centrum miasta G. przy ul. (...).

Materialnoprawną podstawą dochodzonego roszczenia stanowił przepis 189 kpc w zw. z art. 58 § 1 k.c.

Powódka w sposób należyty wykazała swój interes prawny w żądaniu ustalenia nieważności umowy, gdyż jako właściciel nieruchomości przy ul. (...) w G. niewątpliwie miała prawo dążyć do usunięcia wątpliwości co do ważności czynności prawnej z dnia 6 kwietnia 1983 r. dokonanej przez poprzednika prawnego. Interesu prawnego w żądaniu omawianego ustalenia nie można zakwestionować, gdy ma ono znaczenie zarówno dla obecnych, jak i przyszłych (możliwych), ale obiektywnie prawdopodobnych stosunków prawnych i praw podmiotu występującego z żądaniem ustalenia.

W niniejszej sprawie z ustaleń Sądu Okręgowego poczynionych chociażby w oparciu o dokumenty znajdujące się w sprawie XII Nas (...) wynikało, że wyodrębniony lokal nr (...), jak i pozostałe lokale znajdujące się w kamienicy nr (...) przy ul. (...) oraz część boksu garażowego przenikają na sąsiednią działkę nr (...) o powierzchni 251 m ² zabudowaną budynkiem o numerze (...), w którym znajduje się 8 lokali użytkowych.

Z okoliczności sprawy wynikało również bezsprzecznie, że w budynkach mieszkalnych nr (...) nie jest możliwe przeprowadzenie granicy wzdłuż pionowych płaszczyzn, tworzonych przez ściany oddzielenia przeciwpożarowego usytuowane na całej wysokości budynku od fundamentu do przykrycia dachu, gdyż budynek takich nie posiadał. Nie posiadał także pionowych płaszczyzn tworzonych przez ściany usytuowane na całej wysokości, wyraźnie dzielących budynek na dwie odrębnie wykorzystywane części.

Z okoliczności sprawy wynika zatem, że wyodrębniony lokal nr (...) w budynku przy ul. (...) jest posadowiony na dwóch nieruchomościach, dla których prowadzone są dwie odrębne księgi wieczyste. Właścicielką obydwu działek gruntu, stanowiących odrębne nieruchomości (art. 46 par 1 k.c.) jest Gmina M. G.. Jak przyjmuje się zaś w orzecznictwie umowa przeniesienia własności części nieruchomości, objętych odrębną księgą wieczystą, bez jednoczesnego podziału znajdującego na niej budynku jest nieważna (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22.02.2012 r., IV CSK (...), wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2007 r., III CZP (...)). Jednocześnie w orzeczeniu z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie II CK (...) Sąd Najwyższy wskazał, że jeżeli budynek posadowiony jest na dwóch odrębnych nieruchomościach z przekroczeniem granicy - to umowa oddania jednej z nich w użytkowanie wieczyste jest nieważna, jako sprzeczna z art. 235 k.c. i art. 31 ustawy o gospodarce nieruchomościami, jeżeli budynek nie został podzielony w ten sposób, że możliwe jest przeniesienie własności części budynku na użytkownika wieczystego.

W świetle zatem powyższych rozważań Sąd Okręgowy uznał, że zgodnie z art. 58 § 1 k.c. ustanowienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) i jego sprzedaż wraz z ustanowieniem prawa użytkowania wieczystego w ułamkowej części gruntu na rzecz K. M. i J. K. (2) jest bezwzględnie nieważna. Uwzględniając zatem powództwo sąd na podstawie art. 189 k.p.c. i art. 58 § 1 k.c. stwierdził, że umowa sprzedaży nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny nr (...) przy ul. (...) w G. z dnia 6 kwietnia 1983 r. zawarta aktem notarialnym Rep. A./a nr (...) Państwowego Biura Notarialnego w G. przed notariuszem H. K., pomiędzy Skarbem Państwa a K. K. (1) i J. K. (2) jest nieważna.

Jako całkowicie bezzasadny uznał zarzut pozwanych dotyczący sprzeczności takiego ustalenia z zasadami współżycia społecznego. Pozwani podnosili bowiem, że to poprzednik prawny powódki dokonał odbudowy kamienic położonych w centrum miasta, w tym na ul. (...) w sposób nie respektujący podziału ewidencyjnego gruntów pod wznoszonymi budynkami.

Należy wskazać, że powołując się na art. 5 k. c. i sprzeczność rozstrzygnięcia z zasadami współżycia społecznego nie można podważać ani modyfikować wyraźnych dyspozycji przepisów prawnych, które kierując się względami bezpieczeństwa obrotu prawnego, przewidują sankcję bezwzględnej nieważności czynności sprzecznych z prawem, a nie przewidując żadnych od tego wyjątków samodzielnie i wyczerpująco przesadzają o prawach stron. W takiej sytuacji, brak jest podstaw do uwzględnienia powyższego zarzutu.

Sąd Okręgowy uznał jednocześnie, że pozwani nie wykazali, by strona powodowa zmierzała do wykonania inwestycji komercyjnych na wskazanym gruncie. Samo podniesienie takich argumentów lub twierdzenia świadków nie przemawia za tym, że strona powodowa taki zamiar rzeczywiście miała.

Brak jest także podstaw do uznania, że wydanie przez Prezydenta Miasta G. prawomocnej decyzji administracyjnej z dnia 30.12.1982 r. uniemożliwiało ustalenie w przedmiocie nieważności umowy cywilnoprawnej. Decyzja ta wyłącznie stwierdzała stan rzeczy, że możliwe jest dokonanie czynności prawnej w przedmiocie wyodrębnienia wskazanego lokalu i jego sprzedaży poprzednikom prawnym pozwanych. Należy wskazać, że przedmiotowe postępowanie dotyczyło samej czynności prawnej (umowy sprzedaży) nie dotyczyło zaś aktu administracyjnego. Zatem brak było podstaw do uznania, że treść decyzji administracyjnej uniemożliwiała wydanie orzeczenia uwzględniającego powództwo w niniejszej sprawie.

O kosztach orzeczono w punkcie II wyroku, ma podstawie art. 108 § 1 kpc i art. 98 § 1 i 3 kpc oraz § 2 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (dz. U. z 12 października 2016 r.) zasądzając od pozwanych solidarnie na rzecz powódki kwotę 5.417 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz kwotę 4.734 zł tytułem zwrotu opłaty od pozwu.

Apelację od opisanego wyżej wyroku wniosła pozwana M. T. zaskarżając go w całości, zarzuciła:

1)  naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie art. 316 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku - Kodeks postępowania cywilnego (tj. Dz. U. z 2019 r. poz. 1460, dalej jako: k.p.c.) w związku z art. 16 § 1 ustawy z dnia 1960 roku - Kodeks postępowania administracyjnego (tj. Dz. U. z 2020 r., poz. 256, dalej jako: k.p.a.) poprzez nieuwzględnienie i tym samym pominięcie przez sąd stanu prawnego powstałego na mocy decyzji administracyjnej z dnia 30 grudnia 1982 roku wydanej przez Zarząd Miejski w G., co w konsekwencji doprowadziło do wydania orzeczenia opartego na błędnej podstawie prawnej, podczas gdy przedmiotowa, decyzja administracyjna wydana przez powyżej wskazany organ, jako ostateczna będący poprzednikiem prawnym - Gminy M. G. wiąże Sąd I instancji orzekający w niniejszej sprawie;

2)  naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie art. 177 § 1 punkt 1 k.p.c. w związku z art. 172 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku - Kodeks cywilny (tj. Dz.U. z 2019 r., poz. 1145, dalej jako k.c.) poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy zasadnym stało się zawieszenie niniejszego postępowania z uwagi na wszczęcie postępowania o stwierdzenie nabycia prawa własności przedmiotowego lokalu mieszkalnego przez zasiedzenie wraz z K. K. (1) i aktualnie następcami prawnymi W. K.;

3)  naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, w postaci art. 233 § 1 k.p.c., polegające na przekroczeniu przez Sąd I instancji granic swobodnej oceny dowodów poprzez uznanie za niewiarygodne zeznań świadków: M. K. (2), W. C., K. C. i J. C. w zakresie, w jakim wskazali oni, że rzeczywista intencja strony powodowej co do przedmiotowej nieruchomości wyraża się w zrealizowaniu planów inwestycyjnych oraz zaznaczyli brak świadomości pozwanych i ich poprzedników prawnych co do nieprawidłowości w stanie prawnym tejże nieruchomości podczas gdy zeznania te, oceniane zgodnie z zasadami wiedzy i logiki, w pełni zasługiwały na wiarę;

4)  naruszenie przepisu prawa materialnego, to jest art. 172 k.c., polegające na niezastosowaniu tego przepisu, pomimo wystąpienia na gruncie niniejszego postępowania przesłanek stwierdzających nabycie prawa własności lokalu mieszkalnego w G. przy ulicy (...) przez pozwaną w drodze zasiedzenia, co w konsekwencji doprowadziło do przyjęcia błędnej podstawy prawnej przedmiotowego orzeczenia, mimo że zasiedzenie przedmiotowego lokalu mieszkalnego nastąpiło z mocy prawa z dniem 1 października 2003 roku;

5)  naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 189 k.p.c. w związku z art. 58 § 1 k.c. poprzez błędne zastosowanie tego przepisu przez Sąd Okręgowy, a w konsekwencji przyjęcie, iż normy wynikające w tychże przepisów stanowią podstawę prawną niniejszego roszczenia, podczas gdy nie było podstaw do stwierdzenia, iż przedmiotowa umowa sprzedaży lokalu mieszkalnego jest nieważna z uwagi na wystąpienie przesłanek zawartych w art. 172 k.c., skutkujących nabyciem przez pozwaną prawa własności przedmiotowego lokalu mieszkalnego przy ulicy (...) w G. w drodze zasiedzenia.

Z daleko posuniętej ostrożności procesowej, zaskarżonemu wyroku zarzuciła również:

6)  naruszenie przepisu prawa materialnego, a mianowicie art. 5 k.c. w związku z art. 189 k.p.c. w związku z art. 58 § 1 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie i uznaniu roszczenia powoda co pozostaje w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego, w sytuacji stanu niewiedzy i nieświadomości poprzedników prawnych pozwanych i samych pozwanych co do możliwych skutków dokonania odbudowy kamienic przy ulicy (...) w G..

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., wniosła o:

1)  zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez oddalenie powództwa;

2)  przeprowadzenie rozprawy apelacyjnej;

3)  zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów postępowania pierwszoinstancyjnego oraz odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powód w odpowiedzi na apelację wniósł o:

1.  oddalenie apelacji w całości,

1.  zasądzenie od skarżącej na rzecz Gminy M. G. kosztów zastępstwa procesowego za instancję odwoławczą, według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, że:

Apelacja okazała się bezzasadna.

Przypomnieć należy ugruntowaną w judykaturze regułę, a mianowicie, że w wypadku wyroku oddalającego apelację, wydanego na podstawie materiału zgromadzonego w postępowaniu w pierwszej instancji, sąd odwoławczy nie musi powtarzać dokonanych prawidłowo ustaleń, wystarczy stwierdzenie, że ustalenia sądu pierwszej instancji podziela i przyjmuje za własne. Konieczne jest jednak ustosunkowanie się do wszystkich zarzutów apelacji (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23.02.2006 r. II CSK 126/05, Lex 179973 i wyrok SN z 16.02.2005 r. IV CK 526/04 Lex 177281). Taka sytuacja zachodzi w okolicznościach przedmiotowej sprawy. Ustalenia faktyczne i rozważania prawne poczynione przez Sąd Okręgowy są, wyczerpujące dlatego Sąd odwoławczy w całości je podziela, przyjmując za własne.

Apelujący zarzucił naruszenie przepisu art. 316 kpc, który stanowi, że: § 1. Po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy; w szczególności zasądzeniu roszczenia nie stoi na przeszkodzie okoliczność, że stało się ono wymagalne w toku sprawy. Ponadto wskazał na naruszenie art. 16 § 1 kpa, który mówi: Decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, są ostateczne. Uchylenie lub zmiana takich decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępowania może nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w kodeksie lub ustawach szczególnych. Jego zdaniem Sąd Okręgowy pominął stan prawny powstały na mocy decyzji administracyjnej z dnia 30 grudnia 1982 r. wydanej przez Zarząd Miejski w G., chociaż jest ona ostateczna i wiąże Sąd.

W aktach sprawy znajduje się cytowana decyzja administracyjna. Stanowi ona o tym, że po rozpoznaniu wniosku K. i J. K. (3), Zarząd Miejski w G. postanawia sprzedać im odrębną własność lokalu nr (...) na drugim piętrze składający się z 3 pokoi, kuchni, przedpokoju i łazienki o powierzchni 81,40 i garaż o pow. 15m ², określiła udział lokalu we współwłasności ¼ i ustanawia na rzecz wyżej wymienionych prawo użytkowania wieczystego opisane w punkcie 2, dalej decyzja określa warunki sprzedaży – ustanowienia użytkowania wieczystego i na koniec stanowi w punkcie 10, iż umowa sprzedaży w formie aktu notarialnego winna być zawarta w terminie 2 miesięcy pod rygorem w razie niestawiennictwa uprawnionych uchylenia przez Prezydenta Miasta G. decyzji przyznającej prawo do nabycia lokalu.

Apelujący wskazuje, że przedmiotowa decyzja jest ostateczna, co oznacza, że nie przysługują od niej zwykłe środki zaskarżenia. Decyzji ostatecznej służy tzw. domniemanie legalności, które oznacza, że jest ona ważna i powinna być wykonywana dopóty, dopóki nie zostanie zmieniona, uchylona lub nie zostanie stwierdzona jej nieważność przez właściwy organ i z zachowaniem przepisanego trybu postępowania (np. wyrok NSA z 14.04.2017 r., I OSK 1545/15, LEX nr 2289679).

Zatem na jej podstawie poprzednicy prawni pozwanych mogli domagać się zawarcia z nimi umowy sprzedaży lokalu. Z treści omawianej decyzji wynika bowiem, że przyznawała wnioskodawcom K. i J. K. (3) uprawnienie do nabycia w formie aktu notarialnego w oznaczonym terminie opisanego lokalu i udziału w prawie użytkowanie wieczystego oznaczonej w decyzji nieruchomości.

Po zawarciu aktu notarialnego z dnia 6 kwietnia 1983 r. decyzja została wykonana.

Jak wyjaśnił Sąd Okręgowy w G. w uzasadnieniu postanowienia z dnia 27 kwietnia 2012 r. sygn. akt XVI Ca (...) ustanowienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w G. przy ul. (...) oraz udziału w ¼ w niewydzielonych częściach budynku i urządzeniach służących do wspólnego użytku i ¼ części użytkowania wieczystego działki gruntu w taki sposób, iż lokal ten wykraczał poza granice nieruchomości, w której właściciele mają udziały we współwłasności częściach budynku nie służących do wyłącznego użytku innym współwłaścicielom oraz we współużytkowaniu działki gruntu, a następnie sprzedaż tego prawa na rzecz małżonków K. było bezwzględnie nieważne, co Sąd musi uwzględniać z urzędu. Co do zasady nie jest bowiem możliwe, aby z określonym lokalem mieszkalnym, stanowiącym odrębną nieruchomość związany był udział w innej nieruchomości czy też prawo zarządu inną nieruchomością, poza tą, z której lokal ten został wydzielony. Tymczasem lokal pozwanych jest bezsporne posadowimy na dwóch nieruchomościach, dla których prowadzone są odrębne księgi wieczyste. Nie mogło zatem dojść do skutecznego jego wydzielenia jako lokalu odrębnego, a następnie sprzedaży poprzednikom prawnym pozwanych.

W tej sytuacji skoro samo wydzielenie przedmiotowego lokalu jako odrębnego było nieważne to przedmiotowa decyzja z dnia 30 grudnia 1982 r. była bezprzedmiotowa, ponieważ zachodziła sytuacja niemożliwości zrealizowania jej celu, który organ administracyjny miał na względzie, wydając decyzję administracyjną. W literaturze wskazuje się na sytuacje, kiedy zachodzi bezprzedmiotowość decyzji administracyjnej – są to m. in. brak przedmiotu, którego dotyczyła decyzja. Z taką sytuacją mamy miejsce w przedmiotowej sprawie.

Reasumując nie doszło do naruszenia przepisów art. 316 kpc i art. 16 kpa.

Podkreślenia wymaga to, że omawiana decyzja administracyjna nie miała i nie mogła przenieść własność lokalu na nabywców, ale umowa sprzedaży zawarta w formie aktu notarialnego, która jest przedmiotem postępowania w sprawie. Na podstawie tej decyzji poprzednik prawny powoda zobowiązał się do przeniesienia własności lokalu, do czego jednak skutecznie nie doszło, z przyczyn związanych z wadliwością wydzielenia tego lokalu, a więc niezależnych od nabywców. Rację ma apelujący, że decyzja ta nadal funkcjonuje w obrocie prawnych rodząc określone uprawnienie do żądania prawidłowego wydzielenia przedmiotowego lokalu i przeniesienia jego własności zwłaszcza, że cena została zapłacona.

W związku z nieważnością przedmiotowej umowy notarialnej nie doszło do nabycia przez poprzedników pranych pozwanych prawa użytkowania wieczystego ułamkowej części gruntu, a w konsekwencji również do jego przekształcenia z mocy prawa w prawo własności, na co bezzasadnie wskazuje apelujący.

Odnosząc się do kolejnego zarzutu naruszenia art. 177 § 1 pkt 1 kpc przypomnieć należy, że kwestia ta była już przedmiotem badania przez Sąd Apelacyjny w postanowieniu z dnia 22 marca 2017 r. sygn. akt I ACz (...) (k. 250-251), a wniosek pozwanych o zawieszenie postępowania do czasu zakończenia postępowania o stwierdzenie nabycia własności lokalu przez zasiedzenie, został uznany za bezzasadny.

Wbrew zarzutom apelacji Sąd I instancji nie dopuścił się błędów w ustaleniach faktycznych, które miałyby wpływ na rozstrzygnięcie. Dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie wystarcza stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest tu wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie im je przyznając (tak SN m.in. w orzeczeniach: z 23.01.2001 r., IV CKN (...), LEX nr 52753, z 12.04.2001 r., II CKN (...), LEX nr 52347, z 10.01.2002 r., II CKN (...), LEX nr 53136). Błąd w ustaleniach faktycznych nie jest bowiem uchybieniem samym w sobie (niejako zawieszonym w próżni). Zawsze jest wynikiem naruszenia prawa procesowego, najczęściej właśnie przez błąd logiczny popełniony przy ocenie materiału dowodowego (art. 233 § 1 kpc). Ustalenie bowiem faktów polega na prawidłowym kojarzeniu ich z przeprowadzonymi dowodami.

Trzeba także zauważyć, iż strona stawiająca ten zarzut musi zbudować podejmowaną polemikę na argumentach jurydycznych i nie jest wystarczającym, aby przeciwstawiła tej ocenie wyłącznie ocenę własną, jej zdaniem poprawną. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo - skutkowych, to przeprowadzona przez Sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002 r., sygn. akt II CKN (...)).

Nie oparcie zarzutu na tych zasadach, wyklucza uznanie stawianego zarzutu za uzasadniony, pozostając dowolną, nie doniosłą z tego punktu widzenia polemiką z oceną i ustaleniami Sądu niższej instancji (por. w tej materii, podobne stanowisko, powołane tylko przykładowo, orzeczenia Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2001 r., sygn. akt IV CKN (...) i z 6 lipca 2005 r. sygn. akt III CK (...)).

Należy podkreślić, że sama polemika z ustaleniami Sądu I instancji i przedstawianie własnej wersji wydarzeń nie stanowi wystarczającej podstawy do uwzględnienia apelacji. Dla skutecznego podniesienia zarzutu obrazy przepisu art. 233 § 1 k.p.c. konieczne jest bowiem wykazanie, rażącego naruszenia dyrektyw oceny dowodów i wyprowadzania wniosków. Ocena dowodów, należy do istoty sędziowskiego wymiaru sprawiedliwości realizowanego przez sąd pierwszej instancji, ingerencja sądu drugiej instancji możliwa jest tylko wówczas gdy skarżący wykaże, iż sąd pierwszej instancji rażąco uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego oraz brak jest wszechstronnej oceny wszystkich istotnych dowodów (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 29 lipca 1998 r., sygn. akt II UKN 151/98 - OSNAPiUS rok 1999, Nr 15, poz. 492; z 4 lutego 1999 r., sygn. akt II UKN 459/98 - OSNAPiUS rok 2000, Nr 6, poz. 252; z 5 stycznia 1999 r., sygn. akt II UKN 76/99 - OSNAPiUS rok 2000, Nr 19, poz. 732).

W ocenie Sądu odwoławczego Sąd Okręgowy wszechstronnie rozważył materiał dowody zebrany w sprawie w zakresie mającym znaczenie dla rozstrzygnięcia, zaś wnioski płynące z przeprowadzonych dowodów są poprawne logicznie i umotywowane. Wobec powyższego nie sposób przyjąć, że Sąd I instancji naruszył dyspozycję art. 233 kpc. Podkreślić należy, iż skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przepisu art. 233 kpc wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest wystarczające natomiast przekonanie strony o innej niż przyjął sąd doniosłości poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie - I Wydział Cywilny z 2016-06-17, I ACa (...); tak też postanowienie SN z 23 stycznia 2001 r. IV CKN (...); wyrok SN z 12 kwietnia 2001 r. II CKN (...); postanowienie SN z 10 stycznia 2002 r. II CKN (...)).

Reasumując stawienie w apelacji zarzuty naruszenia art. 233 kpc są jedynie polemiką z prawidłowymi ustaleniami Sądu Okręgowego. Wbrew twierdzeniom skarżącej brak podstaw do ustalenia, że rzeczywista intencja powoda wynika z planów inwestycyjnych co do przedmiotowej nieruchomości. Nie potwierdzają tego zeznania świadków wskazanych w apelacji.

Odnośnie powołanego przez apelującą postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 11 października 2019 r. V CSK (...) wskazać należy, iż przedmiotem tego postępowania było rozgraniczenie nieruchomości. Natomiast żądanie pozwu w niniejszej sprawie dotyczy stwierdzenia nieważności umowy. Już tylko z tego powodu argumentacja ta nie jest trafna i dlatego nie doszło do naruszenia art. 172 kc. Na marginesie zauważyć należy, iż żądanie powodów stwierdzenia zasiedzenia nieruchomości kłóci się z ich linią obrony w przedmiotowej sprawie, że ich poprzednicy prawi nabyli jej własność na podstawie kwestionowanej przez powoda umowy sprzedaży.

Przypomnieć należy, iż postępowanie o stwierdzenie zasiedzenia toczy się w trybie nieprocesowym (art. 609 kpc i następne), a niniejsze postępowanie było prowadzone w procesie, o czym zapomina apelująca.

W tej sytuacji bezzasadny jest zarzut naruszenia art. 189 kpc i art. 58 § 1 kc z uwagi na nieuwzględnienie przez Sąd I instancji spełnienia przesłanek z art. 172 kc czyli zasiedzenia.

Nie doszło również do naruszenia art. 5 kc, w całości w tym zakresie należy odwołać się do uzasadnienia Sądu I instancji oraz zgodzić się ze stanowiskiem powoda w odpowiedzi na apelację.

Mając powyższe na uwadze apelacja jako bezzasadna podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 kpc.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania na podstawie art. 98 kpc. Na koszty poniesione przez powoda składało się wynagrodzenie jego pełnomocnika procesowego w kwocie 4.050 zł zgodnie z postanowieniami § 10 ust. 1 w pkt 2) w zw. z § 2 pkt 6)) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 265).

W. B. R. M. W.