Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

11 marca 2020 roku

Sąd Rejonowy / Okręgowy w Rybniku V Wydział

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Wiesław Jakubiec

Sędziowie

Ławnicy:

Protokolant: sekr. sądowy Izabela Niedobecka-Kępa

przy udziale ./.

po rozpoznaniu 11 marca 2020 roku w Rybniku

sprawy z powództwa (...) S.A. w K. Oddział KWK (...) w R.

przeciwko M. B.

o zapłatę

1.  oddala powództwo,

2.  nakazuje pobranie od powoda na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Rybniku) kwoty 630 zł (sześćset trzydzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów sądowych.

Sygn. akt V P 14/20

UZASADNIENIE

28 marca 2018 roku powódka (...) S.A. w K. wniosła przeciwko pozwanemu M. B. pozew o zapłatę kwoty 4 208,89 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 5 kwietnia 2017 roku do dnia zapłaty. Nadto, wniosła o zwrot kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazała, iż w 2017 roku pozwanemu zaliczkowo wypłacono deputat węglowy w wysokości 3 791,69 zł, a z uwagi na rozwiązanie z nim umowy o pracę wartość nieodpracowanego deputatu stała się świadczeniem nienależnym. Powódka podniosła również, iż kwota zadłużenia pozwanego z tytułu nierozliczonych (nieodpracowanych) bonów na posiłki profilaktyczne wyniosła 417,20 zł.

16 maja 2018 roku tut. Sąd wydał w postępowaniu upominawczym przeciwko pozwanemu nakaz zapłaty dochodzonej pozwem kwoty. Z uwagi jednak na niemożność doręczenia go pozwanemu z powodu braku jego aktualnego adresu, nakaz ten został uchylony postanowieniem z 17 października 2018 roku, a postępowanie zostało zawieszone.

Zarządzeniem z 26 listopada 2019 roku ustanowiony został dla pozwanego kurator dla nieznanego z miejsca pobytu i 11 stycznia 2020 roku podjęte zostało postępowanie w sprawie.

W odpowiedzi na pozew pozwany (zastępowany przez kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu) wniósł o oddalenie powództwa i przyznanie kosztów wynagrodzenia kuratora w kwocie 900 zł. Pozwany wskazał iż powódka nie wykazała zasadności ani wysokości dochodzonego roszczenia. Dodał, że nie zostało wykazane m.in. iż pozwany otrzymał ten deputat węglowy, a jeśli nawet przyjąć, iż otrzymał – to nie wynika z przedłożonych dokumentów obowiązek jego zwrotu przez pozwanego. Nadto, powódka nie wykazała wartości rzekomo pobranego awansem i nieodpracowanego deputatu węglowego. Pozwany wskazała też, iż zgodnie z zasadami doświadczenia życiowego domniemywać należy, iż M. B. zużył wydany awansem deputat w trakcie sezonu grzewczego jeszcze na początku 2017 roku. Pozwany podkreślił, iż z przedłożonych przez powódkę dokumentów nie wynika, by M. B. pobrał i nie rozliczył bonów na posiłki profilaktyczne. Z ostrożności procesowej pozwany zakwestionował roszczenie powódki jako niewymagalne, a powództwo jako przedwczesne.

Sąd ustalił co następuje:

Pozwany M. B. był zatrudniony w (...) S.A. w K. Oddział KWK (...) ( i jej poprzedniczkach prawnych) w okresie o 7 sierpnia 2008 roku do 4 kwietnia 2017 roku, ostatnio na stanowisku górnika pod ziemią.

4 kwietnia 2017 roku strona powodowa rozwiązał z nim umowę o pracę bez wypowiedzenia w trybie art. 53 § 1 pkt 1 k.p.

Powódka nadała do pozwanego przesyłkę 4.08.2017 r. Pismo nie zostało jednak skutecznie doręczone pozwanemu, albowiem przesyłka wysłana na adres ul. (...) (...)-(...) W. wróciła z adnotacją „adresat się wyprowadził” (powódka pomimo tego ww. adres pozwanego wskazała w pozwie). Powódka wysłała kolejny raz przesyłkę 11.08.2017 r. na adres ul. (...) (...)-(...) W.- przesyłka nie została odebrana przez pozwanego a jedynie awizowana. Pod ww. adres pozwany nie przebywał (zakończył tam pobyt 18.05.2015 r.)

Zgodnie z Załącznikiem nr 15 do porozumienia z dnia 20.12.2004 r. pracownikom przysługuje w roku kalendarzowym deputat węglowy w ilości 8 ton. Zgodnie § 2 ust. 1 Złącznika deputat węgłowy przysługuje pracownikom od dnia podjęcia pracy w wymiarze proporcjonalnym do okresu zatrudnienia w danym roku. Deputat węglowy w naturze na wniosek pracownika może być wydany awansem w części lub w całości i był on w grupie asortymentów Orzech (§ 2 ust. 6 i 7 Złącznika) w danym roku kalendarzowym.

W 2017 roku pozwanemu przysługiwał deputat węglowy na 8 ton węgla „orzech”. Wystawiona została na powyższe asygnata z data ważności do 31.03.2017 r. . Z treści noty księgowej nr (...)nie wynika w jakiej części deputatu pozwany w 2017 roku miał nieodpracowane, ani jaka jest wartość 1 tony węgla.

Zasady wydawania posiłków profilaktycznych i napojów obowiązujące w (...) S.A. przyjęte zostały od poprzedniego pracodawcy pozwanego tj. (...) S.A., gdzie uregulowane były przepisami wewnętrznymi. Zgodnie z treścią § 1ust.1 zarządzenia nr (...) Prezesa Zarządu (...) S.A. z 23.11.2007r. bony na posiłki profilaktyczne na dany miesiąc wydawane są uprawnionym pracownikom z góry, począwszy od 25 do ostatniego dnia miesiąca poprzedniego, w ilości 25 sztuk dla pracowników ujętych w załącznikach nr 1 i nr 2 do załącznika nr 13 Aneksu do Porozumienia z dnia 20 grudnia 2004r., natomiast dla pozostałych pracowników bony o wartości 6 zł w ilości dni roboczych danego miesiąca. Zgodnie z § 1 ust. 5 zd. 1 ww. zarządzenia rozliczenie posiłków za dany miesiąc następuje do 10 dnia następnego miesiąca. § 1 ust. 6 ww. zarządzenia stanowi, iż w przypadku nie zwrócenia przez pracownika bonów, pracodawca pomniejszy ilość należnych wydawanych w następnym miesięcy bonów o ilość bonów nie oddanych.

Pozwanemu przysługiwały bony na posiłki profilaktyczne (14,90 zł wartość jednego bonu).

Dowód: wezwanie do zapłaty z 25.01.2018r. k.9, noty księgowe k.10 i k.20, asygnaty k.11—18, załącznik nr 15 do porozumienia z 20.12.2004r. k.19, rozliczenie k.21, uchwała nr 27/2016 z 10.05.2016r. Zarządu (...) sp. z o.o. k. 25, aneks nr 11 z 19.082011r. do porozumienia z 20.12.2004r. k. 26, uchwała nr 26/2014 z 17.01.2014r. Zarządu (...) S.A. k.27-27v., uchwała nr 1302/2008 z 10.07.2008r. Zarządu (...) S.A. k.28-31v., załączniki do uchwała zarządu nr 1302/2008 z 10.07.2008r.k.29, uchwała nr 137/2013 z 14.02.2013r. Zarządu (...) S.A. k.32, zarządzenie nr (...) Prezesa Zarządu (...) S.A. z 23.11.2007r. k.33, aneks nr 4 z 24.10.2007r. do porozumienia z 20.12.2004r. k.34, załącznik do aneksu nr 4 załącznik nr 13 do porozumienia z 20.12.2004r. i załącznik nr 1 do załącznika nr 13 k.35-40, kopia świadectwa pracy z 7.04.2017r. k. 116-117, monit z 2.08.2017r. wraz z adnotacjami zwrotu przesyłki k.118-122, wydruk z bazy Pesel SAD k. 79

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wymienionych dowodów z dokumentów, których prawdziwości strony nie kwestionowały, a które łącznie tworzyły spójny i logiczny obraz sprawy.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Jak stanowi przepis art. 405 kc - kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, zobowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. W myśl art. 410 kc przepisy artykułów poprzedzających stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego (§ 1). Świadczenie natomiast jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia (§ 2).

Obowiązek zwrotu nienależnego świadczenia zalicza się do tzw. zobowiązań bezterminowych, o których mowa w art. 455 kc, to jest takich, w których termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 1991r., sygn. III CZP 2/91). Jak stanowi art. 455 kc, przy zobowiązaniach bezterminowych, wymagalność, a więc stan, w którym wierzyciel ma prawną możliwość żądania zaspokojenia przysługującej mu wierzytelności, powstaje z dniem wezwania przez wierzyciela dłużnika do zapłaty.

W niniejszej sprawie strona powodowa nie wykazała aby przed wniesieniem pozwu skutecznie wezwała pozwanego do zapłaty dochodzonej w tym postępowaniu kwoty. Do pozwu załączyła co prawda pismo pt. „wezwanie do zapłaty” datowane na 25.01.2018 r. ale bez dowodu jego doręczenia. W piśmie z dnia 6.03.2020 r. strona powodowa wyjaśniła, że doręczała pozwanemu dwukrotnie „Monit” (z dnia 2.08.2017 r.) i załączyła dwie koperty w których miała doręczać ww. pismo: jedna z przesyłek jest datowana na 4.08.2017 r. a druga na 11.08.2017 r.. Podkreślić jednak należy, iż pierwsza przesyłka wróciła z adnotacją „adresat się wyprowadził”, a druga adresowa na ul. (...) w W. pomimo że wróciła jako podwójnie awizowana nie mogła zostać odebrana przez pozwanego pod tym adresem, bo pozwany nie przebywał już pod nim od 18.05.2015 r. Powództwo zatem jako przedwczesne podlega oddaleniu.

Na marginesie wskazać należy, że gdyby nawet przyjąć, iż tak nie jest to powództwo należało oddalić z poniższych przyczyn.

W ocenie Sądu nie zostało wykazane przez strone powodową że pozwany pobrał zaliczkowo w naturze deputat węglowy za rok 2017, jak również że pobrał i nie rozliczył się z bonów na posiłki profilaktyczne na sumę 417,20 zł. Same wystawione asygnaty czy pisma księgowe powódki nie są tego dowodem. Gdyby nawet hipotetycznie założyć, że pozwany do czasu rozwiązania z nim umowy (4 kwietnia 2017 roku) w trybie art. 53 § 1 pkt 1 kp bez wypowiedzenia (tj. z powodu długotrwałej niezdolności wskutek choroby powód pobrał deputat węglowy) pobrał deputat węglowy , to podkreślić należy, iż strona powodowa nie zobowiązała pozwanego do zwrotu rzekomo pobranego deputatu w momencie rozwiązania umowy tylko wystąpiła o to dopiero po kilkunastu miesiącach składając pozew do Sądu. Podkreślić należy, iż rozwiązanie umowy o pracę przez żadną ze stron w 2017 r. nie było planowane i nastąpiło dopiero w związku z upływem wskazanej w kodeksie pracy ilości dni, które dały uprawnienie pracodawcy do rozwiązania umowy w trybie art. 53 § 1 pkt 1 kp. Bezwątpienia zatem żadna ze stron umowy (w szczególności pozwany) w pierwszej połowie roku 2017 (w okresie grzewczym) nie mogła zakładać, że jeszcze w 2017 r. nastąpi rozwiązanie umowy, a w konsekwencji będzie konieczność zwrotu pobranego deputatu węglowego (proporcjonalnej jego ilości). Z tego powodu oczywistym jest, iż pozwany bezsprzecznie zużył deputat w okresie grzewczym w roku 2017 i nie jest już wzbogaconym i nie mógł się wówczas liczyć z obowiązkiem jego zwrotu. Sprzeczne z celem dla którego przyznawany był deputat węglowy (świadczenie o charakterze socjalnym) byłoby oczekiwanie ze strony pracodawcy, że pracownik pobierający zaliczkowo deputat na początku roku będzie wykorzystywał go tylko sukcesywnie proporcjonalnie do okresu zatrudnienia w danym roku, cały czas licząc się z tym, że ten deputat może stać się dla niego nienależnym. Niezależnie od powyższego, w toku postępowania powódka nie wykazała wartości pobranego rzekomo awansem i nieodpracowanego deputatu. Z treści noty księgowej nr (...) nie wynika w jakiej części deputatu pozwany w 2017 roku miał nie odpracowane, ani jaka jest wartość 1 tony węgla.

Również przedłożone przez powódkę rozliczenie bonów nie zostało w żaden sposób potwierdzone ani zaakceptowane przez pozwanego, a powódka nie przedłożyła żadnego dokumentu, w którym pozwany pokwitowałby pobranie 28 bonów na posiłki profilaktyczne o wartości 14,90 zł każdy, ani dokumentu w którym zobowiązuje się on do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń. Nadto, postanowienia zarządzenia nr (...) z dnia 23 listopada 2007r. nie wskazywały, że pracodawca będzie uprawniony do żądania od pracownika zapłaty jakiejkolwiek kwoty, jeżeli pracownik pobierze i nie rozliczy się z bonów na posiłki profilaktyczne. Jedyną konsekwencją jaką wprowadzało zarządzenie za brak rozliczenia było wydanie w następnym miesiącu mniejszej ilości bonów.

Mając powyższe na uwadze- w ocenie Sądu- obowiązek zwrotu przez pozwanego zarówno pobranego deputatu węglowego czy bonów, stosownie do art. 409 kc w zw. z art. 410 kc wygasł i dlatego powództwo jest nieuzasadnione.

Podobne stanowisko zajął Sąd Okręgowy w Gliwicach OZ w Rybniku w wyroku z dnia 22.08.2019 r. sygn. IX Pa 46/19.

Mając na uwadze powyższe rozważania faktyczne i prawne, Sąd na podstawie przytoczonych przepisów w pkt w 1 wyroku oddalił powództwo.

Z kolei na postawie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005r. Sąd w pkt 2 wyroku nakazał pobranie od powoda na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Rybniku) kwoty 630 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych (wynagrodzenie kuratora w kwocie 900 zł – 360 zł tytułem uiszczonej zaliczki = 540 zł; 540 zł + 90 zł tytułem zwrotu kosztów dojazdu kuratora na rozprawę 11 marca 2020 roku = 630 zł).