Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VI U 1860/19

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 listopada 2019 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Janusz Madej

Protokolant – st. sekr. sądowy Dorota Hańc

po rozpoznaniu w dniu 14 listopada 2019 r. w Bydgoszczy na rozprawie

odwołania: A. G.

od decyzji : Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 22 października 2019 r., znak: (...)

w sprawie: A. G.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o ponowne ustalenie wysokości emerytury

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że zobowiązuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. do ponownego ustalenia wysokości emerytury ubezpieczonej A. G. z pominięciem art. 25 ust.1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1270 ).

Sędzia Janusz Madej

VI U 1860/19

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 kwietnia 2019 r., w związku ze skargą o wznowienie postępowania A. G. z 11 kwietnia 2019 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. na podstawie art. 151 § 2 w zw. z art. 146 § 1 Ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. k.p.a. Dziennik Ustaw z 2018 r. poz. 2096 z późniejszymi zmianami i po rozpatrzeniu wniosku A. G. z dnia 11 kwietnia 2019 r. odmówił uchylenia decyzji z 22 października 2013 r. znak (...) i stwierdził wydanie tej decyzji z naruszeniem prawa. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że zgodnie z art. 146 § 1 k.p.a. uchylenie decyzji z powodu orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, na podstawie którego została wydana decyzja nie może nastąpić, jeżeli od dnia doręczenia decyzji upłynęło 5 lat. W takim przypadku zgodnie z art. 151 § 2 k.p.a. organ administracji publicznej ogranicza się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazuje okoliczności, z powodu których nie uchylił tej decyzji. W związku z tym organ rentowy wyjaśnił, że skoro od dnia doręczenia zaskarżonej decyzji z 22 października 2013 r. znak (...) upłynęło 5 lat, nie jest możliwe uchylenie tej decyzji i dlatego orzekł jak w sentencji zaskarżonej decyzji. Odwołanie od tej decyzji wniosła ubezpieczona A. G., zarzucając zaskarżonej decyzji niezgodność z przepisami obowiązującego prawa, w tym w szczególności z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2019 r. sygn. akt P20/16, polegającą na utrzymaniu w mocy decyzji wydanej na podstawie wadliwych przepisów, a rażąco naruszającej jej interesy. Dlatego wnosiła ona o uchylenie zaskarżonej decyzji ZUS, a tym..., i nakazanie organowi rentowemu uchylenia wadliwej decyzji i ponownego przeliczenia jej świadczenia emerytalnego prowadzącego w konsekwencji do orzeczenia na jej rzecz także wyrównania. W uzasadnieniu zaskarżenia ubezpieczona powoływała się na treść wyroku Trybunału Konstytucyjnego wskazując, iż mimo zmiany stanu prawnego, będącej wynikiem wyroku Trybunału Konstytucyjnego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił uchylenia wadliwej decyzji w jej sprawie. Decyzja ta burzy zaufanie obywatela do państwa i prowadzi do naruszenia wskazanego wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 6 marca 2019 r. art. 2 Konstytucji, zgodnie z którym Rzeczypospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej. Ubezpieczona podnosiła związku z tym, że odmowa wznowienia postępowania względem części osób pokrzywdzonych stosowaniem przepisów niezgodnych z Konstytucją, których roszczenie miałoby się przedawnić wskutek powolnego lub wadliwego działania organów państwowych prowadzi do dalszego naruszania Konstytucji i w konsekwencji do niesprawiedliwości społecznej. Ubezpieczona podnosiła, że termin przedawnienia powinien być jednakowy dla wszystkich osób zainteresowanych, gdyż niezłożenie przez nią skargi w terminie nie wynikało z przyczyn od niej niezależnych. Ubezpieczona zarzucała także organowi rentowemu, że bezpośrednie i bezrefleksyjne stosowania art. 146 k.p.a. zaistniałe w niniejszej sprawie w stanie faktycznym i prawnym powoduje w efekcie ograniczenie skutków wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który uchylił niezgodny z Konstytucją przepis ustawy celem usunięcia niesprawiedliwego prawa względem wszystkich kobiet urodzonych w 1953 r., a nie tylko tych, którym nie upłynął jeszcze pięcioletni termin od doręczenia decyzji. Celem orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego było danie możliwości skutecznego podważenia wszystkich decyzji wydanych na podstawie niezgodnego z Konstytucją przepisu. Ubezpieczona powoływała się na orzecze..., wyrok Sądu Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 lipca 2002 r., w którym Sąd ten orzekł, iż orzeczenia sądowe nie mogą się opierać na przepisach prawa, co do których stwierdzona została niezgodność z Konstytucją, w związku z czym postępowanie przed Sądem Okręgowym powinno doprowadzić do ujednolicenia wydawania decyzji przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych we wszystkich sprawach, w których dotyczy zapadły wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2019 r. Utrzymanie w mocy odmownej decyzji ZUS doprowadzi, zdaniem skarżącej, do dalszej sprzeczności wydanych aktów indywidualnych z Konstytucją. W związku z tym ubezpieczona uznawała swoje odwołanie za w pełni zasadne i wnosiła jak w odwołaniu. W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie, powołując argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Sąd Okręgowy ustalił i rozważył, co następuje. Ubezpieczona A. G., urodzona (...), uprawniona była od dnia (...) r. do emerytury przyznanej jej decyzją (...) Oddziału w B. z dnia 16 czerwca 2008 r. na podstawie art. 46 Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych tekst jednolity Dziennik Ustaw z 2018 r. poz. 1270 ze zmianami określanej w dalszych rozważaniach jako Ustawa emerytalna. Decyzją z dnia 22 października 2013 r., rozpoznającej wniosek A. G. o emeryturę, złożony dnia 16 września 2013 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. przyznał ubezpieczonej emeryturę od dnia (...) r., to jest od osiągnięcia wieku emerytalnego. Z pkt. 2 tej decyzji wynikało, iż podstawa obliczenia tej emerytury została pomniejszona o kwoty pobranych przez ubezpieczoną wcześniej emerytur zgodnie z artykułem 25 ust. 1B Ustawy emerytalnej. Dowód decyzja z 22 października 2013 r. karta 35 akt emerytalnych z wniosku ubezpieczonej z dnia 16 września 2013 r. Wyrokiem z dnia 6 marca 2019 r. sygn. akt P20/16 Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 25 ustęp 1B Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2017 r., w zakresie w jakim dotyczy urodzonych w 1953 r. kobiet, które przed 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 tej Ustawy, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Powołując się na powyższy wyrok Trybunału Konstytucyjnego, ubezpieczona w dniu 11 kwietnia 2019 r. złożyła w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych pismo, w którym powołując się..., w którym wnosiła skargę o wznowienie postępowania na podstawie art. 145A Ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. k.p.a. i żądała uchylenia decyzji o przyznaniu emerytury i jej obliczeniu z uwzględnieniem artykułu 25 ust. 1B Ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W treści tego pisma ubezpieczona wnosiła także o wydanie nowej decyzji, w której emerytura zostanie obliczona bez zastosowania wyżej wskazanego przepisu. Postanowieniem z dnia 17 kwietnia 2019 r. wydanym na podstawie art. 149 § 1 k.p.a. w związku z artykułem 123 Ustawy o emeryturach..., Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wznowił postępowanie w sprawie przyznania emerytury, a następnie w dniu 17 kwietnia 2019 r. wydał zaskarżoną odwołaniem ubezpieczonej decyzję. Oceniając zgodność z prawem tej decyzji, Sąd Okręgowy wskazuje w pierwszej kolejności, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych, jako państwowa jednostka organizacyjna uprawniona do wydawania decyzji w indywidualnych sprawach dotyczących m.in. ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych i ich wymiaru - art. 66 ustęp 1 w związku z art. 83 ust. 1 pkt. 4 i pkt. 5 Ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, tekst jednolity Dziennik Ustaw z 2019 r. poz. 300 ze zmianami, powinien działać zgodnie z zasadami legalności i praworządności oraz zasadą wyważania interesu społecznego i słusznego interesu obywateli wskazywanymi w art. 6 i 7 k.p.a. Przepisy te nakazują organom administracji podejmowanie wszelkich kroków niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy - zasada prawdy obiektywnej. Ponadto przypomnieć w tym miejscu należy także przepis art. 8 § 1 k.p.a., zgodnie z którym organy administracji publicznej prowadzą postępowanie w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej, kierując się zasadami proporcjonalności, bezstronności i równego traktowania. W postępowaniu sądowym wszczętym w wyniku wniesienia przez ubezpieczonego odwołania od decyzji organu rentowego wydanej w indywidualnej sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych, Sąd ubezpieczeń społecznych nie może co do zasady kontrolować przestrzegania przez organ rentowy przepisów k.p.a., albowiem sprawa taka jest sprawą cywilną podlegającą rozstrzygnięciu merytorycznemu według przepisów prawa materialnego właściwych dla zgłoszonego w odwołaniu i we wniosku roszczenia. W wyroku z dnia 18 grudnia 2018 r. III UK 433/17 Sąd Najwyższy wskazał, iż przedmiotem rozpoznania w sprawie z odwołania od decyzji organu rentowego zasadniczo nie jest zgodność z prawem decyzji organu rentowego, lecz prawo, roszczenie lub obowiązek skarżącego, o którym organ rentowy rozstrzygnął w zaskarżonej decyzji. Kompetencje Sądu powszechnego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych nie mają charakteru kompetencji ściśle kontrolnych, w których zasadniczym lub wyłącznym kryterium oceny jest zgodność z prawem decyzji organu rentowego, co jest zasadą kontroli decyzji administracyjnych wykonywanej przez Sądy Administracyjne, lecz mają one charakter merytoryczny nakierowany na rozstrzygnięcie o prawach, obowiązkach lub roszczeniach adresata decyzji. W zgłoszonym przez ubezpieczoną w odwołaniu oraz w poprzedzającym te odwołanie wniosku z dnia 11 kwietnia 2019 r. żądanie nie ograniczało się do wznowienia postępowania administracyjnego na podstawie artykułu 145a § 1 i § 2 k.p.a., lecz obejmowało również żądanie ponownego ustalenia wysokości emerytury z pominięciem niekonstytucyjnego w stosunku do ubezpieczonej przepisu art. 25 ust. 1b Ustawy emerytalnej w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2017 r. W Uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 10 czerwca 2011 r. III UZP 1/11 LEX nr 842889 wydanej w sprawie o zbliżonym stanie faktycznym do stanu faktycznego niniejszej sprawy w obu tych sprawach wystąpił wspólny element stanów faktycznych, wydane zostały wyroki Trybunału Konstytucyjnego uznające konkretne unormowania za niezgodne z Konstytucją. Sąd Najwyższy wskazał, że ponowne ustalenie prawa do świadczeń lub ich wysokości w trybie art. 114 ust. 1 Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie wymaga przez organ rentowy wydania postanowienia o wznowieniu postępowania na podstawie art. 149 § 1 k.p.a. Wymaga natomiast zawiadomienia stron o wszczęciu postępowania na podstawie art. 61 § 4 k.p.a. w związku z art. 124 Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W uzasadnieniu tej Uchwały Sąd Najwyższy wskazał, iż ustawodawca..., iż ustawodawca "w art. 114 ust. 1 Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wyposażył organ rentowy w uprawnienia do ponownego ustalenia prawa do świadczeń lub ich wysokości na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawnione okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość. Ustawodawca nie używa w omawianym przepisie terminu "wznowienie postępowania" chociaż wskazane podstawy ponownego ustalenia prawa do świadczeń, inaczej decyzji ostatecznej w rozumieniu k.p.a., odpowiadają przyczynie wznowienia postępowania administracyjnego z art. 145 § 1 pkt. 5 k.p.a. Uregulowanie z art. 114 zbliżone jest do rozwiązań przyjętych w przepisach art. 83a ustęp 1 i 3 Ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z tym, że przepis ten w ustępie 2 wyraźnie przewiduje, że decyzje Zakładu, od których nie zostało wniesione odwołanie do właściwego Sądu mogą być z urzędu przez Zakład uchylone, zmienione lub unieważnione na zasadach określonych w przepisach k.p.a. Mimo takiego uregulowania Sąd Najwyższy w Uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 23 marca 2011 r. I UZP 3/10 Biuletyn SN 2011 rok nr 3 poz. 25 mającej moc zasady prawnej, przyjął, że od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wydanej na podstawie art. 83a ust. 2 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w przedmiocie nieważności decyzji przysługuje odwołanie do właściwego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Ponadto wydanie lub niewydanie przez organ rentowy na podstawie artykułu 149 § 1 k.p.a. postanowienia o wznowieniu postępowania dotyczącego ponownego ustalenia prawa do świadczeń lub ich wysokości w oparciu o art. 114 ust. 1 Ustawy o emeryturach i rentach z FUS, podobnie w oparciu o art. 83a Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jest prawnie indyferentne w postępowaniu sądowym wszczętym przed Sądem Ubezpieczeń Społecznych w wyniku wniesienia odwołania od decyzji organu rentowego wydanej na podstawie art. 114 ust. 1 Ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że naruszenie przepisów k.p.a. nie stanowi przesłanki wzruszenia decyzji przez Sąd Ubezpieczeń Społecznych, co oznacza, że przepisy k.p.a. nie są przez ten Sąd stosowane. Za stanowiskiem, że ponowne ustalenie prawa do świadczeń lub ich wysokości w trybie artykułu 114 ust. 1 Ustawy o emeryturach i rentach z FUS nie wymaga wydania przez organ rentowy postanowienia o wznowieniu postępowania na podstawie art. 149 § 1 k.p.a. przemawiają też motywy Uchwały Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2005 r. III..., II UZP 15/05 OSNP 2006 nr 17, 18 poz. 1000..., poz. 176. W Uchwale tej odnośnie do zbliżonego do artykułu 114 ust. 1 Ustawy o emeryturach i rentach z FUS rozwiązania w art. 83a ust. 1 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przyjęto, że przepisy o ponownym rozpoznaniu (nie o wznowieniu postępowania) stanowią leges speciales w zakresie w jakim wznowienie postępowania regulowane jest przez Kodeks postępowania administracyjnego. Instytucja ponownego rozpoznania uprawnień, którą w odróżnieniu od wznowienia postępowania posługuje się ustawodawca tylko w odniesieniu do postępowania przed organem ubezpieczeń społecznych i to bez względu na to czy okoliczności powodujące takie rozpoznanie sprawy wystąpiły przed rozstrzygnięciem sprawy, czy po jej rozstrzygnięciu, została wprowadzona zamiast wznowienia postępowania administracyjnego. Poruszony druk sejmowy nr 700/02. Projektodawca zmian w Ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych zwrócił uwagę, że stosowanie przepisów k.p.a. art. 123, w sytuacjach, w których przewidują one podjęcie działań przez organ wyższego stopnia (wznowienie postępowania, uchylenie decyzji, uznanie decyzji za nieważną, czy zażalenie na postanowienie) nie jest możliwe przy jednoinstancyjnej organizacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w związku z tym dodane przepisy art. 83a - 83c Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych mają rozstrzygać te wątpliwości w sposób analogiczny jak to jest przyjęte w Ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przy uszanowaniu zasady, że każda decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych kończąca postępowanie podlega kontroli sądowej, a w sprawach, w których zmiany w decyzjach są zgodne z interesem zainteresowanego tryb postępowania musi być maksymalnie uproszczony. Poruszone także w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 2004 r. II UK 250/03 niepublikowany, z dnia 13 maja 2004 r. II UK 359/03 OSNP 2004 rok nr 24 poz. 425 i z dnia 25 maja 2004 r. III UK 31/04 OSNP 2005 rok nr 1 poz. 13". Ten sam kierunek wykładni przedstawiony został także w wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 25 września 2013 r. III AUa 1750/12 LEX nr 1386109, w którym wskazano, że "od decyzji emerytalno - rentowej w toku instancji administracyjnej nie przysługuje żaden środek odwoławczy, dlatego te decyzje w rozumieniu k.p.a. mają charakter ostateczny od daty wydania art. 16 § 2 k.p.a. Wznowienie postępowania administracyjnego na podstawie art. 145 k.p.a. dotyczy decyzji "ostatecznych", jak wyraźnie stanowi ten przepis, dlatego art. 145 k.p.a. nigdy nie może być podstawą nadzwyczajnej weryfikacji prawomocnych decyzji emerytalno - rentowych. Podstawa wzruszenia takiej prawomocnej decyzji może być tylko..., podstawą wzruszenia takiej prawomocnej decyzji może być tylko art. 114 Ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W art. 145a k.p.a. przewiduje się możliwość wznowienia postępowania, gdy organ orzekł decyzją na podstawie niekonstytucyjnej normy prawnej uznał przez Trybunał..., uznanej przez Trybunał za niezgodną z Konstytucją. Nie ma takiej wyraźnej podstawy do wzruszenia decyzji emerytalno - rentowej, która uprawomocniła się wskutek niewniesienia od niej odwołania. Jeżeli odwołanie wniesiono i Sąd orzekł na podstawie niekonstytucyjnej normy to sytuacja jest jasna, wznowienie postępowania sądowego przewidziane jest w art. 401 ze znaczkiem 1 k.p.c. W orzecznictwie powszechnym przyjmuje się jednolicie, że pod pojęciem okoliczności istniejących przed wydaniem decyzji, o których mowa w artykule 114 ust. 1 Ustawy emerytalnej rozumieć należy też niezgodność z Konstytucją danej normy prawnej, która stanowiła podstawę wydania decyzji. Patrz też Renata Babińska, Wzruszalność prawomocnych decyzji rentowych 2007 rok. W trybie artykułu 114 ust. 1 wyżej wymienionej Ustawy istnieje więc możliwość wzruszenia przez organy rentowe na wniosek lub z urzędu decyzji wydanych w sprawach emerytalnych i rentowych także w razie późniejszego uznania niezgodności z Konstytucją danej normy prawnej, dlatego wniesienie ponownego wniosku po uprawomocnieniu się decyzji w zwykły sposób powinno uzasadniać badanie pod kątem przesłanek z art. 114 Ustawy emerytalnej. W wyniku zastosowania instytucji ponownego ustalania prawa do emerytur i rent następuje nadzwyczajna kontynuacja postępowania w tej samej sprawie. Wzruszalność prawomocnych decyzji uregulowana jest odrębnie w Ustawie o emeryturach i rentach z FUS, niż w k.p.a. Wzruszalność na gruncie 114 Ustawy to szczególny sposób pozbawienia skutków prawnych prawomocnych decyzji emerytalno - rentowych niweczący skutki obiektywnie wadliwych decyzji z mocą wsteczną". Powołując powyższe obszerne fragmenty uzasadnień wskazanych wyżej orzeczeń Sądu Najwyższego i Sądu Apelacyjnego w Łodzi Sąd Okręgowy wskazuje, iż w pełni podziela przedstawione w tych judykatach kierunek wykładni zgodnie, z którym właściwym trybem postępowania, który powinien zastosować pozwany organ rentowy przy rozpoznaniu wniosku ubezpieczonej A. G. jest tryb przewidziany w art. 114 ust. 1 Ustawy emerytalnej. Zaznaczyć przy tym należy, iż wniosek ubezpieczonej z dnia 11 kwietnia 2019 r., w którym powoływała się ona na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2019 r. organ rentowy powinien rozpoznać w takim trybie, który skutecznie usuwa z obrotu prawnego decyzję emerytalną opartą na niekonstytucyjnym wobec powódki przepisie art. 25 ust. 1b Ustawy emerytalnej w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2017 r. Zaskarżona decyzja oparta została na przepisach k.p.a., w szczególności art. 146 § 1 w związku z art. 151 § 2 i nie doprowadziła do wyżej wskazanego skutku prawnego, co w konsekwencji osłabiało moc wiążącą wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Sąd Okręgowy nie może tego rodzaju stanowiska organu rentowego zaakceptować. Dodatkowo podkreślić w tym miejscu należy, iż wniosek ubezpieczonej organ rentowy powinien rozpoznać kompleksowo także co do żądania wydania nowej decyzji, w której emerytura zostałaby obliczona na nowo z pominięciem tej regulacji normatywnej, która została uznana wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2019 r. za niezgodną z ustawą zasadniczą, czyli z pominięciem art. 25 ust. 1b Ustawy emerytalnej. W końcowym fragmencie uzasadnienia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2019 r., na który powoływała się skarżąca wskazano, iż prawo sanacji konstytucyjności może być zrealizowane w dwojakim trybie. Postępowania zakończone wydaniem wyroku przez sądy pracy i ubezpieczeń społecznych mogą być wznowione na podstawie artykułu 401 ze znaczkiem 1 Ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku, k.p.c., natomiast osobom, które nie odwołały się od decyzji wydanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych przysługuje wznowienie postępowania na podstawie art. 145a Ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku, k.p.a. Wznowienie postępowania w tym kontekście oznacza prawo do skorzystania ze środków proceduralnych zmierzających do wydania w zakończonej sprawie nowego rozstrzygnięcia opartego na stanie prawnym ukształtowanym po wejściu w życie orzeczenia trybunału. Poruszony wyrok TK z 7 września 2006 roku sygn. akt SK 60/05 OTK ZU numer 8/A/2006 pozycja 101. Dalej w cytowanym fragmencie uzasadnienia wyroku Trybunał Konstytucyjny wskazuje, iż wyżej, iż wskazane wyżej przepisy, dotyczące wznowienia postępowania, nie uwzględniają jednak specyficznej sytuacji związywanej z obowiązkiem sanacji konstytucyjności w sprawach dotyczących emerytur kobiet, które przed 1 stycznia 2013 roku nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 Ustawy o FUS. Pozostawiają tym samym znaczny margines dowolności organom i sądom w ocenie i rozstrzygnięciu następstw wyroku TK w konkretnych wypadkach". Korzystając z powyższego uprawnienia Sąd Okręgowego opiera się przy rozstrzyganiu niniejszej sprawy na tym kierunku orzecznictwa, który pozwala na jak najszybszą sanację niekonstytucyjnego wobec powódki stanu prawnego ukształtowanego zakwestionowanym przez Trybunał Konstytucyjny przepisem prawa materialnego, art. 25 ustęp 1b Ustawy emerytalnej. W tym miejscu w związku z tym wspomnieć także należy o wyroku Sądu Okręgowego w Łomży z dnia 23 czerwca 2019 r. sygn. akt III U 203/19, LEX numer 268920, w uzasadnieniu którego stwierdzono między innymi, iż "postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych jest odformalizowane, również odczytywanie treści decyzji organu rentowego nie powinna odbywać się w sposób formalistyczny. Ważny jest przedmiot rozstrzygnięcia, a nie jego brzmienie. Organ rentowy jest autonomiczny w rozpoznawaniu wniosku, tak jak i sąd rozpoznający odwołanie. Zasadniczym celem postępowania sądowego jest jednak merytoryczne rozstrzygnięcie o żądaniach strony, co do których powstał spór. Tak wyrok SN z 10 maja 1996 r. II URN 1/96. Funkcja kontrolna Sądu ograniczona jest wyłącznie do materialno-prawnej oceny legalności decyzji, a funkcja rozpoznawcza jest zdeterminowana przedmiotem i zakresem decyzji, choć funkcja ta zawiera w sobie element odrębności i niezależności od wcześniejszego rozstrzygnięcia organu rentowego. Nie budzi zasadniczo wątpliwości, że w sprawie z odwołania od decyzji organu rentowego treść tej decyzji wyznacza przedmiot i zakres rozpoznania Sądu, a Sąd uwzględniając odwołanie zmienia decyzję i orzeka o istocie sprawy, art. 477 znaczkiem 14 paragraf 2 k.p.c., przy czym przepisy nie określają sposobu zmiany decyzji, z całą pewnością jednak istota sprawy zależy od wniosku ubezpieczonego. W pewnych wypadkach jednak Sąd może rozpoznać merytorycznie żądanie wnioskodawcy, mimo że decyzja organu rentowego z tym żądaniem nie koresponduje. W orzecznictwie przyjmuje się, że w przypadku rozminięcia się wniosku ubezpieczonego inicjującego postępowanie i rozstrzygnięcia organu rentowego, decydujące znaczenie należy nadać żądaniu wnioskodawcy. Tak wyrok SN z 2 października 2008 r. I UK 88/08, wyrok SN z 11 grudnia 2013 r. III UK 15/13, wyrok SA w Szczecinie z 3 lipca 2013 r. III AUa 330/13, wyrok SA w Białymstoku z 7 maja 2013 r. III AUa 1129/12. Jeżeli żądanie ubezpieczonego wadliwie zostanie ocenione przez organ rentowy, to Sąd zobowiązany jest rozważyć wszelkie podstawy prawne mogące mieć zastosowanie w stanie faktycznym sprawy. Wadliwość oceny żądania przez organ rentowy nie może ubezpieczonemu uniemożliwiać dochodzenia swych racji przed Sądem. Wyrok SN z 28 czerwca 2016 r. I UZ 11/16. Nadto orzecznictwo sądowe dopuszcza możliwość uwzględnienia przez Sąd okoliczności niebędących przedmiotem decyzji organu rentowego, gdy podstawa faktyczna wyroku dotyczy okoliczności pewnych. Wyroki SN z 4 lipca 2000 roku II UK 55/00, z dnia 18 kwietnia 2001 r. II UKN 335/00, z 20 maja 2004 r. II UK 395/03. Wydanie w takiej sytuacji wyroku prowadzi do swoistego skrócenia procedury i eliminuje konieczność dodatkowych działań wnioskodawcy, na przykład złożenia kolejnego wniosku, czy też na przykład odwołania na niewydanie decyzji". Sąd Okręgowy w Łomży wskazywał także w cytowanym wyroku, iż "kolejnym argumentem przemawiającym za możliwością orzekania, co do istoty sprawy, w sytuacji, gdy zaskarżona decyzja w sposób niekompletny rozstrzyga o wniosku ubezpieczonego, jest treść art. 477 ze znaczeniem 14 par. 3 k.p.c. Otóż w sytuacji, gdy organ rentowy nie wyda decyzji i odwołanie wniesiono w związku z tym, Sąd uwzględniając odwołanie zawsze ma możliwości orzeczenia co do istoty sprawy, czyli odnosi się wyłącznie do wniosku ubezpieczonego i żądań w nim zgłoszonych, bo decyzji organu rentowego nie ma. Jasne jest, że przepisy k.p.c. swoją regulacją obejmują oczywiste sytuacje faktyczne, czyli wydanie decyzji przez organ rentowy prawidłowej lub nieprawidłowej bądź niewydanie decyzji. Przepisy k.p.c. nie przewidują w przypadku, gdy decyzja jest wydana, ale nie koresponduje z wnioskiem złożonym w organie rentowym, należy go traktować jako lukę prawną i przez analogię zastosować regulację i z art. 477 ze znaczkiem 14 paragraf 3 k.p.c. i 477 ze znaczkiem 14 paragraf 2 k.p.c. Wydaje się to być konieczne szczególnie w sytuacji, gdy organ rentowy wydał decyzję opartą wyłącznie o przepisy proceduralne, na przykład k.p.a., i nie rozstrzygnął merytorycznie pozytywnie, czy negatywnie o żądaniu strony, która przecież zgłosiła takie żądanie tu o przeliczenie świadczenia". Dostrzec w tym miejscu należy, iż przepisy artykułu 114 Ustawy o emeryturach i rentach z FUS przewidują znacznie mniej sformalizowane przesłanki uchylenia lub zmiany decyzji i ponownego ustalenia prawa do świadczeń lub ich wysokości od tych, które określone zostały w przepisach k.p.a. wskazanych, jako podstawa prawna zaskarżonej w niniejszej sprawie decyzji. Wynika to z unormowania art. 114 ustępu 1f, który wyłącza stosowanie ustępu 1e między innymi w przypadku, gdy w wyniku uchylenia lub zmiany decyzji z przyczyn wskazanych w art. 114 ustępie 1 osoba zainteresowana nabędzie prawo do świadczenia lub świadczenie w wyższej wysokości, nie mają bowiem wówczas zastosowania terminy ustanowione w art. 114 ustępie 1e Ustawy emerytalnej, po upływie których nie może już nastąpić uchylenie lub zmiana decyzji, o której mowa w ustępie 1 artykułu 114. Konieczność zastosowania w niniejszej sprawie tego przepisu wynika z faktu, iż w ubezpieczeniach społecznych regułą jest kształtowanie sfery prawnej ubezpieczonych i instytucji ubezpieczeniowej z mocy prawa, artykuł 100 Ustawy emerytalnej. Zatem zadaniem organu rentowego jest jedynie ustalenie, że zostały spełnione warunki nabycia prawa do świadczenia, jego wysokości, a następnie ich konkretyzacja w formie decyzji. Jak trafnie zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 sierpnia 2016 r. I UK 335/15, skoro decyzje organu rentowego sprowadzają się zasadniczo do deklaratywnego potwierdzenia uprawnień przysługujących ubezpieczonym z mocy prawa, to przepisy odnoszące się do trwałości i wzruszalności decyzji organu rentowego nie mogą być interpretowane i stosowane w taki sposób, który prowadziłby do trwałego pozbawienia osób ubezpieczonych uprawnień przysługujących im ex lege. W uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 29 listopada 2016 r. II UK 416/15, LEX numer 2186572, wskazano, iż "deklaratywny charakter decyzji organu rentowego, potwierdzających przysługiwanie ubezpieczonemu prawa do określonego świadczenia, rzutuje szczególnie na ograniczenie ostateczności decyzji organu rentowego odmawiających prawa do świadczenia, ponieważ stabilność negatywnego rozstrzygnięcia o prawach jednostki nie jest w tym przypadku wartością, która mogłaby przeważyć nad rzeczywistą realizacją konstytucyjnego i ustawowego prawa do zabezpieczenia społecznego. W tym kierunku zmierza wykładnia i praktyka Sądu Najwyższego dotyczącego art. 114 Ustawy emerytalnej. Traktuje ona ten przepis jako podstawę prawną dla weryfikacji i wzruszalności decyzji organów rentowych, w których zawarto ustalenia pozostające w obiektywnej sprzeczności z ukształtowanym ex lege stanem uprawnień emerytalno-rentowych zainteresowanych (wyroki Sądu Najwyższego z 25 lutego 2008 r. I UK 249/07, OSNP 2009 rok numer 1112 pozycja 152, z 22 lutego 2010 r. I UK 247/09, z 9 grudnia 2015 r. I UK 533/14 oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2011 r. I BU 4/11}". W kontekście powyższych argumentów natury prawnej, podzielanych in extenso przez Sąd rozstrzygający niniejszą sprawę, zaskarżona decyzja podlegała zmianie, gdyż z jednej strony petryfikowała stan prawny ukształtowany na podstawie niekonstytucyjnego przepisu poprzez oparcie zaskarżonego rozstrzygnięcia wyłącznie na przepisach k.p.a., a z drugiej strony decyzja ta ignorowała żądanie ubezpieczonej zgłoszone w treści wniosku wszczynającego postępowanie o ponowne ustalenie wysokości emerytury z pominięciem art. 25 ustępu 1b Ustawy emerytalnej. Z powyższych motywów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku na podstawie artykuł 477 ze znaczkiem 14 par. 2 i par. 3 k.p.c., w związku z art. 114 Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wydając niniejszy wyroku Sąd dostrzegał także, iż w stanie prawnym obowiązującym obecnie i ukształtowanym wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 6 marca 2 2019 roku, niedopuszczalne jest różnicowanie sytuacji prawnej ubezpieczonych w zakresie ich praw z ubezpieczeń społecznych wyłącznie o jakieś przypadkowe kryteria dotyczące daty doręczenia decyzji przyznającej im emerytury w powszechnym wieku emerytalnym. Sytuacja taka prowadzi, jak słusznie zaznaczała ubezpieczona w odwołaniu, do dalszego naruszania art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i wyrażonej w tym przepisie zasady równości obywateli i ubezpieczonych wobec prawa. Z powyższych motywów Sąd Okręgowego orzekł merytorycznie o zmianie zaskarżonej decyzji.