Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 39/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego Poznań-Stare Miasto w Poznaniu z dnia 25 lipca 2019 r., sygn. akt VIII K 27/19

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1

XXXXXXXX

XXXXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXX

XXXXX

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1

J. J. (1)

Fakt: oskarżony tempore criminis nie był w stanie rozpoznać znaczenia swoich czynów i pokierować swoim postępowaniem lub miał tę zdolność ograniczoną,

Czyn przypisany oskarżonemu w wyroku Sądu Rejonowego Poznań-Stare Miasto w Poznaniu z dnia 25 lipca 2019 r., sygn. akt VIII K 27/19.

Odpis opinii psychiatrycznej dotyczącej J. J. (1) wydanej w sprawie II K 1003/18 Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach.

k. 486-488

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2

J. J. (1)

Fakt: oskarżony został zmuszony przez inną osobę do zaciągnięcia pożyczki u pokrzywdzonego, współdziałał z inną osobą w zakresie zaciągnięcia pożyczki.

Czyn przypisany oskarżonemu w wyroku Sądu Rejonowego Poznań-Stare Miasto w Poznaniu z dnia 25 lipca 2019 r., sygn. akt VIII K 27/19.

Akta sprawy Prokuratury Rejonowej Poznań- Stare Miasto w Poznaniu o sygn. akt Ds. 2913/2016, w których znajdują się kserokopie akt VIII K 1134/18 Sądu Rejonowego Poznań-Grunwald i Jeżyce w Poznaniu.

Akta sprawy Prokuratury Rejonowej Poznań-Stare Miasto w Poznaniu o sygn. akt Ds. 2913/2016.

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

XXXXX

XXXXXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1

Odpis opinii psychiatrycznej dotyczącej J. J. (1) wydanej w sprawie II K 1003/18 Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach.

W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy w sposób co do zasady prawidłowy i kompleksowy przeprowadził postępowanie dowodowe. Z dowodu przeprowadzonego przez Sąd Rejonowy w postaci opinii biegłych psychiatrów A. R. i M. S., która okazała się dowodem wiarygodnym i przydatnym dla rozstrzygnięcia, nadto niekwestionowanym przez żadną ze stron w postępowaniu pierwszoinstancyjnym wynika, że J. J. (1) tempore criminis mógł rozpoznać znaczenie swojego czynu oraz mógł pokierować swoim postępowaniem, natomiast aktualny stan psychiczny J. J. umożliwia mu udział w postępowaniu karnym i prowadzenie sprawy w sposób samodzielny i rozsądny.

Zważywszy na treść apelacji własnej oskarżonego J. J. Sąd Odwoławczy zdecydował się z urzędu przeprowadzić dowód z opinii psychiatrycznej dotyczącej oskarżonego, wydanej w sprawie II K 1003/18 Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach. Zważyć należy, że opinia powyższa została wydana na potrzeby innego aniżeli kontrolowane postępowania, tj. toczącego się przed innym Sądem (Sąd Rejonowy w Tarnowskich Górach) i obejmującego inne aniżeli przypisany oskarżonemu w niniejszej sprawie czyny. Przede wszystkim z wyżej wymienionych powodów Sąd Odwoławczy dowód powyższy uznał za nieprzydatny dla rozstrzygnięcia. Niemniej jednak i z ww. opinii wynikało, że w czasie popełnienia zarzucanych J. J. wówczas czynów miał on zachowaną zdolność do rozpoznania ich znaczenia i pokierowania swoim postępowaniem, zatem był to wniosek tożsamy do tego, jaki wywiedli biegli sporządzający opinię na potrzeby sprawy niniejszej.

Zważywszy na powyższe rozważania, prawidłowe było, wbrew przekonaniu apelującego ustalenie Sądu I instancji, że oskarżony J. J. (1) tempore criminis mógł rozpoznać znaczenie swojego czynu oraz mógł pokierować swoim postępowaniem. Natomiast powoływanie nowego zespołu biegłych na powyższą okoliczność, o co wnosił oskarżony we własnej apelacji, byłoby bezprzedmiotowe i powodowałoby jedynie nieusprawiedliwione przedłużenie postępowania. Nie było bowiem przyczyn by w jakikolwiek sposób dyskredytować pełnowartościowy dowód w postaci opinii biegłych psychiatrów sporządzonej w kontrolowanym postępowaniu, którą to opinię Sąd meriti prawidłowo ocenił i nadał jej właściwe znaczenie.

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

2

Akta sprawy Prokuratury Rejonowej Poznań-Stare Miasto w Poznaniu o sygn. akt Ds. 2913/2016, w których znajdują się kserokopie akt VIII K 1134/18 Sądu Rejonowego Poznań- Grunwald i Jeżyce w Poznaniu.

Sąd II instancji na podstawie art. 452§ 3 k.p.k. dopuścił w postępowaniu odwoławczym dowód z akta sprawy Prokuratury Rejonowej Poznań-Stare Miasto w Poznaniu o sygn. akt Ds. 2913/2016.

Jak wynika z ww. akt prokuratorskich dochodzenie w sprawie doprowadzenia w okresie od kwietnia 2016 r. do 31 października 2016 r. w Poznaniu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej J. J. (1) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w nieustalonej kwocie, czym wyrządzono szkodę, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. zostało umorzone postanowieniem z dnia 10 marca 2017 r. wobec braku danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia czynu zabronionego. J. J. składał kolejne zawiadomienia i wnioski o wznowienie umorzonego dochodzenia, które jednakże nie odniosły rezultatu. W piśmie z dnia 10 stycznia 2020 r. Prokurator Prokuratury Rejonowej Poznań-Stare Miasto podał, że nieuzasadnione jest prowadzenie czynności konfrontacji pomiędzy J. J. i osobą, którą J. J. wskazał jako sprawcę przestępstwa (R. K. ps.”R.” ) i brak jest podstaw do zmian decyzji merytorycznej o umorzeniu postępowania.

Ostatecznie zdaniem Sądu Okręgowego, dowód ten okazał się nieprzydatny dla rozstrzygnięcia bowiem nie wniósł nic nowego do sprawy, w szczególności nie wynika z niego, jakoby oskarżony został zmuszony przez inną osobę (ewentualnie jaką) do zaciągnięcia pożyczki u pokrzywdzonego, czy też z kimś w tym zakresie współpracował.

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1

1) zarzuty oskarżonego błędnej oceny dowodów dokonanej przez Sąd Rejonowy w postaci, wyjaśnień oskarżonego oraz zeznań świadków M. W. (1) i T. Ł., a także naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 5 § 2 k.p.k.

2) zarzut obrońcy błędu w ustaleniach faktycznych, który miał wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia w postaci przyjęcia, że oskarżony dopuścił się czynu polegającego na oszustwie na szkodę (...) oraz przedłożenia stwierdzającego nieprawdę zaświadczenia o zarobkach i zatrudnieniu, pomimo, iż z uznanych przez Sąd I instancji za wiarygodne wyjaśnień oskarżonego w części, w jakiej oświadczył, „ ja nie przyznaję się do tego czynu, ja zostałem do tego zmuszony, do wzięcia tej pożyczki nie tylko tej. Ja się boję tej osoby, ona jest na wolności”, wynika (zdaniem obrony), że oskarżony nie dopuścił się popełnienia czynu, bowiem był pozbawiony wolnego wyboru postępowania, a w konsekwencji niesłuszne uznanie oskarżonego winnym popełnienia zarzucanego mu przestępstwa.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ocenę dowodów dokonaną przez Sąd Rejonowy należy ocenić co do zasady pozytywnie. Co prawda Sąd II instancji uznał za niezbędne przeprowadzenie z urzędu na podstawie art. 452 §3 k.p.k. w postępowaniu odwoławczym dowodu z opinii psychiatrycznej dotyczącej J. J. (1) wydanej w sprawie II K 1003/18 Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach oraz akt sprawy Prokuratury Rejonowej Poznań-Stare Miasto w Poznaniu o sygn. akt Ds. 2913/2016, jednakże ostatecznie treść tych dowodów nie wniosła do sprawy nowych okoliczności, dlatego też, jak już wyżej wskazano należało je ocenić jako irrelewantne z punktu widzenia rozstrzygnięcia.

Z kolei wszystkie zgromadzone przez Sąd I instancji dowody zostały poddane wnikliwej analizie bez przekroczenia zasady swobodnej oceny dowodów (art. 7 k.p.k.) oraz z poszanowaniem art. 4 k.p.k. Analiza ustaleń poczynionych przez Sąd Rejonowy znajduje odzwierciedlenie we wnioskach zawartych w uzasadnieniu wyroku, które czyni zadość wymogom art. 424 § 1 i 2 k.p.k., co w pełni pozwala na przeprowadzenie kontroli instancyjnej.

Zaznaczenia jeszcze wymaga, że jeśli Sąd Odwoławczy podziela w pełni dokonaną przez Sąd pierwszej instancji ocenę dowodów, może zaniechać szczegółowego odnoszenia się w uzasadnieniu swojego wyroku do zarzutów apelacji, gdyż byłoby to zbędnym powtórzeniem argumentacji tego sądu (por. wyrok SN z dnia 15 kwietnia 2009 r., III KK 381/08, Lex Nr 512100, postanowienia SN: z dnia 10 października 2007 r., III KK 120/07, Lex Nr 322853, z dnia 2 sierpnia 2006 r., II KK 238/05, Lex Nr 193046).

Prawidłowa i w pełni akceptowalna była w ocenie Sądu Okręgowego ocena wyjaśnień oskarżonego J. J. (1) dokonana przez Sąd I instancji, do której to oceny w całości Sąd Odwoławczy odsyła. Choć nie miało to znaczenia z punktu widzenia prawidłowości dokonanej przez Sąd I instancji oceny wyjaśnień oskarżonego, to jednak myli się skarżący zarzucając Sądowi Rejonowemu, iż Sąd ten przyjął, że jedynie przez zamknięciem przewodu sądowego na rozprawie głównej oskarżony nie przyznał się do popełnienia zarzuconego mu czynu, bowiem z uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia wynika wprost, iż już w dniu 7 maja 2019 r. oskarżony nie przyznawał się do popełnienia zarzucanego mu czynu. Nawiązując zaś do argumentu apelacji zważyć należy, że jak już wyżej wskazano, postępowanie w sprawie PR 3Ds (...).2016 dochodzenie zostało umorzone (k. 9 akt prokuratorskich) z braku danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia czynu zabronionego. Nie było zatem podstaw by przyjąć, że wyjaśnienia oskarżonego, w których twierdził on, że był pozbawiony możliwości wyboru swojego postępowania oraz zapanowania na nim, tj. został zmuszony do wzięcia pożyczki, nie była to jednostkowa sytuacja, a także że boi się osoby, która go to tego zmusiła a która jest na wolności, nie zasługiwały na przymiot wiarygodności. Były to twierdzenia gołosłowne, nieznajdujące oparcia w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, dlatego też nie zasługiwały na uwzględnienie.

Sąd Odwoławczy nie dopatrzył się również żadnych nieprawidłowości w dokonanej przez Sąd I instancji oceny zeznań świadków M. W. (1) i T. Ł.. Sąd Okręgowy ocenę zeznań tychże świadków dokonaną przez Sąd I instancji również w całości popiera. W konsekwencji nie zasługiwały również na aprobatę twierdzenia oskarżonego, iż T. Ł. nie był osobą z ramienia pokrzywdzonego, z którą oskarżony podpisywał sporną umowę.

W ocenie Sądu Okręgowego Sąd pierwszej instancji nie uchybił również w żaden sposób normie art. 5 § 2 k.p.k., choć i taki zarzut stawia oskarżony. Zasadnicze znaczenie w wykorzystaniu normy art. 5 §2 k.p.k. ma stanowisko Sądu rozstrzygającego daną sprawę. To Sąd orzekający musi mieć określone wątpliwości i mimo ich nie wyjaśnienia rozstrzygnie je na niekorzyść oskarżonego. Dopiero wówczas można skutecznie podnosić zarzut naruszenia art. 5 § 2 k.p.k. Jeśli wątpliwości w sprawie podlegającej kontroli nie miał Sąd pierwszej instancji, a tak w istocie było, czemu dał wyraz w swej motywacyjnej części rozstrzygnięcia, to zarzut stawiany zaskarżonemu wyrokowi nie mógł zostać uznany za skuteczny. Jest tak tym bardziej, że oskarżony nie przekonał, iż istotnie w sprawie tej określone okoliczności budzą wątpliwości. W żadnym wypadku nie może być mowy o tym, że tak sformułowany zarzut może uzasadniać w sposób przekonujący złamanie zasady in dubio pro reo. Uzasadniając zarzut w tym zakresie, skarżący w istocie wdaje się w polemikę z sądem meriti, przedstawiając własną ocenę materiału dowodowego i czyni to w sposób wybiórczy.

Oczywistym zdaniem Sądu Okręgowego jest, że zaprezentowane na potrzeby niniejszego postępowania stanowisko oskarżonego wynikało z realizacji strategii obrony. Jednakże oskarżony zmierzał w ten sposób do uniknięcia odpowiedzialności za popełniony czyn, czemu Sąd Rejonowy słusznie nie dał wiary.

Nie był w konsekwencji zasadny zarzut obrońcy błędu w ustaleniach faktycznych, który miał wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia w postaci przyjęcia, że oskarżony dopuścił się czynu polegającego na oszustwie na szkodę (...) oraz przedłożenia stwierdzającego nieprawdę zaświadczenia o zarobkach i zatrudnieniu, pomimo, iż z uznanych przez Sąd I instancji za wiarygodne wyjaśnień oskarżonego w części, w jakiej oświadczył, „ ja nie przyznaję się do tego czynu, ja zostałem do tego zmuszony, do wzięcia tej pożyczki nie tylko tej. Ja się boję tej osoby, ona jest na wolności”, wynika, zdaniem obrońcy, że oskarżony nie dopuścił się popełnienia czynu, bowiem był pozbawiony wolnego wyboru postępowania, a w konsekwencji niesłuszne uznanie oskarżonego winnym popełnienia zarzucanego mu przestępstwa.

Powyższe stanowi zdaniem Sądu Okręgowego jedynie nieuzasadnioną polemikę z prawidłowymi ustaleniami Sądu Rejonowego w sprawie. Zarówno kwestia oceny wyjaśnień oskarżonego, jak i tego czy oskarżony został zmuszony przez inną osobę do zaciągnięcia pożyczki u pokrzywdzonego została prawidłowo ustalona przez Sąd Rejonowy, co wyjaśniono powyżej. Na tę ostatnią okoliczność przeprowadzony został z urzędu dowód w postępowaniu odwoławczym, zaś rozważania na ten temat znajdują się w rubryce 2.2.2 punkt 2 tabeli. Potwierdziły one w całości wnioski Sądu Rejonowego w tym zakresie.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy uznał, że wina i sprawstwo oskarżonego J. J. (1) w zakresie przypisanego mu przestępstwa nie budzą żadnych wątpliwości.

W takiej sytuacji, wobec tego, że wszystkie kwestie niezbędne dla rozstrzygnięcia zostały wyjaśnione na podstawie przeprowadzonych dowodów, jako bezprzedmiotowe i zmierzające do nieuzasadnionego przedłużenia postępowania należało ocenić wnioski oskarżonego zawarte w jego apelacji własnej, a dotyczące przeprowadzenia konfrontacji W. W. z oskarżonym i osobą o pseudonimie (...), pobranie próbek pisma ręcznego od W. W. oraz osoby o pseudonimie (...) w celu zweryfikowania czy osoby te są autorami zaświadczeń o zatrudnieniu, ustalenia miejsca pobytu B. Z., ustalenie numeru telefonu W. W..

Wniosek

1. Wniosek o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu.

2.Wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do uwzględnienia wniosków z uwagi na niezasadność zarzutów.

Lp.

Zarzut

2

Zarzut oskarżonego błędnej kwalifikacji prawnej zarzuconego J. J. czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Okręgowy nie miał zastrzeżeń do kwalifikacji prawnej zarzuconego oskarżonemu czynu.

Wniosek

Zmiana kwalifikacji prawnej czynu przypisanemu oskarżonemu w punkcie I wyroku na art. 18§ 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do uwzględnienia wniosku z uwagi na niezasadność zarzutu.

Sąd I instancji, na podstawie zgromadzonych w sprawie dowodów, poddanych należytej ocenie w sposób prawidłowy uznał, że oskarżony działał samodzielnie w sposób umyślny z zamiarem bezpośrednim a jego celem było doprowadzenie pokrzywdzonego do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Sąd Okręgowy w pełni aprobuje rozważania Sądu Rejonowego w tym zakresie. Zdaniem Sądu Okręgowego określony wyżej postulat oskarżonego był dążeniem do umniejszenia swojej odpowiedzialności za zarzucone mu przestępstwo.

Lp.

Zarzut

3

1.  Zarzut obrońcy (a także i samego oskarżonego) naruszenia przepisu art. 6 k.p.k. w zw. z art. 81 § 1 k.p.k. przez otwarcie przewodu sądowego na rozprawie w dniu 12 marca 2018 r. pomimo, że istniały podstawy do przyznania oskarżonemu obrońcy z urzędu oraz naruszenie tym samym prawa do obrony oskarżonego.

2.  Zarzut obrońcy (a także i samego oskarżonego) naruszenia art. 170§ 1 pkt 2 k.p.k. przez oddalenie wniosku dowodowego obrony (na rozprawie w dniu 7 maja 2019 r.) o przesłuchanie świadka P. M. pomimo, że została wskazana przez pokrzywdzonego, jak i w treści umowy pożyczki gotówkowej z dnia 20 kwietnia 2016 r. jako pośrednik kredytowy (...), poprzestanie na oświadczeniu M. W. (2) (poprzednio M.), z uwagi na to, że P. M. nie była obecna przy zawieraniu przedmiotowej umowy, a w konsekwencji nieprzeprowadzenie dowodu co do okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia spraw.

3.  Naruszenie przepisu art. 170 § 1 pkt 2 i 5 k.p.k. przez oddalenie wniosków dowodowych obrony i oskarżonego (na rozprawie w dniu 25 lipca 2019 r.) o zwrócenie się do (...) o podanie informacji co do weryfikacji zatrudnienia, przesłuchania w charakterze świadków osób wskazanych przez oskarżonego, o zwrócenie się do Zakładu Karnego o opinię o skazanym, pomimo, iż okoliczności, które miałyby być udowodnione przez powyższe wnioski dowodowe miały istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy oraz nie zmierzały do przedłużenia postępowania.

4.  Naruszenie przepisu art. 408 k.p.k. oraz art. 148 § 1 k.p.k. przez brak odnotowania w protokole rozprawy z dnia 25 lipca 2019 r., że Sąd I instancji przed ogłoszeniem wyroku przystąpił do narady.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

1)  Wbrew przekonaniu obrońcy (a także i oskarżonego), w sprawie nie doszło do naruszenia przez Sąd I instancji przepisu art. 6 k.p.k. w zw. z art. 81 § 1 k.p.k. przez otwarcie przewodu sądowego na rozprawie w dniu 12 marca 2018 r., pomimo, że jak twierdził obrońca istniały podstawy do przyznania oskarżonemu obrońcy z urzędu, co miałoby stanowić naruszenie prawa do obrony oskarżonego. Istotnie, na rozprawie w dniu 12 marca 2019 r. stawił się jedynie oskarżony, tj. nie stawiła się jego obrońca adwokat U. N.. Postanowieniem z dnia 21 stycznia 2019 r. cofnięto bowiem oskarżonemu obrońcę z urzędu w osobie adw. U. N., o czym Sąd poinformował oskarżonego w toku rozprawy. Oskarżony natomiast w toku rzeczonej rozprawy ponownie złożył wniosek o wyznaczenie obrońcy z urzędu, wskazując, że leczy się psychiatrycznie. Wobec tego Sąd Rejonowy postanowił wyznaczyć dla oskarżonego obrońcę z urzędu w osobie adw. U. N. z uwagi na to, że oskarżony jest pozbawiony wolności i nie ma środków aby pokryć koszty obrony z wyboru. Z tego powodu Sąd z uwagi na nieobecność obrońcy odroczył rozprawę do 7 maja 2019 r. W takiej sytuacji nie sposób przyjąć, że prawo do obrony oskarżonego zostało w jakikolwiek sposób naruszone, albowiem oskarżony miał zapewnioną obronę. Z kolei ustanowienie przez obrońcę substytutów w osobach innych adwokatów czy aplikantów adwokackich nie wpływało negatywnie na sytuację procesową oskarżonego i nie stanowiło w żaden sposób naruszenia jakiegokolwiek przepisu procedury karnej.

2)  Zdaniem Sądu Okręgowego w realiach sprawy nie doszło również do naruszenia przez Sąd meriti art. 170§ 1 pkt 2 k.p.k., jak twierdzi obrońca przez oddalenie wniosku dowodowego obrony (na rozprawie w dniu 7 maja 2019 r.) o przesłuchanie świadka P. M.. Sąd Odwoławczy w pełni podzielił motywy oddalenia tego wniosku wskazane przez Sąd Rejonowy (k. 317). Prawidłowe było bowiem ustalenie Sądu I instancji, że P. M. nie była obecna przy podpisywaniu umowy.

3)  Sąd II instancji podzielił również w pełni powody, dla których Sąd Rejonowy zdecydował się oddalić wniosek obrony i oskarżonego o zwrócenie się do (...) o podanie informacji co do weryfikacji zatrudnienia, przesłuchania w charakterze świadków osób wskazanych przez oskarżonego, o zwrócenie się do Zakładu Karnego o opinię o skazanym (k. 376-377).

4)  W realiach niniejszej sprawy nie doszło zdaniem Sądu Odwoławczego do naruszenia art. 408 k.p.k. oraz art. 148 § 1 k.p.k. Przepis art. 408 k.p.k mówi o "przystąpieniu do narady", a po naradzie zwykle odbywa się głosowanie nad wyrokiem. Nieco inaczej wygląda to w sprawach rozpoznawanych jednoosobowo, gdyż z natury rzeczy narada ograniczona jest do rozważań przewodniczącego, głosowania zaś nie ma (red. Drajewicz D., Kodeks postępowania karnego. Tom I. Komentarz. Art. 1-424, Warszawa 2020).

Wniosek

1. Wniosek o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu.

2.Wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do uwzględnienia wniosków z uwagi na niezasadność zarzutów.

Lp.

Zarzut

Lp.

Zarzut

3

Rażąca niewspółmierność orzeczonych wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności oraz obowiązku naprawienia szkody, co jest zdaniem obrony następstwem naruszenia art. 53 § 1 k.k. w zw. z art. 115 § 2 k.k., art. 53 § 2 k.k., art. 58 § 1 k.k.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Rażąca niewspółmierność kary występuje wtedy, gdy kara orzeczona nie uwzględnia w należyty sposób stopnia społecznej szkodliwości przypisywanego czynu oraz nie realizuje wystarczająco celu kary, ze szczególnym uwzględnieniem celów zapobiegawczych i wychowawczych. Pojęcie niewspółmierności rażącej oznacza znaczną, wyraźną i oczywistą, a więc niedającą się zaakceptować dysproporcję między karą wymierzoną a karą sprawiedliwą (zasłużoną) (por. wyrok Sądu Najwyższego z 22 października 2007 r, sygn. Akt SNO 75/07).

O „rażącej niewspółmierności kary” w rozumieniu art. 438 pkt 4 k.p.k. nie można mówić w sytuacji, gdy Sąd wymierzając karę, uwzględnił wszystkie okoliczności wiążące się z poszczególnymi ustawowymi dyrektywami i wskaźnikami jej wymiaru, czyli wówczas, kiedy granice swobodnego uznania sędziowskiego, stanowiącego ustawową, wynikającą z reguł zawartych w art. 53 § 1 k.k., zasadę sądowego wymiaru kary, nie zostały przekroczone w rozmiarach nie dających się utrzymać w kontekście wymagań wynikających z ustawowych dyrektyw determinujących wymiar kary.

Należy podkreślić, iż niewspółmierność kary zachodzi wtedy, gdy suma zastosowanych kar i innych środków, wymierzonych za przypisane przestępstwo, nie odzwierciedla należycie całego bezprawia popełnionych czynów i nie spełnia celów kary. Należy mieć na uwadze, że nie chodzi tu o każdą ewentualną różnicę, co do wymiaru kary, ale o różnicę ocen tak zasadniczą, że kara wymierzona jawi się jako kara rażąco niewspółmierna, a więc nie dającą się zaakceptować.

Sąd Okręgowy pozytywnie ocenił orzeczoną wobec oskarżonego karę 8 miesięcy bezwzględnego pozbawienia wolności.

Zdaniem Sądu Odwoławczego stanowi ona sankcję sprawiedliwą, w pełni odpowiadającą dyrektywom wymiaru kary określonym w art. 53 § 1 i 2 k.k. Sąd Rejonowy wymierzył oskarżonemu ww. sankcję nie przekraczając granic przewidzianych przez ustawę, dostosował dolegliwość do stopnia winy, uwzględnił stopień społecznej szkodliwości popełnionego czynu, a także poszczególne okoliczności łagodzące i obciążające oskarżonego, wziął pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze jakie sankcja ta ma osiągnąć w stosunku do oskarżonego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy uznał, iż orzeczona wobec oskarżonego kara 8 miesięcy pozbawienia wolności stanowi sankcję adekwatną do stopnia zawinienia J. J. (1), strony podmiotowej przypisanego mu czynu, stopnia jego społecznej szkodliwości oraz postawy oskarżonego. Podsumowując, orzeczona kara nie może być uznana za niewspółmiernie surową i to w dodatku w stopniu rażącym. Nie przekonała Sądu Odwoławczego argumentacja obrońcy oskarżonego, iż Sąd Rejonowy winien przy wymierzaniu kary wziąć pod uwagę postawę pokrzywdzonego, bowiem firma pożyczkowa miała dokonywać weryfikacji zatrudnienia, zaś w przypadku pożyczki objętej zarzutem tego nie uczyniono lub uczyniono to niedostatecznie. Zdaniem Sądu Odwoławczego była to argumentacja chybiona, która stanowiła w istocie przerzucenie odpowiedzialności za zaistniałą sytuację na pokrzywdzonego.

W sprawie nie doszło do naruszenia przez Sąd I instancji art. 58 § 1 k.k.

W pełni zasadnym i sprawiedliwym było również w ocenie Sądu II instancji zobowiązanie oskarżonego do naprawienia szkody przez zapłatę na rzecz (...) S.A. z siedzibą w B. kwoty 9.000 zł. Chybiony okazał się w tym zakresie zarzut obrońcy, która podkreśliła, iż pokrzywdzony nie domagał się orzeczenia na jego rzecz obowiązku naprawienia szkody. Z literalnego brzmienia art. 46 § 1 k.k. wynika bowiem, że w razie skazania sąd może orzec obowiązek naprawienia szkody, nie jest zatem w tym zakresie niezbędny wniosek pokrzywdzonego.

Wniosek

1. Wniosek o uniewinnienie oskarżonego od zarzucanych mu czynów,

2. Wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku,

ewentualnie:

zmiana zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonego co najwyżej kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, ewentualnie kary ograniczenia wolności na podstawie art. 37 a k.k.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do uwzględnienia wniosków pkt 1 i 2 z uwagi na niezasadność zarzutów.

Co do wniosku o zastosowania wobec oskarżonego dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania kary to również nie zasługiwał on na uwzględnienie.

Odnośnie do zastosowania ww. instytucji, ustawodawca wprowadził dodatkowy wymóg w postaci braku recydywy kryminalnej ogólnej. W czasie popełniania czynu, za który orzeczono karę pozbawienia wolności, a której wykonanie może zostać warunkowo zawieszone, sprawca ma nie być skazany na karę pozbawienia wolności. Ujęcie to jest niejasne. jak należy je wykładać: czy a contrario sformułowanie „w czasie czynu [...] był skazany” miałoby się odnosić do sytuacji, w której wobec sprawcy orzeczono karę pozbawienia wolności (prawomocnym? – tak Zoll [w:] Wróbel, Zoll I/2, s. 310; Konarska-Wrzosek [w:] Konarska-Wrzosek, s. 443) wyrokiem, ale nie zaczęto jej jeszcze wykonywać (z różnych względów), czy też chodzi o taką sytuację, kiedy karę tę zaczęto już wykonywać, ale udzielono sprawcy przerwy w jej odbywaniu lub korzystał on z przepustki i w tym czasie popełnił kolejny czyn, a może także o sytuację, gdy sprawca odbył już karę w części, korzystając z warunkowego zwolnienia. Należałoby interpretować tę przesłankę szeroko, a zatem każda ze wskazanych wyżej sytuacji wykluczałaby możliwość warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności ( B. M. i in., Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, LEX el. 2020). Z uwagi na powyższe zastosowanie wobec oskarżonego warunkowego zawieszenia wykonania kary jest wykluczone, albowiem oskarżony dopuścił się zarzucanego mu czynu w warunkach recydywy.

Nieadekwatne byłoby również w ocenie Sądu zastosowanie wobec oskarżonego kary ograniczenia wolności na podstawie art. 37 a k.k.

Lp.

Zarzut

4

Naruszenie § 17 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu poprzez brak zasądzenia od Skarbu Państwa kwoty 180 zł tytułem kosztów obrony z urzędu w postępowaniu przygotowawczym w niniejszej sprawie.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Kwota zasądzona przez Sąd Rejonowy od Skarbu Państwa na rzecz adw. U. N. z tytułu kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu była nieprawidłowa, aczkolwiek z innych powodów aniżeli wskazane przez obrońcę. Zasądzona kwota obejmowała bowiem wbrew twierdzeniom obrońcy kwotę 180 zł tytułem kosztów obrony w postępowaniu przygotowawczym oraz 420 zł tytułem kosztów obrony w postępowaniu zwyczajnym, powiększone o podatek VAT. Wysokość kosztów winna jednakże zostać zweryfikowana pod kątem ilości rozpraw, które odbyły się w sprawie, a na których obecna była obrońca (1 rozprawa) (§ 20 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 18). Kwota 738 zł. brutto powstała z kwoty 180 +420 złotych +VAT.

O uzupełninie orzeczenia tym zakresie obrońca może zwrócić się do Sądu Rejonowego w trybie art. 626 § 2 k.p.k. albowiem Sąd Okręgowy przeoczył ten wniosek obrony.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku w punkcie IV poprzez orzeczenie od Skarbu Państwa na rzecz adwokat U. N. kwoty 780 zł netto (959,40 zł brutto) tytułem kosztów obrony z urzędu za postępowanie przygotowawcze przed Sądem I instancji.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek obrońcy był co do zasady słuszny, aczkolwiek postulowana kwota kosztów okazała się zbyt wysoka, co wyjaśniono już powyżej w motywach uznania zarzutu za częściowo zasadny. O kosztach obrony z urzędu orzeknie uzupełniająco Sąd Rejonowy w formie postanowienia.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Całość rozstrzygnięcia.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Zaskarżony wyrok został utrzymany w mocy, jako że przeprowadzona kontrola odwoławcza nie dostarczyła podstaw do uwzględnienia apelacji obrońcy oskarżonego jak też samego oskarżonego, zaś Sąd Rejonowy nie dopuścił się nadto tego rodzaju uchybień proceduralnych, które powodowałyby konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania lub podjęcia przez Sąd innych działań z urzędu.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

Zwięźle o powodach zmiany

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

4.1.

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Sąd Rejonowy orzeknie uzupełniająco o kosztach obrony, która to kwestia została wyjaśniona powyżej.

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2

O kosztach obrony z urzędu za postępowanie odwoławcze orzeczono w oparciu o § 4 ust. 1 i 3, § 17 ust. 2 pkt 4 i § 20 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 18).

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3

O kosztach sądowych związanych z postępowaniem odwoławczym Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. uznając, że poniesienie kosztów sądowych byłoby dla oskarżonego zbyt uciążliwe ze względu na jego obecną sytuację osobistą i majątkową.

7.  PODPIS

Ewa Taberska