Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 listopada 2020 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący	Sędzia Alina Gąsior
Protokolant	Beata Gurdziołek

po rozpoznaniu w dniu 20 października 2020 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z powództwa M. K. (1)

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o rentę, odszkodowanie

1.  podwyższa od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki M. K. (1) rentę na zwiększone potrzeby ustaloną w ugodzie zawartej pomiędzy stronami w dniu 27 maja 2009 roku z kwoty po 4.500,00 (cztery tysiące pięćset 00/ 100) złotych miesięcznie, do kwoty po 15.000,00 (piętnaście tysięcy 00/100) złotych miesięcznie, płatną z góry do dnia 10-ego każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminu płatności którejkolwiek z należności , poczynając od dnia 6 czerwca 2018 roku i na przyszłość;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od powódki M. K. (1) na rzecz pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 164,00 (sto sześćdziesiąt cztery 00/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

4.  nie obciąża powódki M. K. (1) kosztami sądowymi od oddalonej części powództwa, przejmując koszty na rachunek Skarbu Państwa- Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim.

Sędzia Alina Gąsior

Sygn. akt I C 620/18

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 8 maja 2018 r. (data nadania pisma) powódka M. K. (1), reprezentowana przez pełnomocnika, wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na swoją rzecz renty z tytułu zwiększonych potrzeb w wysokości 16.882,24 zł miesięcznie płatnych do rąk powódki z góry do 10-ego dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 1 maja 2018 r., co stanowić będzie podwyższenie renty wypłacanej powódce dobrowolnie przez pozwanego. Jednocześnie powódka wniosła o zabezpieczenie powyższego roszczenia na czas toczącego się postępowania poprzez zobowiązanie pozwanego do zapłaty na rzecz powódki renty w wysokości 15.000 zł miesięcznie.

W uzasadnieniu pozwu powódka podała, że doznała obrażeń w wypadku drogowym, którego sprawca posiadał ubezpieczone OC wykupione w pozwanym zakładzie ubezpieczeniowym. Ubezpieczyciel na podstawie ugody zawartej w dniu 27 maja 2009 r. uznał swoją odpowiedzialność i wypłacił powódce łącznie kwotę 1.585.136,08 zł, na którą składają się kwoty:

- zadośćuczynienie i odszkodowanie wynikające z wypłaty bezspornej w kwocie 546.609,68 zł i renta w kwocie 64,200 zł,

- z ugody zawartej w dniu 27 maja 2009 roku kwota 80.000 zł tytułem dalszego zadośćuczynienia i kwota 24.376,40 zł tytułem dalszego odszkodowania oraz kwota 33.150 zł tytułem skapitalizowanej renty,

- ponadto od dnia zawarcia ugody do dnia wniesienia powództwa pozwany wypłacił powódce kwotę 849.600,20 zł tytułem renty za utracone dochody oraz renty na zwiększone potrzeby.

Pozwany wypłaca powódce comiesięczną rentę z tytułu zwiększonych potrzeb w wysokości 4.500 zł oraz rentę z tytułu utraconych zarobków w wysokości 3.500 zł.

Powódka wskazała, iż obecnie wysokość cen oraz stan jej zdrowia, na podstawie których była ustalana wysokość renty w ugodzie, uległy zmianie, w szczególności zwiększył się konieczny zakres rehabilitacji powódki, niezbędne miesięczne wydatki, ceny opieki i rehabilitacji, a także ceny środków medycznych i pielęgnacyjnych. Powódka podała, iż na kwotę dochodzoną pozwem składają się miesięczne koszty z tytułu zwiększonych potrzeb obejmujące: koszt leków, suplementów diety, środków higienicznych w wysokości 1.295,90 zł, koszt diety w wysokości 800 zł, koszt rehabilitacji w wysokości 3.800 zł, koszt turnusów rehabilitacyjnych w wysokości 3.597,34 zł oraz koszt opieki w wysokości 7.389 zł.

W odpowiedzi na pozewz 19 czerwca 2018 r. (data nadania pisma) pozwany, reprezentowany przez pełnomocnika, wniósł o oddalenie powództwa oraz oddalenie wniosku o udzielenie zabezpieczenia. W uzasadnieniu pozwany wskazał, iż kwota ustalona ugodą jest adekwatna do aktualnych potrzeb powódki, zaś podane przez powódkę koszty nie spełniają warunku celowości i konieczności. Pozwany zaznaczył, że w zakresie żądanych kosztów opieki w wymiarze 18 godzin, powódka jest w stanie wykonać wiele czynności, poza tym z uwagi na adaptację domu na potrzeby powódki jest ona w stanie wiele czynności wykonać samodzielnie.

Postanowieniem wydanym dnia 3 lipca 2018 roku Sąd zabezpieczył powództwo i podwyższył rentę wynikającą z ugody z kwoty po 4.500 zł miesięcznie do kwoty po 10.800 zł miesięcznie.

Po rozpoznaniu zażalenie powódki, postanowieniem z dnia 5 grudnia 2018 roku Sąd Apelacyjny w łodzi oddalił zażalenie.

W piśmie złożonym w dniu 7 grudnia 2018 roku pełnomocnik powódki zmodyfikował powództwo, wnosząc dodatkowo o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 297.650,71 zł odszkodowania z tytułu poniesionych przez powódkę kosztów leczenia z zastosowaniem komórek macierzystych, któremu powódka poddała się w klinice (...).

W uzasadnieniu swojego stanowiska powódka reprezentowana przez pełnomocnika podała, że dochodzi odszkodowania za koszty poniesione na leczenie z zastosowaniem komórek macierzystych, któremu powódka poddała się w sierpniu 2007 roku, w styczniu 2008 roku i październiku 2008 roku. Koszty zabiegów, badań i pobytu powódki w klinice wyniosły 71.023,10 euro, co po przeliczeniu daje kwotę 297.650,71 zł.

Pozwany, w piśmie złożonym w dniu 1 kwietnia 2019 roku wniósł o oddalenie zmodyfikowanego powództwa, podnosząc że dochodzone roszczenia powstały w 2008 roku, a zatem przed podpisaniem ugody z 27 maja 2009 roku, która obejmowała wszelkie roszczenia związane między innymi z odszkodowaniem.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 28 maja 2006 r. na drodze krajowej nr (...) między R. a P., gm. C. kierujący samochodem marki J. (...) o nr. rej. (...) R. J., poruszając się z nadmierną prędkością, na łuku drogi utracił panowanie nad pojazdem i wpadł w poślizg, na skutek czego zjechał do rowu po przeciwnej stronie drogi, gdzie uderzył w pień drzewa.

R. J. posiadał ubezpieczenie OC wykupione w zakładzie pozwanego.

(bezsporne)

Powódka M. K. (1) była pasażerką pojazdu. Na skutek wypadku doznała obrażeń ciała w postaci urazu wielonarządowego klatki piersiowej, bez utraty przytomności z mnogimi złamaniami w zakresie kręgów piersiowych i żeber obustronnie, wieloodłamowego złamania trzonu kręgu piersiowego Th IX oraz lędźwiowego L1 ze zwężeniem kanału kręgowego, uciskiem na rdzeń kręgowy i następnie całkowitym porażeniem od poziomu TH9 a także odmy opłucnowej prawostronnej z krwotokiem do jamy opłucnowej w ilości 500ml, a w konsekwencji porażenia nerwowego poniżej 9 kręgu piersiowego z pęcherzem neurogennym.

(dowód: dokumentacja medyczna k.24-31, opinia biegłego chirurga – k. 266)

W wyniku doznanych chirurgicznych obrażeń klatki piersiowej i płuca u powódki doszło do trwałego uszczerbku na zdrowiu. Trwały uszczerbek powstał także w wyniku złamań wielu kręgów piersiowych, w tym złamania kręgów (...) i L1. Najcięższym trwałym uszczerbkiem na zdrowiu powódki było uszkodzenie rdzenia kręgowego w odcinku piersiowym na poziomie kręgu (...) z porażeniem części ciała unerwionej poniżej tego poziomu.

Uszkodzenia kręgosłupa piersiowego z całkowitym uszkodzeniem rdzenia kręgowego na tym poziomie prowadzą do 100% trwałego uszczerbku na zdrowiu – punkt 93 Tabeli Uszczerbków.

Obrażenia chirurgiczne klatki piersiowej dają silne dolegliwości bólowe trwające przez 6 tygodni, a mierne i ustępujące dolegliwości przez dalsze 6 tygodni. Aktualny zakres cierpień psychofizycznych powódki nadal jest duży ale wynika on z konsekwencji pierwotnych obrażeń ortopedycznych i neurologicznych.

Rokowania na przyszłość powódki są złe. Prowadzone są badania nad komórkami macierzystymi, które planuje się wszczepiać w miejsce uszkodzenia rdzenia kręgowego, ale obecnie się to nie udaje.

Z chirurgicznego punktu widzenia powódka wymaga niewiele pomocy osób trzecich – około 3 godzin dziennie. Do tej wielkości dojdzie czas niezbędny na prowadzenie domu i na opiekę nad powódką.

Po doznanych urazach jakość życia powódki drastycznie spadła. Pojawiły się też ogromne ograniczenia życiowe. Do tego doszły cierpienia psychofizyczne.

Z przyczyn stricte chirurgicznych powódka nie wymaga rehabilitacji.

Osoby z uszkodzeniem rdzenia kręgowego i plegią tułowia i kończyn dolnych wymagają leków i suplementów diety. Orientacyjny koszt leków i suplementów może wynieść około 500 zł miesięcznie.

Powódka wymaga stosowania na stałe specjalnej diety. U osób z porażeniami, które z konieczności prowadzą siedząco – leżący tryb życia dochodzi do zaburzeń perystaltyki jelit. Powódka wymaga diety wysokobłonnikowej, diety bogato witaminowej i odpowiednio zmineralizowanej a także diety świeżej. Powódka nie może sobie pozwolić na złą jakość jedzenia, co mogłoby prowadzić do niestrawności lub przytycia.

(dowód: opinia biegłego chirurga – k. 266 – 269)

Dolegliwości bólowe o znacznym nasileniu ze strony kręgosłupa piersiowego i żeber utrzymywały się u powódki do 12 miesięcy. W tym okresie stale przyjmowała leki p/bólowe. Pomimo zastosowanego leczenia operacyjnego, leczenia wspomagającego oraz rehabilitacji nie uzyskano poprawy w stosunku do pierwotnego skutku (paraplegią kończyn dolnych) uszkodzenia rdzenia kręgowego.

Obecny zakres cierpień psychofizycznych jak również jakość życia powódki nie zmieniły się w tym okresie. Powódka wymaga prowadzenia stałej rehabilitacji celem utrzymania uzyskanej sprawności kończyn górnych oraz zapobiegania przykurczom kończyn dolnych. Powódka wymaga samodzielnych wyuczonych ćwiczeń oraz ćwiczeń prowadzonych przez rehabilitanta ( 2-3 razy w tygodniu). Wymaga również okresowych rehabilitacji oddziałowych (sanatoryjnych) 3-4 razy w roku. Ze względu na dysfunkcję powódki pobyty takie powinny odbywać się wraz z opiekunem. Koszty takich pobytów są zróżnicowane zależne od standardu i ilości dni pobytu. Obecnie powódka nadal wymaga pomocy osób trzecich w wykonywaniu takich podstawowych czynności życiowych jak: pomoc w przemieszczaniu się, przygotowywaniu posiłków, kąpieli i zachowaniu higieny, porządkach domowych, zakupach. Wymiar dzienny pomocy - 3 godziny. Zakres pomocy osób trzecich nie obejmuje takich czynności jak dojazdy, spotkania ze znajomymi, rehabilitacja, opieka przy dzieciach.

(dowód: opinia biegłego ortopedy – k. 338 – 340, opinia uzupełniająca – k. 372)

Powódka porusza się na wózku inwalidzkim, samodzielna w terenie płaskim, transfer z wózka na łóżko samodzielny, ale wymaga pomocy przy przesiadaniu się na płaszczyzny znajdujące się wyżej lub niżej niż wózek (np. wsiadanie do samochodu). Nadal jest systematycznie rehabilitowana Wymaga pomocy przy rozbieraniu się i ubieraniu. Po równym terenie porusza się na wózku samodzielnie. Nie przesiada się samodzielnie z wózka. W kończynach górnych u powódki:

- siła i napięcie mięśniowe prawidłowe, symetryczne;

- mierne ograniczenie ruchomości w stawach barkowych;

- czucie bez zaburzeń; próby koordynacyjne sprawne;

- odruchy głębokie miernie żywe, symetryczne;

- objawów patologicznych nie stwierdzono. Czucie osłabione od poziomu (...) i całkowicie zniesione od poziomu (...).

W kończynach dolnych:

- siła - całkowita plegia kończyn dolnych;

- zaniki mięśni ud i podudzi;

- napięcie mięśniowe obustronnie znacznie obniżone;

- czucie zniesione; odruchy głębokie zniesione obustronnie;

- objaw B. obustronnie (+).

U powódki widoczna jest blizna pooperacyjna w odcinku piersiowym, występuje niewielka skolioza prawostronna, zaniki mięśni pasa biodrowego. Ruchomość odcinka szyjnego w normie.

Obecnie u powódki nadal stwierdza się paraplegię kończyn dolnych oraz nietrzymanie moczu i stolca. Natomiast napięcie mięśniowe w obu porażonych kończynach dolnych jest obecnie obniżone. Powódka zgłasza osłabienie czucia od poziomu (...), a całkowite zniesienie czucia od poziomu (...).

Powódka skarży się na uporczywe bóle kręgosłupa szyjnego, piersiowego oraz lędźwiowo - krzyżowego, drętwienie rąk, bóle żeber. Bóle kręgosłupa nasilają się przy dłuższym siedzeniu oraz w nocy. Badanie RM kręgosłupa szyjnego, piersiowego i lędźwiowo - krzyżowego wykazało (poza zmianami pourazowymi) wielopoziomowe zmiany zwyrodnieniowo - dyskopatyczne.

Cierpienia fizyczne jakich doznała powódka w następstwie wypadku, który zdarzył się 13 lat temu oraz w następstwie zabiegów operacyjnych, którym musiała się poddać, były znacznego stopnia i utrzymywały się przez wiele miesięcy. Również cierpienia psychiczne, spowodowane nagle powstałą znaczną niepełnosprawnością, które wyłączyła młodą kobietę, wokalistkę z aktywnego, ciekawego życia - były i są bardzo dużego stopnia.

Obecnie powódka skarży się na dolegliwości bólowe kręgosłupa szyjnego piersiowego i lędźwiowego oraz bóle żeber (po przebytych złamaniach). Cierpienia fizyczne spowodowane tymi dolegliwościami są umiarkowanego stopnia i mają charakter przewlekły.

Powódka nadal porusza się na wózku inwalidzkim. Jest samodzielna na wózku w obrębie domu i na płaskim terenie. Wymaga nadal pomocy w niektórych czynnościach samoobsługi i w czynnościach dnia codziennego.

Powódka wymaga i będzie wymagać w przyszłości, stałej i systematycznej rehabilitacji. Obecnie celem rehabilitacji jest:

- zapobieganie tworzeniu się odleżyn,

- zapobieganie powstawaniu przykurczów mięśniowych i utrzymanie możliwe optymalnej elastyczności układu mięśniowego w porażonych kończynach;

- utrzymanie możliwie najlepszego zakresu ruchów biernych w stawach porażonych kończyn dolnych,

- wzmacnianie siły mięśni i utrzymanie pełnego zakresu ruchów czynnych w stawach kończyn górnych;

- wzmacnianie mięśni tułowia;

- zwiększanie samodzielności w życiu codziennym.

Dla osiągnięcia w/w celów konieczna jest

- systematyczna praca z fizjoterapeutą - ćwiczenia 5 dni w tygodniu po 1-1,5 godz.

- codzienne samodzielnie ćwiczenia (wzmacniania kończy górnych i mięśni tułowia) wg wyuczonych wcześniej schematów;

- uczestniczenie w turnusach rehabilitacyjnych 2 - 3 x w roku

Rehabilitację w takim zakresie powódka może uzyskać tylko częściowo w ramach świadczeń z NFZ. Z kinezyterapii i fizykoterapii w warunkach ambulatoryjnych w ramach świadczeń z NFZ powódka może korzystać przeciętnie 2 -3 razy w roku (seria po 10 zabiegów). Taki wymiar rehabilitacji powinien być uzupełniony rehabilitacją prywatną. Koszt godziny pracy fizjoterapeuty w domu chorego to 80,00 -100,00 za godzinę. Turnusy rehabilitacyjne to 2 tygodniowe turnusy o profilu dopasowanym do dysfunkcji uczestników. Uczestnictwo w turnusie jest odpłatne, cena zależy od wielu czynników, takich jak: termin, położenie ośrodka, program, standard warunków hotelowych itp.

Dlatego ceny turnusów rehabilitacyjnych są bardzo zróżnicowane - od kilkuset złotych do nawet trzech - czterech tysięcy złotych. PFRON może dofinansować udział w turnusie rehabilitacyjnym - dofinansowanie zależy od dochodów w rodzinie oraz od stopnia niepełnosprawności.

Rokowanie co do wycofania się deficytów neurologicznych jest złe. Poprzeczne uszkodzenie rdzenia kręgowego i spowodowana tym uszkodzeniem paraplegia kończyn dolnych ma charakter utrwalony. Dodatkowymi problemami u chorych z paraplegią są nawracające infekcje dróg moczowych, zaparcia, ryzyko powstawania odleżyn.

Powódka nadal wymaga i będzie wymagać w przyszłości pomocy osób trzecich w czynnościach samoobsługi (częściowa pomoc przy kąpieli, przy załatwianiu potrzeb fizjologicznych - pampersy i utrzymanie higieny, transfery z wózka do samochodu) oraz w czynnościach dnia codziennego (częściowa pomoc przy przygotowaniu posiłków, pomoc przy utrzymaniu porządku w domu i przy załatwianiu spraw poza domem). W takim zakresie powódka wymaga pomocy w wymiarze 3 -4 godz. dziennie. Pomoc w gospodarstwie domowym nie obejmuje zastępowania osoby chorej przy pełnieniu obowiązków rodzinnych , np. opieki nad dziećmi.

Korzystanie z turnusów rehabilitacyjnych jest w pełni uzasadnione. (...) turnusu jest dopasowany do niepełnosprawności uczestników. W czasie turnusów rehabilitacyjnych uczestnik korzysta z rehabilitacji bardziej intensywnej niż w warunkach ambulatoryjnych, koryguje się dotychczas wykonywane ćwiczenia, w kontaktach z innymi osobami niepełnosprawnymi następuje proces powolnej akceptacji niepełnosprawności i szukanie innych niż dotychczas możliwości samorealizacji.

Ze względu na konieczność pomocy w niektórych czynnościach samoobsługi powódka powinna uczestniczyć w turnusach wraz z opiekunem.

Koszt turnusów jest bardzo różny (od kilkuset złotych do 3-4 tysięcy za pobyt) w zależności od terminu (pora roku), położenia ośrodka, programu, standardu warunków hotelowych.

Chorzy z uszkodzeniem rdzenia kręgowego, z paraplegią kończyn dolnych i neurogennymi zaburzeniami zwieraczy wymagają systematycznego stosowania różnych leków i suplementów diety w celu:

- przeciwdziałania powstawaniu odleżyn,

- preparatów (leków i suplementów diety) odkażających drogi moczowe

- preparatów regulujących perystaltykę jelit (zapobieganie częstym zaparciom),

- niesterydowych leków p-zapalnych i leków p-bólowych

- leków zmniejszających napięcie mięśniowe u chorych ze wzmożoną statycznością mięśni.

Nie można precyzyjnie określić kosztów miesięcznych takiego leczenia i suplementacji. Zależy to od występujących w danym okresie problemów zdrowotnych, różnych cen preparatów.

Koszt leków i suplementów (z tak zwanej „średniej półki") nie powinien przekroczyć sumy 500,00zł miesięcznie.

Leczenie komórkami macierzystymi chorych po urazach rdzenia kręgowego jest w Polsce nadal w fazie badań. Prowadzone są badania kliniczne oceniające bezpieczeństwo i efektywność takiego leczenia. Na obecnym etapie nie potwierdzono jeszcze skuteczności takiej terapii. Nadal są to eksperymentalne metody leczenia, a nie procedury medyczne.

W 2008r powódka była 3-krotnie leczona w KI. NeuroVita w M. - terapia komórkami macierzystymi w ramach programu badawczego Rosyjskiej Agamami Nauk MedycznychNowe techniki komórkowe w medycynie". Leczenie nie przyniosło ewidentnej poprawy.

(dowód: opinia biegłego neurologa – k. 359 – 362, opinia uzupełniająca – k. 391, 392)

U powódki z powodu ograniczenia rehabilitacji stan zdrowia uległ pogorszeniu. Nasiliła się spastyczność kończyn dolnych, bóle klatki piersiowej, szyi, głowy, częstość bezwiednego oddawania, moczu, stanów zapalnych dróg moczowych, często ze stanem gorączkowym , co świadczy o zajęciu nerek.

Na skutek złamania kręgów (...), T. i (...) i LI doszło do poprzecznego przerwania rdzenia i całkowitego porażenia poniżej (...), dysfunkcji neurogennej pęcherza moczowego, zaburzenia zwieraczy. Stwierdzono trwały uszczerbek na zdrowiu zgodnie z pkt. 93a Rozporządzenia (...) z dnia 18 grudnia 2002 r w wysokości 100% oraz znaczny stopień niepełnosprawności.

Szczególnie nasilone dolegliwości bólowe występowały przez kilka miesięcy po wypadku. Nadal utrzymują się okresowo nasilające się dolegliwości bólowe kręgosłupa szyjnego, klatki piersiowej, żeber. Dysfunkcja neurogenna pęcherza moczowego powoduje znaczny dyskomfort psychiczny i fizyczny z powodu bezwiednego, niekontrolowanego oddawania moczu i popuszczania stolca, nawracających stanów zapalnych dróg moczowych ze stanami gorączkowymi.

Jakość życia powódki została w znacznym stopniu obniżona z powodu porażenia kończyn dolnych, dysfunkcji neurogennej pęcherza moczowego i zwieraczy, osłabienie czucia od poziomu Th 5 i całkowitego zniesienia od poziomu Th 9.

Wymagana jest stała i intensywna rehabilitacja dla zapobiegania powstawania przykurczów mięśniowych w porażonych kończynach, wzmacniania siły mięśni i kończyn górnych, co umożliwi zwiększenie samodzielności w życiu codziennym i samoobsłudze.

Dysfunkcja neurogenna pęcherza moczowego jest stanem utrwalonym, a rokowanie co do zmniejszenia się zaburzeń dyzurycznych jest złe. Poważnym zagrożeniem są nawracające stany zapalne dróg moczowych, które pomimo rygorystycznego przestrzegania higieny osobistej i stałej opieki specjalistycznej, mogą prowadzić do niewydolności nerek.

Konieczne i uzasadnione jest sprawowanie opieki nad powódką i jej dziećmi przez inne osoby przez 18 godzin na dobę. Z powód i dysfunkcji neurogennej pęcherza moczowego konieczna jest całodobowa opieka aby maksymalnie zabezpieczyć przed powikłaniami zagrażającymi zdrowiu i życiu.

Zasadne jest korzystanie powódki z turnusów rehabilitacyjnych 4 razy w ciągu roku i sanatoryjnych 2 razy w roku specjalizujących się w leczeniu schorzeń dróg moczowych wraz z opiekunem gdyż konieczna jest jego pomoc przy przemieszczaniu się, wymianie pieluchomajtek i wykonywaniu zabiegów higienicznych.

W tak poważnym schorzeniu jakim jest dysfunkcja neurogenna pęcherza moczowego bezwzględnie konieczne jest stosowanie suplementów diety, aby poprawić ogólny stan organizmu, zwiększyć jego odporność aby zmniejszyć częstość nawracających stanów zapalnych pęcherza moczowego i nerek, które są najpoważniejszym zagrożeniem dla zdrowia i życia osób z dysfunkcją neurogenną pęcherza moczowego i zwieraczy.

Leki, preparaty ziołowe, środki higieniczne, maści, suplementy stosowane przez powódkę są zasadne.

Powódka z dysfunkcją pęcherza moczowego wymaga całodobowej opieki, gdyż z powodu porażenia i stanów spastycznych kończyn dolnych nie może samodzielnie i doraźnie wykonywać zabiegów higienicznych po bezwiednym wydalaniu moczu i stolca, zarówno w dzień jak i w nocy. Poza tym wymaga rehabilitacji w jak największym zakresie w miejscu zamieszkania w domu, w ośrodku rehabilitacyjnym oraz na zamiejscowych turnusach rehabilitacyjnych, aby poprawić stan ogólny, zwiększyć sprawność i siłę mięśniową tułowia i kończyn górnych, ograniczyć ujemne następstwa ubytków neurologicznych w kończynach dolnych. Po zabiegach w ośrodku (...) Spółka z o.o. w B. odczuwała znaczną poprawę, dlatego też ilość i rodzaj zabiegów przedstawiony przez powódkę jest uzasadniony. Ośrodek posiada szeroki zakres zabiegów i za każdym pobytem dostosowuje je do aktualnych potrzeb pacjenta.

(dowód: opinia biegłego urologa – k.421 – 426, opinia uzupełniająca – k. 440, 441)

W dniu 27 maja 2009 r. strony zawarły ugodę, na podstawie której pozwany zobowiązał się do wypłaty powódce kwoty 4.500 zł miesięcznie tytułem renty z uwagi na zwiększone potrzeby powstałe na skutek zdarzenia z dnia 28 maja 2006 r. Ponadto pozwany zobowiązał się wypłacić powódce kwotę 24.376,40 zł tytułem dalszego odszkodowania m.in. na przystosowanie mieszkania do potrzeb osoby niepełnosprawnej. Pozwany zobowiązał się też dopłacić powódce kwotę 80.000 zł tytułem zadośćuczynienia.

W ugodzie strony przewidziały uprawnienie powódki do wnoszenia o waloryzację kwoty o wskaźnik wzrostu cen towarów i usług ogłoszony przez GUS, a także możliwość zmiany wysokości renty w oparciu o art. 907 § 2 k.c.

Pełnomocnik powódki oświadczył, że wyraża zgodę na warunki ugody i oświadczył, że kwota określona w ugodzie zaspokaja całkowicie roszczenia związane z wypadkiem jakiemu powódka uległa w dniu 28 maja 2006 roku.

(dowód: ugoda k.66)

Koszt pobytu powódki wraz z opiekunem na turnusie rehabilitacyjnym w ośrodku prowadzonym przez (...) Sp. z o.o. Sp. k. w Ł. z uwzględnieniem aktualnych potrzeb powódki wynosi 10.792,00 zł. Turnus trwa 13 dni. Pobyt 4 razy w roku to koszt 43.168,00 zł.

(dowód: oferta k.106-109)

Koszt rehabilitacji ambulatoryjnej oferowanej przez (...) Sp. z o.o. Sp. k. w Ł. obejmującej zajęcia z fizjoterapeutą w wymiarze 1 godz. x 12 (m.in. terapia manualna, ćwiczenia indywidualne), ćwiczenia indywidualne na basenie z terapeutą 30 min. x 12 oraz masaż leczniczy 40 min. x 12 wynosi 4.560 zł.

(dowód: oferta k.111)

Powódka ponosi miesięcznie koszt zakupu środków medycznych i pielęgnacyjnych w kwocie około 400 zł, na które składa się:

-

pieluchomajtki (1 op. po 22 sztuki x 4) - 170 zł

-

podkład wielokrotnego użytku 85x90cm H. (1 op. / 6 m) - 12,70 zł

-

podkłady jednorazowe 60x90cm, 1 op. - 46,20 zł

-

sudocrem 250g 30 zł

-

mokre chusteczki, 1 op.- 30 zł

-

rękawiczki jednorazowe, 1 op. po 25 par-10 zł

-

pończochy uciskowe, 1 szt. - 56 zł

-

skarpety uciskowe, 1 para - 31 zł

(dowód: faktury k.119-148)

Powódka M. K. (1) z uwagi na urazy będące skutkiem wypadku z dnia 28 maja 2006 r. wymaga pomocy osób trzecich przy większości codziennych czynności, jak ubieranie, przesiadanie się z wózka na kanapę, łóżko, toaletę, prysznic, podawanie przedmiotów, ponadto przy gotowaniu, sprzątaniu, ubieraniu, czynnościach toaletowych oraz związanych z higieną osobistą. Powódka wymaga również pomocy przy opiece nad dziećmi. Pomagają jej siostra oraz mąż a także rodzice powódki. Powódka rzadko przebywa poza domem z uwagi na niedostosowanie wielu miejsc do jej potrzeb. Czasami zdarza się, że prowadzi samochód, który jest dostosowany do jej potrzeb, ale wówczas mąż musi jej pomóc wsiąść do samochodu, a następnie rehabilitant musi odebrać powódkę z samochodu.

Powódka czasami zostaje sama w domu, jednak nie są długie okresy, np. godzina. Zdarzyło się kilka razy, że przy samodzielnej próbie przesiadania się powódka z wózka.

(dowód: zeznania świadka M. K. (2): 00:22:53-00:25:45, protokół k.240v-241, płyta k.244, nagranie zeznania J. R.: nagranie 00:38:58-00:42:04, protokół 241v, płyta k.244-, protokół k.241v, płyta k.244, zeznania powódki: nagranie 01:01:04-01:03:33, protokół k.242v-243, płyta k.244)

Powódka posiada w domu obniżony blat w kuchni, a w sypialni specjalny materac ze stelażem.

(dowód: zeznania świadka M. K. (2): nagranie 00:30:33-00:31:55, protokół k.241, płyta k.244, zeznania powódki: nagranie 00:51:26-00:53:18, protokół k.242-242v, płyta k.244)

Powódka posiada dwoje małych dzieci, jednak nie jest w stanie samodzielnie zająć się nimi, nie może np. podnieść dziecka ani go przewinąć. Przy czynnościach związanych z opieką nad dziećmi powódka również korzysta z pomocy bliskich.

(dowód: zeznania świadka J. R.: nagranie 00:38:58-00:41:12, protokół k.241v, płyta k.244, zeznania powódki protokół k. 460v)

Powódka chciałaby skorzystać z pomocy asystenta osoby niepełnosprawnej.

(dowód: zeznania powódki: nagranie 00:57:14-00:59:07, 01:06:19-01:08:18, protokół k.242v-243, płyta k.244)

Powódka wykonuje ćwiczenia samodzielnie w domu, ale wówczas wymaga pomoc drugiej osoby, np. przy pionizacji, każda jej aktywność poza domem również wymaga uczestnictwa innej osoby. Powódka dba o dietę, chce utrzymać stałą wagę, ma spowolniony metabolizm, jej dieta musi być bogata w świeże warzywa, owoce, z dużą ilością błonnika, musi też być lekkostrawna. Powódka kupuje jedynie certyfikowane mięso. Powódka szacuje, że koszt jej wyżywienia to kwota około 1.000 zł miesięcznie.

(dowód: zeznania powódki – protokół k. 461)

Powódka w 2006 r. codziennie korzystała z zabiegów rehabilitacyjnych w B. w wymiarze po kilka godzin dziennie. Od 2009 r. częstotliwość ich spadła, na rzecz turnusów rehabilitacyjnych w B. po 5 dni z rehabilitacją 3-5 godz. dziennie.

Powódka jeździła na turnusy kilka razy w roku. Na wyjeździe zawsze towarzyszy jej ktoś z rodziny.

(dowód: zeznania świadka W. R.: nagranie 00:06:24-00:09:58, protokół k.239v-240, płyta k.244, zeznania powódki: nagranie 00:57:14-01:00:21, protokół k.242v,płyta k.244, zaświadczenie k.49)

Powódka początkowo korzystała z rehabilitacji świadczonej w ramach NFZ, jednak nie uwzględniała ona jej potrzeb. Dopiero skorzystanie z prywatnych ośrodków spowodowało u powódki poprawę samopoczucia. W ostatnim czasie powódka była zapisana na rehabilitację w ramach NFZ, jednak został ona odwołana z uwagi na pandemię.

(dowód: zeznania powódki: nagranie 01:04:42-01:06:19, protokół k.243, płyta k.244, protokół k. 460v)

Miesięczny koszt rehabilitacji w ośrodku (...) w B. obejmujący zalecane powódce zabiegi neurorehabilitacji w zakresie 1,5 godz. pięć razy w tygodniu, a także 3 razy w tygodniu masaż tkanek miękkich i przeciążeniowych struktur przy stawce godzinowej 80 zł wynosi 3.360 zł.

Rehabilitacja ta nie jest refundowana przez NFZ.

(dowód: zaświadczenia k.51-52)

Powódka coraz częściej cierpi na dolegliwości bólowe kręgosłupa, a także szyi i głowy. Ponadto powódka ma problemy z trawieniem, odczuwa bóle brzucha, cierpi na zaparcia. Z tego też względu korzysta z diety obejmującej produkty ekologiczne i bogate w błonnik. Powódka cierpi również na nawracające zapalenie pęcherza oraz ma obniżoną odporność.

Dolegliwości bólowe i dyskomfort odczuwane przez powódkę zwiększyły się od czasu zawarcia ugody.

(dowód: zeznania świadka M. K. (2): 00:25:45-00:29:34, protokół k.241, płyta k.244, nagranie zeznania J. R.: nagranie 00:33:50-00:35:00, 00:43:20-00:44:12, protokół k.241, k.242, płyta k.244-00:41:12, protokół k.241v, płyta k.244, , zeznania powódki: nagranie 00:48:23-00:57:14, protokół k.242-242v, płyta k.244)

S. diety jest bardzo ważna, gdyż u powódki została zaburzona homeostaza, doszło do wielu zmian wielokierunkowych wtórnych w układzie kostnym, hormonalnym.

(dowód: zeznania świadka W. R.: nagranie 00:11:57-00:13:18, protokół k.240, płyta k.244)

Powódka nadal stara się dawać koncerty, jednak są to sporadyczne wydarzenia, powódka nie ma tras koncertowych. Towarzyszy jej wtedy mąż bądź inna osoba z rodziny, która ją przywozi i pomaga. Koncerty są zazwyczaj charytatywne. Po koncercie powódka zawsze wraca do domu. Powódka za wydanie swojej książki, która powstała kilka lat temu otrzymała kwotę około 30.000 zł.

(dowód: zeznania powódki: nagranie 01:03:33-01:04:42, protokół k.243, płyta k.244, protokół k. 461)

Powyższy stan faktyczny Sad ustalił na podstawie wskazanych dowodów. Na rozprawie w dniu 20 października 2020 roku Sąd oddalił wnioski strony powodowej o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu pielęgniarstwa praz o wezwanie biegłego neurologa na termin rozprawy, uznając że wnioski te są zbędne do rozstrzygnięcia sprawy i mając na uwadze wszystkie dotychczas sporządzone opinie nie przyczynią się do rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo co do zasady zasługuje na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie odpowiedzialność pozwanego za skutki wypadku, któremu uległa powódka jest bezsporna, a podstawę odpowiedzialności pozwanego w tym zakresie stanowi przepis art. 444 par. 2 k.c. Obowiązek płacenia renty na rzecz powódki pozwany przyjął, zawierając ugodę w dniu 27 maja 2009 roku.

W ugodzie strony przewidziały uprawnienie powódki do wnoszenia o waloryzację kwoty o wskaźnik wzrostu cen towarów i usług ogłoszony przez GUS, a także możliwość zmiany wysokości renty w oparciu o art. 907 § 2 k.c.

Zgodnie z art. 907 § 2 k.c. jeżeli obowiązek płacenia renty wynika z ustawy, każda ze stron może w razie zmiany stosunków żądać zmiany wysokości lub czasu trwania renty, chociażby wysokość renty i czas jej trwania były ustalone w orzeczeniu sądowym lub w umowie.

Zmiana stosunków dotyczy w równej mierze sytuacji majątkowej, jak i osobistej stron tego stosunku, jak również wydarzeń o skali masowej i doniosłych społecznie, które muszą wystąpić po wydaniu wyroku ustalającego prawo do renty. Zmianą tą może być w szczególności zmiana wartości pieniądza w przypadku, gdy renta przybiera postać świadczenia pieniężnego (zob. np. uchw. SN z 20.4.1994 r., III CZP 58/94, OSNCP 1994, Nr 11, poz. 207) lub też zmiana w zakresie potrzeb uprawnionego (zob. np. wyr. SN z 2.4.2014 r., IV CSK 444/13, L.).

Zgodnie z art. 444 § 2 k.c. jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

W niniejszej sprawie pozwany wypłaca rentę z tytułu zwiększonych potrzeb zgodnie z ugodą w kwocie 4.500 zł miesięcznie.

Odnosząc się do kwestii związanej ze zwiększeniem się potrzeb powódki wskazać należy, iż zwiększenie takie w rozumieniu art. 444 § 2 k.c., stanowi szkodę przyszłą, wyrażającą się w stale powtarzających się wydatkach na ich zaspokojenie (np. konieczność stałego leczenia, zabiegów, kuracji, opieki osób trzecich, specjalnego odżywiania itp.). Przyznanie renty z tytułu zwiększonych potrzeb (lub jej stosowne podwyższenie) nie jest uzależnione od wykazania, że poszkodowany te potrzeby faktycznie zaspokaja i ponosi związane z tym wydatki.

Powódka w niniejszym postepowaniu wykazała, że z uwagi na stan zdrowia wymaga pomocy osób trzecich przy wielu czynnościach dnia codziennego. Poza tym konieczna i zasadna jest również stała, systematyczna rehabilitacja, w tym także turnusy rehabilitacyjne, poza tym powódka zażywa leki, suplementy i pozostaje na diecie. Od czasu zawarcia ugody minęło 11 lat, dlatego też uległa niewątpliwie zmiana siły nabywczej pieniądza, co również ma wpływ na wysokość należnej powódce renty.

W chwili zawierania ugody powódka zaczynała korzystać z zabiegów rehabilitacyjnych wykonywanych podczas turnusów rehabilitacyjnych trwających 5 dni przy rezygnacji z rehabilitacji w warunkach ambulatoryjnych. Obecnie zaś istnieje potrzeba odbywania przez powódkę co najmniej 4 turnusów rehabilitacyjnych w roku trwających 13 dni, jak też równolegle zastosowania stałej rehabilitacji w warunkach ambulatoryjnych. Tym samym uznać należy, iż potrzeby powódki w tym zakresie uległy zwiększeniu. Przedstawione przez powódkę oferty ośrodków rehabilitacyjnych są adekwatne do potrzeb powódki i biegły urolog potwierdził, że dla potrzeb powódki zasadne są zabiegi świadczone przez ośrodek (...).

W ocenie Sądu brak jest jednocześnie podstaw do tego, aby powódka musiała korzystać z zabiegów rehabilitacyjnych w ramach NFZ, które zresztą w ostatnim czasie zostały odwołane z uwagi na sytuację epidemiczną.

Postępowanie dowodowe wykazało także, że powódka wymaga pomocy osób trzecich. Biegli z zakresu neurologii, chirurgii i ortopedii wskazali na taką potrzebę, podając że zakres tej opieki wynosi około 3, 4 godzin dziennie. Biegły urolog natomiast jednoznacznie podał, że z uwagi na schorzenia występujące u powódki wymaga ona pomocy ze strony innych osób w wymiarze 18 godzin dziennie. Biegły wyjaśnił, że powódka z dysfunkcją neurogenną pęcherza moczowego wymaga nawet całodobowej opieki, gdyż z powodu porażenia i stanów spastycznych kończyn dolnych nie może samodzielnie i doraźnie wykonywać zabiegów higienicznych krocza po bezwiednym wydalaniu moczu i stolca, zarówno w dzień jak i w nocy. W konsekwencji Sąd uznał, iż zasadne jest przy wyliczeniu renty na zwiększone potrzeby uwzględnienie pomocy osób trzecich w wymiarze wnioskowanym przez powódkę, tj. 18 godzin na dobę.

Powódka wnioskowała o ustalenie wysokości kosztów opieki przy stawce 13,70 zł za godzinę. Biorąc pod uwagę zakres pomocy, jaki jest sprawowany nad powódką, w ocenie Sądu stawka ta nie jest wygórowana i nie przekracza stawek za świadczenie usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych przez MOPS w Tuszynie, dlatego też Sąd uwzględnił tę stawkę w obliczeniu należnej powódce kwoty.

Sąd uznał za zasadne uwzględnienie większości wydatków związanych z zakupem środków medycznych, kosmetycznych, leków oraz suplementów ponoszonych przez powódkę, jednakże nie uwzględnił wszystkich kosztów, na które powoływała się powódka w pozwie, ponieważ zakup niektórych produktów nie znalazł potwierdzenia w szczegółowych fakturach jak i zeznaniach samej powódki.

Z opinii biegłych wydających opinie wynika, ze koszt niezbędnych leków i suplementów to kwota około 500 zł miesięcznie, natomiast środki higieniczne i pielęgnacyjne to kwota około 400 zł miesięcznie, zgodnie ze wskazaniami powódki.

Odnosząc się do kosztów diety stosowanej przez powódkę, to biegli nie wskazali kosztów takiej diety, dlatego też mając na uwadze zeznania powódki, która stwierdziła, że koszt jej wyżywienia to kwota około 1.000 zł miesięcznie, w ocenie Sądu za uzasadniony koszt diety należy uznać kwotę 500 zł miesięcznie, ponieważ oczywistym jest, że powódka ponosi „normalne” koszty żywności, niezależnie od stosowanej diety. Powódka korzysta z produktów ekologicznych i bogatych w błonnik, dlatego też kwota 500 zł jest zgodna z cenami produktów na lokalnym rynku, które spełniają wymogi powódki.

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego miesięczny koszt powstały w związku ze zwiększeniem potrzeb powódki powstałych na skutek zdarzenia z dnia 28 maja 2006 r. wynosi kwotę 14.962 zł w przybliżeniu 15.000 zł. Na kwotę tę składają się następujące składniki:

- koszt turnusów rehabilitacyjnych w wysokości 3.597 zł (4 x 10.792 zł : 12 miesięcy),

- koszt rehabilitacji ambulatoryjnej w wysokości 3.800 zł (4.560 zł x 10 miesięcy [tj. z pominięciem okresu obejmującego turnus rehabilitacyjny] : 12) według stawek w (...),

- koszt sprawowania opieki przez osoby bliskie w wysokości 6.165,00 zł (18 h x 13,70 zł x 30 dni = 7.398,00 x 10 miesięcy : 12), przy czym Sąd wyliczając koszty opieki osób trzecich nie uwzględnił 2 miesięcy, w czasie których powódka wraz z opiekunem przebywa na turnusie rehabilitacyjnym i koszty turnusu dotyczą również opiekuna,

- koszty leków i suplementów 500 zł,

- koszty środków higienicznych i pielęgnacyjnych 400 zł,

- koszty diety 500 zł.

Sąd uwzględnił żądanie podwyższenia renty, ustalonej ugodą zawartą w dniu 27 maja 2009 roku, poczynając od dnia 6 czerwca 2018 roku, tj. od dnia następnego po doręczeniu pozwanemu odpisu pozwu. Sąd miał na uwadze, że powódka nie wykazała, iż zgłaszała roszczenie pozwanemu przed wystąpieniem na drogę sądową, a tym samym, że pozwany znajdował się w zwłoce ze spełnieniem świadczenia zanim otrzymał odpis pozwu.

Odnosząc się do żądania powódki zasądzenia na jej rzecz odszkodowania w kwocie 297.650,71 zł z tytułu poniesionych przez powódkę kosztów leczenia z zastosowaniem komórek macierzystych, któremu powódka poddała się w klinice (...), Sąd uznał, iż żądanie to nie zasługuje na uwzględnienie.

Bezspornym jest, że dochodzone w tej części roszczenie powstało w 2008 roku, a zatem przed podpisaniem pomiędzy stronami ugody w dniu 27 maja 2009 roku. Ugoda obejmowała wszelkie roszczenia związane z doznaną przez powódkę szkodą, między innymi z odszkodowaniem. Strony ustaliły, że kwota określona w ugodzie zaspokaja całkowicie roszczenia związane z wypadkiem jakiemu powódka uległa w dniu 28 maja 2006 roku zarówno w stosunku do osób odpowiedzialnych cywilnie jak i do ubezpieczyciela tj. (...) Zakładu (...).

Należy również zaznaczyć, co wynika z opinii biegłego neurologa, że leczenie komórkami macierzystymi chorych po urazach rdzenia kręgowego jest w Polsce nadal w fazie badań. Na obecnym etapie nie potwierdzono jeszcze skuteczności takiej terapii. Nadal są to eksperymentalne metody leczenia, a nie procedury medyczne.

W świetle przytoczonych rozważań i ustaleń zawartych w ugodzie, dochodzenie przez powódkę odszkodowania z tytułu kosztów poniesionych w 2008 roku jest niezasadne.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., zgodnie z zasadą stosunkowego rozliczenia kosztów. Powództwo zostało uwzględnione w około 36 procentach i w takim zakresie obciążają pozwanego koszty procesu, a powódkę obciążają koszty procesu w wysokości 64%.

W niniejszej sprawie łączne koszty procesu wyniosły 44.547,00 zł, z czego powódka poniosła koszty procesu w wysokości 28.347,00 zł ( 10.817,00 zł – koszty zastępstwa procesowego + 5.400 zł koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym + 10.130,00 zł – opłata sądowa + 2.000 zł zaliczka na biegłych), natomiast pozwany poniósł koszty procesu w kwocie 16.200 zł (10.817,00 zł – koszty zastępstwa procesowego + 5.400 zł koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym). Odnosząc procent „przegranej” sprawy do poniesionych kosztów powódkę obciążają koszty procesu w kwocie 163,08 zł ( 44.547 zł x 64%= 28.510,08 zł – 28.347,00 zł).

Jednocześnie, mając na uwadze charakter dochodzonego roszczenia i sytuację zdrowotną powódki, która ponosi znaczne koszty na leczenie i rehabilitację, Sąd nie obciążył powódki kosztami sądowymi od oddalonej części powództwa, przejmując koszty na rachunek Skarbu Państwa.

SSO Alina Gąsior

Zarządzenie: o dpisy doręczyć pełnomocnikom stron.

SSO Alina Gąsior