Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 lutego 2014 roku

Sąd Okręgowy w Katowicach X Wydział Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 20 lutego 2014 roku w Katowicach

sprawy U. B. (B.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania U. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

z dnia 22 października 2013roku znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonej U. B. prawo do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych od dnia 16 września 2013roku.

SSO Beata Torbus

/Przewodniczący/

Sygn. akt X U 3496)13

UZASADNIENIE

Ubezpieczona U. B. wniosła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. z dnia 22 października 2013r. o odmowie przyznania jej prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Wskazała, że w okresie od 1 listopada 1985r. do 31 sierpnia 1990r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała pracę w warunkach szczególnych świadcząc pracę na wydziale emalierni

(k.2,14).

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, wskazując, iż na dzień 1 stycznia 1999r. uznał za udowodnione przez ubezpieczoną 11 lat 3 miesiące i 26 dni stażu pracy w warunkach szczególnych, zaś dowody z dokumentów nie potwierdzają, że także w okresie od 1 listopada 1985r. do 31 sierpnia 1990r. ubezpieczona wykonywała pracę w warunkach szczególnych (k. 4-5).

Sąd ustalił, co następuje :

Ubezpieczona U. B. urodziła się (...) Jest z zawodu emaliernikiem-wykańczaczem wyrobów i półwyrobów(wniosek emerytalny k. 2-6a.e., zeznania ubezpieczonej e-protokół k. 38 a.s.).

W okresie od 25 maja 1982r. do 31 października 1999r. ubezpieczona była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) S.A. w R., najpierw do 31 października 1985r. na stanowisku powlekacza, następnie od 1 listopada 1995r. do 31 sierpnia 1990r. jako kontroler międzyoperacyjny, od 1 września 1990r. do 17 stycznia 1999r. jako operator pieca emalierskiego, a od 18 stycznia 1999r. do 31 sierpnia 1999r. na stanowisku wykańczacza wyrobów i półwyrobów. Ubezpieczona uzyskała świadectwo pracy stwierdzające, że wykonywała pracę w warunkach szczególnych :

- od 25 maja 1982r. do 31 października 1985r. – powlekacz emalią – Dz.III poz. 73/8

- od 1 listopada 1985r. do 31 sierpnia 1990r. – kontrola międzyoperacyjna – Dz.XIV poz.24/1,

- od 1 września 1990r. do 17 stycznia 1999r. – operator pieca emalierskiego – Dz.III poz. 73/6

(akta osobowe ubezpieczonej z (...) S.A., zeznania ubezpieczonej e-protokół k. 38 a.s.).

W ramach kontroli międzyoperacyjnej ubezpieczona pracowała na emalierni stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Emaliernia była dużą hala z kilkoma piecami. Ubezpieczona w tym czasie dokonywała kontroli między operacjami : zdejmowała wyrób z pieca, oglądała go, czy jest dobry, czy nie jest uszkodzony i odkładała go przekazując do dalszych operacji tj. kalkowania. Pracę wykonywała bezpośrednio przy piecu emalierskim, przy stanowisku operatora pieca emalierskiego. W zakładzie produkowane były wyroby emaliowane : naczynia, miski, garnki, rondle, łyżki, chochle, sita, pokrywy, kubki itp.

Stanowiska pracy znajdowały się wokół pieca emalierskiego w ciągu technologicznym, w którym pracowali lakiernicy-emaliernicy, następnie naczynie było suszone w suszarce, w dalszej kolejności pracowali czyściciele brzegów, brzegowaczki, wypalania w piecu, kontroli naczyń, na którym pracowała ubezpieczona,a następnie znajdowało się stanowisko kalkowania. Na hali panowały takie warunki szkodliwe jak : zapach emalii, kalki, pyły z mas, które były czyszczone, opary fluoru, wysoka temperatura, gdyż piec grzał do temperatury 1200st.C. Pracownicy otrzymywali dodatek pieniężny za pracę w warunkach szkodliwych. Bezpośrednią przełożoną ubezpieczonej w tym czasie była I. K..

(zeznania świadków I. M., I. K., ubezpieczonej e-protokół k. 38 a.s.).

I. K. ur. (...) była zatrudniona w (...) S.A. w R. w okresie od 1 września 1971r. do 30 września 1998r. i w trakcie zatrudnienia stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała pracę w szczególnych warunkach , wymienioną w wykazie A zał. Nr 1 do zarządzenia nr 3 MH i PM z 30 marca 1985r. :

- od 14 czerwca 1974r. do 31 stycznia 1979r. na stanowisku emaliowanie – powlekanie emalią – dział III, poz. 73/8,

- od 1 lutego 1979r. do 30 września 1998r. na stanowisku mistrz, starszy mistrz- kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji oraz dozór inżynieryjno-techniczny – dział XIV poz. 24/1.

I. K. pobiera wcześniejszą emeryturę od ukończenia 55go roku życia. (...) Oddział w R. zaliczył jej okres zatrudnienia w (...) S.A. w R. do pracy w warunkach szczególnych

(świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych I. K. k. 31,32,33a.s., zeznania świadka I. K. e-protokół k. 38 a.s.).

I. M. była zatrudniona w (...) S.A. w R. od 1976r.do 1998r. jako referent administracyjny do 1982r., a następnie jako kontroler jakości od 1984r. do 1996r., a potem jako mistrz emalierni. Za ten okres zatrudnienia nie uzyskała świadectwa pracy w warunkach szczególnych. Wystąpiła do (...) Oddział w R. z wnioskiem o emeryturę. Organ rentowy nie zaliczył jej do pracy w warunkach szczególnych pracy na stanowisku kontrolera jakości. I. M. złożyła odwołanie od decyzji organu rentowego. Sprawa jest w toku (zeznania I. M. e-protokół k. 38 a.s.).

Ubezpieczona ukończyła 55 lat w dniu 16 września 2013r. Nie jest członkiem OFE. Nie pozostaje w zatrudnieniu. Na dzień 1 stycznia 1999r. ubezpieczona posiadała 5 miesięcy i 2 dni okresów nieskładkowych oraz 22 lata 2 miesiące okresów składkowych. W dniu 3 września 2013r. wystąpiła z wnioskiem do organu rentowego o wcześniejszą emeryturę. Organ rentowy zaliczył do pracy w warunkach szczególnych ubezpieczonej 11 lat 3 miesięcy i 26 dni tj. okres zatrudnienia od 25 maja 1982r. do 31 października 1985r. na stanowisku powlekacza emalią, od 1 września 1990r. do 31 grudnia 1998r. na stanowisku operatora pieca emalierskiego, odliczając okres zasiłkowe od 4 do 15 stycznia 1993r., od 31 stycznia do 12 lutego 1994r., od 27 lutego do 7 kwietnia 1995r., od 18 do 31 lipca 1995r., od 23 do 30 września 1996r., od 25 sierpnia do 23 października 1998r., od 19 do 21 grudnia 1998r., 31 grudnia 1998r.

(wniosek emerytalny ubezpieczonej k. 2-6a.e., akta kapitałowe i emerytalne ubezpieczonej, zeznania ubezpieczonej e-protokół k., okoliczność przyznana przez organ rentowy k.4-5).

Powyższe okoliczności nie są przez strony kwestionowane. Spornym jedynie pozostaje, czy ubezpieczona spełniła warunki do uzyskania wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2009r. nr 153, poz. 1227 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą emerytalną, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ustawy, jeżeli w dniu jej wejścia w życie tj. 1 stycznia 1999r. osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy emerytalnej – wynoszący 20 lat dla kobiet.

Z mocy art. 32 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949r., będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 powoływanej ustawy. Dla celów ustalenia uprawnień do emerytury wcześniejszej z tytułu pracy w warunkach szczególnych za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

W myśl art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej obniżony wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Do przepisów tych należy zaliczyć rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43 z późn. zm.).

Na zasadzie § 2 ust. 1 owego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Z mocy § 4 ust. 1 rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W Dziale XIV wykazu A stanowiącego załącznik do powołanego rozporządzenia pod

poz. 24 wymieniono kontrolę międzyoperacyjną, kontrolę jakości produkcji oraz dozór

inżynieryjno-techniczny w oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe

wykonywane są prace wymienione w wykazie. Wydane na podstawie § 1 ust. 2 powołanego

rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. zarządzenie nr 3 Ministra Hutnictwa i

Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985r. w sprawie stanowisk pracy, na których

wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w

zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego (Dz.Urz.MG z 1985r. Nr1

poz.1) w wykazie A stanowiącym załącznik nr 1 zawiera stanowiska pracy, na których są

wykonywane prace w szczególnych warunkach w dziale XIV pod poz. 1 w zakresie prac

kontroli międzyoperacyjnej, kontroli jakości produkcji oraz dozoru inżynieryjno-

technicznego w oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace

wymienione w wykazie w pkt 1 wskazuje na stanowiska pracy, na których prace

wykonywane są w warunkach szczególnych - stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, przy

stanowisku wymienionym w wykazie.

Jak wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności zeznań współpracownika i przełożonego ubezpieczonej z okresu zatrudnienia w (...) S.A. w R. od 1 listopada 1985r. do 31 sierpnia 1990r. ubezpieczona pracowała jako kontroler międzyoperacyjny dokonując kontroli półproduktów pomiędzy operacjami technologicznymi. Powyższe wynika z zeznań świadków I. M. i I. K. oraz ubezpieczonej. Sąd uznał ich zeznania za wiarygodne, albowiem znajdują one potwierdzenie w pozostałym zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, w szczególności w aktach osobowych ubezpieczonej oraz świadectwie pracy wydanym przez pracodawcę, stwierdzającym, że w tym czasie ubezpieczona wykonywała pracę w warunkach szczególnych.

Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego zawartym w postanowieniu z dnia 23 marca 2013r., (...) 297/11(Lex 1214582)praca polegająca na kontroli międzyoperacyjnej, kontroli jakości produkcji i usług oraz dozorze inżynieryjno-technicznym może być uznana za pracę w szczególnych warunkach, jeżeli pracownik stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy sprawował taką kontrolę lub dozór na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie A rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r.

Okres zatrudnienia od 1 listopada 1985r.do 31 sierpnia 1990r. należało więc zaliczyć ubezpieczonej do pracy w warunkach szczególnych. Wykonywała wówczas stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace ujęte pod pozycją 24 działu XIV wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983r. tj. kontrolę międzyoperacyjną na emalierni tj. wydziale, w którym wykonywane było emaliowanie wymienione pod poz. 73 działu wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983r.

W ocenie Sądu zatem,biorąc pod uwagę okres zatrudnienia ubezpieczonej w (...) S.A. w R. od 1 listopada 1985r. do 31 sierpnia 1990r.na stanowisku kontrolera i uznany przez organ rentowy okres pracy w warunkach szczególnych ubezpieczonej w tym zakładzie w wymiarze 11 lat 3 miesięcy i 26 dni, ubezpieczona wykazała ponad 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

W tym miejscu także wskazać należy, że organ rentowy bezzasadnie odliczył ubezpieczonej od uznanego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych w okresie od 25 maja 1982r. do 31 października 1985r. i od 1 września 1990r. do 31 grudnia 1998r. okres pobierania po 14 listopada 1991r. wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy i zasiłek chorobowy w wymiarze 5 miesięcy i 2 dni.

Ten okres nie podlega odliczeniu z okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych. Wykazanie bowiem w dniu 1 stycznia 1999r. określonego w art. 184 ustawy emerytalnej, okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wyłącza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego, według zasad wynikających z art. 32 ust. 1 a pkt 1 ustawy emerytalnej, obowiązujących po dniu 1 lipca 2004r.(vide : wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23.04.2010r., (...) 313)09, Lex 604213, z dnia 18.05.2012r., (...) 99)11, Lex 1227193, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9.03.2012r., (...) 367)11, Lex 1215125 ).

Takie stanowisko zajął też Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 29 listopada 2011r., IIAUa 645)11.

Stosownie do art. 184 ust. 2 ustawy emerytalnej emerytura, o jakiej mowa w art. 184 ust. 2 ustawy emerytalnej przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Ubezpieczona spełniła wszystkie przesłanki do przyznania jej wcześniejszej emerytury z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych: osiągnęła 55 lat życia w dniu 16 września 2013r., w dniu wejścia w życie ustawy emerytalnej tj. 1 stycznia 1999r. miała okres składkowy i nieskładkowy wynoszący ponad 20 lat, w tym ponad 15 lat zatrudnienia w warunkach szczególnych. Ponadto nie przystąpiła do otwartego funduszu emerytalnego.

Mając powyższe na względzie na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. odwołanie ubezpieczonej należało uwzględnić zmieniając zaskarżoną decyzję i przyznać jej prawo do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych począwszy od 16 września 2013r. tj. ukończenia 55 roku życia, zgodnie z art. 129 ust. 1 w zw. z art. 100 ust. 1 ustawy emerytalnej.

SSO Beata Torbus

ZARZąDZENIE:

1.  Odnotować,

2.  odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS wraz z aktami organu rentowego dot. ubezpieczonej ze zobowiązaniem do ich zwrotu w przypadku wniesienia apelacji,

3.  kal. 14 dni od wykonania lub z wpływem.

K., dnia 5 marca 2014r. SSO B. T.