Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powódka (...) Spółka Akcyjna w W. wniosła o zasądzenie od pozwanej A. M. kwoty 23.671,14 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu, tj. 5 października 2018 r. wraz z kosztami procesu. W uzasadnieniu wskazała, że w dniu 19 maja 2015 r. T. M. zawarła ze(...) (...) w W. umowę pożyczki (kredyt konsumencki) numer (...). Pożyczkobiorca T. M. zmarła w dniu 4 grudnia 2015 r. W akcie poświadczenia dziedziczenia z dnia 18 kwietnia 2016 r. wskazano, że spadek na podstawie dziedziczenia ustawowego nabyły córki zmarłej – A. M. i P. N.. W dniu 27 kwietnia 2018 r. na podstawie umowy cesji powódka nabyła wierzytelność dochodzoną pozwem. W dniu 7 sierpnia 2018 r. powódka wezwała pozwaną, jako spadkobiercę ustawowego, do spłaty zadłużenia w wysokości 23.671,14 zł. Do dnia wniesienia pozwu nie uregulowała należności.

Postanowieniem z dnia 17 grudnia 2018 r., w sprawie VI Nc-e (...) Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w Koninie.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 1 marca 2019 r., sygn. akt I Nc 40/19 orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana wniosła o oddalenie powództwa ponad kwotę 18.292,04 zł oraz zasądzenie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Jednocześnie wskazała aktualny adres zamieszkania w Ż.. W uzasadnieniu podniosła, że wraz z siostrą nabyła spadek po zmarłej T. M., nie posiadała natomiast wiedzy o zaciągniętych zobowiązaniach. Zarzuciła przedawnienie należności głównej w zakresie rat pożyczki wymagalnych w dniach 15 lipca 2015 r., 15 sierpnia 2015 r. i 15 września 2015 r., tj. co do kwoty 864,48 zł. Zarzuciła, że nie może ponosić odpowiedzialności w zakresie odsetek karnych, gdyż nie była stroną umowy, a opóźnienie w spłacie wynika ze zdarzenia losowego – śmierci pożyczkobiorcy. Z uwagi na okoliczność, że pod adresem wskazanym w pozwie nie mieszka od kilku lat i nie mieszkała w dacie wniesienia pozwu, wniosła o rozpoznanie sprawy przez sąd właściwy ze względu na aktualne miejsce zamieszkania.

Postanowieniem z dnia 2 października 2019 r. Sad Rejonowy w Koninie, w sprawie I C 848/19 przekazał sprawę do rozpoznania tutejszemu Sądowi.

W piśmie przygotowawczym z dnia 6 lutego 2020 r. powódka wniosła o odrzucenie sprzeciwu ze względu na to, że nie został złożony na formularzu urzędowym lub ewentualnie jeżeli Sąd nie uzna, że zachodzą przesłanki do odrzucenia sprzeciwu o nadanie klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty z dnia 1 marca 2019 r. do kwoty uznanej przez pozwaną, tj. 18.292,04 zł i orzeczenie wyrokiem, że pozwana ma zapłacić powódce resztę dochodzonej pozwem kwoty w wysokości 5.379,10 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, lub ewentualnie gdyby sąd uznał, że sprzeciw utracił moc w całości o orzeczenie wyrokiem, że pozwana ma zapłacić powódce kwotę 23.671,14 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. W uzasadnieniu podniosła, że pozwana, niebędąca stroną umowy pożyczki, z chwilą nabycia spadku odpowiada za długi spadkowe pożyczkobiorcy bez ograniczenia. Na żądaną kwotę składają się również odsetki karne w wysokości 4.514,62 zł. W ocenie powódki nie doszło również do przedawnia rat wymagalnych w dniach 15 lipca, 15 sierpnia i 15 września 2015 r.

Na rozprawie w dniu 3 listopada 2020 r. pozwana wskazała, że po śmierci T. M. siostra zmarłej wysłała do (...) akt zgonu, nie otrzymała jednak żadnej odpowiedzi. Od 2014 r. mieszka w Ż., wcześniej mieszkała w K.. Nakaz zapłaty przesłała jej siostra matki K. N. w marcu 2019 roku i z nakazu tego dowiedziała się o wysokości zobowiązania. Należność zapłaciła na konto komornika prowadzącego postępowanie egzekucyjne, po otrzymaniu informacji z banku o zablokowaniu konta.

W piśmie procesowym z dnia 6 listopada 2020 r. powódka wskazała, że odsetki dochodzone pozwem obliczył Syndyk Masy Upadłości (...). Odsetki w kwocie 437,34 zostały obliczone za okres od 5 września 2015 r. do 30 listopada 2015 r. od kwoty niespłaconego kapitału 18.719,18 zł. Data 30 listopada 2015 r. jest dniem, w którym doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy pożyczki. Odsetki karne w kwocie 4.514,62 zł obejmują okres od 1 grudnia 2015 r. do 26 kwietnia 2018 r. Data początkowa jest dniem następnym po dniu, kiedy umowa pożyczki została skutecznie wypowiedziana, a data końcowa jest dniem poprzedzającym dzień zawarcia umowy cesji i przejścia uprawnień na jej rzecz.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 19 maja 2015 r. T. M. zawarła ze (...)” w W. umowę pożyczki (kredyt konsumencki) nr (...) na kwotę 19.000,00 zł, na okres od 19 maja 2015 r. do 15 maja 2023 r. Spłata pożyczki następować miała w miesięcznych ratach płatnych w terminach i kwotach wskazanych w harmonogramie. Pożyczkobiorca zobowiązał się do spłaty pożyczki wraz z należnymi odsetkami do 15 maja 2023 r. Pożyczkodawca zastrzegł możliwość wypowiedzenia umowy pożyczki z 30-dniowym terminem wypowiedzenia w przypadku niespełnienia warunków umowy, a także gdy pożyczkobiorca nie zapłacił dwóch pełnych rat pożyczki, za co najmniej dwa okresy płatności, po uprzednim wezwaniu do zapłaty zaległych rat, listem poleconym, w terminie co najmniej 7 dni od otrzymania wezwania.

Zgodnie z harmonogramem spłat kwota udzielonej pożyczki wraz z odsetkami miała zostać spłacona w 96 ratach płatnych co miesiąc począwszy od 15 czerwca 2015 r. Termin płatności ostatniej raty to 15 maja 2023 r. Wysokość rat wniosła dla rat od 1. do 95. 288,16 zł, a 96. rata wynosiła 287,71 zł.

W dniu 18 kwietnia 2016 r. notariusz M. N. z Kancelarii Notarialnej w K. w akcie poświadczenia dziedziczenia, Repertorium A numer (...) poświadczyła, że spadek po T. M. zmarłej w dniu 4 grudnia 2015 r. nabyły na podstawie ustawy córka A. M. i córka P. N. w ½ części każda z nich.

W odpowiedni na wniosek o udostępnienie danych z rejestru mieszkańców Prezydent Miasta K. w dniu 1 sierpnia 2018 r. poinformował pełnomocnika powódki, że pozwana A. M. jest zameldowana na pobyt stały w K. od 2003 r, natomiast adres zameldowania na pobyt czasowy w okresie od 26 lipca 2017 r. do 26 lipca 2022 r. to Ż., os. (...).

Umową sprzedaży wierzytelności z dnia 27 kwietnia 2018 r. zawartą pomiędzy Syndykiem Masy Upadłości (...) w upadłości a powódką doszło do przeniesienia wierzytelności w rozumieniu przepisów art. 509 i n. k.c. przez cedenta na rzecz cesjonariusza.

W dniu 7 sierpnia 2018 r. powódka wystosowała do pozwanej wezwanie do zapłaty w terminie 7 dni zadłużenia w wysokości 23.671,14 zł, wynikającego z braku spłaty zadłużenia z umowy pożyczki nr (...) zawartej przez T. M. ze (...). Wezwanie skierowano na adres w K.. Przesyłka została zwrócona nadawcy wobec braku podjęcia w terminie

(wyciąg z umowy sprzedaży wierzytelności wraz z załącznikiem, k. 15-18; umowa pożyczki wraz z harmonogramem, k. 19-26; regulamin, k. 27-30; uchwała (...) wraz z załą-cznikiem, k. 31-32; informacja z rejestru mieszkańców, k. 33; wypis aktu poświadczenia dziedziczenia, k. 34-36; wezwanie do zapłaty z potwierdzeniem nadania, k. 37-39; przesłuchanie stron, k. 106v).

Powyższy stan faktyczny ustalono w oparciu o wskazane powyżej dowody, których prawdziwość nie budziła wątpliwości oraz zeznania powódki, które były logiczne i korelowały z pozostałym materiałem dowodowym.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. W myśl art. 353 ¹ k.c. strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swojego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Jednocześnie, zgodnie z art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Przepis ten ustanawia podstawową regułę dowodową, która pozostaje w związku z przepisami kodeksu postępowania cywilnego o dowodach.

W wyniku przeprowadzonego postępowania dowodowego ustalono, że powództwo w zakresie zaskarżenia sprzeciwem, ponad kwotę uznaną przez pozwaną, nie zasługiwało na uwzględnienie.

Z treści punktu 29 umowy pożyczki wynika, że w przypadku braku zapłaty dwóch pełnych rat pożyczki, pożyczkodawca zobowiązany był do wezwania pożyczkobiorcy do zapłaty zaległych rat w terminie nie krótszym niż 7 dni pod rygorem wypowiedzenia umowy, a następnie – w przypadku braku zapłaty – mógł wypowiedzieć umowę z 30-dniowym terminem wypowiedzenia.

W toku procesu powódka nie wykazała, że umowa pożyczki została wypowiedziana, bądź też w inny sposób rozwiązana zarówno wobec samego pożyczkobiorcy – T. M., jak również wobec jej spadkobierców. Dopiero w piśmie procesowym z dnia 6 listopada 2020 r., w odpowiedzi na zobowiązanie Sądu do podania w jaki sposób zostały obliczone odsetki, powódka wskazała, że do rozwiązania umowy doszło wskutek jej wypowiedzenia. Nie przedłożyła natomiast jakichkolwiek dowodów na tę okoliczność, w szczególności, że pozwana została poinformowana o wypowiedzeniu umowy pożyczki, a pozwana okoliczności tej nie potwierdziła.

Uznano, że braku skutecznego wypowiedzenia nie może zastąpić doręczenie odpisu pozwu. Doręczenie odpisu pozwu może w niektórych sytuacjach wywołać skutki materialnoprawne. Przykładowo doręczenie odpisu pozwu w sprawie o zapłatę może zastąpić wezwanie o zapłatę i skutkować postawieniem roszczenia w stan wymagalności. Jest tak jednak dlatego, że i wezwanie do zapłaty i pozew o zapłatę zawierają w swej treści żądanie zapłaty. Natomiast jeśli chodzi o swą treść, wypowiedzenie umowy jest czymś rodzajowo innym niż pozew o zapłatę. Wypowiedzenie umowy to czynność prawna kształtująca, mocą której jedna ze stron umowy rozwiązuje stosunek prawny i w żaden sposób taka czynność nie może być zastąpiona przez żądanie spełnienia świadczenia. Także analiza oświadczeń w uzasadnieniu pozwu nie prowadzi do innych wniosków. Pozew, w którym powód żąda zapłaty nie stanowi wypowiedzenia umowy. Poinformowanie, że umowa została już wypowiedziana (np. kilka miesięcy czy lat wcześniej) jest czymś rodzajowo rożnym od oświadczenia wypowiadającego umowę. Oświadczenie woli nie może być zastąpione przez oświadczenie wiedzy, a w piśmie procesowym powódka jedynie wskazała, że termin naliczania odsetek jest związany z terminem wypowiedzenia umowy. Tym samym uznano, że umowa pożyczki nie została skutecznie wypowiedziana.

W umowie pożyczki przewidziano, że poprzednik prawny pozwanej winna spłacić łącznie w 96 ratach kwotę 27.662,91 zł, a wysokość i terminy rat określa dołączony do umowy harmonogram. Z pozwu wynika, że uiszczono jedynie 1 ratę.

W myśl art. 117 § 2 ¹ k.c., po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi. Stosownie do art. 118 k.c., jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. Jeżeli jednak przedawnienie, którego bieg rozpoczął się przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r., poz. 1104), nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu (art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r.).

Za słuszny uznano zarzut pozwanej, co do przedawnienia rat 2., 3. i 4. Raty te płatne odpowiednio w dniach 15 lipca 2015 r., 15 sierpnia 2015 r. i 15 września 2015 r. uległy przedawnieniu przed dniem wniesienia powództwa. Wymagalne i nieprzedawnione w dniu wniesienia pozwu były raty: 5 – płatna 15 października 2015 r. i następne.

Powódka nie wykazała, aby doszło do wypowiedzenia umowy pożyczki zgodnie z procedurą opisaną w punkcie 29 umowy, w szczególności by pozwanej (bądź T. M.) skutecznie doręczono wezwanie do zapłaty, a następnie w przypadku braku wpłaty wypowiedziano umowę z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia. Wskazać należy, że przed skierowaniem do pozwanej wezwania do zapłaty z dnia 7 sierpnia 2018 r. strona powodowa ustaliła jej adres. Wobec zwrotu korespondencji skierowanej na adres w K. powódka nie wykazała, aby podjęła czynności w celu skutecznego doręczenia na wskazany adres pobytu czasowego w Ż..

W związku z brakiem skutecznego wypowiedzenia umowy pożyczki za błędną uznać należy wskazaną przez stronę powodową datę wymagalności roszczenia na dzień 4 września 2018 r., bowiem datą wymagalności są poszczególne daty płatności kolejnych rat pożyczki, zgodnie z harmonogramem spłat, aż do dnia 15 grudnia 2020 r., gdyż w tym dniu Sąd orzekał o całości roszczenia powódki.

Wobec powyższego uznano, że na dzień złożenia pozwu pozwana zalegała z płatnością za 36 rat – od raty 5 do raty 40 (36 x 288,16 zł = 10.373,76 zł). W pozostałym zakresie raty były płatne w kolejnych miesiącach trwania postępowania i na dzień wyrokowania pozwana zalegała z kolejnymi 27 ratami – od raty 41 do raty 67 (27 x 288,16 zł = 7.780,32 zł). Tym samym dochodzenie odsetek karnych względem pozwanej było nieuzasadnione.

W zakresie bezspornym, który stanowił przeważającą część roszczenia powódki, pozwana uznała powództwo i dokonała zapłaty kwoty 18.292,04 zł po otrzymaniu nakazu zapłaty. Pozwana nie uznała roszczenia jedynie w zakresie rat przedawnionych oraz w zakresie odsetek karnych.

Wobec powyższego, na mocy art. 720 § 1 k.c. w zw. z art. 481 i art. 117 § 2 ¹ k.c. oraz art. 118 k.c., orzeczono jak w punkcie 1 sentencji wyroku, oddalając powództwo ponad kwotę 18.292.04 zł, zasadzoną prawomocnym nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym wydanym przez referendarza sądowego w Sądzie Rejonowym w Koninie w dniu 1.03.2019 r. w sprawie o sygn. akt I Nc 40/19.

O kosztach orzeczono całościowo na podstawie art. 101 k.p.c. oraz art. 98 § 1 i 3 k.p.c., albowiem sprzeciw dotyczył również kosztów procesu. Uznano, że zwrot kosztów należy się pozwanej pomimo uwzględnienia powództwa w znacznej części, ponieważ nie dała ona powodu do wytoczenia sprawy i przy pierwszej czynności procesowej, jaką było doręczenie jej nakazu zapłaty uznała żądanie pozwu w przeważającej części. Powódka skierowała wezwanie do zapłaty na adres, pod którym pozwana nie mieszkała, a jednocześnie znając inny adres pozwanej nie wykazała podjęcia próby doręczenia korespondencji na ten adres. W pozostałej zaś części powództwo oddalono, zatem powódka w zaskarżonej części nakazu zapłaty była stroną przegrywającą.

Na koszty poniesione przez pozwaną w łącznej kwocie 3.617,00 zł złożyła się kwota 3.600 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego pełnomocnika w stawce minimalnej oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.