Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 kwietnia 2019 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku T. M. z dnia 15 marca 2019 roku przeliczył emeryturę od dnia 1 marca 2019 roku, tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji kapitału początkowego zewidencjowanego na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Przy ustaleniu wysokości emerytury uwzględniono:

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 173492,88 zł;

- średnie dalsze trwanie życia wynosi 207,10 miesięcy;

- wyliczona kwota emerytury wynosi 837,73 zł.

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej:

(...),88/207,10 = 837,73 zł

Przy ustalaniu wysokości emerytury uwzględniono: zwiększenie z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników za okres 16 lat, 9 miesięcy.

Zwiększenie z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników wynosi 186,84 zł.

Łącznie po przeliczeniu i waloryzacji emerytura od 1 marca 2019 roku wyniosła – 1135,40 zł.

(decyzja- k. 51-52 verte plik II akt organu rentowego załączonych do sprawy)

W odwołaniu od w/w decyzji wnioskodawca, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł o jej zmianę i przeliczenie wysokości emerytury. Zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie prawa materialnego, tj. art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez niezaliczenie do okresów składkowych okresu pracy od dnia 2 maja 1973 roku do dnia 11 września 1980 roku w Spółdzielni Kółek Rolniczych w W. oraz zwiększenie emerytury z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie rolnicze jedynie za okres 16 lat i 9 miesięcy, a nie za cały okres 23 lat pracy w rolnictwie.

(odwołanie – k. 3-4)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. ZUS przeliczył świadczenie emerytalne dodając do wysokości emerytury zwiększenie rolne z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników za okres od 1 stycznia 1982 roku do dnia 30 września 1998 roku zgodnie z zaświadczeniem nr (...).PU.403.342.2019 z dnia 27 marca 2019 roku wydanym przez KRUS P. Terenowa w K.. Zwiększenie z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników wynosi 186,84 zł. Łącznie po przeliczeniu i waloryzacji od 1 marca 2019 roku wysokość emerytury wynosi 1135,40 zł. Decyzją z dnia 21 kwietnia 2017 roku organ rentowy ustalił wysokość emerytury przyjmując do ustalenia wysokości kapitału początkowego okres zatrudnienia od 2 maja 1973 roku do 11 września 1980 roku jako okres składkowy w Spółdzielni Kółek Rolniczych w W.. Wskazana decyzja zawierała informację, iż za w/w okres przyjęto minimalne wynagrodzenie pracownicze obowiązujące we wskazanym okresie zatrudnienia, ponieważ w aktach kapitałowych oraz emerytalnych brak było dokumentów potwierdzających faktyczne wynagrodzenie wnioskodawcy.

Do wyliczenia wysokości emerytury zostały zaliczone okresy:

- od 20 kwietnia 1971 roku do 28 kwietnia 1973 roku (wojsko);

- od 2 maja 1973 roku do 11 września 1980 roku (Spółdzielnia Kółek Rolniczych w W.);

- od 1 stycznia 1982 roku do 30 września 1982 roku (okres opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników).

Ustalona emerytura ustalona została zawieszona z uwagi na pobieranie przez wnioskodawcę renty z KRUS. W razie zbiegu prawa do kilku świadczeń wypłaca się jedno z nich- wyższe lub wybrane przez zainteresowanego.

(odpowiedź na odwołanie – k. 7- 7 verte)

Pismem z dnia 25 lipca 2019 roku pełnomocnik wnioskodawcy poinformował, że ubezpieczony nie zgadza się z przyjęciem do ustalenia kapitału początkowego minimalnego wynagrodzenia pracowniczego za okres od 2 maja 1973 roku do 30 września 1975 roku, gdyż w tamtym okresie otrzymywał dużo wyższe wynagrodzenie niż minimalne. Jednocześnie wniesiono o zobowiązanie Archiwum Państwowego Dokumentacji Osobowej i Płacowej w M. do przeprowadzenia kwerendy w swoich zbiorach i udostępnienie akt płacowych dotyczących skarżącego, zatrudnionego wówczas w Spółdzielni Kółek Rolniczych w W., celem ustalenia kapitału początkowego z uwzględnieniem prawdziwych danych dotyczących wysokości wynagrodzenia w w/w okresie.

(pismo – k. 14)

W odpowiedzi na wniosek z dnia 28 sierpnia 2019 roku o przesłanie dokumentacji osobowej i płacowej T. M. z okresu zatrudnienia w Spółdzielni Kółek Rolniczych w W., Archiwum Państwowe w W. Archiwum Dokumentacji Osobowej i Płacowej w M. poinformował, że nie posiada w swym zasobie dokumentacji z w/w jednostki. Po sprawdzeniu bazy danych Miejsca Przechowywania Dokumentacji Osobowej i Płacowej (...), Bazy Zlikwidowanych lub Przekształconych Zakładów Pracy oraz innych źródeł informacji, nie ustalono przechowawcy poszukiwanych akt pracowniczych.

(odpowiedź na wniosek – k. 18)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

T. M. urodził się w dniu (...).

(okoliczność bezsporna)

W okresie od dnia 20 kwietnia 1971 roku do dnia 28 kwietnia 1973 roku wnioskodawca odbywał służbę wojskową.

(książeczka wojskowa- k. 9-11 plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Skarżący zatrudniony był w Spółdzielni Usługowo- Handlowej (...) w W. w okresie od dnia 2 maja 1973 roku do dnia 11 września 1980 roku na stanowisku traktorzysty.

(świadectwa pracy – k. 12-13 plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W tym okresie zatrudnienie wynagrodzenie wnioskodawcy było obliczane w oparciu o stawki godzinowe i ilość przepracowanych godzin. Stawka za pracę traktorzysty w transporcie była niższa od stawki godzinowej za pracę traktorzysty w rolnictwie, a każdy traktorzysta wykonywał obydwa rodzaje czynności. Miesięczne wynagrodzenie było naliczane zarówno z ilości przepracowanych godzin w transporcie, jak i w rolnictwie. Ilość godzin była wykazywana w kartach pracy. Oprócz tego w zakładzie były przewidziane: premia uznaniowa, którą przyznawano w różnych wysokościach w zależności od tego jakie środki finansowe pracodawca wypracował oraz delegacje . Wnioskodawca w każdym miesiącu zarabiał różne kwoty w zależności od wypracowanej ilości i rodzaju godzin.

(zeznania wnioskodawcy e-protokół rozprawy z dnia 29.09.2020r. 00:21:45 - 00:22:30 w związku z e-protokołem rozprawy z dnia 12.11.2019r. 00:04:05-00:09:20 i k 55 w zw. z k 24; zeznania świadka W. A. e-protokół rozprawy z dnia 29.09.2020r. 00:05:19 - 00:13:15 i k 54; zeznania świadka S. S. e-protokół rozprawy z dnia 29.09.2020r. 00:13:22 - 00:20:30 i k 54)

Odwołujący podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników w okresie od dnia 1 stycznia 1982 roku do dnia 30 września 1998 roku.

(zaświadczenie – k. 49-50 plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Decyzją z dnia 19 sierpnia 2008 roku Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego załatwiając wniosek T. M. z dnia 11 lipca 2008 roku przeliczył przysługująca mu rentę z tytułu niezdolności do pracy od dnia 1 sierpnia 2008 roku do bezterminowo.

(decyzja KRUS – k. 21-22 verte plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W dniu 20 lutego 2017 roku wnioskodawca złożył wniosek o emeryturę.

(wniosek – k. 1-4 verte plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Decyzją z dnia 20 marca 2017 r. ZUS I Oddział w Ł. ustalił kapitał początkowy T. M. na dzień 1 stycznia 1999 r. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. od 01.01.1973 r. do 31.12.1982 r.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 65,70%.

Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 65,70% przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową (65,70% x 1220,89 zł = 802,12 zł).

Do ustalenia wartości kapitału przyjęto okresy składkowe w ilości: 9 lat, 4 miesiące, 20 dni tj. 112 miesiące.

Wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 roku została wyliczona w następujący sposób:

293,01 złotych x 48,96% (współczynnik proporcjonalny) = 143,46 złotych

(112 miesięcy składkowych x 1,3%) : 12 x 802,12 złotych (podstawa wymiaru) = 97,30 złotych

RAZEM = 240,76 złotych

240,76 złotych x 209 miesięcy (średnie dalsze trwanie życia) = 50 318,84 złotych (kapitał początkowy na dzień 1.01.1999 roku).

(decyzja – k. 5-6, obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego – k. 7 plik I załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Decyzją z dnia 21 kwietnia 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. z urzędu przyznał T. M. emeryturę od dnia 16 lutego 2017 roku, tj. od daty osiągnięcia wieku, o którym mowa w art. 24 ust. 1b ustawy emerytalnej.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji kapitału początkowego zewidencjowanego na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Przy ustaleniu wysokości emerytury uwzględniono:

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 173492,88 zł;

- średnie dalsze trwanie życia wynosi 207,10 miesięcy;

- wyliczona kwota emerytury wynosi 837,73 zł.

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej:

(...),88/207,10 = 837,73 zł

Emerytura przyznana niniejszą decyzją została zawieszona w związku z faktem, że pobierana przez skarżącego renta z tytułu niezdolności do pracy z KRUS jest świadczeniem korzystniejszym. Za okresy, za które wnioskodawca nie przedłożył wynagrodzeń przyjęto obowiązujące w danym czasie wynagrodzenie minimalne za okresy od 2 maja 1973 roku do 30 września 1975 roku.

(decyzja- k. 35-36 verte plik II akt organu rentowego załączonych do sprawy)

W dniu 15 marca 2019 roku skarżący złożył wniosek o uwzględnienie okresów opłacania składek na ubezpieczenie rolnicze

(wniosek k 41 akt ZUS)

W dniu 5 kwietnia 2019 roku organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję.

(decyzja- k. 51-52 verte plik II akt organu rentowego załączonych do sprawy)

Do wyliczenia wysokości emerytury wnioskodawcy organ rentowy zaliczył następujące okresy zatrudnienia: od 20 kwietnia 1971 roku do 28 kwietnia 1973 roku (odbywanie służby wojskowej), od 2 maja 1973 roku do 11 września 1980 roku (Spółdzielnia Kółek Rolniczych w W.) oraz od 1 stycznia 1982 roku do 30 września 1998 roku (opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne rolników).

(bezsporne, a ponadto karta wynagrodzeń – k. 1- 1 verte plik I załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie, w szczególności dokumenty zawarte w aktach sprawy, w tym o dokumenty z akt emerytalnych wnioskodawcy T. M., jak również w oparciu o zeznania świadków i skarżącego.

W niniejszej sprawie wnioskodawca odwołał się od decyzji ZUS wnosząc o jej zmianę i przeliczenie wysokości przysługującej mu emerytury z uwzględnieniem zatrudnienia w Spółdzielni Kółek Rolniczych w W. w okresie od dnia 2 maja 1973 roku do dnia 11 września 1980 roku. Skarżący podnosił, iż wynagrodzenie, które otrzymywał w tamtym okresie było znacznie wyższe niż minimalne obowiązujące we wskazanym okresie zatrudnienia, a które zostało przyjęte przez organ rentowy w decyzji o przyznaniu emerytury w kwocie ostatecznej.

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe wskazało, iż nie zachowały się żadne akta płacowe skarżącego ze spornego okresu zatrudnienia pozwalające na precyzyjne ustalenie faktycznej wysokości osiąganego przez niego wynagrodzenia. Znamiennym jest, iż ustalenie owej wysokości nie jest także możliwe nawet w szczątkowym zakresie na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, na podstawie akt emerytalnych skarżącego czy na podstawie zeznań świadków i samego odwołującego. Mając do dyspozycji zebrany w sprawie materiał dowodowy nie sposób ustalić w jakiej konkretnej wysokości odwołujący uzyskiwał wynagrodzenie będąc zatrudnionym w Spółdzielni Kółek Rolniczych w W..

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego i poczynionych na jego podstawie ustaleń faktycznych odwołanie wnioskodawcy T. M. nie jest zasadne.

Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2020.0.53 t.j.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 46, art. 47, art. 50 ,art. 50a, art. 50e i art. 184 . Dla ubezpieczonych, urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, z wyjątkiem ubezpieczonych mających prawo do emerytury na warunkach określonych w art. 32, 33, 39, 40, 46, 50, 50a i 50e, 184 oraz w art. 88 ustawy, o której mowa w art. 150, zostaną ustanowione emerytury pomostowe (ust. 2). Ubezpieczonym spełniającym warunki określone w art. 50a lub 50e przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku i okresów pracy lub okresu pracy, określonych w tych przepisach (ust. 2a). Zasady, warunki i tryb ustanawiania emerytur, o których mowa w ust. 2, określi odrębna ustawa (ust. 3).

Zgodnie z art. 25 ust. 1 w/w ustawy, podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art 173–175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

W myśl art. 26 ust. 1 w/w ustawy emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art.25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183.

Zgodnie z art. 185. 1. w/w ustawy przy ustalaniu wysokości emerytury dla osób nabywających prawo do emerytury w wieku określonym w art. 184 kapitał początkowy podlega przeliczeniu poprzez dodanie do okresów składkowych okresu równego różnicy pomiędzy wiekiem emerytalnym, o którym mowa w art. 24, a faktycznym wiekiem przejścia na emeryturę. Do przeliczonego kapitału początkowego stosuje się przepisy art. 173 ust. 3-6.

2. Okresy składkowe, o których mowa w ust. 1, ustala się z dokładnością do pełnego miesiąca.

Zgodnie art. 173 ust. 1 w/w ustawy dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art. 174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z art. 26 ust. 3 dla osób w wieku 62 lat (art. 173 ust. 2).

Kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53 w/w ustawy, zgodnie z którym emerytura wynosi:

1)  24 % kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, oraz

2)  po 1,3 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,

3)  po 0,7 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych.

Zgodnie zaś z ogólną zasadą wyrażoną w art. 116 ust. 1 w/w ustawy postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego, chyba że ustawa stanowi inaczej. Na podstawie art. 129 ust. 1 w/w ustawy świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Jak stanowi art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe, obejmujące analizę dostępnej dokumentacji związanej z okresami zatrudnienia wnioskodawcy, jak również dopuścił dowówd z zeznań świadków i wnioskodawcy, co dało Sądowi podstawę do oceny prawidłowości zaskarżonej decyzji w świetle zarzutów ubezpieczonego.

Według § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe ( Dz. U.
z 2011 roku, nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Należy podkreślić, iż Sąd nie jest związany ograniczeniami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organami rentowymi, co wynika z treści art. 473 k.p.c. i sprawia, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe.

Wskazana regulacja § 21 ust. 1 powołanego rozporządzenia stanowiąca odpowiednik obowiązującego do dnia 23 listopada 2011 roku § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza to jednak aby wysokość uzyskiwanego uposażenia nie mogła być wskazana i w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia danego zainteresowanego (tak stanowi m. in. teza wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997r. - II UKN 186/97, OSNAP 1998/11/324, a także wyroki: Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 4 marca 1997r. - III AUa 105/97, Apel. W-wa 1997/2/7, Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 27 czerwca 1995 - III Aur 177/95, OSA 1996/10/32, czy Sądu Apelacyjnego Białymstoku - III Aur 294/93, PS - wkład. 1994/3/6).

Kwestią sporną w rozpoznawanej sprawie było nieuwzględnienie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, przy ustalaniu wysokości emerytury wnioskodawcy, wynagrodzenia faktycznie osiąganego przez skarżącego w spornym okresie, lecz minimalnego wynagrodzenia pracowniczego obowiązującego we wskazanym okresie zatrudnienia.

W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego, w tym dowodami z zeznań świadków (por.m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 2009 r., sygn. I UK 316/08, LEX nr 707858).

Abstrahując jednak od powyższego należy zauważyć, że przepisy prawa ubezpieczeń społecznych są normami bezwzględnie obowiązującymi i nie zawierają unormowań pozwalających na ustalanie wynagrodzeń w sposób przybliżony lub prawdopodobny. Ustalenie rzeczywistych zarobków jest decydujące o rozmiarze opłacanej składki na ubezpieczenia społeczne. Właściwie tylko dokumentacja własna stanowi w postępowaniu sądowym precyzyjny dowód na wysokość wynagrodzenia świadczeniobiorcy. W orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, że co do zasady nie ma możliwości wyliczenia wynagrodzenia, a co za tym idzie wysokości składek na ubezpieczenie społeczne oraz wskaźnika podstawy wymiaru emerytury lub renty, w oparciu o wyliczenia hipotetyczne, uśrednione, czy też wynikające z porównania wynagrodzenia innych pracowników (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2007 r., I UK 36/07, Legalis nr 181419). Sąd Apelacyjny w Łodzi również niejednokrotnie wypowiadał się w tej kwestii stwierdzając, że wysokości wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru świadczeń emerytalno - rentowych nie powinno się udowadniać wyłącznie zeznaniami świadków, jeśli świadkowie nie są w stanie konkretnie i precyzyjnie podać wysokości osiąganego przez wnioskodawcę wynagrodzenia. Wprawdzie w toku postępowania sądowego strona może dowodzić wysokości wynagrodzeń na potrzeby ustalenia wysokości podstawy wymiaru świadczenia wszelkimi środkami dowodowymi, zatem dowodem na tę okoliczność mogą być zarówno dokumenty dotyczące wynagradzania osób zatrudnionych w tym samym okresie, w tym samym zakładzie pracy i przy pracy tego samego rodzaju, co ubezpieczony, jak też zeznania tych osób, nie oznacza to jednak, że wykazanie konkretnych zarobków w celu obliczenia wysokości świadczenia z ubezpieczenia społecznego może być dokonywane w sposób przybliżony, jedynie na zasadzie uprawdopodobnienia (tak Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 16 lipca 2013 r., III AUa 1714/12, Legalis nr 739136, w wyroku z dnia
29 września 2014 r., III AUa 2618/13, Legalis nr 1163500).

Organ rentowy przy ustaleniu wysokości emerytury wnioskodawcy za okresy zatrudnienia od 2 maja 1973 roku do 11 września 1980 roku, za które brak było dokumentacji płacowej, a które zostało prawidłowo potwierdzone przyjął minimalne wynagrodzenie obowiązujące we wskazanym okresie zatrudnienia.

W toku sprawy wnioskodawca nie przedłożył żadnych miarodajnych dowodów potwierdzających wysokość osiąganego przez niego wynagrodzenia w spornym okresie. Z kolei zarówno z zeznań świadków, jak i odwołującego nie jest możliwym precyzyjne ustalenie wysokości jego miesięcznych zarobków. Zeznający zgodnie podali, że w tym okresie zatrudnienie wynagrodzenie wnioskodawcy było obliczane w oparciu o stawki godzinowe i było uzależnione od ilości przepracowanych godzin. Nadto stawka godzinowa za pracę traktorzysty w transporcie była niższa od stawki godzinowej za pracę traktorzysty w rolnictwie. Miesięczne wynagrodzenie było naliczane zarówno z ilości przepracowanych godzin w transporcie, jak i w rolnictwie. Ilość godzin była wykazywana w kartach pracy. Tym samym nie ma możliwości wyliczenia realnych zarobków odwołującego nie znając ani ilości przepracowanych przez niego godzin w transporcie i w rolnictwie, ani rzeczywistych stawek godzinowych. W tym zakresie bowiem zeznania świadków i skarżącego są ze sobą rozbieżne. W. podał, że początkowo zarabiał 8 zł na godzinę, a później 12 zł, choć nie umiał wskazać od kiedy dokładnie ta stawka się zwiększyła. Z kolei świadek W. A. wskazał, iż stawka traktorzysty za pracę w transporcie wynosiła 8 zł, a w rolnictwie 12 zł. Natomiast świadek S. S. zeznał, że początkowo traktorzyści mieli stawke 8 zł, później 12-14 zł, a w latach 70-tych wysokość tych stawek mogła być nawet 14-16 zł. A zatem zeznania w tym zakresie nie mogą być podstawą do wyliczenie rzeczywistych zarobków odwołującego. Oprócz tego w zakładzie były przewidziane: premia uznaniowa, którą przyznawano w różnych wysokościach w zależności od tego jakie środki finansowe pracodawca wypracował oraz delegacje, jednakże wysokości tych składników również nie znamy. Zeznający byli natomiast zgodni co do tego, że wnioskodawca w każdym miesiącu zarabiał różne kwoty w zależności od wypracowanej ilości i rodzaju godzin, których to kwot nie byli w stanie podać.

Jak już podkreślono w ocenie materiału dowodowego, ze wspomnianego okresu nie zachowały się żadne akta płacowe skarżącego, które potwierdzałaby prawidłowość podnoszonych przez niego zarzutów w odwołaniu.

Wnioskodawca, na którym zgodnie z art. 6 k.c. spoczywał ciężar dowodowy, nie udowodniła swojego roszczenia w tym zakresie. Stosownie bowiem do art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W postępowaniu sądowym ubezpieczony może korzystać z wszelkich środków dowodowych stwierdzających wysokość zarobków lub dochodów stanowiących podstawę wymiaru emerytury lub renty, w szczególności z dowodów dokumentów oraz z przesłuchania świadków (zob. wyrok SN z 25.07.1997 r., II UKN 186/97, OSNP 11/1998, poz. 342).

Nie jest możliwe obliczanie wysokości emerytury wyłącznie na podstawie twierdzeń wnioskodawcy. Twierdzenia te muszą być udowodnione. Wskazać należy, iż nie jest rzeczą sądu zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też Sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Stanowisko takie zawarł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996r. sygn. akt I CKU 45/96 (opubl. OSNC z 1997r., z.6-7, poz.76). Podobnie, w wyroku
z 7 października 1998 r., II UKN 244/98, OSNAPiUS 1999, nr 20, poz. 662, Sąd Najwyższy stwierdził nawet, że od 1 lipca 1996 r. nastąpiło zniesienie zasady odpowiedzialności sądu za wynik postępowania dowodowego, także w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych.

Podobny pogląd zaprezentował Sąd Apelacyjny w Łodzi w uzasadnieniu wyroku
z dnia 15 marca 2006 roku, zapadłego w sprawie o sygn. akt III AUa 1096/05, wskazując,
iż ujemne konsekwencje związane z trudnościami w dokumentowaniu wysokości wynagrodzeń z lat odległych nie powinny obciążać wyłącznie ubezpieczonych, jednakże nie można również odpowiedzialności za taki stan rzeczy przenosić wyłącznie na Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Ustawowym wymogiem jest bowiem wykazanie przez ubezpieczonego konkretnych kwot otrzymanych przez niego zarobków, jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe lub ubezpieczenie społeczne, przy czym nie może istnieć tu żaden stan niepewności co do wysokości.

Wobec powyższe, należało uznać, iż decyzja ZUS jest jak najbardziej prawidłowa, a tutejszy Sąd w świetle zgromadzonego materiału dowodowego nie znajduje podstaw do jej zmiany.

Ponieważ wnioskodawca nie udowodnił okoliczności leżących u podstaw odwołania, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., odwołanie oddalił.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS wraz z aktami rentowymi i pouczeniem, iż w terminie 14 dni od dnia otrzymania wyroku z uzasadnieniem przysługuje mu prawo złożenia apelacji do tutejszego Sądu Okręgowego w Łodzi, którą rozpoznaje Sąd Apelacyjny w Łodzi.

A.B.