Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 stycznia 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 25 stycznia 2019 r. w Katowicach

sprawy z odwołania (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,

spółki komandytowej w S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w Katowicach z dnia 24 maja 2018 r. sygn. akt XI U 603/18

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki komandytowej w S. kwotę 240 zł (dwieście czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

/-/ SSA M.Procek /-/ SSA J.Pietrzak /-/ SSA T.Szweda

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 1555/18

UZASADNIENIE

(...) spółka z o.o. spółka komandytowa w S. wniosła odwołanie
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 19 stycznia 2018r.
w zakresie, w jakim organ rentowy uznał za nieprawidłowe stanowisko zawarte w jej wniosku o interpretację złożonym w dniu 28 grudnia 2017r. w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Spółka domagała się zmiany decyzji i potwierdzenia stanowiska prezentowanego przez nią we wniosku poprzez uznanie, iż brak obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym przez cudzoziemców:

- z Ukrainy, których pobyt w Polsce nie ma charakteru stałego, z którymi zawarła umowy zlecenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

- z Republiki Armenii, Republiki Białorusi, Republiki Gruzji, Republiki Mołdawii, Federacji Rosyjskiej, Ukrainy i Federalnej Demokratycznej Republiki Nepalu, z którymi spółka zamierza zawrzeć umowy zlecenia i umowy o pracę i których pobyt w Polsce nie ma charakteru stałego.

Odwołująca domagała się też zasądzenia od organu rentowego na jej rzecz kosztów zastępstwa procesowego.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenia od odwołującej na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego. Zarzucił, iż wbrew jej twierdzeniom do obywateli państw spoza obszaru Unii Europejskiej, których zatrudnia i ma zamiar zatrudnić nie ma zastosowania art. 5 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, gdyż nie są oni zatrudnieni w obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, misjach, misjach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych. Zastosowanie tej regulacji byłoby ponadto niezgodne z zawartymi przez Polskę umowami międzynarodowymi, rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1231/2010 z dnia 24 listopada 2010r. oraz zasadą podlegania ubezpieczeniom społecznym w miejscu wykonywania pracy.

Wyrokiem z dnia 24.05.2018r. Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach zmienił zaskarżoną decyzję i uznał za prawidłowe stanowisko odwołującego przedstawione we wniosku o interpretację złożonym dnia 28 grudnia 2017r. oraz zasądził
od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. na rzecz odwołującego kwotę
180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd ustalił:

W dniu 28 grudnia 2017r. odwołująca wystąpiła do organu rentowego o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym. Wskazała,
iż zawarła umowy zlecenia z obywatelami Ukrainy, których pobyt w Polsce nie przekracza
6 miesięcy oraz że ma zamiar zatrudnić zleceniobiorców i pracowników spoza Unii Europejskiej:

- obywateli Republiki Armenii, Republiki Białorusi, Republiki Gruzji, Republiki Mołdawii, Federacji Rosyjskiej lub Ukrainy, których pobyt w Polsce nie przekracza 6 miesięcy -
na podstawie oświadczenia o zamiarze powierzenia im na warunkach określonych w § 1
pkt 20 rozporządzenia Ministra i Polityki Społecznej z 21 kwietnia 2015r. w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium RP jest dopuszczalne bez konieczności uzyskiwania zezwolenia na pracę;

- obywateli Republiki Armenii, Republiki Białorusi, Republiki Gruzji, Republiki Mołdawii, Federacji Rosyjskiej lub Ukrainy, którzy uzyskali zezwolenie typu A na pobyt czasowy
i pracę cudzoziemca na terytorium RP do 1 roku na podstawie art. 10 ust. 2 pkt 3 i art. 88
pkt 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z 20 kwietnia 2004r.
i art. 104 k.p.a.;

- obywateli Republiki Armenii, Republiki Białorusi, Republiki Gruzji, Republiki Mołdawii, Federacji Rosyjskiej lub Ukrainy, którzy uzyskali zezwolenie na pobyt czasowy i pracę do lat trzech – na podstawie art. 114 ust. 1 w związku z art. 114 ust. 3 pkt 3, art. 98 ust. 1 i 2,
art. 104, art. 118 ust. 1, art. 240 pkt 1 i art. 242 ustawy z dnia 12 grudnia 2013r.
o cudzoziemcach;

- obywateli Federalnej Demokratycznej Republiki Nepalu, którzy uzyskali zezwolenie typu A na pobyt czasowy i pracę na terytorium RP do 1 roku na podstawie art. 10 ust. 2 pkt 3 i art. 88 pkt 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z 20 kwietnia 2004r.
i art. 104 k.p.a.;

- obywateli Federalnej Demokratycznej Republiki Nepalu, którzy uzyskali zezwolenie
na pobyt czasowy i pracę do trzech lat na podstawie art. 114 ust. 1 w związku z art. 114 ust. 3 pkt 3, art. 98 ust. 1 i 2, art. 104, art. 118 ust. 1, art. 240 pkt 1 i art. 242 ustawy z dnia
12 grudnia 2013r. o cudzoziemcach.

Odwołująca wniosła o wydanie interpretacji czy obecnie zatrudniani oraz zatrudnieni w przyszłości przez nią obywatele Republiki Armenii, Republiki Białorusi, Republiki Gruzji, Republiki Mołdawii, Federacji Rosyjskiej, Ukrainy i Federalnej Demokratycznej Republiki Nepalu w wyżej opisany sposób, z którymi spółka ma zawarte umowy zlecenia oraz będzie zawierała umowy zlecenia i umowy o pracę, których pobyt w Polsce ma charakter czasowy,
tj. nie ma charakteru stałego podlegają obowiązkowi ubezpieczenia społecznego w Polsce.

Wnioskodawczyni stanęła na stanowisku, iż obecnie zatrudniani oraz zatrudnieni
w przyszłości przez nią obywatele Republiki Armenii, Republiki Białorusi, Republiki Gruzji, Republiki Mołdawii, Federacji Rosyjskiej, Ukrainy i Federalnej Demokratycznej Republiki Nepalu w wyżej opisany sposób, z którymi spółka ma zawarte umowy zlecenia oraz będzie zawierała umowy zlecenia i umowy o pracę, których pobyt w Polsce ma charakter tymczasowy tj. nie ma charakteru stałego, którzy nie posiadają kart stałego pobytu –
na podstawie art. 5 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie podlegają ubezpieczeniom społecznym określonym w tej ustawie.

Zaskarżoną decyzją organ rentowy uznał za nieprawidłowe przedstawione we wniosku
z 28 grudnia 2017r. stanowisko wnioskodawcy w części dotyczącej niepodlegania ubezpieczeniom społecznym przez obywateli:

- Ukrainy wykonujących pracę na podstawie umów zlecenia na rzecz polskiego przedsiębiorcy na obszarze RP, których pobyt w Polsce nie przekracza 6 miesięcy;

- Ukrainy, Republiki Armenii, Republiki Białorusi, Republiki Gruzji, Republiki Mołdawii, Federacji Rosyjskiej, Ukrainy i Federalnej Demokratycznej Republiki Nepalu, których pobyt w Polsce nie będzie miał charakteru stałego zatrudnionych przez polskiego przedsiębiorcę
na obszarze RP na podstawie umów o pracę i umowy zlecenia.

Organ rentowy wskazał, iż w przedstawionym przez wnioskodawcę stanie faktycznym przepis art. 5 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie ma zastosowania, gdyż osoby wymienione we wniosku nie są i nie będą zatrudnione w obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, misjach, misjach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych, a wymienione w przepisie warunki winny być spełnione łącznie.

Sąd uznał za prawidłowe stanowisko prezentowane przez odwołującą podnosząc
w motywach tego rozstrzygnięcia co następuje:

Stosownie do art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2017r. poz. 1778) nie podlegają ubezpieczeniom społecznym określonym w ustawie obywatele państw obcych, których pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego i którzy są zatrudnieni w obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, misjach, misjach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej.

Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 września 2011r. (I UK 60/11; LEX 1102994) zakresem podmiotowym art. 5 ust. 2 ustawy systemowej są objęci zarówno obywatele państw obcych zatrudnieni w placówkach wymienionych w tym przepisie (niezależnie od charakteru ich pobytu na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej), jak również obywatele państw obcych niezatrudnieni w takich placówkach, o ile tylko ich pobyt
na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej nie miał charakteru stałego.

W motywach tego rozstrzygnięcia Sąd Najwyższy wskazał, iż użycie w art. 5 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych spójnika „i” wskazuje na koniunkcję dwóch odrębnych zdań określających niezależne od siebie dwie kategorie określonych w nim osób. Powinien być on zatem odczytywany w ten sposób, że nie podlegają ubezpieczeniom społecznym określonym w ustawie po pierwsze - obywatele państw obcych, których pobyt
na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego tzn. tacy, o jakich mowa we wniosku o interpretację i po drugie - obywatele państw obcych, którzy są zatrudnieni
w placówkach wymienionych w drugim członie tego przepisu. Stanowisko zaprezentowane
w powołanym wyżej wyroku zostało utrwalone w linii orzeczniczej sądów powszechnych - tak orzekł Sąd Najwyższy także w wyrokach z 28 maja 2008r. (I UK 303/07), z 6 stycznia 2009r. (II UK 116/08), z 16 czerwca 2011r. (III UK 215/10), z 12 lipca 2017r.
(II UK 295/16). W tym miejscu należy podkreślić, iż wynikająca z ostatnio powołanego orzeczenia Sądu Najwyższego wykładnia powołanej regulacji nie uległa zmianie, więc wnioski przeciwne wysuwane z fragmentów motywów tego rozstrzygnięcia przez organ rentowy są nieuprawnione. Identyczne do prezentowanego przez Sąd Najwyższy jest też stanowisko doktryny (tak m. in. M. Bartoszewska w Komentarzu do ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Na uwzględnienie nie zasługują żadne argumenty powoływane przez organ rentowy na uzasadnienie błędnej decyzji. Nie mają one umocowania ani w cytowanych przez niego regulacjach unijnych ani też umowach międzynarodowych.

Stosownie do art. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE)
nr 1231/2010 z 24 listopada 2010r. rozszerzającego rozporządzenie (WE) nr 883/2004
z 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego
(Dz. Urz. UE Nr L.04.166/1) i rozporządzenie (WE) nr 987/2009 z 16 września 2009r. dotyczące wykonania rozporządzenia (WE) Nr 883/2004 na obywateli państw trzecich, którzy nie są jeszcze objęci tymi rozporządzeniami jedynie ze względu na swoje obywatelstwo
(Dz. U. UE. L. 2010. 344. 1) przepisy rozporządzenia (WE) nr 883/2004 i nr 987/2009 mają zastosowanie do obywateli państw trzecich, którzy nie są jeszcze objęci tymi rozporządzeniami jedynie ze względu na swoje obywatelstwo, jak również do członków ich rodzin i osób pozostałych przy życiu po ich śmierci pod warunkiem, że zamieszkują oni legalnie na terytorium państwa członkowskiego i znajdują się w sytuacji, która pod każdym względem dotyczy więcej niż jednego państwa członkowskiego. Warunek ten bezsprzecznie nie został spełniony w odniesieniu do cudzoziemców, o jakich mowa we wniosku.
Nie znajdują się oni bowiem w sytuacji dotyczącej więcej niż jednego państwa członkowskiego. Są obywatelami państw nie należących do Unii Europejskiej, a pracę świadczą lub będą świadczyć w przyszłości wyłącznie na terytorium RP, gdzie ma siedzibę odwołująca jako ich obecny lub przyszły zleceniodawca lub pracodawca. Brak więc w ich sytuacji jakiegokolwiek elementu dotyczącego jakiegokolwiek innego państwa członkowskiego niż Polska. Wyklucza to definitywnie możliwość stosowania do nich przepisów powołanego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1231/2010 z 24 listopada 2010r., które niesłusznie stanowiło podstawę wydania zaskarżonej decyzji.
W tej sytuacji dalsza analiza postanowień regulacji unijnych opartych na błędnym przekonaniu organu rentowego o ich zastosowaniu jest bezprzedmiotowa.

Równie bezzasadnie w odniesieniu do wszystkich cudzoziemców, o jakich mowa
we wniosku organ rentowy powołuje się na postanowienia umów międzynarodowych zawartych pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą i Mołdawią. Przede wszystkim
z istoty rzeczy umowy te nie mogą odnosić się do ujętych we wniosku obywateli Republiki Armenii, Republiki Białorusi, Republiki Gruzji, Federacji Rosyjskiej, i Federalnej Demokratycznej Republiki Nepalu. Ponadto żadna z tych umów nie zawiera regulacji dających podstawę wnioskom wysuwanym w oparciu o nie przez organ rentowy.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą
o zabezpieczeniu społecznym z 18 maja 2012r. (Dz. U. z 2013r., poz. 1373), która
po ratyfikacji weszła w życie 1 stycznia 2014r. umowę tę stosuje się w odniesieniu
do Rzeczypospolitej Polskiej do ustawodawstwa dotyczącego obowiązkowego ubezpieczenia. Po myśli art. 6 Umowy osoba, do której stosuje się Umowa podlega ustawodawstwu tej Umawiającej się Strony, na której terytorium wykonuje pracę.

Analogiczną regulację zawiera przepis art. 7 ust. 1 Umowy między Rzecząpospolitą Polską
a Republiką Mołdawii o ubezpieczeniu społecznym z 9 września 2013r. (Dz. U. z 2014r.,
poz. 1460), która po ratyfikacji weszła w życie 1 grudnia 2014r. Stanowi on, że osoba zatrudniona na terytorium jednej z Umawiających się Stron podlega, w odniesieniu do tego zatrudnienia, ustawodawstwu tej Umawiającej się Strony, nawet jeżeli zamieszkuje
na terytorium drugiej Umawiającej się Strony lub jeżeli główna siedziba lub zarejestrowana siedziba jej pracodawcy mieści się na terytorium tej drugiej Umawiającej się Strony, jeżeli umowa nie stanowi inaczej.

Jak z powyższego wynika obydwie Umowy, odnoszące się zresztą wyłącznie
do obywateli Ukrainy i Republiki Mołdawii, a nie do wszystkich cudzoziemców ujętych
we wniosku, przewidują podleganie przez nich ustawodawstwu tej Strony Umowy, na której terytorium wykonują pracę. Skoro zatem osoby ujęte we wniosku wykonują lub będą wykonywały pracę wyłącznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przeto tylko polskie ustawodawstwo należy do nich stosować. Ma do nich zatem wprost zastosowanie powołany na wstępie przepis art. 5 ust. 2 ustawy systemowej. Oznacza to, iż przy przyjęciu założeń zawartych we wniosku nie podlegają oni ubezpieczeniom społecznym.

Na koniec należy zauważyć, iż negowanie przez organ rentowy charakteru pobytu
w Polsce osób, o jakich mowa we wniosku, który w jego ocenie jest stały jest bezprzedmiotowe. Istota interpretacji polega bowiem na tym, iż stan faktyczny przyjęty
we wniosku na tym etapie nie może być podważany, a ten wskazuje na pobyt tymczasowy. Faktyczny charakter pobytu konkretnych ubezpieczonych będzie mógł być analizowany przez organ rentowy dopiero po ich zatrudnieniu i powstaniu potencjalnego obowiązku podlegania przez nich ubezpieczeniom społecznym.

Apelację od tego wyroku wywiódł organ rentowy zarzucając:

- naruszenie art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, przez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że w odniesieniu
do wnioskodawcy spełniona została dyspozycja wymienionego przepisu,

- naruszenie art. 6 ust. 1 w zw. z art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1 oraz art. 13 ust. 1, art. 6 ust. 1
pkt 4 oraz art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez ich niezastosowanie i błędne przyjęcie, że cudzoziemcy podejmujący działalność lub świadczący pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a więc posiadający tytuł do objęcia ich ubezpieczeniami społecznymi i ubezpieczeniem zdrowotnym, nie podlegają tym ubezpieczeniom,

- niezastosowanie przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE)
nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz., UE L 166 z 30.04.2004r. z późn. zm.).

Wskazując na przytoczone zarzuty skarżący domagał się zmiany zaskarżonego wyroku i oddalenia odwołania oraz zasadzenia kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację spółka (...) wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie apelacyjne.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Stosownie do obowiązującego w dacie wydania zaskarżonej decyzji art. 10 ust. 1 i 2 ustawy
o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jednolity: Dz. U. z 2017r., poz. 2168) przedsiębiorca mógł złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Wniosek o wydanie interpretacji mógł dotyczyć zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych. Z mocy art. 10 ust. 3 tej ustawy przedsiębiorca
we wniosku o wydanie interpretacji był obowiązany przedstawić stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe oraz własne stanowisko w sprawie.

Powołana na wstępie ustawa została uchylona z dniem 30 kwietnia 2018r. i zastąpiona ustawą z dnia 6 marca 2018r. Prawo przedsiębiorców (Dz.U. z 2018r., poz. 646), która zawiera w art. 34 ust. 1, 2, 3 i 5 taką samą regulację.

Udzielenie interpretacji następuje w drodze decyzji, od której przysługuje odwołanie. Interpretacja zawiera wskazanie prawidłowego stanowiska w sprawie wraz z uzasadnieniem prawnym oraz pouczeniem o prawie wniesienia środka zaskarżenia.

Zadaniem Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie była zatem ocena prawidłowości takiej decyzji interpretacyjnej, co tenże Sąd uczynił w zaskarżonym wyroku.

Sąd Apelacyjny w pełni podziela stanowisko Sądu I instancji co do wadliwości decyzji interpretacyjnej organu rentowego zaprezentowane w motywach tego wyroku.

Po pierwsze, wbrew twierdzeniom skarżącego, Sąd I instancji dokonał prawidłowej wykładni art. 5 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych uznając, że powołany przepis odnosi się nie tylko cudzoziemców zatrudnionych w placówkach wymienionych
w drugim członie tego przepisu ale także do cudzoziemców niezatrudnionych w takich placówkach, których pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego.

Taka wykładnia tego przepisu wynika z utrwalonej linii orzeczniczej Sądu Najwyższego
i sądów powszechnych i jest akceptowana w doktrynie. W pełni akceptuje ją także Sąd Apelacyjny w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę.

Z uwagi na to, że Sąd I instancji powołał stosowne orzeczenia i zawartą w nich argumentację ponowne jej przytaczanie w tym miejscu jest zbędne.

Po drugie zaskarżony wyrok nie narusza pozostałych wskazanych w apelacji przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych regulujących zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym.

Wszakże w tym postępowaniu nie podlega ocenie rzeczywisty charakter pobytu obywateli państw obcych na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, skoro istota interpretacji polega na tym, iż stan faktyczny przyjęty we wniosku na tym etapie nie może być podważany, a we wniosku wskazano, że chodzi wyłącznie o pobyt o charakterze tymczasowym.

Okoliczność, że w analizowanym wniosku wskazano wynikające z przepisów regulujących pobyt cudzoziemców na terenie RP limity czasowe tego pobytu nie oznacza,
że są one tożsame z okresami podejmowania aktywności stanowiącej tytuł do ubezpieczenia społecznego.

Oczywistym jest też, że zaskarżone rozstrzygnięcie nie stanie na przeszkodzie ewentualnemu objęciu przez organ rentowy ubezpieczeniem obywateli wskazanych państw obcych w razie stwierdzenia, że ich pobyt na obszarze RP ma jednak charakter stały, jako
że w takim przypadku art. 5 ust. 2 nie będzie miał do nich zastosowania.

Sąd Najwyższy w powoływanym zresztą przez skarżącego w toku postępowania wyroku w sprawie II UK 295/16, który dotyczył cudzoziemki prowadzącej na terenie RP działalność gospodarczą, analizując wzajemne relacje art.5 ust.2 i pozostałych przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych określających zasady podlegania ubezpieczeniom stwierdził:

„Warto zatem zauważyć, że punktem odniesienia dla wyjaśnienia kwestii, czy pobyt cudzoziemca nie ma charakteru stałego, jest wymieniony w tym przepisie obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym. Skoro ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych określa zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym, to podlegają im także obywatele państw obcych, którzy podejmują działalność stanowiącą podstawę objęcia ich obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. W żadnej mierze art. 5 ust. 2 ustawy systemowej nie zmienia podstawowej reguły stanowiącej, że obowiązek ubezpieczenia społecznego - również wobec obywateli państw obcych - powstaje między innymi z chwilą rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności (art. 13 pkt 4 ustawy). Dlatego charakter pobytu (stały albo niestały) należy odnosić w relacji do powszechnego obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, czyli do podstawy ubezpieczenia. Ten charakter nie zależy
w konsekwencji od tego, jaki zamiar, co do okresu przebywania w Polsce, przejawia cudzoziemiec (zob. także wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 17 września 2009r., II UK 11/09, OSNP 2011 nr 9-10, poz. 134; z dnia 23 maja 2008r., I UK 303/07, LEX nr 516772; z dnia
17 stycznia 2006r., I UK 225/06, LEX nr 351984 oraz postanowienie Sądu Najwyższego
z dnia 18 stycznia 2010r., II UK 297/09, LEX nr 960479). Stały pobyt w rozumieniu
art. 5 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podlega zatem ocenie w zależności od realizacji działalności, z której wynika ustawowy obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym. Stały pobyt to pobyt niezmienny w danym okresie, czyli w okresie realizacji podstawy ubezpieczenia, przy czym nie ma większego znaczenia okoliczność dotycząca tego, jaką administracyjną gwarancję prowadzenia działalności lub zapewnienie pobytu miał
w Polsce obywatel państwa obcego. Liczy się to, czy obywatel państwa obcego przebywając na terytorium RP w stałym charakterze prowadził działalność pozarolniczą. O tym, czy dany pobyt ma charakter stały nie decyduje więc stały pobyt w sensie „długotrwałości i stałości pobytu na terenie Rzeczypospolitej Polskiej”, albowiem w takim wypadku wyłączeniu
z ubezpieczeń społecznych podlegaliby ci cudzoziemcy, których pobyt nie ma „takich cech”, choć spełnialiby warunki podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym jako wspólnicy jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Z tej perspektywy ważkie pozostają ustalenia faktyczne sprawy. Ujawniają one zamiar przyjazdu skarżącej do Polski w celu prowadzenia działalności gospodarczej. Przemawia za tym rodzaj uzyskanej wizy oraz czynności rejestrujące podmiot gospodarczy. Od momentu rejestracji do czasu odsprzedaży udziałów Spółka funkcjonowała w sposób stały, aczkolwiek nie było to przedsięwzięcie o znacznych rozmiarach, co akurat z pespektywy ubezpieczeń społecznych ma wtórne znaczenie. Obowiązku podlegania nie przełamuje zatem kilkumiesięczny okres pobytu na Białorusi, skoro wówczas nie zostały zawieszone organy Spółki, która funkcjonowała nadal, a ważąc rozmiar jej działalności, brak wspólnika w jej siedzibie
nie oznacza zerwania zamiaru jej stałego prowadzenia w formie w danym momencie uznanym przez stronę za optymalny. Zresztą warto zastanowić się chwilę nad czynnikiem temporalnym. W takim ujęciu charakter stałego pobytu może ewoluować. Cudzoziemiec
w pierwszym okresie (rozpoczęcie działalności, udzielenie pełnomocnictwa) może przebywać stale w Polsce i wówczas zamiar pobytu, związany z rodzajem uzyskanej wizy, ujawnia podstawy do stosowania ogólnych zasad podlegania ubezpieczeniu społecznemu, bez odwoływania się do wyjątku opisanego w art. 5 ust. 2 ustawy systemowej. Z perspektywy działania organu rentowego, ocena przesłanki dotyczącej charakteru tego pobytu, jest dokonywana retrospektywnie”.

Z przytoczonych wywodów wynika zatem jednoznacznie, że o rozstrzygnięciu co do podlegania przez ową cudzoziemkę ubezpieczeniu społecznemu w RP z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej zadecydowały ustalone w sprawie okoliczności faktyczne przeczące twierdzeniu, że jej pobyt nie miał charakteru stałego.

Po trzecie niezasadny jest także zarzut niezastosowania przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz., UE L 166 z 30.04.2004r.
z późn. zm.).

Powołane rozporządzenie koordynacyjne w art.2 określa swój zakres podmiotowy stwierdzając, że stosuje się ono do obywateli Państwa Członkowskiego, bezpaństwowców
i uchodźców mieszkających w Państwie Członkowskim, którzy podlegają lub podlegali ustawodawstwu jednego lub kilku Państw Członkowskich oraz do członków ich rodzin i osób pozostałych przy życiu oraz do osób pozostałych przy życiu po osobach zmarłych, które podlegały ustawodawstwu jednego lub kilku Państw Członkowskich, niezależnie
od obywatelstwa tych osób, o ile pozostali przy życiu są obywatelami jednego z Państw Członkowskich lub bezpaństwowcami, lub uchodźcami, zamieszkującymi na terytorium jednego z Państw Członkowskich.

Przepisy te nie znajdują zatem zastosowania do obywateli państw obcych, którzy nie należą do wymienionych w tym przepisie kategorii osób, brak natomiast podstaw do przyjęcia,
że wymienieni we wniosku cudzoziemcy należą do wskazanych w powołanym przepisie kategorii osób.

Z przytoczonych względów Sąd Apelacyjny oddalił apelację uznając jej zarzuty
za chybione.

O kosztach orzeczono na mocy art. 98 k.p.c. przy zastosowaniu § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

/-/ SSA M.Procek /-/ SSA J.Pietrzak /-/ SSA T.Szweda

Sędzia Przewodniczący Sędzia

ek