Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 stycznia 2018r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach V Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 11 stycznia 2018r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa W. S.

przeciwko S. M.

o ochronę dóbr osobistych

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach

z dnia 20 września 2016 r., sygn. akt I C 240/15,

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 540 (pięćset czterdzieści) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt V ACa 112/17

UZASADNIENIE

Powód W. S. wystąpił z pozwem przeciwko S. M. komornikowi sądowemu przy Sądzie Rejonowym w (...) o nakazanie usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych powoda będących konsekwencją niewłaściwej pracy komornika sądowego w osobie S. M. działającego przy Sądzie Rejonowym w (...) w toku postępowania egzekucyjnego KM 17/15 prowadzonemu przeciwko A. S., W. S., M. B., małoletniej A. B. (1) i małoletniej A. B. (2) z wniosku wierzyciela Gminy G.. W ocenie powoda pozwany uznając się właściwym do prowadzenia postępowania egzekucyjnego skierował do powoda pismo w dniu 6 sierpnia 2015 r. zatytułowane zawiadomienie o wszczęciu egzekucji w celu dokonania eksmisji i w oparciu o art. 1046 k.p.c. wezwał powoda do dobrowolnego opuszczenia lokalu mieszkalnego znajdującego się w G. przy ulicy (...) do dnia 18 września 2015 r. pod rygorem przymusowego opuszczenia lokalu w dniu 21 września 2015 r., gdy działanie to było bezprawne, albowiem komornik nie był właściwy miejscowo do prowadzenia egzekucji z nieruchomości. W następstwie powód domagał się usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych poprzez: złożenie oświadczenia wydrukowanego na papierze firmowym pozwanego, podpisanego przez komornika sądowego S. M. działającego przy Sądzie Rejonowym w (...), poprzez zlecenie zamieszczenia zeskanowanej, elektronicznej, kolorowej wersji tego oświadczenia, na własny koszt, na stronie internetowej wydawnictwa (...) przepraszającego W. S. o treści określonej w pozwie oraz o przesłanie tego oświadczenia listem poleconym za pośrednictwem poczty na adres powoda.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości sześciokrotności stawki minimalnej, kwestionując, aby w okolicznościach sprawy jakiekolwiek dobra osobiste powoda zostały naruszone oraz aby jego działania jako komornika były bezprawne.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy oddalił powództwo i orzekł o kosztach procesu:

Rozstrzygnięcie zostało oparte na następujących ustaleniach i wnioskach:

W dniu 16 stycznia 2015 r. wierzyciel Gmina G. złożył do komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w (...) S. M. wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego po uprzednim dokonaniu wyboru komornika. Do wniosku dołączył tytuł wykonawczy w postaci wyroku Sądu Rejonowego w (...) z dnia 3 września 2012 r. wydanego w sprawie I C 700/11 dotyczącego nakazania A. S., W. S., M. B., małoletniej A. B. (1) i małoletniej A. B. (2) opuszczenie i opróżnienie lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ulicy (...) i wydanie go wierzycielowi Gminie G. w stanie wolnym od osób i rzeczy oraz wyroku Sądu Okręgowego z dnia 8 stycznia 2014 r. oddalającego apelację. W dniu 24 stycznia 2015 r. komornik wszczął postępowanie dokonując zawiadomienia o wszczęciu egzekucji w celu dokonania eksmisji z lokalu. Postanowieniem z dnia 7 kwietnia 2015 r. Sąd Rejonowy w (...) oddalił skargi na czynności komornika w postaci zawiadomienia o wszczęciu egzekucji w celu dokonania eksmisji z lokalu z dnia 24 stycznia 2015 r. W dniu 6 sierpnia 2015 r. komornik dokonał ponownego zawiadomienia o wszczęciu egzekucji w celu dokonania eksmisji z lokalu, w którym na mocy art. 1046 k.p.c. wezwał dłużników do dobrowolnego opuszczenia i opróżnienia lokalu w terminie do 18 września 2015 r. z pouczeniem, że po bezskutecznym upływie terminu zostanie dokonane przymusowe opróżnienie lokalu. Wszystkie czynności w toku postepowania były wykonywane przez komornika. Po złożeniu wniosku o wyłączenie komornik nie dokonywał żadnych czynności.

W dniu 4 kwietnia 2015 roku dłużnik W. S. złożył ustnie do protokołu wniosek o wyłączenie komornika. Jako przyczynę wyłączenia wskazał brak właściwości terytorialnej oraz naruszenie normy art. 1046 k.p.c. Postanowieniem z dnia 1 czerwca 2015 r. Sąd Rejonowy w (...) oddalił wniosek o wyłączenie komornika.

W tych okolicznościach faktycznych Sąd uznał powództwo za bezzasadne.

Powoda obciążał obowiązek wykazania, że na skutek zawiadomienia z dnia 6 sierpnia 2015 r. doszło do naruszenia jego dóbr osobistych. Na taką wykładnię art. 24 i art. 448 k.c. wskazuje doktryna i utrwalone orzecznictwo. Do wypełnienia tego obowiązku nie doszło w rozpoznawanej sprawie, ponieważ powód powoływał się na naruszenie konstytucyjnego prawa do sądu rozumianego jako stosowanie prawidłowej procedury sądowej, administracyjnej w tym komorniczej. Wskazując na treść art. 24 § 1 k.c. Sąd stwierdził, że w rozpoznawanej sprawie nie mamy do czynienia z bezprawnością po stronie pozwanego. Zgodnie z art. 8 ust 5. Ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, wierzyciel ma prawo wyboru komornika na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z wyjątkiem spraw o egzekucję z nieruchomości oraz spraw, w których przepisy o egzekucji z nieruchomości stosuje się odpowiednio. Przepisy o egzekucji z nieruchomości stosuje się odpowiednio do: egzekucji z ułamkowej części nieruchomości (art. 1004 k.p.c.); egzekucji z użytkowania wieczystego (art. 1004 k.p.c.); uproszczonej egzekucji z nieruchomości (art. 1013 ¹ k.p.c.); egzekucji ze statków morskich wpisanych do rejestru okrętowego (art. 1014 k.p.c.); egzekucji z własnościowego prawa do lokalu spółdzielczego oraz z miejsc postojowych w garażach wielostanowiskowych (art. 17 ¹³ i 17 ¹⁹ u.s.m.); egzekucji z lokali stanowiących odrębne nieruchomości (art. 16 i 19 u.w.l.); egzekucji w celu zniesienia współwłasności nieruchomości w drodze sprzedaży publicznej (art. 1066 k.p.c.). Ustawa nie przewiduje innych ograniczeń przedmiotowych prawa wyboru komornika. W związku z tym prawo to jest również aktualne w egzekucji świadczeń niepieniężnych, należącej do komornika, np. w egzekucji wydania rzeczy ruchomej (art. 1041 k.p.c.), wydania nieruchomości, statku albo opróżnienia pomieszczenia (art. 1046 k.p.c.). Sąd przywołał jednocześnie pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z 18 kwietnia 2000 r., III CZP 5/2000 (OSP 2000, nr 11, poz. 165).

Komornik wybrany przez wierzyciela jest związany jego oświadczeniem w tym przedmiocie i nie może odmówić jego przyjęcia. Przewidziane w art. 8 ust. 5 prawo wyboru komornika nie jest tylko prawną możliwością, z której wierzyciel może korzystać bez związania komornika dokonanym wyborem, lecz uprawnieniem proceduralnym wierzyciela o charakterze kształtującym, które wywołuje określone skutki w sferze prawa egzekucyjnego. Polegają one na wyznaczeniu przez wierzyciela komornika do przeprowadzenia egzekucji, z wyłączeniem komornika właściwego według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego.

Sąd wskazał też na treść art. 23 k.c., otwarty katalog wskazanych w nim dóbr osobistych, ich charakter, rozumienie na gruncie tego przepisu i znaczenie. W katalogu dóbr osobistych, wymienionych w art. 23 k.c., pozostających pod ochroną prawa cywilnego pozostaje dobre imię i cześć. Natomiast nie nosi tego charakteru prawo do sądu ani prawo obywatela do stosowania wobec niego prawidłowej procedury sądowej, administracyjnej w tym komorniczej, mimo że prawa wymienione przez powoda są gwarantowane przepisami Konstytucji i nie mogą być zaliczone do kategorii wartości stanowiących dobro osobiste jednostki, ponieważ są uprawnieniami przyznanymi jej tymi regulacjami w związku z funkcjonowaniem w określonej sferze życia społecznego.

Zawiadomienie z dnia 6 sierpnia 2015 roku nie narusza czci w tym dobrego imienia i godności osobistej powoda. Działanie pozwanego stanowiło działanie w ramach porządku prawnego.

Wobec braku przesłanek z art. 23 i 24 k.c. powództwo podlegało oddaleniu.

W apelacji od tego wyroku powód wniósł o stwierdzenie nieważności postępowania, uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sadowi I instancji. Jednocześnie wniósł o przedstawienie na podstawie art. 390 k.p.c. Sądowi Najwyższemu zagadnienia prawnego w zakresie wykładni art. 1046 k.p.c. – czy do przeprowadzenia opróżnienia lokalu (eksmisji) uprawniony jest komornik z okręgu, w którym nieruchomość opróżniana jest położona, czy dowolny komornik wybrany przez wierzyciela. Rozstrzygnięciu skarżący zarzucił naruszenie przepisów postępowania – art. 48 § 1 pkt 5 k.p.c. w zw. z art. 379 pkt 4 k.p.c., nierozpoznanie istoty wniesionego powództwa, naruszenie przepisów prawa materialnego – art. 6 k.c. w zw. z art. 23 k.c. w zw. z art. 24 k.c. w zw. z art. 415 k.c., w tym błędne przyjęcie, że powód nie wykazał bezprawnego naruszenia jego dóbr osobistych w postaci dobrego imienia; art. 1046 k.p.c. przez przyjęcie, że pozwany Komornik Sądowy był właściwy do prowadzenia egzekucji; art. 328 k.p.c. poprzez sporządzenie lakonicznego uzasadnienia.

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

W pierwszym rzędzie oceny wymagał, jako najdalej idący, zarzut nieważności postępowania, gdy nieważność tę skarżący zasadza na regulacji art. 379 pkt 4 k.p.c. w zw. z art. 48 § 1 pkt 5 k.p.c. W ocenie skarżącego sprawę rozpoznawała i wydała zaskarżony wyrok sędzia podlegająca wyłączeniu z mocy ustawy na podstawie art. 48 § 1 pkt 2, gdyż brała udział w wydaniu wyroku Sądu Rejonowego w (...) I C 700/11 zaopatrzonego w klauzulę wykonalności, a stanowiącego podstawę prowadzenia przeciwko powodowi postępowania egzekucyjnego przez pozwanego. Istotnie w świetle regulacji art. 379 k.p.c. określającej przesłanki nieważności postępowania jedną z nich jest uczestniczenie w rozpoznawaniu sprawy sędziego wyłączonego z mocy ustawy (art. 379 pkt 5 k.p.c.), gdy podstawy wyłączenia ustawowego wskazane zostały taksatywnie w przepisie art. 48 § 1 pkt 1-6 k.p.c. Zgodnie z pkt 5 tego przepisu, do którego odwołuje się skarżący sędzia jest wyłączony z mocy ustawy w sprawach, w których w instancji niższej brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia, jak też w sprawach o ważność aktu prawnego z jego udziałem sporządzonego lub przez niego rozpoznawanego oraz w sprawach, w których występował jako prokurator. W świetle tej regulacji zarzut apelacji należy ocenić jako bezzasadny, gdyż okoliczności z którymi skarżący łączy wyłączenie sędziego rozpoznającego przedmiotową sprawę w pierwszej instancji nie wyczerpują dyspozycji wskazanego przepisu. Nie mamy bowiem do czynienia w okolicznościach rozpoznawanej sprawy z sytuacją objętą regulacją art. 48 k.p.c. przywoływaną w apelacji, a to rozpoznawaniem sprawy przez sędziego, który w instancji niższej brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia. Przedmiotowa sprawa jest sprawą o naruszenie dobra osobistego powoda, która była rozpoznaną w pierwszej instancji przez Sąd Okręgowy zgodnie z właściwością rzeczową. To zaś, że sędzia rozpoznający tę sprawę wcześniej orzekł w innym Sądzie, a to w Sądzie Rejonowym w (...), rozpoznając wówczas inną sprawę, w której jedną ze stron był powód, wydając niekorzystny dla powoda wyrok, stanowiący następnie podstawę prowadzonego postępowania egzekucyjnego, nie daje podstaw do kwalifikowania tej sytuacji jako podpadającej pod regulację art. 48 § 1 pkt 5 k.p.c. – wydania orzeczenia przez sędziego, który brał udział w wydaniu zaskarżonego wyroku w niższej instancji. Nie mamy tutaj bowiem do czynienia tak z instancyjnością, jak i tożsamością spraw, w których orzekał sędzia, który wydał zaskarżony w niniejszej sprawie wyrok. Ratio legis przepisu art. 48 § 1 k.p.c. sprowadza się do wyeliminowania przyczyn mogących skutkować wątpliwościami co do obiektywizmu i bezstronności sędziego w rozpoznawaniu określonej sprawy. Takie wątpliwości mogą powstać, gdy kontroli instancyjnej orzeczenia, jego prawidłowości dokonywałby sędzia, który wydał to orzeczenie, bądź uczestniczył w orzekaniu we wcześniejszej fazie postępowania w samej sprawie. Przepis art. 48 § 1 pkt 5 k.p.c. stanowi imperatyw i zawarte w nim przyczyny wyłączenia nie dają podstaw do wykładni rozszerzającej, oparte są na związkach sędziego z przedmiotem postępowania (tożsamość rozpoznawanej sprawy). Wówczas tylko zagrożona jest bezstronność obiektywna, jeżeli sędzia bierze udział w różnych następujących po sobie stadiach postępowania w tej samej sprawie. Taka zaś sytuacja nie występuje jeżeli sędzia uczestniczył jedynie w rozpoznaniu innej sprawy przeciwko skarżącemu; stąd zarzut apelacji należało ocenić jako bezzasadny.

Nie można też uznać zasadności zarzutu procesowego, a dotyczącego naruszenia przepisu art. 328 § 2 k.p.c., a który to przepis określa wymogi jakim winno odpowiadać uzasadnienie wyroku, wskazując jego istotne elementy. Są nimi: wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, a mianowicie ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej oraz wyjaśnienie podstawy prawnej rozstrzygnięcia z przytoczeniem przepisów prawa. Wszystkie te konieczne wymogi spełnia uzasadnienie zaskarżonego wyroku, które nie jest uzasadnieniem lakonicznym, zawiera wskazanie tak podstawy faktycznej, jak i prawnej rozstrzygnięcia. Odzwierciedla ono i wyjaśnia w dostatecznym stopniu tok procesu myślowego i decyzyjnego sądu, którego wynikiem jest treść zaskarżonego wyroku, a tym samym pozwala na kontrolę tego procesu przez Sąd Apelacyjny. W judykaturze za utrwalony należy uznać pogląd, że obraza art. 328 § 2 k.p.c. może stanowić zasadny zarzut apelacji tylko wtedy, gdy uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie zawiera wszystkich koniecznych elementów, a występujące braki są tego rodzaju, że uniemożliwiają kontrolę instancyjną, gdy takich wbrew stanowisku skarżącego nie zawiera uzasadnienie zaskarżonego wyroku (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 lutego 2013 r., I CSK 314/12 z przytoczoną w nim argumentacją). Treść uzasadnienia sporządzonego przez Sąd I instancji pozwala na jednoznaczną rekonstrukcję podstaw rozstrzygnięcia sprawy.

Nie jest też zasadny zarzut nierozpoznania istoty sprawy, gdy jak wielokrotnie podkreślał Sąd Najwyższy o nierozpoznaniu istoty sprawy można mówić jedynie wtedy, gdy sąd nie odniósł się do tego, co było przedmiotem sprawy, bądź zaniechał zbadanie materialnej podstawy żądania, uznając, że nie jest to konieczne z uwagi na istnienie przesłanek materialnoprawnych lub procesowych unicestwiających roszczenie (por. wyroki Sądu Najwyższego z 11 czerwca 1998 r., III CKN 411/97, 16 lipca 1998 r., I CKN 804/97, 9 stycznia 2001 r., I PKN 642/00, 12 lutego 2002 r., I CKN 486/00, 24 marca 2004 r., I CK 505/03, 26 stycznia 2011 r., IV CSK 299/10, postanowienie z 26 czerwca 2015 r., I CZ 60/15). Wielokrotnie wskazywano też, że nierozpoznanie istoty sprawy nie jest równoznaczne z niedokładnościami postępowania, nie wyjaśnieniem wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 29 kwietnia 2015 r., V CZ 16/15, 26 czerwca 2015 r., I CZ 45/15). Argumentacja powoda, postawionego w apelacji zarzutu nie potwierdza, że doszło do nierozpoznania istoty sprawy w przedstawionym rozumieniu tego pojęcia.

Stan faktyczny niniejszej sprawy nie jest sporny, gdy żądanie pozwu – naruszenie dóbr osobistych, których ochrony domaga się powód w niniejszym procesie, powód łączy z wszczęciem przeciwko niemu postępowania egzekucyjnego przez pozwanego, a ściślej skierowaniem doń przez pozwanego zawiadomienia z dnia 6 sierpnia 2015 r. o wszczęciu egzekucji i wezwania w trybie art. 1046 k.p.c. do dobrowolnego opuszczenia lokalu mieszkalnego znajdującego się w G., przy ul. (...), uznaniu się tym samym przez pozwanego Komornika Sądowego za właściwego miejscowo do prowadzenia postępowania egzekucyjnego, a co w ocenie skarżącego dokonane zostało z naruszeniem prawa, stanowiło poświadczenie nieprawdy w kwestii właściwości miejscowej w świetle regulacji art. 1046 k.p.c. To żądanie zostało rozpoznane przez Sąd Okręgowy po dokonaniu oceny stanowisk stron z uwzględnieniem materiału sprawy.

Rozstrzygnięcie Sądu w przedmiotowej sprawie zostało wydane przy uwzględnieniu regulacji art. 24 § 1 k.c. w zw. z art. 23 k.c., art. 1046 k.p.c. i art. 8 ust. 5 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji z dnia 29 sierpnia 1997 r. (Dz. U. nr 133, poz. 882 ze zm.). Treść tych przepisów w zakresie w jakim to było niezbędne w sprawie została przytoczona i w sposób należyty wyjaśniona w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, a przyjęta wykładnia tych przepisów nie odbiega od dominującego nurtu orzecznictwa i doktryny.

Przewidziana w art. 24 k.c. ochrona prawna, której domaga się powód przysługuje w razie naruszenia dóbr osobistych. Skorzystanie zaś z niej przez podmiot występujący ze stosownym żądaniem procesowym opartym na naruszeniu dobra osobistego wymaga wykazania, że określone dobro, które w jego ocenie zostało naruszone (zagrożone) jest jednym z dóbr, o których mowa w art. 23 k.c. Przepis art. 24 § 1 k.c. wskazując na przesłanki ochrony dóbr osobistych, którymi są istnienie dobra osobistego, zagrożenie lub naruszenie tego dobra oraz bezprawność zagrożenia lub naruszenia, determinuje jednocześnie kolejność oceny ich wystąpienia. Każda z tych przesłanek ma wobec wcześniejszej charakter wtórny, co oznacza, że badanie kolejnej zachodzi po kategorycznym stwierdzeniu wystąpienia przesłanki wcześniejszej. Tym samym warunkiem badania naruszenia konkretnych dóbr osobistych jest uprzednie stwierdzenie ich istnienia, z kolei stwierdzenie naruszenia dóbr osobistych wymaga rozważań w przedmiocie przesłanki bezprawności działania naruszyciela. W ramach obowiązującego w procesie o ochronę dóbr osobistych rozłożenia ciężaru dowodzenia (art. 6 k.c.) powód zobligowany jest wykazać, że we wskazanych przez niego okolicznościach doszło do naruszenia konkretnych jego dóbr osobistych, zaś pozwanego chcącego uwolnić się od odpowiedzialności obciąża obowiązek obalenia domniemanie bezprawności w związku z przypisywanym zdarzeniem mającym naruszać dobra osobiste powoda.

Powód, jako naruszające jego dobra osobiste wskazał działanie pozwanego, o którym była mowa powyżej – skierowanie zawiadomienia o wszczęciu egzekucji – wydania i opróżnienia lokalu, z naruszeniem właściwości miejscowej wynikającej z art. 1046 k.p.c., czym pozwany miał naruszać jego dobra osobiste w postaci prawa do sądu i prawa do prawidłowej procedury (str. 5 pozwu k. 6 akt) oraz tym samym dobrego imienia powoda. Sąd I instancji nie stwierdził naruszenia dóbr osobistych powoda jako jego praw indywidualnych w rozumieniu art. 23 k.c. i stanowisko to należy podzielić w okolicznościach przedmiotowej sprawy.

Przepis art. 23 k.c. zawiera przykładowy katalog chronionych dóbr osobistych, wśród których ustawodawca wymienia część. W doktrynie, jak i orzecznictwie odróżnia się część człowieka tzw. zewnętrzną – dobre imię oraz wewnętrzną – godność osobistą, która w obu aspektach podlega ochronie prawnej. Jej naruszenie polega na pomówieniu, przypisaniu konkretnej osobie niewłaściwego, nagannego postępowania, które naraża ją na utratę zaufania w środowisku, w którym dana osoba funkcjonuje. Naruszenie dobrego imienia polega na pomówieniu o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć tę osobę w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu, działalności itp. (por. wyrok Sądu Najwyższego z 29 października 1971 r., II CZP 455/71, OSNC 1972, nr 4, poz. 72, z 2 lutego 2011 r., II CSK 431/10). Przy ocenie czy doszło do naruszenia dobra osobistego w postaci czci (dobrego imienia i godności osobistej) nie można brać pod uwagę tylko sfery indywidualnych przeżyć zainteresowanego, lecz oceny należy dokonywać według kryteriów obiektywnych, wśród których miarodajne są przeciętne opinie ludzi rozsądnie i uczciwie myślących w środowisku, do którego należy osoba żądająca ochrony, powszechnie akceptowalne oceny, czy określone zachowanie uznaje się za naruszające określone dobro osobiste (por. wyrok Sądu Najwyższego z 16 stycznia 1976 r., II CR 692/75, OSNC 1976, nr 11, poz. 251, z 11 czerwca 1997 r., III CKN 33/97 – OSNC 1997 r., nr 6-7, poz. 93, z 23 maja 2000 r., IV CKN 1076/00, z 26 października 2001 r., V CKN 195/01, z 29 września 2010 r., V CSK 19/10, z 2 lutego 2011 r., II CSK 431/10). Przenosząc te rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy stwierdzić należy, że wskazywanym przez powoda zachowaniom pozwanego, z którym powód łączy naruszenie swoich dóbr osobistych, uwzględniając kryteria obiektywne nie można przypisać naruszenia dobra osobistego powoda w postaci dobrego imienia i godności, a także jak trafnie przyjął Sąd Okręgowy bezprawności, o czym w dalszej części. Zawiadomienie dnia 6 sierpnia 2015 r., do którego odwołuje się powód nie zawiera treści, w których można by dopatrzyć się naruszenia tak rozumianej czci powoda, nie zawiera treści nieprawdziwych. To, że pozwany jako komornik sądowy wszczął egzekucję z wniosku wierzyciela, przyjmując swą właściwość miejscową, mimo jej kwestionowania przez powoda, nie uzasadnia kreowania tezy o poświadczeniu nieprawdy w zawiadomieniu wskazywanym przez powoda, które w swej treści nie odnosi się do właściwości miejscowej, a tylko informuje o wszczęciu postępowania egzekucyjnego na wniosek wskazanego w nim wierzyciela, wskazując na tytuł wykonawczy stanowiący podstawę egzekucji, zakreśla termin do dobrowolnego wykonania tego tytułu oraz wskazuje na skutki bezskutecznego upływu terminu oraz pouczenia. Niewątpliwa była podstawa do wszczęcia egzekucji, którą był prawomocny tytuł wykonawczy określający obowiązek powoda, organem właściwym rzeczowo do przeprowadzenia egzekucji jest komornik sądowy, egzekucja została wszczęta na wniosek wierzyciela w oparciu o posiadany przez niego tytuł wykonawczy, zawiadomienie spełniło wymogi z art. 805 k.p.c. i art. 1046 k.p.c. Zastrzeżenia powoda co do właściwości miejscowej pozwanego jako Komornika Sądowego nie uzasadniają w świetle kryteriów obiektywnych tezy, nawet gdyby były trafne, o naruszeniu w ten sposób, a to poprzez podjęcie działań egzekucyjnych, skierowanie zawiadomienia w trybie art. 805 k.p.c. o naruszeniu dóbr osobistych w postaci dobrego imienia i godności powoda. Nie można też uznać, aby w ten sposób naruszone zostało prawo powoda do sądu i prawo do prawidłowej procedury jako prawa podmiotowe.

Jak to już stwierdzono organem rzeczowo właściwym do przeprowadzenia postępowania egzekucyjnego był komornik sądowy, gdy taki status posiadał i posiada pozwany, a podstawę postępowania stanowił tytuł wykonawczy wydany przeciwko powodowi. Powód miał możliwość kwestionowania podjętych przez komornika działań w związku z podnoszonym zastrzeżeniem co do właściwości miejscowej w trybie skargi na czynności komornika, a z której to drogi korzystał, jak wynika z niekwestionowanych ustaleń Sądu Okręgowego. W żaden sposób nie zostało naruszone prawo powoda do sądu poprzez działanie pozwanego jako Komornika Sądowego. Podkreślić przy tym należy, że w całej strukturze regulacji kodeksu postępowania cywilnego uchybienie formalne w zakresie właściwości miejscowej, nie są tego rodzaju uchybieniami, które skutkowałyby nieważnością postępowania, eliminowałyby skuteczność podejmowanych czynności procesowych a co za tym idzie zważywszy na ich charakter, ewentualne nawet uchybienie w tym zakresie nie może być kwalifikowane w kategoriach naruszenia prawa podmiotowego do sądu. Regulacja art. 23 k.c. nie zawiera zamkniętego katalogu dóbr osobistych. Są one dookreślone przez doktrynę i judykaturę w oparciu o funkcjonujące oceny społeczne. Ogólnie rzecz ujmując przyjmuje się, że dobro osobiste to uznane poprzez system prawny wartości obejmujące fizyczną i psychiczną integralność człowieka, jego indywidualność, godność i pozycję w społeczeństwie, stanowiące przesłankę samorealizacji osoby ludzkiej. Podkreśla się, że dobro osobiste ujmowane w kategoriach obiektywnych jest wartością niemajątkową związaną ściśle z osobowością człowieka. Jest to zespół cech właściwych człowiekowi, stanowiących o jego walorach, bycie, pozycji, powszechnie uznawanych w społeczeństwie i akceptowanych przez system prawny, towarzyszących człowiekowi niezależnie od sytuacji w jakiej się znajduje w danej chwili o zmiennym zakresie w czasie, co jest związane ze zmianami świadomości społecznej. Istnieją one niezależnie od woli ustawodawcy, który jedynie proklamuje ich ochronę. Są dobra osobiste, które uzasadnienie dla swego istnienia czerpią z autonomii jednostki ludzkiej do decydowania o sobie i swoim życiu, jak i dobra niezależne od tej autonomii, których ochrona wiąże się z aksjologią respektowaną przez porządek prawny. Chociaż pozostają one w dyspozycji jednostki, to niezależnie od niej przysługuje im samoistna ochrona. Aczkolwiek przy ocenie, czy mamy w danej sytuacji do czynienia z przedmiotem żądanej ochrony jako dobrem osobistym, ważną podstawę stanowią przepisy o prawach i wolnościach obywatelskich tak krajowe, jak i konwencje międzynarodowe formułujące określone wartości do zrealizowania. To nie każde statuowane nimi prawo człowieka czy prawo konstytucyjne podlega kwalifikacji jako dobro osobiste w rozumieniu art. 23 k.c., ale tylko prawo o cechach dobra wyżej wskazanych, na treść którego składają się elementy o charakterze osobistym związane integralnie z indywiduum, osobowością danego człowieka. Sąd Apelacyjny podziela wyrażony w tej materii pogląd w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 2010 r., II CSK 640/09, że prawo do sądu, którego powód naruszenie zarzucił jako naruszenie dobra osobistego, nie należy do kategorii dóbr osobistych w rozumieniu art. 23 k.c. podlegających ochronie przewidzianej dla takich dóbr w art. 24 k.c., jak i przytoczoną w przywoływanym wyroku argumentację prawną. Jak wskazał Sąd Najwyższy prawo do sądu, przewidziane w art. 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 4 listopada 1959 r. i art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej jest prawem przyznawanym w związku z funkcjonowaniem w określonej sferze życia społecznego, natomiast nie należy do kategorii wartości stanowiących dobra osobiste jednostki. Jest to publiczne prawo podmiotowe, przysługujące samodzielnie i niepodzielnie w relacji do państwa, nie zaś dobro osobiste w rozumieniu art. 23 k.c., które co do zasady jest skuteczne względem wszystkich.

W sytuacji, gdy w stanie faktycznym sprawy, w działaniach pozwanego nie sposób dopatrzyć się naruszenia dóbr osobistych powoda w rozumieniu art. 23 k.c., nie istniała już z kolei przyczyna, podstawa do przyznania mu żądanej ochrony w trybie art. 24 k.c. Niezależnie od tego podzielić należy stanowisko Sądu I instancji, że działaniu pozwanego nie można przypisać cechy bezprawności, a które powód łączy z kwestią właściwości miejscowej komornika do przeprowadzenia eksmisji w trybie art. 1046 k.p.c.

Pozwany jako Komornik Sądowy działający przy Sądzie Rejonowym w (...) na wniosek wierzyciela Gminy G. wszczął egzekucję w oparciu o tytuł wykonawczy – prawomocny wyrok Sądu Rejonowego w (...)z dnia 3 września 2012 r., sygn. I C 700/11 zaopatrzony w klauzulę wykonalności nadaną postanowieniem Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 7 lutego 2014 r., sygn. III Ca 1445/13, którym to tytułem egzekucyjnym Sąd nakazał powodowi opuszczenie i opróżnienie, wraz ze wszystkimi osobami wspólnie zamieszkującymi, lokalu mieszkalnego położonego w G., przy ul. (...) i oddanie tego lokalu w posiadanie wierzyciela. Przedmiotem egzekucji było świadczenie niepieniężne polegające na opróżnieniu i wydaniu lokalu, gdy ten rodzaj egzekucji regulowany jest w tytule III Kodeksu cywilnego, dział III – egzekucja świadczeń niepieniężnych art. 1046 k.p.c. Z treści tego przepisu wynika właściwość komornika jako organu egzekucyjnego do przeprowadzenia unormowanej w nim egzekucji, gdy jednocześnie przepis ten określa właściwość miejscową komornika, działającego przy sądzie rejonowym, w którego okręgu położona jest rzecz podlegająca wydaniu. Przepisy kodeksu postępowania cywilnego nie zawierają generalnej zasady co do właściwości miejscowej organu egzekucyjnego, określając ją odrębnie przy poszczególnych sposobach egzekucji świadczeń pieniężnych oraz egzekucji świadczeń niepieniężnych przyjmując za podstawę tej właściwości różne kryteria. Istotnie zatem w świetle literalnej treści tego przepisu właściwym miejscowo do przeprowadzenia tej egzekucji byłby Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w (...). To jednakże nie oznacza, że działanie pozwanego było bezprawne. Nie można jednakże pomijać, że zgodnie z art. 759 ^{( 1)} k.p.c. przepisy kodeksu postępowania cywilnego dotyczące właściwości miejscowej komorników nie uchybiają prawu wyboru komornika określonemu w odrębnych przepisach. Takimi odrębnymi przepisami są przepisy ustawy z dnia 29 września 1997 r. o Komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. nr 133, poz. 882 ze zm.), a ściślej art. 8 ust. 5 tej ustawy, do którego odwołał się Sąd Okręgowy. Przepis ten daje wierzycielowi prawo wyboru komornika na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z wyjątkiem spraw o egzekucję z nieruchomości oraz spraw, w których przepisy o egzekucji z nieruchomości stosuje się odpowiednio. Przepisy kodeksu postępowania cywilnego o właściwości miejscowej komornika nie wykluczają zatem prawa wyboru komornika na podstawie art. 8 ust. 5 wskazanej ustawy. Prawo wyboru komornika na podstawie tego przepisu oznacza prawo wyboru pomiędzy komornikami różnych rewirów, czyli pomiędzy komornikiem miejscowo właściwym, a innym komornikiem. W przypadku wyboru komornik działa poza obszarem swojego rewiru komorniczego. Wyłączenie prawa wierzyciela – wyboru komornika jako odstępstwo od ogólnej zasady wyrażonej w art. 8 ust. 5 przyznającej wierzycielowi szczególne uprawnienie do wyboru komornika, nie może być interpretowane rozszerzająco. Odnosi się do ściślej określonych rodzajów egzekucji, a co ustalił już w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd I instancji. Egzekucja z nieruchomości to sposób egzekucji określonej w części Trzeciej Kodeksu postępowania cywilnego, tytule II, dziale VI, jako sposób egzekucji świadczeń pieniężnych, gdy przepisy kodeksu postępowania cywilnego wskazują też kiedy do jakich egzekucji zastosowanie odpowiednie mają przepisy o egzekucji z nieruchomości, gdy wśród nich nie znajduje się egzekucja świadczeń niepieniężnych, w tym o wydanie ruchomości, o wydanie nieruchomości, statku, opróżnienie lokalu, gdy egzekucja tego rodzaju świadczeń, obowiązków dłużnika została określona w szczególny, właściwy dla tego rodzaju świadczeń sposób w tytule III, dziale I kodeksu. Stanowisko wyrażone w tym względzie przez Sąd Okręgowy znajduje odzwierciedlenie w przywołanym w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku orzeczeniu Sądu Najwyższego, jak i opowiada się za nim też i część doktrynerów prawa. W przypadku wyboru komornika sądowego na podstawie art. 8 ust. 5 ustawy staje się on miejscowo właściwy do prowadzenia danej sprawy egzekucyjnej. Nie stosuje się wówczas przepisów kodeksu postępowania cywilnego normujących właściwość miejscową, aczkolwiek przyznać należy, że prawo wyboru komornika budziło kontrowersje, w szczególności przy poprzednim brzmieniu art. 8 ust. 5 ustawy, gdy nie zawierał on wówczas żadnych wyłączeń, ograniczeń. Obecnie poza wskazanymi wyłączeniami przepis ten nie zawiera innych ograniczeń przedmiotowych prawa wyboru komornika. W związku z czym podnosi się w doktrynie, że to prawo wyboru aktualne jest również w egzekucji świadczeń niepieniężnych, należącej do komornika, w tym i egzekucji świadczeń o których mowa w art. 1046 k.p.c.

W świetle powyższego, uwzględniając nawet, że prawo wyboru komornika na podstawie art. 8 ust. 5 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji budziło wątpliwości, w tym i w odniesieniu do jego zastosowania przy egzekucji świadczeń niepieniężnych z art. 1046 k.p.c., dokonany wybór wierzyciela i będące tego konsekwencją działania pozwanego nie mogą być kwalifikowane w kategoriach działań bezprawnych, naruszających dobra osobiste powoda. Dla stwierdzenia naruszenia dóbr osobistych niezbędne jest stwierdzenie związku pomiędzy określonym działaniem a konkretnym dobrem osobistym osoby domagającej się ochrony. Uchybienia przepisom prawa formalnego w toku przewidzianego przez prawo postępowania nie są automatycznie równoznaczne z naruszeniem dóbr osobistych jego uczestników. Stosując zaś miernik obiektywny nie można uznać, by wskazane przez powoda działanie pozwanego naruszało prawnie chronione dobra osobiste powoda. Jednocześnie w niniejszej sprawie, zważywszy na jej przedmiot, którym jest żądanie oparte na regulacji art. 24 k.c. w zw. z art. 23 k.c., dla jego rozstrzygnięcia nie zachodziła potrzeba przedstawienia rozstrzygnięcia tego zagadnienia prawnego w trybie art. 390 k.p.c. Sądowi Najwyższemu, gdy kwestia właściwości miejscowej komornika do prowadzenia egzekucji przeciwko powodowi nie przekłada się na naruszenie dóbr osobistych powoda, o czym była mowa powyżej.

Z tych wszystkich względów apelacja jako pozbawiona uzasadnionych podstaw podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c. O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono stosownie do wyniku rozstrzygnięcia co do meritum w oparciu o art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i § 8 ust. 1 pkt 2 i § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.