Pełny tekst orzeczenia

Przewodniczący:

SSO Grażyna Jaszczuk (spr.)

Sędziowie:

SSO Agata Kowalska

SSO Dariusz Półtorak

Protokolant:

st.sekr.sądowy Agata Polkowska

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 461/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Siedlcach z dnia 3 lutego 2020 r., sygn. II K 786/18

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

----

----------------------

--------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

-------

----------------------

--------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

-----------------

------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

-----------------

-------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Zarzut

1. 

Mogąca mieć wpływ na treść orzeczenia obraza przepisów postępowania, a mianowicie:

art. 6 ust. 3 lit. d Europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie 4 listopada 1950 r., zmienionej następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełnionej Protokołem nr 2 (Dz. U. z 1993 r., nr 61, poz. 284) oraz art. 4, 6, 170 § 1 pkt 5, art. 201 kpk oraz art. 369 kpk , poprzez bezpodstawne oddalenie (jako zmierzających w sposób oczywisty do przedłużenia postępowania) wniosków dowodowych obrońcy oskarżonego D. K. złożonych na rozprawach:

- o dopuszczenie dowodu z opinii (ekspertyzy) biegłego z zakresu osmologii (w celu ustalenia czy ślady zapachowe zabezpieczone na fotelu kierowcy i przednim fotelu pasażera samochodu osobowego marki F. (...) uczestniczącego w wypadku drogowym zabezpieczone podczas oględzin przedmiotowego pojazdu /k. 43-44/ oznaczone jako ślady nr 1 i 2 w wykazie dowodów rzeczowych /k. 104/ pochodziły od oskarżonego);

- dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego w celu ustalenia przyczyn i przebiegu wypadku drogowego z udziałem oskarżonego i pokrzywdzonego oraz możliwości jego uniknięcia przez kierującego samochodem marki F. (...) uczestniczącym w wypadku – w sytuacji, gdy dotychczasowe opinie biegłego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego M. A. były niepełne i niejasne w rozumieniu art. 201 kpk;

które to uchybienie miało wpływ na treść wyroku z uwagi na fakt, iż doprowadziło do zaniechania przeprowadzenia podstawowych i istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy dowodów, pozbawiło oskarżonego prawa do obrony (poprzez uniemożliwienie przeprowadzenia dowodów mogących potwierdzić wyjaśnienia oskarżonego) oraz skutkowało poczynieniem ustaleń faktycznych sprawy w zakresie przyczyn i przebiegu wypadku drogowego objętego zarzutem aktu oskarżenia oraz wskazania oskarżonego jako osoby kierującej samochodem osobowym marki F. (...) uczestniczącym w wypadku w oparciu o pisemne opinie biegłego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego M. A. (które były niepełne i niejasne w rozumieniu art. 201 kpk) oraz naruszyło podstawowe standardy rzetelnego procesu karnego poprzez dopuszczenie wszystkich dowodów zawnioskowanych przez oskarżyciela publicznego, przy jednoczesnym oddaleniu wniosków dowodowych obrońcy oskarżonego;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut bezzasadny. Sąd Rejonowy nie naruszył przepisów art. 6 ust. 3 lit. d Europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie 4 listopada 1950 r., zmienionej następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełnionej Protokołem nr 2 oraz art. 4 kpk, art. 6 kpk, art. 170 § 1 pkt 5 i art. 201 kpk i art. 369 kpk., zaś postępowanie pierwszoinstancyjne nie wymaga uzupełnienia w postulowanym przez autora apelacji kierunku. Tylko rzetelne sporządzenie środka odwoławczego pozwala na podjęcie rzeczowej dyskusji ze skarżącym. Dlatego też na wstępie podkreślić należy, iż jeżeli chodzi o odtworzenie symulacji przebiegu wypadku – dowód ten został przeprowadzony przez Sąd I instancji na rozprawie w dniu 19 lipca 2019 r. (k. 397-398), w obecności obrońcy oskarżonego.

Kolejny wniosek - o przeprowadzenie opinii biegłego z zakresu osmologii obrońca oskarżonego zgłosił dopiero na rozprawie w dniu 24 maja 2020 r. (k. 373v) – słusznie Sąd Rejonowy uznał zatem, że wniosek ten zmierzał jedynie do przedłużenia niniejszego postępowania. Przy ocenie zasadności zarzutu naruszenia art. 170 § 1 pkt 5 kpk należy mieć na uwadze szerszy kontekst procesowy, w którym wniosek dowodowy został złożony i oddalony. Na rozprawie odwoławczej prokurator wskazał, iż w jego ocenie dowód ten miałby jedynie znaczenie posiłkowe, bowiem właścicielem pojazdu był oskarżony, pojazd był częściowo zatopiony, co pozwala na przypuszczenie, że dowód ten nie będzie miał charakteru kategorycznego, a w związku z tym dowód jest nieprzydatny do stwierdzenia okoliczności (art. 170 § 1 pkt 3 kpk), na które powoływał się obrońca. Sąd Odwoławczy w pełni podzielił powyższe stanowisko oskarżyciela publicznego. Niekwestionowanym pozostaje, że samochód wskazany w a/o stanowił własność D. K., a zatem ślady oznaczone jako I i II mogą pochodzić od oskarżonego, skoro był on właścicielem tego pojazdu. Teza dowodowa została trak sformułowana, iż wskazuje, że zmierza do potwierdzenia tego, że z tego pojazdu korzystał oskarżony. Podstawą prawną oddalenia tegoż wniosku dowodowego winien zatem stanowić zarówno przepis art. 170 § 1 pkt 5 kpk, jak również art. 170 § 1 pkt 2 i pkt 3 kpk – decyzja procesowa Sądu I instancji w tym względzie była jednak prawidłowa i Sąd Odwoławczy nie miał do niej jakichkolwiek zastrzeżeń.

Przechodząc do wniosku do dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego, obrona nie zakwestionowała w sposób prawidłowy, skuteczny, opinii znajdującej się w aktach sprawy w tym samym przedmiocie, natomiast wniosek o powołanie nowej opinii nie może opierać się wyłącznie na braku aprobaty dla wniosków końcowych opinii biegłych .W orzecznictwie wskazuje się, iż dowód może zmierzać do wykrycia lub oceny właściwego dowodu. Nie może być tym samym przeprowadzany niejako „na wszelki wypadek”, dla sprawdzenia, czy za jego pomocą da się wysnuć kolejną wersję zdarzenia (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 maja 2016 r., sygn. V KK 73/16, Legalis Numer 1473018). Okoliczność, że opinia biegłych nie jest przekonująca dla stron nie oznacza jeszcze, że konieczne jest dopuszczenie kolejnej opinii, skoro dotychczasowa opinia jest pełna dla sądu, który swoje stanowisko w tym względzie uzasadnił. Nie może to stworzyć podstawy do stosowania przepisu art. 201 kpk. Opinię biegłego ocenia sąd i sąd decyduje, czy jest ona dla niego zrozumiała i przekonywająca, czy odpowiada na pytania zakreślające jej przedmiot i granice, czy jest wewnętrznie spójna i niesprzeczna, czy nie rodzi wątpliwości co do jej merytorycznej trafności.

Skarżący nie miał również racji podnosząc zarzut obrazy art. 369 kpk. Zgodnie z tym przepisem dowody na poparcie oskarżenia powinny być w miarę możliwości przeprowadzone przed dowodami służącymi do obrony i właśnie taka kolejność miała miejsce także w tej sprawie. W doktrynie wskazuje się, iż nie można w sposób absolutny wykluczyć kwalifikacji uchybienia regule z art. 369 kpk w kategorii obrazy przepisów prawa procesowego, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia (art. 438 pkt 2 kpk), zważywszy na fakt, że naruszenie porządku określonego w powołanym przepisie może w praktyce prowadzić do "storpedowania" strategii i taktyki obrończej, nastawionej na przekonujące i zrozumiałe rozwinięcie przez obronę własnej hipotezy przebiegu zdarzenia relewantnego prawnokarnie lub przedstawienie we właściwym świetle jego prawnokarnej oceny ( L.K. Paprzycki, w: Grajewski, Paprzycki, Płachta, KPK. Komentarz, t. 1, 2003, s. 920–921; C. Kulesza, w: K. Dudka (red.), Kodeks, s. 833; por też. J. Zagrodnik, Model interakcji, s. 454–457). Niemniej jednak, jak już wskazano, kolejność przeprowadzenia dowodów w przedmiotowej sprawie była zgodna z art. 369 kpk.

Przechodząc do linii obrony oskarżonego D. K. odnośnie tego, że po tym, gdy wraz z K. J. odjechali ze stacji paliw (...) (oskarżony był wówczas kierowcą, co zarejestrowały kamery monitoringu), mężczyźni po załatwieniu potrzeby fizjologicznej przesiedli się i wówczas kierowcą był zmarły K. J., Sąd Rejonowy odniósł się do niej obszernie i przekonująco w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku (k. 442-443), tłumacząc sekwencje podejmowanych przez oskarżonego i świadków czynności i ich czas, zaś Sąd Okręgowy w toku rozumowania Sądu meriti nie stwierdził naruszenia art. 7 kpk i art. 5 § 2 kpk. Poszlaki opisane przez Sąd Rejonowy posiadały taką wymowę, iż ponad wszelką wątpliwość wykluczały jakąkolwiek inną wersję zdarzenia, aniżeli wskazana przyjęta w akcie oskarżenia. Jak wskazał Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 31 maja 2006 r., sygn. II AKa 72/06 nie jest ani wystarczające, ani skuteczne jedynie teoretyczne i gołosłowne wysłowienie pewnej hipotetycznej możliwości i na tej tylko podstawie formułowanie zarzutu, że ustalenia sądu są błędne, bowiem tej ewentualności nie uwzględniają lub też nie stanowią jej bezwzględnego zaprzeczenia. Każde dowodowe twierdzenie wymaga uwiarygodnienia, poprzez wskazanie na fakty realnie istniejące i poddające się obiektywnemu poznaniu procesowemu. Bez takiego zaś wymogu zakwestionowane mogłyby zostać wszelkie dowody i ustalenia sądu, a sąd byłby wikłany w niekończące się i w wielu wypadkach całkowicie nierealne procedury badania tych hipotez i ich dowodowego weryfikowania (OSA 2007 nr 1, poz. 4, str. 50, KZS 2006 nr 9, poz. 54, OSA/Wr. 2007 nr 1, poz. 23, Legalis Numer 80195). Sąd orzekający wydaje orzeczenie w oparciu o dowody zgromadzone w sprawie. Nie ma natomiast zadania tworzenia i oceniania innych hipotetycznych możliwości, w sytuacji, gdy żadna z hipotetycznych teorii przedstawiona przez obrońcę nie znajduje żadnego wsparcia dowodowego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 21 marca 2014 r., sygn. II AKa 56/14, Legalis Numer 831478). Norma wyrażona w art. 5 § 2 kpk zostaje bowiem naruszona nie tylko wtedy, gdy nieusuwalnych wątpliwości nie rozstrzygnięto na korzyść oskarżonego, ale również wtedy, gdy organ procesowy bezzasadnie korzysta z tej dyrektywy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 września 2015 r., sygn. IV KK 143/15, Legalis Numer 1341833). W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy wykorzystał w toku postępowania sądowego wszystkie istniejące możliwości dowodowej weryfikacji tez aktu oskarżenia i twierdzeń obrony, nie uchylając się od oceny dowodów i wyczerpującej argumentacji w tym zakresie.

Wniosek

- o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanych muc czynów, ewentualnie

- o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji;

Ponadto, obrońca oskarżonego wniósł o uzupełnienie materiału dowodowego sprawy przez Sąd II instancji poprzez:

- odtworzenie symulacji przebiegu wypadku drogowego znajdującej się na płycie CD (k. 284 akt sprawy) stanowiącej załącznik do opinii biegłych z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego oraz z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego oraz z zakresu medycyny sądowej – w celu wykazania sprzeczności pomiędzy przebiegiem wypadku drogowego, w szczególności kontaktu samochodu F. (...) z barierą ochronną i zakresu uszkodzenia bariery ochronnej przyjętych w symulacji wypadku drogowego z rzeczywistym zakresem uszkodzenia tej bariery uwidocznionym w protokole oględzin miejsca wypadku oraz zdjęciach znajdujących się w materiale podglądowym (k. 118-120);

- dopuszczenie dowodu z opinii (ekspertyzy) biegłego z zakresu osmologii (w celu ustalenia, czy ślady zapachowe zabezpieczone na fotelu kierowcy i przednim fotelu pasażera samochodu osobowego marki F. (...) uczestniczącego w wypadku drogowym zabezpieczone podczas oględzin przedmiotowego pojazdu /l. 43-4/ oznaczone jako ślady nr 1 i 2 w wykazie dowodów rzeczowych /k. 104/ pochodziły od oskarżonego);

- dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego z zakresu techniki samochodowej

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutu warunkowała bezzasadność wniosków.

Zarzut

2.

art. 4, 7, 366 § 1, 193 i 201 kpk, poprzez zaniechanie uzupełnienia materiału dowodowego sprawy poprzez dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu medycyny sądowej w celu wypowiedzenia się czy charakter i zakres obrażeń ciała doznanych przez oskarżonego i pokrzywdzonego pozwala na ustalenie, który z nich był osobą kierującą samochodem osobowym marki F. (...) uczestniczącym w wypadku drogowym objętym aktem oskarżenia;

- co w konsekwencji doprowadziło do uznania przez Sąd I instancji za pełnoprawny dowód w sprawie opinię biegłego z zakresu medycyny sądowej A. T. (1) wskazującą na oskarżonego jako osobę kierującą samochodem osobowym marki F. (...) (pomimo tego, iż Sąd nie uwzględnił ustaleń tegoż biegłego w zakresie zestawienia obrażeń ciała oskarżonego w postaci złamania III i IV żebra po stronie prawej z uderzeniem klatki piersiowej oskarżonego i kierownicę przedmiotowego samochodu), jak również skutkowało dokonaniem przez Sąd I instancji samodzielnych ustaleń w zakresie mechanizmu powstania obrażeń ciała pokrzywdzonego, w sytuacji, gdy poczynienie powyższych ustaleń wymagało uprzedniego uzyskania wiadomości specjalnych biegłego z zakresu medycyny sądowej, a przez to doprowadziło do niezgodnego z procedurą karną skumulowania przez Sąd Instancji ról procesowych organu orzekającego i biegłego;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Okręgowy nie stwierdził również obrazy przepisów art. 4 kpk, art. 7 kpk, art. 193 kpk i art. 201 kpk, dochodząc do przekonania, iż Sąd Rejonowy słusznie obdarzył przymiotem wiarygodności opinię biegłego z biegłego z zakresu medycyny sądowej (pisemną z k. 244-uzupełniającą ustną złożoną na rozprawie). Obdarzenie jej walorem wiarygodności jedynie w części nastąpiło z uwzględnieniem argumentów obrońcy wyrażonych w apelacji, m.in. dotyczących genezy złamania żeber oskarżonego i wystrzelenia obu poduszek powietrznych – zarówno od strony pasażera jak i kierowcy (k. 135 fotografia). Uzupełniająco dodać można, iż zgodnym z doświadczeniem życiowym pozostaje rownież, iż z uwagi na przemieszczanie się pojazdu po pierwszym uderzeniu, w/w poduszka powietrzna od strony kierowcy mogła nie spełnić swoich podstawowych, ochronnych celów. Ustalenie tego typu nie wymaga wiadomości specjalnych i nie może być mowy o nieuprawnionym połączeniu zadań biegłego i sądu ferującego wyrok. Opinie biegłego były jednym z dowodów, które Sąd Rejonowy ocenił nie w oderwaniu od reszty zgromadzonych dowodów, lecz w ich całokształcie, tj. we wzajemnym powiązaniu, słusznie dochodząc do przekonania o winie oskarżonego.

Wniosek

- o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanych mu czynów, ewentualnie

- o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutu warunkowała bezzasadność wniosków.

Zarzut

3.

art. 2 § 2, art. 4, 7 i 410 kpk, poprzez:

- bezpodstawne odmówienie wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonego D. K. nie przyznającego się do kierowania pojazdem F. (...) w stanie nietrzeźwości po drodze publicznej (...)w W., gm. (...) oraz do spowodowania wypadku drogowego objętego zarzutem aktu oskarżenia;

- nienależyte rozważenie treści opinii (pisemnej oraz ustnych uzupełniających) M. A. (biegłego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego) oraz A. T. (2) (biegłego z zakresu medycyny sądowej) – co w konsekwencji doprowadziło do bezpodstawnego obdarzenia tychże opinii pełną wiarygodnością oraz poczynienia w oparciu o wnioski tychże opinii ustaleń faktycznych sprawy w zakresie przyczyn i przebiegu wypadku drogowego oraz osoby oskarżonego jako kierującego samochodem marki F. (...) w chwili wypadku drogowego, podczas gdy opinie te – jako niejasne i niepełne w rozumieniu art. 201 kpk – nie mogły stanowić wiarygodnego dowodu w sprawie;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Odwoławczy w poprzednich zarzutach omówił dlaczego opinie biegłych przedstawione w tej sprawie zasługiwały na obdarzenie ich przymiotem wiarygodności i w jakiej części oraz z jakich dokładnie względów to nastąpiło. Wyjaśniono także dlaczego linia obrony oskarżonego, polegająca na powołaniu się na możliwość zmiany kierowcy, już po wyjechaniu ze stacji paliw (...) nie zasługiwała na uwzględnienie jako sprzeczna z zasadami logiki i sprzeczna z dowodem w postaci zapisu z kamer monitoringu. Sąd Rejonowy w rubryce 2.2 (k. 441-441v) precyzyjnie, przekonująco i dokładnie omówił kontekst czasowy zdarzenia w oparciu o: zeznania świadka Z. D. – sprzedawcy na stacji paliw, raport kasowy, czas przybycia na miejsce zdarzenia J. K. po usłyszeniu charakterystycznego huku, jak również dokładną godzinę poinformowania służb ratunkowych. Drobiazgowo i skrupulatnie oceniono powyższe okoliczności przez pryzmat zasady prawdy materialnej i przez pryzmat linii obrony oskarżonego. W ocenie Sądu II instancji, wnioski wyprowadzone przez Sąd Rejonowy w pełni spełniły wymogi art. 410 kpk. W powyższym kontekście zgromadzonych dowodów racjonalne i logiczne rozumowanie wykluczało obdarzenie wiarą lakonicznych wyjaśnień oskarżonego, kwestionującego swoje sprawstwo, dlatego też nie mogło być mowy o naruszeniu przez Sąd Rejonowy przepisów art. 2 § 2 kpk, art. 4 kpk, art. 7 kpk i art. 410 kpk.

Wniosek

- o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanych mu czynów, ewentualnie

- o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutu warunkowała bezzasadność wniosków.

Zarzut

4.

Mogący mieć wpływ na treść orzeczenia błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę tego orzeczenia poprzez dowolne, błędne, nie znajdujące oparcia w całokształcie zebranego materiału dowodowego, a przy tym niezgodne z zasadami wiedzy, doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania przyjęcie, iż:

- w nocy z 13/14 lipca 2017 roku w drodze (...) w miejscowości W., gm. (...) oskarżony kierował samochodem osobowym marki F. (...) znajdując się w stanie nietrzeźwości;

- nie możliwym było, aby po wyjeździe ze stacji paliw samochód F. (...) kierowany przez oskarżonego zatrzymał się, zaś oskarżony przesiadł się na miejsce pasażera;

- oskarżony był osobą kierującą tym samochodem w chwili zaistnienia wypadku drogowego, podczas którego jadący tym samochodem K. J. doznał ciężkich obrażeń ciała skutkujących jego zgonem w dniu 24 lipca 2017 roku;

co w konsekwencji doprowadziło do uznania oskarżonego za winnego popełnienia czynów zarzuconych mu w akcie oskarżenia, podczas gdy zebrany materiał dowodowy nie pozwalał na poczynienie powyższych ustaleń i wydanie wyroku skazującego;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Bezzasadność zarzutów obrazy przepisów procesowych czyni niezasadnym także wywiedziony w apelacji wtórny zarzut błędu w ustaleniach faktycznych poczynionych przez Sąd I instancji, dotyczący ustalenia sprawstwa oskarżonego. Błąd logiczny w rozumowaniu Sądu wyraża się w odstępstwie od dyscypliny obserwacji, ładu w skojarzeniach myślowych i wynikających z nich nieuchronnych, takich, a nie innych konkluzji. Nie można więc tylko w oparciu o przedstawienie, na podstawie ujawnionych dowodów, innego od ustalonego przez sąd stanu faktycznego, dyskwalifikować rozumowania Sądu. Zaprezentowanie własnego poglądu uznając, iż jest on właściwszy, nie jest wystarczające i nie może powodować odrzucenia poczynionych przez Sąd a quo ustaleń (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 11 czerwca 2014 r., sygn. II AKa 104/14, Legalis Numer 1062350). Jak wskazuje się w orzecznictwie, jeżeli Sąd meriti nie naruszył żadnego z przepisów ze sfery gromadzenia i oceny dowodów, to brak jest podstaw do kwestionowania ustaleń faktycznych (por. wyrok Sądu Apelującego w Warszawie z dnia 30 lipca 2015 r., sygn. II AKa 171/15, Legalis Numer 1337292). Apelujący nie wykazał zaistnienia jakichkolwiek uchybień proceduralnych, które mogły zakłócić proces prawidłowego ustalenia przez Sąd Rejonowy stanu faktycznego. Sąd Odwoławczy nie stwierdził ani tzw. „błędu braku”, wynikającego z nieprzeprowadzenia kluczowych dla rozstrzygnięcia dowodów, ani „błędu dowolności”, wynikającego z przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów.

Wniosek

- o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanych mu czynów, ewentualnie

- o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutu warunkowała bezzasadność wniosku.

Zarzut

5.

Rażąca niewspółmierność (surowość) kar jednostkowych oraz kary łącznej pozbawienia wolności orzeczonych wobec oskarżonego za czyny przypisane mu w wyroku, jak również orzeczonego wobec niego środka karnego w postaci dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych wskutek nienależytego uwzględnienia przez Sąd I instancji przy ich wymiarze okoliczności łagodzących w postaci uprzedniej niekaralności oskarżonego, doznania przez oskarżonego ciężkich obrażeń ciała wskutek wypadku oraz faktu, iż pokrzywdzony dobrowolnie zdecydował się na jazdę z oskarżonym, wiedząc, że ten wcześniej spożywał alkohol, jak również wskutek nieuwzględnienia przez Sąd I instancji dodatkowej okoliczności wskazującej na przyczynienie się pokrzywdzonego do zaistniałych skutków wypadku (a mianowicie niezapięcia przez pokrzywdzonego pasa bezpieczeństwa).

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Niewspółmierność kary jest pojęciem ocennym. W ramach tej przesłanki odwoławczej nie jest możliwe dokonywanie dowolnej korekty orzeczenia w każdej sytuacji, w której sąd odwoławczy dochodzi do wniosku, że karę należałoby ukształtować odmiennie. W ramach tej przyczyny odwoławczej chodzi o różnice ocen o charakterze zasadniczym. Zawarte w art. 438 pkt 4 kpk określenie "niewspółmierność" oznacza "brak proporcji" czy "odpowiedniości pomiędzy czymś a czymś". Chodzi zatem o ocenę zachowania przez Sąd I instancji proporcji pomiędzy wymiarem kary a okolicznościami, które miały wpływ na to rozstrzygnięcie. Rażąca niewspółmierność kary występuje wówczas, gdy Sąd I instancji w jaskrawy sposób nie skoreluje wymierzonej kary z okolicznościami mającymi wpływ na taki, a nie inny wymiar kary (por. wyrok Sądu apelacyjnego w Warszawie z dnia 6 kwietnia 2018 r., sygn. II AKa 407/17, Legalis Numer 1775649).

W ocenie Sądu Odwoławczego, kary jednostkowe za czyny z pkt I i II a/o, jak również kara łączna pozbawienia wolności, wymierzone oskarżonemu D. K. przez Sąd Rejonowy w Siedlcach nie są rażąco niewspółmierne w stosunku do skonkretyzowanych okoliczności tej sprawy i skonkretyzowanej sytuacji akurat tego podsądnego. Rozstrzygnięcie o karze łącznej determinują jej składniki, tj. kary jednostkowe, z których kara za czyn z art. 177 § 2 kk w z. z art. 178 § 1 kk, jako z oczywistych przyczyn surowsza, ma kluczowe znaczenie. Sąd Rejonowy w obu karach jednostkowych uwzględnił okoliczności dla oskarżonego obciążające, jak i przemawiające na jego korzyść, nadając im właściwą rangę i znaczenie. Zwrócić należało uwagę na wysoki stopień winy oskarżonego, znaczne przekroczenie administracyjnie dopuszczalnej prędkości oraz znajdowanie się oskarżonego w momencie zdarzenia z pkt I a/o w stanie znacznej nietrzeźwości, jak również tragiczne skutki w postaci śmierci pokrzywdzonego K. J.. Sąd Okręgowy stoi na stanowisku, iż im bardziej lekkomyślnie i brawurowo została podjęta przez oskarżonego decyzja o kierowaniu pojazdem w stanie nietrzeźwości, tym rozstrzygnięcie o karze powinno być surowsze – co w realiach przedmiotowej sprawy dotyczy obu kar jednostkowych. Wybór najsurowszego rodzaju kary za czyn z art. 178a § 1 kk odpowiadał okolicznościom tej konkretnej sprawy.

Oskarżonemu w dniu zdarzenia nie przyświecał żaden szczególny cel, ani przyczyna, która implikowałaby konieczność kierowania przez niego pojazdem mechanicznym w stanie nietrzeźwości w godzinach nocnych. Wręcz przeciwnie – z akt sprawy wynikało, iż przejażdżka na stację paliw (...) nastąpiła dla rozrywki.

Warto zwrócić uwagę, iż oskarżony wraz z pokrzywdzonym mimo znacznego stopnia upojenia alkoholowego dokupili jeszcze wysokoprocentowy alkohol w postaci wódki, którego nie zdążyli już wspólnie spożyć. Żadnych wątpliwości nie budziło to, iż decyzję o towarzyszeniu oskarżonemu pokrzywdzony podjął zupełnie świadomie i okoliczność ta znalazła wyważone odzwierciedlenie w rozstrzygnięciu o wymierzonej mu karze. W przekonaniu Sądu Okręgowego, w kontekście kary wyraźnie należało zróżnicować sytuację sprawców wypadków, w których śmierć poniosły osoby postronne, od tych spraw, w których pokrzywdzony wraz z osobą oskarżoną wspólnie spożywali alkohol i następnie wspólnie zdecydowali się na podróż autem. Poniesienie przez oskarżonego obrażeń ciała w wyniku zdarzenia było skutkiem jego przestępczego działania i nie mogło determinować w stopniu, który oczekiwałby autor apelacji zmiany rozstrzygnięcia o karze. W przekonaniu Sądu Okręgowego, dotychczasowa niekaralność oskarżonego traci na znaczeniu przy wadze okoliczności obciążających. Ponadto inny jest jej ciężar gatunkowy w odniesieniu do osób starszych, którzy przez niemal całe swoje życie funkcjonowali w społeczeństwie prawidłowo, a inny w odniesieniu do osób młodych na początku swojej drogi życiowej. Kwestia posiadania małoletnich dzieci, wymagających opieki, również nie stanowi okoliczności, która ponad rozsądną miarę winna ważyć na wymiarze kary za przestępstwo (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 26 września 2019 r., sygn. II AKa 90/19, KZS 2020/2/54, Legalis Numer 2267099). Analogicznie należało ocenić wykonywany przez oskarżonego zawód kierowcy. Oskarżony w dacie zarzucanych mu czynów zdawał sobie sprawę jaki wykonuje zawód i z czym może wiązać się dla niego utrata uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi.

Przechodząc z kolei do kwestionowanego przez obrońcę oskarżonego środka karnego w postaci dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, w pierwszej kolejności podkreślenia wymaga, iż skarżący przemilczał całkowicie przepis na mocy którego Sąd Rejonowy go orzekł, tj. art. 42 § 3 kk.

Ratio legis i sam zamysł ustawodawcy, jak również cel wprowadzenia do polskiego porządku prawnego art. 42 § 3 kk w obecnym brzmieniu nie budzi wątpliwości. Przepis art. 42 § 3 kk, zmieniony ustawą z 12.02.2010 r., a następnie ustawą z 20.03.2015 r., tworzy obowiązek orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych dożywotnio. Jego przesłanką jest popełnienie m.in. tak jak w przedmiotowej sprawie, wypadku drogowego kwalifikowanego z art. 177 § 2 kk, w sytuacji gdy sprawca w czasie popełnienia przestępstwa był w stanie nietrzeźwości. Przepis art. 42 § 3 kk zawiera alternatywę a nie koniunkcję, zaś wszystkie przesłanki dożywotniego orzeczenia zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w nim wymienione nie muszą być spełnione łącznie. Jednocześnie prawidłową jest konstatacja, iż w przedmiotowej sprawie nie zachodził „wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami”, o którym mowa w przepisie art. 42 § 3 kk, który pozwalałby na odstąpienie od orzeczenia dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych przez oskarżonego. Zarzut rażącej niewspółmierności środka karnego albo wymaga wskazania nowych, nieznanych Sądowi okoliczności albo polegać może na wykazaniu, że okoliczności prawidłowo ustalone mają takie znaczenie i ciężar gatunkowy, których bądź orzeczona kara nie uwzględnia w ogóle, bądź uwzględnia je w stopniu niedostatecznymn.W ocenie Sądu Okręgowego, żadna z powyższych przesłanek, warunkująca złagodzenie czasookresu trwania zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, nie została spełniona przez skarżących w stosunku do pierwszoinstancyjnego rozstrzygnięcia o w/w środku karnym. Sąd Okręgowy stoi na stanowisku, iż zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych bynajmniej nie pozbawia oskarżonego całkowicie możliwości zarobkowania na rzecz rodziny, lecz jedynie wyłącza możliwość wykonywania zawodu kierowcy. Jego sytuacja w tym względzie nie różni się od innych oskarżonych, wobec których orzeczono dożywotni lub czasowy zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych. Oskarżony może wykonywać inny zawód, niewymagający szczególnych umiejętności, doświadczenia i wykształcenia, w szczególności biorąc pod uwagę sytuację na rynku pracy. Na zakończenie dodać jedynie można, iż orzeczenie dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych nie przekreśla całkowicie ewentualnego odzyskania przez D. K. prawa jazdy w przyszłości. Kluczowym w tej kwestii jest przepis art. 84 § 2a kk, który stanowi, iż jeżeli środek karny orzeczony został dożywotnio, sąd może uznać go za wykonany, jeżeli skazany przestrzegał porządku prawnego i nie zachodzi obawa ponownego popełnienia przestępstwa podobnego do tego, za które orzeczono środek karny, a środek karny był w stosunku do skazanego wykonywany przynajmniej przez 15 lat. Powyższy przepis powoduje, iż orzeczony w stosunku do oskarżonego dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych będzie stanowił czynnik dyscyplinujący, albowiem od samego oskarżonego i jego postawy będzie zależało czy zakaz ten będzie miał charakter stricte czasowy, czy jednak pozostanie zakazem o charakterze dożywotnim.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej orzeczenia o karze oraz środku karnym poprzez:

- z łagodzenie kary pozbawienia wolności wymierzonej oskarżonemu za czyn przypisany w pkt I wyroku z 4 lat pozbawienia wolności do 2 lat pozbawienia wolności oraz złagodzenie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych z okresu dożywotniego do okresu 3 lat (przy uznaniu, iż zachodzi wyjątkowy wypadek uzasadniany szczególnymi okolicznościami);

- wymierzenie oskarżonemu za czyn przypisany mu w pkt II wyroku kary grzywny w miejsce orzeczonej dotychczas kary 6 miesięcy pozbawienia wolności;

- uchylenie rozstrzygnięcia co do kary łącznej pozbawienia wolności zawartego w punkcie VII wyroku;

- zmianę rozstrzygnięcia zawartego w punkcie VIII wyroku poprzez obniżenie łącznego wymiaru orzeczonego wobec oskarżonego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych z okresu dożywotniego do rozmiaru 5 lat;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutu warunkowała bezzasadność wniosków.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

rozstrzygnięcie o winie i całości represji karnej wymierzonej oskarżonemu

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

bezzasadność wniesionej apelacji i brak okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

-----------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach zmiany

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

---------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.1.

----------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

-------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

Na podstawie art. 634 kpk w zw. z art. 636 § 1 kpk w zw. z art. 627 kpk, art. 8 w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (tekst jedn. Dz. U. z 1983 r., Nr 49, poz. 223 z późn. zm.), zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa 400 (czterysta) złotych opłaty oraz obciążył go wydatkami za postępowanie odwoławcze w kwocie 20 (złotych.

7.  PODPIS