Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 384/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok łączny Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 07 kwietnia 2020 roku w sprawie sygn. akt VII K 879/19.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Zarzut naruszenia art. 85 § 1 k.k. poprzez nieobjęcie karą łączną wyroku wydanego w stosunku do skazanego E. T. przez Sąd Rejonowy w Bartoszycach w sprawie II K 7/20 prawomocnego przez datą wydania wyroku łącznego tj. 07.03.2020 r.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

W pierwszej kolejności odnosząc się do zarzutu obrońcy wskazać należy, iż rzeczywiście przed wydaniem wyroku łącznego z dnia 07 kwietnia 2020 roku w sprawie VII K 879/19 przez Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim E. T. został ponownie skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Bartoszycach z dnia 28 lutego 2020 roku w sprawie II K 7/20 (tenże wyrok uprawomocnił się w dniu 05 marca 2020 roku - vide k. 91) na karę 7 miesięcy pozbawienia wolności za czyn stypizowany w art. 157 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełniony w styczniu 2019 roku (w celi mieszkalnej Zakładu Karnego w K.). Jednocześnie podkreślić należy, iż w tym czasie skazany odbywał karę łączną 5 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności (od dnia 16 stycznia 2018 roku do dnia 29 stycznia 2022 roku) orzeczoną wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim w sprawie VII K 681/18 (na poczet tej kary zaliczono skazanemu okresy pozbawienia wolności w dniu 20.06.2013 r., od dnia 23.10.2014 r. do 0501.2015 r., od dnia 10.04.2015 r. do 14.10.2015 r., od dnia 12.01.2016 r. do 23.02.2016 r., od dnia 06.03.2017 r. do 31.07.2017 r., od dnia 16.01.2018 r. do 02.08.2018 r. oraz od 02.08.2018 r.), która to kara została objęta węzłem kary łącznej wraz z karą jednostkową 7 miesięcy pozbawienia wolności (orzeczoną w sprawie VII K 884/18 wyrokiem Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 04 lipca 2019 roku w sprawie VII K 879/19)

W tym miejscu zważyć należy, iż zgodnie z treścią art. 85 § 3 k.k. jeżeli po rozpoczęciu, a przed zakończeniem wykonywania kary lub kary łącznej sprawca popełnił przestępstwo, za które orzeczono karę tego samego rodzaju lub inną podlegającą łączeniu, orzeczona kara nie podlega łączeniu z karą odbywaną w czasie popełnienia czynu. Zamieszczony w art. 85 § 3 k.k. zwrot " po rozpoczęciu, a przed zakończeniem wykonywania kary" z pewnością oznacza pewien przedział czasu, do którego należy odnieść popełnienie przez tego samego sprawcę kolejnego przestępstwa. Zatem dla wykładni tego przepisu "znaczenie mają dwa zdarzenia, a mianowicie rozpoczęcie i zakończenie wykonywania kary, jako zakreślające wskazany w art. 85 § 3 k.k. przedział czasu" (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19.1.2017 r., I Kzp 12/16, OSNKW 2017, Nr 2, poz. 8). Komentowany przepis ma zastosowanie, jeśli skazany popełni kolejne przestępstwo między zdarzeniami wyznaczającymi ten przedział czasowy (tamże). Słuszne wydaje się również założenie, że pojęcie wykonywania kary z art. 85 § 3 k.k. należy interpretować w sposób spójny z pojęciem kary podlegającej wykonaniu użytym w art. 85 § 2 k.k. (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 04.01.2017 r., II AKz 822/16, KSAG 2017, Nr 1, s. 212–223). W orzecznictwie uznano również, że dla wykładni art. 85 § 3 k.k. nie jest istotne, co się dzieje między rozpoczęciem a zakończeniem wykonywania kary, w szczególności zaś to, czy dana kara jest wykonywana w sposób nieprzerwany (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19.01.2017 r., I KZP 12/16, OSNKW 2017, Nr 2, poz. 8).

W świetle powyższego, jakkolwiek przedmiotem analizy Sądu I instancji faktycznie nie była kara orzeczone w sprawie II K 7/20 Sądu Rejonowego w Bartoszycach (w danych o karalności załączonych w grudniu 2019 roku - vide k. 22-25 nie znajdowało się skazanie w tej sprawie i znajdować się z oczywistych względów nie mogło), niemniej jednak załączenie orzeczenia tegoż Sądu przez sąd odwoławczy i zestawienie go z danymi zawartymi w wydruku systemu NOE - SAD, skutkowało uwzględnieniem tego orzeczenia lecz nie w formie postulowanej przez skarżącego. Bowiem popełnienie kolejnego przestępstwa przez skazanego po rozpoczęciu odbywania kary łącznej orzeczonej w sprawie VII K 681/18 czyniło niemożliwym objęcie kary wymierzonej za to przestępstwo w sprawie II K 7/20 zważywszy na treść normy wyrażonej w art. 85 § 3 k.k. oraz stanowisko prezentowane w orzecznictwie i judykaturze.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku i wymierzenie kary łącznej w rozmiarze 5 lat pozbawienia wolności, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wyrok słuszny, a apelacja skazanego E. T. w tym zakresie bezzasadna.

3.2.

Zarzut rażącej niewspółmierności kary poprzez jej surowość.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zauważyć też należy, iż zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, zmiana kary w instancji odwoławczej jest możliwa tylko wtedy, gdy kara wymierzona przez Sąd I instancji jest rażąco niewspółmierna. Nie może więc następować w każdym wypadku, w którym jest możliwa wedle własnej oceny Sądu odwoławczego, lecz wtedy tylko, gdy kara orzeczona nie daje się zaakceptować z powodu różnicy pomiędzy nią, a karą sprawiedliwą, różnicy o randze zasadniczej i rażącej, wręcz ,,bijącej w oczy”. Sąd odwoławczy nie może zatem dokonywać korekty kary o charakterze ,,kosmetycznym”, np. o 1 - 2 miesięcy, przy karze pobawienia wolności wymierzonej w latach (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 04.07.1972 r., V KRN 230/72, opubl. LEX Nr 21497; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 02.02.1995 r., opubl. KZS 4/96 poz. 42; wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 21.09.2000 r., II AKa 154/00, opubl. KZS 2000/10/37).

Zważyć też trzeba, że z woli ustawodawcy, od 1 lipca 2015 roku, decydujące znaczenie dla wymiaru kary łącznej mają przede wszystkim cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Natomiast wypracowane wcześniej przez orzecznictwo i doktrynę koncepcje wymiaru kary łącznej w oparciu o bliższą, lub dalszą więź przedmiotowo – podmiotową i czasowo – przestrzenną, zachodzącą pomiędzy poszczególnymi czynami jednostkowymi, także mogą mieć tu znaczenie, jednakże, co najwyżej, pomocnicze.

Kara łączna powinna być postrzegana jako swoiste podsumowanie działalności przestępczej sprawcy. Stanowi ona wyraz potępienia w stosunku do postępowania sprawcy, jak również podkreśla nieopłacalność przestępczej działalności. Z drugiej strony, orzeczona kara łączna powinna być niezbędna dla osiągnięcia celów indywidualnego oddziaływania. W procesie orzekania kary łącznej sąd powinien opierać się na dyrektywach określonych w art. 85a k.k., tak aby możliwa stała się odpowiedź na pytanie, czy w danym przypadku zachodzą okoliczności, które przemawiają za zsumowaniem dolegliwości, czy też przeciwnie - w imię racjonalizacji karania, wskazują na konieczność pochłonięcia części kar. Stosowanie zatem kumulacji, albo absorpcji, jako że są to rozwiązania skrajne, wymaga istnienia szczególnych przesłanek przemawiających za jednym, albo drugim rozstrzygnięciem.

Na gruncie przedmiotowej sprawy dostrzec wszak należy, iż przestępstwa jednostkowe, podlegające połączeniu na podstawie art. 85 § 1 i 2 k.k. karą łączną, pozostają ze sobą w stosunkowo odległym związku czasowo – przestrzennym (popełnione zostały na przestrzeni lat od 2010 roku do 2017 roku) i nie ma pomiędzy nimi ścisłej więzi podmiotowo – przedmiotowej (były to przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu – art. 157 § 2 k.k., przeciwko rodzinie i opiece - art. 207 § 1 k.k., przeciwko mieniu – art. 279 § 1 k.k., art. 278 § 1 k.k. art. 284 § 2 k.k. art. 280 § 1 k.k. oraz przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji - art. 177 § 1 k.k. w zw. z art. 178 § 1 k.k.).

Kara łączna powinna być postrzegana jako swoiste podsumowanie działalności przestępczej sprawcy. Stanowi ona wyraz potępienia w stosunku do postępowania sprawcy, jak również podkreśla nieopłacalność przestępczej działalności. Z drugiej strony, orzeczona kara łączna powinna być niezbędna dla osiągnięcia celów indywidualnego oddziaływania. W procesie orzekania kary łącznej sąd powinien opierać się na dyrektywach określonych w art. 85a k.k., jednakże wspartych na dyrektywach pomocniczych, tak aby możliwa stała się odpowiedź na pytanie, czy w danym przypadku zachodzą okoliczności, które przemawiają za zsumowaniem dolegliwości, czy też przeciwnie – w imię racjonalizacji karania, wskazują na konieczność pochłonięcia części kar. Stosowanie zatem kumulacji albo absorpcji, jako że są to rozwiązania skrajne, wymaga istnienia szczególnych przesłanek przemawiających za jednym, albo drugim rozstrzygnięciem.

Jak słusznie wskazał Sąd meriti w niniejszej sprawie, brak przesłanek do zastosowania zasady pełnej absorpcji. Nie jest nią, ani dotychczasowa linia życiowa skazanego, ani sposób zachowania skazanego w zakładzie karnym, ani relacje pomiędzy czynami, za które wymierzono kary podlegające łączeniu. Wymiar kary łącznej orzeczonej w oparciu o zasadę absorpcji, to przypadek wymagający wyjątkowo korzystnych i łagodzących okoliczności po stronie sprawcy. Przy wymierzaniu kary łącznej, zastosowanie zaś zasady pełnej absorpcji, nie jest też żadnym obowiązkiem sądu orzekającego, czy też punktem wyjścia przy dokonywaniu prawidłowej oceny wymiaru kary łącznej. Jest przy tym oczywiste, że w aktualnym stanie prawnym orzeczenie kary łącznej, nie musi przynosić skazanemu korzyści, to jest orzeczenia kary łącznej w wymiarze niższym od arytmetycznej sumy poszczególnych kar (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23.03.2016 r. IV KK 70/16, Legalis Nr 1444864).

W ślad za Sądem pierwszej instancji wskazać należy, iż skazany jest osobą wielokrotnie karaną. Przy czym, przestępstwa za które wymierzono kary podlegające łączeniu zostały popełnione między innymi w warunkach recydywy i są to czyny przeciwko życiu i zdrowiu oraz przeciwko mieniu, a także rodzinie i opiece, a w związku z tym, sposób ich popełnienia był odmienny. Prawidłowo zatem uznał Sąd I instancji, iż nie istnieje ścisły związek między tymi przestępstwami. Jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku Sąd I instancji, oprócz innych elementów, brał także pod uwagę opinię o skazanym i uwzględnił ją przy wymiarze orzeczonej kary łącznej. Przy czym, zważyć należy, iż opinia o skazanym jest jednak tylko jednym z czynników, jakie bierze się pod uwagę przy kształtowaniu kary łącznej w wyroku łącznym.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy w pełni przychyla się do stanowiska Sądu I instancji, iż zarówno wzgląd na cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego, potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, jak i brak bliskiego związku przedmiotowo – podmiotowego oraz czasowo – przestrzennego w przypadku wyroków podlegających łączeniu, wskazanych w punktach XII i XIII wykluczał zastosowanie wobec skazanego zasady absorpcji, obligował natomiast do przyjęcia zasady zbliżonej do zasady kumulacji. Należy podnieść, że orzeczenie kary łącznej w oparciu o zasadę całkowitej bądź częściowej absorpcji nie tylko byłoby nieuzasadnione w świetle przytoczonych okoliczności, ale też przyczyniłoby się do wyrobienia w skazanym mylnego przekonania, że wielość przestępstw popłaca.

Także w przekonaniu Sądu Okręgowego – biorąc pod uwagę wszystkie ustalone przez Sąd meriti okoliczności – wymierzenie skazanemu kary łącznej w wymiarze 6 lat, będzie adekwatną reakcją karną, a kara taka spełni w sposób wystarczający cel wychowawczy i zapobiegawczy, a także w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Analiza okoliczności w przedmiotowej sprawie, prowadzi natomiast do wniosku, że orzeczona w przedmiotowej sprawie kara łączna pozbawienia wolności z pewnością nie nosi znamion ,,rażącej” niewspółmierności.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku i wymierzenie kary łącznej w rozmiarze 5 lat pozbawienia wolności, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Argumentacja Sądu meriti co do wyboru zasady wymiaru kary łącznej zasługuje na aprobatę, o czym była mowa w rubryce powyżej, a w związku z tym wyrok w tym zakresie słuszny, a apelacja skazanego E. T. bezzasadna.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Utrzymanie co do zasady w mocy rozstrzygnięć zawartych w punktach od 1 do 3 i w punkcie 5 wyroku, za wyjątkiem wskazanym w punkcie 5.2.1.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Za bezpodstawne uznać należy zastrzeżenia skarżącego, zarówno co do nie objęcia węzłem kary łącznej kary orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Bartoszycach z dnia 28 lutego 2020 roku w sprawie II K 7/20 w wymiarze 7 miesięcy pozbawienia wolności jak również co do wymiaru orzeczonej zaskarżonym wyrokiem kary łącznej 6 lat pozbawienia wolności.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

W miejsce rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 4 na podstawie art. 572 k.p.k. umorzono postępowanie w przedmiocie wydania wyroku łącznego co do wyroków opisanych w punktach I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII, IX, X, XI części wstępnej zaskarżonego wyroku oraz dodatkowo prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w Bartoszycach z dnia 28 lutego 2020 roku w sprawie II K 7/20 za czyn z art. 157 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełniony w styczniu 2019 roku, za który została orzeczona kara 7 miesięcy pozbawienia wolności i ustalono, że wyroki te podlegają odrębnemu wykonaniu.

Zwięźle o powodach zmiany

Powód zmiany wskazany w rozważaniach ujętych w rubryce 3.1.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3

W oparciu o przepisy art. 624 § 1 k.p.k. i art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity: Dz. U. Nr 49 poz. 223 z 1983 roku z późniejszymi zmianami), mając na względzie sytuację osobistą (długoletni pobyt w izolacji penitencjarnej - ostateczny koniec kary przypada na dzień 24 marca 2023 roku) i możliwości finansowe skazanego (brak dochodów), Sąd Okręgowy zwolnił go od obowiązku wnoszenia opłaty za drugą instancję oraz od obowiązku zwrotu wydatków poniesionych przez Skarb Państwa.

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca skazanego E. T..

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok łączny Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 07 kwietnia 2020 roku w sprawie sygn. akt VII K 879/19.

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana