Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 1 października 2020 roku

Sąd Apelacyjny w Krakowie, I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Jerzy Bess (spr.)

Sędziowie: SSA Teresa Rak

SSA Robert Jurga

po rozpoznaniu w dniu 1 października 2020 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi E. D. i J. D.

o wznowienie postępowania w sprawie z powództwa (...) Bank (...) S.A. w W. przeciwko E. D. i J. D., toczącej sprzed Sądem Okręgowym w K., pod sygn. akt(...), o zapłatę

przy udziale Rzecznika Praw Obywatelskich

na skutek zażalenia skarżących na postanowienie Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 21 stycznia 2020 roku, sygn. akt I Nc 35/20

postanawia:

1.  oddalić zażalenie,

2.  nie obciążać skarżących kosztami postępowania zażaleniowego.

SSA Teresa Rak SSA Jerzy Bess SSA Robert Jurga

Sygn. akt I ACz 289/20

UZASADNIENIE

W piśmie wniesionym w dniu 3 stycznia 2020 r. pozwani E. D. i J. D. złożyli skargę o wznowienie postępowania zakończonego wydaniem nakazu zapłaty z dnia 17 lutego 2016 r., sygn. akt (...) , wnosząc o: uchylenie w całości przedmiotowego nakazu zapłaty, postanowienia w sprawie nadania mu klauzuli wykonalności i oddalenie powództwa banku w całości; oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych kosztów postępowania według norm przepisanych. Ponadto, pozwani wnieśli o zabezpieczenie roszczenia poprzez wstrzymanie wykonalności tytułu wykonawczego stanowiącego sporny nakaz zapłaty i zawieszenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla K.w K. M. K. do sygn. akt (...) na czas trwania niniejszego postępowania, względnie zawieszenie w/w postępowania egzekucyjnego w zakresie w jakim egzekucja skierowana jest do nieruchomości.

Na uzasadnienie wniosku o udzielenie zabezpieczenia skarżący wskazali, że z uwagi na brak możliwości zwrotu zlicytowanej nieruchomości brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia oraz uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie. Na podstawie nakazu zapłaty, który pozwani zamierzają podważyć, prowadzona jest bowiem egzekucja z nieruchomości, stanowiącej własność pozwanych, znajdującej się w K., przy ul. (...). W ocenie skarżących dochodzenie odszkodowania nie przywróci ich sytuacji, gdyż kwestia zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych i stworzenia ogniska rodzinnego w danym mieszkaniu jest kwestią nie tyle materialną, ile z zakresu dóbr osobistych.

Sąd Okręgowy w Krakowie zaskarżonym postanowieniem z dnia 21 stycznia 2020 r. sygn. akt I Nc 25/20, m.in. w pkt:

II.  oddalił wniosek skarżących o udzielenie zabezpieczenia,

III.  odrzucił skargę.

Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia na wstępie przypomniał, że nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym z dnia 17 lutego 2016 r., sygn. akt (...) tut. Sąd nakazał pozwanym J. D. i E. D., aby zapłacili solidarnie stronie powodowej (...) Bank (...) SA w W. kwotę 85.111,10 CHF: - z umownymi odsetkami według zmiennej stopy procentowej obowiązującej na dany okres w (...) S.A. dla należności przeterminowanych i postawionych po upływie wypowiedzenia w stan wymagalności, stanowiącej aktualnie 10 % w stosunku rocznym, każdorazowo nie więcej niż dwukrotność ustawowych odsetek za opóźnienie, liczonymi od kwoty 76.398,99 CHF od dnia 19 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty, - ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 8.708,45 CHF od dnia 25 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty i ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 3,66 CHF od dnia 25 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty oraz zwrot koszt procesu.

Postanowieniem z dnia 25 kwietnia 2019 r., sygn. akt (...)Sąd Apelacyjny w K.odrzucił zażalenia pozwanych na postanowienie Sądu Okręgowego w K. z dnia 9 stycznia 2019 r., sygn. akt (...)w przedmiocie oddalenia wniosku o przywrócenie terminu i odrzucenia sprzeciwu pozwanych od nakazu zapłaty z dnia 17 lutego 2016 r. sygn. akt(...)w zakresie pkt I. i oddalił zażalenie w pozostałym zakresie - tym samym zarówno wskazane postanowienie, jak i sam nakaz zapłaty stały się prawomocne.

Następnie w rozważaniach prawnych Sąd Okręgowy wskazał motywy swego rozstrzygnięcia:

Wniosek o udzielenie zabezpieczenia nie zasługiwał na uwzględnienie ze względu na brak uprawdopodobnienia interesu prawnego, natomiast skarga o wznowienie postępowania zasługiwała na odrzucenie ze względu na brak ustawowej podstawy do wznowienia postępowania. Przy czym już sama ocena, iż skarga o wznowienie nie zasługuje na uwzględnienia w ocenie sądu przesądza o braku podstaw do zabezpieczenia roszczenia.

Zgodnie z art.730 ¹ § 1 k.p.c., w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny, można żądać udzielenia zabezpieczenia, przy czym sąd może udzielić zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania lub w jego toku. Zgodnie z art. 730 ¹ § 1 k.p.c. udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny lub sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie. Roszczenie jest uprawdopodobnione, jeżeli prima facie istnieje szansa jego istnienia. Wymóg uprawdopodobnienia roszczenia wiąże się z koniecznością uprawdopodobnienia faktów, z których jest ono wywodzone, co nie przesądza udowodnienia mogącego być podstawą pozytywnego rozstrzygnięcia co do meritum sprawy. Obie przesłanki do udzielenia zabezpieczenia, tj. uprawdopodobnienie roszczenia oraz interesu prawnego muszą zostać spełnione kumulatywnie.

W ocenie Sądu, w realiach przedmiotowej sprawy skarżący nie uprawdopodobnili zasadności podważenia prawomocnego nakazu zapłaty w trybie postępowania ze skargi o wznowienie postępowania. Wskazując podstawy dla wniesienia skargi o wznowienie postępowania w sprawie (...)pozwani powołali się na nowe fakty i środki dowodowe (art. 403 § 2 k.p.c.), wydanie orzeczenia przez TSUE (art. 401 ^{( 1)} k.p.c.) oraz podstawę z art. 401 pkt 2 k.p.c., której także uzasadnieniem jest wydanie przez TSU wyroku (...).

Zgodnie z art. 403 § 2 k.p.c. można żądać wznowienia postępowania w szczególności w razie późniejszego wykrycia prawomocnego wyroku, dotyczącego tego samego stosunku prawnego, albo wykrycia takich faktów lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu.

Podkreślić należy, iż możliwość wznowienia postępowania na podstawie przytoczonego powyżej przepisu prawnego jest uzależniona od łącznego zaistnienia trzech przesłanek, po pierwsze – wykrycia po uprawomocnieniu się wyroku nowych faktów, które istniały w toku postępowania, ale nie zostały w nim powołane, po drugie – możliwości ich wpływu na wynik sprawy oraz po trzecie – niemożności skorzystania z nich przez stronę w poprzednim postępowaniu. Wykrycie nowych faktów i środków dowodowych jako podstawa wznowienia stanowi wyjątek od zasady prekluzji materiału dowodowego i faktycznego jako skutku uprawomocnienia się wyroku.

W ocenie Sądu fakty, na które powołują się pozwani i określają je jako nowe, w tym zawarcie umowy kredytu indeksowanego do CHF oraz uruchomienie kredytu przez bank w walucie polskiej, była im znana już w trakcie postępowania w sprawie(...) i mogli oni podnieść je w sprzeciwie od nakazu zapłaty. Pozwani nie odwołali się od wydanego nakazu zapłaty, mimo iż korespondencję sądową zawierającą nakaz zapłaty z dnia 17 lutego 2016 r. odebrali w dniu 1 marca 2016 r. Sąd Apelacyjny w K.postanowieniem z dnia 25 kwietnia 2019 r. (sygn. akt (...)) odrzucił zażalenie skarżących na postanowienie Sądu Okręgowego w K.wydane w sprawie(...) dotyczące oddalenia wniosku pozwanych o przewrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu. Żaden nowy fakt lub środek dowodowy nie ujawnił się od tego momentu. Fakt, iż powodowie inaczej ocenią obecnie zawartą z bankiem umowę nie jest nowym faktem, trudno za taki fakt uznać także uruchomienie kredytu w PLN a nie w CHF, skoro wypłata nastąpiła w 2007 r. Podobnie sposób księgowania kredytu oraz sposób jego spłaty. Te wszystkie okoliczności były już znane skarżącym przy zawarciu umowy oraz otrzymaniu nakazu zapłaty. Pozwani mieli możliwość zapoznania się z poglądami doktryny, które ewentualnie mogliby wykorzystać w dalszym postępowaniu już w chwili otrzymania nakazu zapłaty. Problem kredytów frakowych rozważany jest od kilku lat w mediach, a należy wskazać, iż o abuzywnym charakterze klauzul indeksacyjnych, o których mowa w skardze, przesądza fakt nieuzgodnienia danych postanowień ze skarżącymi i fakt czy z tego powodu czują się pokrzywdzeni. Zatem podniesienie takich okoliczności zależało tylko od skarżących.

Pozwani nie byli pozbawieni możności działania w postępowaniu z powództwa banku, co skutkuje brakiem spełnienia przesłanki wznowienia przewidzianej w art. 401 pkt 2 k.p.c., trudno taka przesłankę uzasadniać wydaniem przez TSUE wyroku, a brak w sprzeciwie jakoś merytorycznego odniesienia się do tego zarzutu oprócz opisywania wyroku TSUE. Wobec powyższego, w ocenie Sądu z okoliczności, o których strona wiedziała w trakcie zawierania i realizacji umowy kredytu, mogła skorzystać już w poprzednim postępowaniu, natomiast powody dla których pozwani nie dochowali terminu do złożenia sprzeciwu są irrelewantne w niniejszym postępowaniu.

Odnosząc się do wskazywanej przez pozwanych podstawy wznowienia, dotyczącej wydania orzeczenia TSUE, wskazać należy, iż przepisy kodeksu postępowania cywilnego nie przewidują możliwości wznowienia postępowania w przypadku wydania wyroku przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Stosownie bowiem do art. 401 ^{( 1)} k.p.c. można żądać wznowienia postępowania w wypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie. W świetle powyższego, wobec braku wyraźnego wskazania w treści przepisu art. 401 ^{( 1)} k.p.c. dopuszczalności wznowienia postępowania na skutek orzeczenia TSUE, nie zachodzi przesłanka wznowienia, która uprawdopodabniałaby istnienie roszczenia pozwanych. Należy wskazać, iż wydany wyrok nie dotyczył praw i obowiązków stron objętych postępowaniem w sprawie(...). W powołanym wyroku TSUE z dnia 6 października 2019 r wskazano, iż to każdorazowo sąd krajowy bada czy zachodzą okoliczności czy postanawiania łączących strony umów kredytu można uznać za abuzywne i jakie są tego skutki. Skoro skarżący nie wnieśli w terminie sprzeciwu to tym samym uniemożliwili sądowi dokonywanie takiej oceny. Fakt, iż obecnie zmieli zdanie nie jest podstawą do wznowienia już zakończonego postepowania.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd orzekł jak w pkt. II i III postanowienia.

Pozwani zażaleniem zaskarżyli niniejsze postanowienie w części, tj. w zakresie punktu II i III, podnosząc:

1 zarzut nierozpoznania istoty sprawy, związany z rażącym naruszeniem zasady równoważności prawa UE, w tym:

a) rażącym naruszeniem przepisów prawa międzynarodowego i Konstytucji , w tym art. 4 ust. 3 akapit drugi w zw. Z art. 19 ust. 1 akapit drugi Traktatu o Unii Europejskiej, zasady równoważności i skuteczności prawa UE, deklaracji nr 17 odnoszącej się do pierwszeństwa z Traktatu z Lizbony Z 13.12.2007 r., art. 47 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej oraz art. 9, 90 i 91 Konstytucji poprzez ich niezastosowanie

b) rażącym naruszeniem przepisów prawa międzynarodowego tj. art. 4 ust. 3 akapit drugi w zw. z art. 19 ust. 1 akapit drugi Traktatu o Unii Europejskiej poprzez niezastosowanie interpretacji prawa wspólnotowego dokonanej przez TSUE dotyczącej zasady równoważności i skuteczności prawa UE m.in. W wyrokach Z 19 czerwca 1990 r. C- 213/89, The Queen przeciwko Secretary of State for Transport, ex parte: F actortame Ltd, z 17 września 2002 r. C-253/00 Muñoz, Z 14 marca 2013 r. C-415/11 Mohamed Aziz, Z 9 marca 1978 r. 106/77, z dnia 27 marca 1980 r., 61/79; z dnia 4 czerwca 2009 r. C-8/08, 10 kwietnia 1984 r., C-14/83, Z 21 lutego 2013 r. C-472/ll Banif Plus Bank Zrt, Z 10 lipca 2019 r. C-213/13, C-6/90 i C-9/90, Francovich i Bonifaci, Z 18 lutego 2016 r. C 49/14, Z dnia 14 czerwca 2012 r. C-618/10, z 12.02.2015 r. Surgicare C-662/13, , Z 30 września 2003 r. C-224/01 Köbler, Z 29 lipca 2019 r. W sprawie C-620/ 17

c) i w konsekwencji niewłaściwą interpretacją i błędnym zastosowaniem prawa krajowego - tj. art. 401 pkt. 2 W zw. Z art. 401 ¹ k.p.c. oraz w zw. z art. 177 § 1 pkt. 3

k.p.c. w świetle w/w prawa międzynarodowego

2. zarzut nierozpoznania istoty sprawy, związany z rażącym naruszeniem zasady

skuteczności prawa UE, w tym:

a) art. 6 ust. 1 i 7 ust. 1 dyrektywy UE 93/13 w powiązaniu z art. 4 ust. 3 akapit drugi w zw. z art. 19 ust. 1 akapit drugi Traktatu o Unii Europejskiej, zasadą skuteczności prawa UE poprzez ich niezastosowanie

w związku z

b) art. 385 ¹ i n. k.c. i art. 401 pkt. 2 w zw. z art. 401 ¹ i art. 232 k.p.c. poprzez ich niezastosowanie i niewłaściwą interpretację

3. Zarzut nierozpoznania istoty sprawy w zakresie podstawy wznowienia z art. 403 § 2 k.p.c.

nowe fakty i środki dowodowe) wynikający z niezrozumienia podstaw faktycznych tej

podstawy i błędu sądu w ustaleniach faktycznych oraz arbitralnej ocenie dowodów, co narusza art. 233 § 1 k.p.c.

4., Zarzut naruszenia prawa procesowego tj. art. 401 § 1 k.p.c. w zw. z art. 401 ¹ k.p.c. i art. 403 ² k.p.c. w zakresie w jakim sąd odmówił uznania podstaw wznowienia z uwagi na zarzuty podniesione w pkt. 1-3.

5. Zarzut naruszenia art. 730 ¹ § 1 i 2 k.p.c. w zakresie w jakim sąd bezzasadnie odmówił uznania interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia i uprawdopodobnienia roszczenia przez pozwanych z uzasadnieniem jak dla zarzutów w pkt. l-3.

W oparciu powyższe zarzuty wnieśli o:

l. zmianę postanowienia w pkt II i wstrzymanie wykonania prawomocnego orzeczenia do czasu rozstrzygnięcia skargi o wznowienie postępowania

2. uchylenie postanowienia w pkt III i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Ponadto w zażaleniu zawarli nowe wnioski dowodowe z:

l. pisma Rzecznika Finansowego z 6 lutego 2020 r.

2. pisma banku (...) S.A. z 4 lutego 2020 r.

3. pisma banku (...) S.A. z 21 lutego 2020 r.

na okoliczność braku wiedzy pozwanych o walucie przelewu refinansującego międzybankowego w dacie otrzymania nakazu zapłaty.

Nadto wnieśli, na podstawie art. 233 § 2 k.p.c. o rozważenie, aby sąd zobowiązał powodowy bank do:

1. wyjaśnienia, w jakiej walucie wykonał przelew refinansujący kredyt do (...)Bank i jednoznacznego wskazania w jakiej walucie był uruchomiony kredyt,

2. przedłożenia wniosku kredytowego,

3. przedłożenia wniosku o wypłatę transz,

4. przedłożenia dokumentów, z których wynika, że pozwani zostali poinformowani, że refinansowanie kredytu indeksowanego w CHF kredytem denominowanym w CHF wywoła koszty podwójnego spreadu walutowego w obu bankach powodującego wirtualne zawyżenie zobowiązania W walucie przeliczeniowej CHF, a jeżeli byli o tym informowani to o wskazania konkretnych wyliczeń tego kosztu, jakie były zaprezentowane pozwanym przed zawarciem umowy.

Na podstawie art. 14 pkt 4 ustawy z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (Dz. U. z 2020 r. poz. 627) w związku z alt. 7 oraz art. 60 § 1 k.p.c. Rzecznik Praw Obywatelskich zgłosił udział - na prawach przysługujących prokuratorowi – w postępowaniu o sygn. akt I Nc 35/20 (I ACz 289/20), zarzucając, że:

zaskarżone postanowienie w zakresie punktu II i III, oddalające wniosek pozwanych o udzielenie zabezpieczenia i odrzucające skargę o Wznowienie postępowania jako nieopartą na ustawowej podstawie zostało wydane z naruszeniem:

1. art. 4 ust. 3 akapit drugi (zasady lojalności) W zw. z art. 19 ust. l akapit drugi (zasady skutecznej ochrony sądowej) Traktatu o Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE C 202 z 2016 r.), a także zasady równoważności prawa Unii Europejskiej oraz art. 47 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej (Dz.U.UE.C z 2007 r., Nr 303, s. 1 - dalej jako ,,Karta Praw Podstawowych”) , jak też art. 9, 90 i 91 Konstytucji RP poprzez ich niezastosowanie W kontekście podstaw wznowieniowych określonych w art. 401 ¹ k.p.c. i art. 401 pkt 2 k.p.c.,

2. art. 410 § 1 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, przejawiające się w odrzuceniu skargi o wznowienie postępowania z uwagi na rzekome nieoparcie jej na ustawowej podstawie, podczas gdy w sprawie w sposób jednoznaczny wskazano podstawę w wznowieniową, określoną w przepisach art. 401 ¹ k.p.c. na zasadzie równoważności, lojalności i skuteczności prawa Unii Europejskiej i art. 401 pkt 2 k.p.c.,

3. art. 412 § 1 i § 2 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i odmowę merytorycznego rozpoznania skargi o wznowienie postępowania w sprawie (...).

Podnosząc powyższe zarzuty wniesiono o:

l. zmianę skarżonego postanowienia w zakresie pkt II i wstrzymanie wykonania prawomocnego orzeczenia do czasu rozstrzygnięcia skargi o wznowienie postępowania;

2. uchylenie skarżonego postanowienia w zakresie pkt III i przekazanie sprawy Sądowi l instancji do merytorycznego rozpoznania.

Pozwany wniósł o:

1. oddalenie zażalenia pozwanych w całości;

2. dołączenie do akt niniejszej sprawy akt postępowań sądowych pod sgyn. akt(...) i sygn. akt(...) oraz przeprowadzenie dowodu z dokumentów zalegających w aktach spraw, na okoliczność zawarcia i treści Umowy kredytu udzielenia kredytobiorcom

3. co do wniosku pozwanych o zobowiązanie Banku do przedłożenia dokumentów, to powód w pierwszej kolejności podnosi, że Bank nie odmówił lub nie czynił jakichkolwiek przeszkód w oferowaniu materiału dowodowego, bo Sąd l instancji nie zobowiązywał Banku do przedłożenia jakichkolwiek dowodów, więc powoływanie się przez kredytobiorców na art. 233 §2 k.p.c. jest oczywiście błędne i jest przejawem budowania określonej narracji procesowej. Po drugie, pozwani są w posiadaniu lub mogą pozyskać od (...) Bank S.A. egzemplarz umowy kredytu;

4. wnoszę o zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym, według norm przepisanych, wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas po upływie tygodnia od dnia ogłoszenia orzeczenia do dnia zapłaty.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

W ocenie Sądu Apelacyjnego brak jest podstaw do uwzględnienia zażalenia, w sumie z przyczyn wskazanych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, z tym, że odrębnego omówienia wymaga ocena znaczenia dla niniejszego postępowania - dla oceny podstaw wznowienia - powołanego wyroku TSUE z dnia 3 października 2019 r. w sprawie Dziubak v/s Reiffeisen Bank C- 260/18.

W tym kontekście Sąd Apelacyjny w pełni podziela stanowisko Sądu I instancji, że istotnym jest, iż wydany wyrok nie dotyczył praw i obowiązków stron objętych postępowaniem w sprawie (...). W powołanym wyroku TSUE z dnia 3 października 2019 r wskazano bowiem, iż to każdorazowo sąd krajowy bada czy zachodzą okoliczności czy postanawiania łączących strony umów kredytu można uznać za abuzywne i jakie są tego skutki. Skoro skarżący nie wnieśli w terminie sprzeciwu to tym samym uniemożliwili sądowi dokonywanie takiej oceny. Fakt, iż obecnie zmieli zdanie nie jest podstawą do wznowienia już zakończonego postępowania.

Taka ocena jest wystarczająca dla stwierdzenia, że w przedmiotowej sprawie nie tylko nie zachodzą podstawy do wznowienia na podstawie art. art. 401 pkt 2 k.p.c., ale brak jest także podstaw do wznowienia postępowania na podstawie określonej w art. 401 ¹ k.p.c., bez względu na to, jaki pogląd prawny przyjmie się w tym kontekście w zakresie skuteczności wyroku TSUE na gruncie przepisów w/w k.p.c.

Mając na uwadze taką ocenę, należy dojść do przekonania, że bezprzedmiotowym jest przesądzenie:

trafności poglądu prawnego wyrażonego przez Sądu I instancji, że przepisy kodeksu postępowania cywilnego nie przewidują możliwości wznowienia postępowania w przypadku wydania wyroku przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, stosownie bowiem do art. 401 ¹ k.p.c. można żądać wznowienia postępowania w wypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie,

czy też, iż należy przyjąć pogląd odmienny, oparty na szeroko rozbudowanej argumentacji podniesionej w wystąpieniu Rzecznika Praw Obywatelskich.

Tym samym wobec braku podstaw do uwzględnienia zażalenia na wskazanych powyżej podstawach, bezprzedmiotowa jest ocena podniesionych zarzutów w zakresie naruszenia zasad równoważności, skuteczności i lojalności prawa Unii Europejskiej.

Przesądzenie tej kwestii ponadto czyni bezzasadność pozostałych zarzutów i wniosków dowodowych wniesionych w zażaleniu i w odpowiedzi na zażalenie z przyczyn wskazanych w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia.

Dodatkowo niejako na marginesie, należy odnieść się do podniesionego przez Rzecznika Praw Obywatelskich zarzutu pozbawienia strony możliwości działania w sprawie - art. 401 pkt 2 k.p.c. i postulowanego osiągnięcie na poziomie krajowym standardu ochrony konsumenta, wymaganego Dyrektywą (...)co zdaniem Rzecznika oznacza, że sąd krajowy zobowiązany jest do spełnienia określonych obowiązków jakie nakłada na niego ta dyrektywa. Chodzi tu w szczególności o dokonanie z urzędu kontroli abuzywności postanowień umownych, skoro sąd posiadał dokumenty potrzebne do takiej oceny.

W tym zakresie znowu należy odwołać się do poglądu prawnego wyrażonego przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 29 października 2019 r. sygn.. akt IV CSK 309/19 (opartego zresztą na analizie orzeczenia w/w wyroku TSUE z dnia 3 października 2019 r. w sprawie Dziubak v/s Reiffeisen Bank C- 260/18), że „W razie sporu o ważność umowy kredytu bankowego denominowanego do obcej waluty, w której treści znajduje się niedozwolona klauzula konsumencka dotycząca sposobu tej denominacji, rozważyć należy dwie możliwości rozstrzygnięcia. Pierwsza, to ustalenie, czy po wyeliminowaniu klauzuli niedozwolonej, zgodnie z przepisami krajowymi, umowa kredytu bankowego może obowiązywać w pozostałym zakresie jako ta właśnie umowa, mająca strony, przedmiot oraz prawa i obowiązki stron. Druga możliwość rozstrzygnięcia, to uznanie umowy za nieważną lub w zależności od spełnionych przesłanek - unieważnienie zawartej umowy, która bez klauzuli niedozwolonej nie może dalej funkcjonować w obrocie prawnym, zwłaszcza ze względu na brak (odpadnięcie) któregoś z koniecznych składników (essentialia negotii) umowy nazwanej kredytu bankowego. Po ustaleniu okoliczności rozpoznawanej konkretnie sprawy konsument winien oświadczyć, które rozwiązanie wybiera jako dla niego korzystniejsze.”

Tak więc mając na względzie przytoczony powyżej pogląd prawny, należy podkreślić, że inicjatywa winna wychodzić od strony – konsumenta, który sam może dokonać wyboru stanowiska procesowego do ewentualnej modyfikacji umowy, której w toku niniejszej sprawy pozwani nie podjęli. Po drugie zaś, zasadność stanowiska stron zależeć będzie zawsze od okoliczności konkretnej spraw. Okoliczność ta tym bardziej uzasadnia pogląd Sądu I instancji, że w/w wyroku TSUE nie dotyczył praw i obowiązków stron objętych niniejszym postępowaniem.

Dlatego też Sąd Apelacyjny, uznając brak podstaw do uwzględnienia zażalenia, orzekł jak w pkt 1 sentencji na mocy art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego pomiędzy stronami orzeczono jak w pkt 2 sentencji na mocy art. 102 k.p.c. Za takim rozstrzygnięciem w ocenie Sądu Apelacyjnego przemawiają realia niniejszej sprawy i prawo wnoszących skargę do subiektywnego przekonania o zasadności wniesionego przez nich środka zaskarżenia, co potwierdził również swoim autorytetem Rzecznika praw Obywatelskich, zgłaszając swój udział w niniejszym postępowaniu, popierając stanowisko skarżących.

SSA Teresa Rak SSA Jerzy Bess SSA Robert Jurga