Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VII Ka 571/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 października 2020 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie w VII Wydziale Karnym Odwoławczym

w składzie:

Przewodniczący: SSO Dariusz Firkowski (spr.)

Sędziowie: SO Dorota Lutostańska

SO Leszek Wojgienica

Protokolant: st. sekr. sądowy Marzena Wach

przy udziale prokuratora Prokuratury Okręgowej w Olsztynie Anny Winogrodzkiej – Miszczak,

po rozpoznaniu w dniu 7 października 2020 r.

sprawy: M. M. (1) , ur. (...) w K., syna D. i M. z domu Z.,

oskarżonego z art. 160§2 kk w zb. z art. 157§1 kk w zw. z art. 157§3 kk w zw. z art. 11§2 kk,

na skutek apelacji wniesionej przez pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej,

od wyroku Sądu Rejonowego w K. (...) z dnia 9 lipca 2020 r., sygn. akt (...)

I utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok,

II koszty procesu za postępowanie odwoławcze ponosi oskarżycielka posiłkowa B. J..

FORMULARZ UZASADNIENIA WYROKU SĄDU ODWOŁAWCZEGO (UK 2)

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VII Ka 571/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w K. z dnia 9 lipca 2020 r., sygn. akt (...)

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1

M. M. (1)

Informacja o wcześniejszej niekaralności oskarżonego

Informacja o osobie z Krajowego Rejestru Karnego

k. 306

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1

Informacja o osobie z Krajowego Rejestru Karnego

Dokument pochodzący od organu uprawnionego do jego wydania.

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1

błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia
mającego wpływ na jego treść, a polegającego na bezzasadnym przyjęciu, iż stopień winy oraz szkodliwość społeczna czynu oskarżonego nie są znaczne, a postawa sprawcy, który od początku postępowania nie przyznawał się do zarzuconego mu czynu i nie wykazał się w toku postępowania jakimkolwiek krytycyzmem wobec swojego postępku uzasadnia przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie on przestrzegał porządku prawnego, co w konsekwencji doprowadziło do warunkowego umorzenia postępowania karnego wobec oskarżonego, podczas gdy rzetelna analiza wszystkich ujawnionych w sprawie okoliczności jak i skali szkody wyrządzonej oskarżycielce posiłkowej prowadzą do odmiennej oceny zarówno stopnia winy i szkodliwości społecznej czynu jak i prognozy wynikającej z postawy oskarżonego,

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd I instancji dokonał prawidłowych ustaleń w zakresie okoliczności stanu faktycznego, jak również winy oskarżonego co do zarzucanego mu czynu. Dokonana przez Sąd I instancji analiza materiału dowodowego jest wnikliwa i jasna, odpowiadająca dyrektywom określonym w art. 4 k.p.k., a przeprowadzone w oparciu o tę analizę wnioskowanie jest logiczne, zgodne z przesłankami wynikającymi z art. 7 k.p.k. Analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że Sąd I instancji wnikliwe zweryfikował tezy aktu oskarżenia w granicach niezbędnych dla ustalenia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia skutkującego uznaniem sprawstwa oskarżonego. Ustalony stan faktyczny w niniejszej sprawie nie budzi wątpliwości. Sąd I instancji prawidłowo, w oparciu o zebrany materiał dowodowy odtworzył przebieg zdarzeń, oceniając dowody w sposób zgodny z zasadami prawa procesowego. Tym samym ustalenia faktyczne w zakresie ustalonego zachowania P. S. nie wykraczały poza ramy swobodnej oceny dowodów albowiem poczynione zostały na podstawie wszechstronnej analizy przeprowadzonych dowodów, których ocena nie wykazuje błędów natury faktycznej czy logicznej, zgodna jest ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz sędziowskim przekonaniem. Natomiast zarzut obrazy art. 7 k.p.k. jest tylko wtedy skuteczny gdy skarżący wykaże, że sąd orzekający - oceniając dowody - naruszył wskazane zasady. Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynikają powody takiego rozstrzygnięcia, a Sąd Okręgowy podziela przedstawioną tam argumentację.

Zarzut apelacji w zakresie rzekomego błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia nie jest zasadny, albowiem sam fakt, iż skarżący nie zgadza się z oceną dowodów dokonaną przez Sąd I instancji nie oznacza, że jest ona nieprawidłowa. Analiza pisemnego uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia, wbrew twierdzeniom pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej wskazuje, że Sąd I instancji prawidłowo uznał, że w sprawie zachodzą podstawy do warunkowego umorzenia postępowania wobec M. M. (1).

Sąd Okręgowy podzielił ocenę Sądu I instancji, co do stopnia winy i stopnia społecznej szkodliwości popełnionego przez oskarżonego czynu.

Przede wszystkim należy zauważyć, że nie zachodzą przeszkody z art. 66 k.k., które uniemożliwiałyby zastosowanie dobrodziejstwa tegoż środka probacyjnego względem oskarżonego, nie był on bowiem karany za przestępstwo umyślne, a przypisany mu czyn zagrożony jest karą do pięciu lat pozbawienia wolności.

Dodatkowo wskazać należy, że wina oskarżonego i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, a okoliczności popełnienia przez niego przestępstwa nie budzą wątpliwości.

Sam fakt, że oskarżony nie przyznawał się do popełnienia zarzucanego mu czynu nie stał na przeszkodzie zastosowania instytucji z art. 66 § 1 i 2 k.k.

Sąd Okręgowy uznał, że właściwości i warunki osobiste oskarżonego oraz dotychczasowy sposób jego życia w pełni uzasadniają przypuszczenie, że pomimo warunkowo umorzonego postępowania będzie on przestrzegał porządku prawnego i nie popełni przestępstwa. Podnieść należy, iż oskarżony nie jest osobą bardzo młodą i fakt jego dotychczasowej niekaralności jest więc wyrazem świadomego i nie przypadkowego poszanowania przez niego norm prawnych. Oskarżony prowadzi ustabilizowany tryb życia.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy utrzymał w mocy zaskarżony wyrok uznając, że wina oskarżonego oraz stopień społecznej szkodliwości przypisanego mu czynu nie są znaczne i zasadnym było - na podstawie art. 66 § 1 k.k., art.67 § 1 k.k.- postępowanie karne wobec oskarżonego warunkowo umorzyć na okres próby 2 lat. (art. 437 § 1 k.p.k.).

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku przez wymierzenie oskarżonemu surowszej kary, w szczególności kary pozbawienia wolności. Ewentualnie wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

W orzeczeniu Sądu I instancji nie stwierdzono błędu w ustaleniach faktycznych, Sąd I instancji prawidłowo zastosował wobec oskarżonego instytucję warunkowego umorzenia postępowania.

Lp.

Zarzut

a1

błędu w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę wyroku,
mającego wpływ na treść tego orzeczenia, polegającego na niesłusznym uznaniu, że zasądzona od oskarżonego na rzecz oskarżycielki posiłkowej kwota 3.600,00 zł tytułem zwrotu wydatków

na ustanowienie pełnomocnika jest uzasadniona, podczas gdy właściwą kwotą, jaką Sąd Rejonowy winien zasądzić na rzecz B. J. tytułem zwrotu wydatków na ustanowienie pełnomocnika w sprawie jest 7.200,00 zł,

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut nie zasługiwał na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 627 k.p.k. w zw. z art. 636 § 1 k.p.k. regułą jest, iż od oskazanego w sprawach z oskarżenia publicznego sąd zasądza koszty sądowe na rzecz Skarbu Państwa oraz wydatki na rzecz oskarżyciela posiłkowego.

Natomiast w myśl art. 616 § 1 pkt 2 k.p.k. do kosztów procesu należą uzasadnione wydatki stron, w tym z tytułu ustanowienia w sprawie jednego obrońcy lub pełnomocnika.

W przedmiotowej sprawie oskarżycielka posiłkowa B. J. była zastępowana przez pełnomocnika z wyboru. Pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej wniósł o zasądzenie na rzecz oskarżycielki kwoty 7200 złotych tytułem poniesionych kosztów zastępstwa procesowego.

W pierwszej kolejności rozważenia wymaga kwestia zasadnicza, a mianowicie, czy sąd rozstrzygający o wysokości wydatków poniesionych przez oskarżycielkę posiłkową w związku z ustanowieniem jednego pełnomocnika z wyboru, może ingerować w wysokość tych wydatków o ile są one odpowiednio udokumentowane, a nadto mieszczą się w granicach przewidzianych w § 15 ust 3 i § 11 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 pkt 3 w zw. z § 11 ust 7 Rozporządzenia z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, albowiem to właśnie to rozporządzenie jest podstawą prawną ustalenia wysokości opłaty adwokata, a w konsekwencji również jej zwrotu oskarżycielce posiłkowej od oskarżonego.

W kwestii ustalania wysokości kosztów zastępstwa procesowego wypowiadał się Sąd Najwyższy. W postanowieniu z dnia 23 marca 2011 roku, w sprawie I KZP 1/11 ( OSNKW 2011/5/38, LEX nr 738219, Prok.i Pr.-wkł. 2011/6/21, Biul.SN 2011/5/21), Sąd Najwyższy wskazał, że: „wysokość kosztów procesu zasądzanych w sprawie karnej od Skarbu Państwa lub przeciwnika procesowego na rzecz strony, której racje zostały w procesie uwzględnione, jest limitowana wysokością rzeczywiście poniesionych kosztów, przy czym nie może równocześnie przekroczyć sześciokrotności stawki minimalnej. Ponadto ustalając wysokość żądanych kosztów, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy obrońcy lub pełnomocnika, a także charakter sprawy i wkład pracy zastępcy prawnego w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia.

Zgodnie z § 11 ust. 2 pkt 3 w zw. z § 11 ust 7 Rozporządzenia z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie stawki minimalne za reprezentowanie oskarżyciela posiłkowego przed sądem rejonowym w postępowaniu zwyczajny wynoszą 840 zł, zaś w śledztwie, w myśl § 11 ust. 1 pkt 2 tego rozporządzenia, 600 złotych.

Natomiast w myśl § 15 ust 3 tego Rozporządzenia opłata ta może zostać zasądzona w wysokości do sześciokrotności stawki minimalnej. Przy jej ustalaniu uwzględnia się niezbędny nakład pracy adwokata, a także charakter sprawy i wkład pracy adwokata w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia.

Podstawę prawną do ustalenia wysokości wydatków poniesionych w związku z ustanowieniem jednego obrońcy (pełnomocnika), wchodzących w skład kosztów procesu, które w przypadku wyroku skazującego ponosi oskarżony stanowią zatem przepisy rozporządzenia w sprawie opłat za czynności adwokackie. Stąd też najistotniejszą pozostawała kwestia, czy ocena stopnia skomplikowania sprawy i nakładu pracy adwokata uzasadnia zwrot oskarżycielce posiłkowej przez oskarżonego całej uiszczonej pełnomocnikowi opłaty.

Zważając na konkretny przypadek trzeba zwrócić uwagę, że sprawa oskarżonego nie była sprawą szczególnie skomplikowaną. Słusznie wskazał Sąd w uzasadnieniu wyroku, że nakład pracy, obszerność materiału dowodowego oraz zawiłość sprawy nie uzasadniały zasądzenia na rzecz oskarżycielki posiłkowej kwoty wskazanej we wniosku tj. 7200 złotych. Wkład pracy pełnomocnika w przyczynienie się do wyjaśnienia sprawy i jej rozstrzygnięcia nie uzasadniał zasądzenia kwoty wyższej niż 3600 złotych. Zauważyć należy, że zasądzona kwota jest aż o 70% wyższa od stawek minimalnych wskazanych w rozporządzeniu z dnia 22 października 2015 r.

Mając na uwadze powyższe kryteria Sąd Okręgowy uznał, że koszty procesu wskazane w zaskarżonym wyroku z dnia 9 lipca 2020 r. w sprawie (...) Sądu Rejonowego w K. zostały orzeczone prawidłowo. Koszty te są adekwatne do nakładu pracy pełnomocnika i stopnia zawiłości sprawy.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku przez wymierzenie oskarżonemu surowszej kary, w szczególności kary pozbawienia wolności. Ewentualnie wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Sąd Rejonowy nie dopuścił się błędów w zakresie orzekania o kosztach procesu.

Lp.

Zarzut

1

rażącej niewspółmierność orzeczonej od oskarżonego na rzecz oskarżycielki posiłkowej kwoty zadośćuczynienia w wysokości 10.000,00 zł, gdy z okoliczności przedmiotowej sprawy jednoznacznie wynika, że przyznana rekompensata finansowa jest
zaniżona, w niedostateczny sposób uwzględniająca postawę sprawcy, nie spełniająca funkcji naprawienia szkody i zadośćuczynienia pokrzywdzonej krzywdy, jakiej doznała na skutek zdarzenia objętego aktem oskarżenia.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Umarzając warunkowo postępowanie, sąd nakłada na sprawcę obowiązek naprawienia szkody w całości albo w części, a w miarę możliwości również obowiązek zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Ustalona przez Sąd Rejonowy kwota zadośćuczynienia odpowiada rozmiarowi krzywdy i cierpień doznanych przez pokrzywdzoną. Uwzględnia również stopień zagrożenia zdrowia i życia oskarżycielki posiłkowej.

Podkreślić należy, że orzeczenie przez sąd karny zadośćuczynienia na podstawie art. 66 § 3 k.k. nie stoi na przeszkodzie dochodzeniu niezaspokojonej części roszczenia w drodze procesu cywilnego.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku przez wymierzenie oskarżonemu surowszej kary, w szczególności kary pozbawienia wolności. Ewentualnie wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Sąd Rejonowy prawidłowo orzekł o zadośćuczynieniu na rzecz oskarżycielki posiłkowej.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Sąd utrzymał zaskarżony wyrok w mocy – w całości.

Zwi ęź le o powodach utrzymania w mocy

Sformułowane przez pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej zarzuty okazały się niezasadne.

Sąd nie stwierdził również uchybień z art. 439, art. 440 k.p.k., które należałoby uwzględnić z urzędu

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwi ęź le o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. Sąd orzekł, że koszty procesu za postępowanie odwoławcze ponosi oskarżycielka posiłkowa B. J..

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego w K. z dnia 9 lipca 2020 r., sygn. akt (...) – w całości

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana