Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 363/19

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 26 czerwca 2019 r.

w sprawie o sygn. akt XVIII K 286/18

1.2  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońców oskarżonych A. Z. i Ł. Z.

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

A. Z.

Ł. Z.

Fakt pracy A. Z. w systemie zmianowym, co drugi dzień.

Fakt zamieszkiwania Ł. Z. z rodzicami.

Zeznania M. Z.

na rozprawie apelacyjnej w dniu 5 listopada 2020 r.

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

A. Z.

Ł. Z.

Wykluczenie poinformowania ojca o odbiorze pieniędzy z miejsca, gdzie podwiózł syna w dniu 8 czerwca 2018 r. na parking przy l. (...) (...),

Zeznania M. Z.

na rozprawie apelacyjnej w dniu 5 listopada 2020 r.

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu.

Zeznania M. Z.

Jej zeznania mają jedynie znaczenie w zakresie twierdzeń o wzajemnych trudnych relacjach rodzinnych spowodowanych uzależnieniem syna Ł. Z. i jego wcześniejszej karalności, , jak tez faktu, że syn w dalszym ciągu zamieszkuje wraz z rodzicami.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu.

Wykluczenie poinformowania ojca o odbiorze pieniędzy z miejsca, gdzie podwiózł syna w dniu 8 czerwca 2018 r. na parking przy ul. (...),

Zeznania M. Z.

Zeznania świadka nie podważyły oceny Sądu w zakresie okoliczności zdarzenia w dniu 8 czerwca 2018 r. przy ul. (...) zaprezentowane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku na str. 15-16. M. Z. nie była świadkiem zdarzenia, jak też codziennie pracowała, jej twierdzenia mają wyłącznie charakter postulatywny i życzeniowy.

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzuty apelacji obrońcy oskarżonego Ł. Z..

1. obraza przepisów postępowania karnego dotyczących zasad analizy i oceny materiału dowodowego, wskutek czego Sąd nie dokonał prawdziwych ustaleń faktycznych, ocenił znaczenie dowodów bez zachowania kryterium istnienia logicznego i zgodnego z zasadami doświadczenia związku pomiędzy faktami udowodnionymi a okolicznościami uznanymi za takie na podstawie analizy istniejących faktów, co miało decydujący wpływ na treść wniosków i ustaleń Sądu w zakresie oceny wiarygodności wyjaśnień oskarżonego i interpretacji dowodów z dokumentów

2. obraza przepisów postępowania karnego poprzez naruszenie reguł zasady swobodnej oceny dowodów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia w sprawie, polegającej na dowolnej a nie swobodnej ocenie zgromadzonego materiału dowodowego, sprzecznej z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenie wyjaśnień oskarżonego i złożonych dokumentów a w rezultacie bezpodstawne uznanie, że oskarżony miał świadomość wypełnienia znamion czynu z art. 286 kk przez inne nieustalone osoby i swoim działaniem wypełnił znamiona zarzucanego mu przestępstwa

3. błąd w ustaleniach faktycznych wskutek nieprawidłowego uzupełniania luk w materiale dowodowym wnioskami z innych wnioskowanych okoliczności, w konsekwencji oparcie ustaleń i treści wyroku na
podstawie okoliczności domniemanych, nieudowodnionych co miało wpływ na treść wyroku, a wskutek dokonania błędnych ustaleń faktycznych doprowadziło do uznania oskarżonego Ł. Z. za winnego popełnienia czynu w zakresie zarzucanym mu w akcie oskarżenia.

4. naruszenie prawa materialnego art. 18 §3 kk w zw. z art. 286 §1 kk poprzez niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie że oskarżony udzielił pomocnictwa do popełnienia występku oszustwa w sytuacji gdy w sprawie nie istnieją żadne dowody ani poszlaki wskazujące na to że oskarżony miał pełną świadomość co do tego że swoim działaniem realizuje znamiona strony podmiotowej i przedmiotowej zarzucanego mu czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

Zarzut 1 i 2.

Niezasadność zarzutów obrońcy oskarżonego i użytej na ich poparcie argumentacji, kwestionujących prawidłowość dokonanej oceny materiału dowodowego, wynika z instrumentalnego przytoczenia własnej interpretacji dowodów, prezentowanych kolejno w oderwaniu od siebie. Tak dokonana ocena, rekomendowana przez skarżącego, nie może być uwzględniona, jako sprzeczna z dyrektywami art.7 k.p.k., których to naruszenie zarzuca Sądowi.

Tymczasem Sąd Okręgowy ocenił dowody w powiązaniu ze sobą, uwzględniając także zmieniający się ich kształt w toku postępowania, jak wyjaśnienia oskarżonych.

Słusznie wskazał Sąd Okręgowy, że oskarżonemu zarzucono popełnienie występku w formie pomocnictwa, które nie wymaga, jak oszustwo działania z zamiarem bezpośrednim kierunkowym, lecz może być popełnione także w zamiarze ewentualnym,

Sąd Okręgowy wywiódł okoliczności strony podmiotowej, jako funkcję wszystkich okoliczności w powiazaniu wynikających z dowodów, które stanowiły podstawę ustaleń. Nie sposób zatem dokonywać analizy dowodów w sposób, w jaki czyni to obrońca oskarżonego, że wątpliwości wywodzi z poszczególnych dowodów, tak, za każdym razem, jakby z każdego z nich mały wynikać okoliczności czynu.

Odnosząc się do okoliczności przyznania się oskarżonego do popełnienia zarzucanych mu czynów, w istocie Sąd uwzględnił je, nie w zakresie ogólnego twierdzenia o przyznaniu się, lecz z faktów, które w nich wskazał. Wskazał mianowicie w toku śledztwa (przesłuchany w dniu 28 i 29 czerwca 2018 r.), że w uzgodnieniu z nieznaną sobie, nieustaloną osobą narodowości ormiańskiej, na przekazany przez nią telefon komórkowy, od osoby, której nie znał, przedstawiającej się jako „jedynka”, lub „od jedynki” przyjmował zlecenia jazdy w poszczególne miejsca, by odbierać przesyłki, z czego w niektóre z nich wożony był przez ojca. Co istotne działanie oskarżonego prowadzone było przez cztery dni, po kilka godzin dziennie, kiedy to oboje pokrzywdzeni pozostawiali, we wskazanych im przez sprawców miejscach, pieniądze. Przyznał się do odbioru dwóch przesyłek - w dniu 8 i 11 czerwca 2018 r., z parkingu przy ul. (...), zza kół wskazanych mu dokładnie samochodów. W tych miejscach akurat zarejestrowany został kamerą monitoringu.

Istotne jest to, że twierdzeniom oskarżonego, co do wymienionych miejsc odbioru tych kopert, jak i miejsc, w które twierdził, że na polecenie tych osób udawał się (ul. (...), ul. (...), ul. (...), ul. (...). (...), Al. (...)) odpowiadają miejsca logowań jego telefonu. W dniu zaś w dniu 6 i 8 czerwca 2018 r., także miejsca logowań telefonu jego ojca. Poza wymienionymi odpowiadają one także, w tym czasie, miejscom logowań telefonu pokrzywdzonej i miejscom oraz trasom, którymi poruszali się pokrzywdzeni.

Odpowiadają także miejscom siedzib oddziałów A. Banku, w których L. O., a było to ośmiokrotnie, pobierała pieniądze; miejscom, w których wskazała pozostawienie kopert z pieniędzmi; jak też miejscom pozostawienia pieniędzy przez Z. S..

Logicznie i w powiązaniu z powyższymi faktami wywiódł Sąd meriti odbiór przesyłki przez Ł. Z. w dniu 6 czerwca 2018 r. (str.16-17 uzasadnienia) z faktu zarejestrowania przez kamery monitoringu na terenie przyległym do budynków przy ul. (...) pomiędzy 4 a 6 mężczyzny (k.315-16) o wyglądzie oskarżonego ubranego w odzież odpowiadającą wyglądem zabezpieczonej w jego mieszkaniu przy ul. (...) (k.149-151). Niezasadnie usiłuje tę okoliczność podważyć skarżący usiłując zestawić akurat niepasujące elementy ubioru z obu przytoczonych przez Sąd dowodów. Do wymienionych przez apelującego części ubioru jak spodenki koloru ceglastego, jasna koszula i czarne buty odpowiadają elementom garderoby nr. 4, 5 i 7 (k.151). Nadto także w czasie wskazanym na zdjęciach monitoringu, telefon oskarżonego logował się w stacji (...) w okolicach tego miejsca. Trafnie, jako na okoliczność potwierdzającą fakt odbioru przesyłki w tym dniu (6.06.2018 r.) przytoczył Sąd na str. 16 uzasadnienia wypowiedź oskarżonego z rozprawy, że „na rozprawie przyznał, że pojechał z tatą, którego uprzednio zapytał, czy podrzuci go pod miejsce pracy konkubiny przy ul. (...). Przesyłkę miał wtedy w ręku i schował do kieszeni.” Zapis ten istotnie znajduje się w protokole rozprawy z dnia 19 marca 2019 r. na k. 998 v.

Słusznie więc ustalenia Sądu Okręgowego, co do strony przedmiotowej i podmiotowej czynu wynikały z tego, że miejsca logowań telefonu Ł. Z., były zbieżne z miejscami, w których pokrzywdzeni pozostawiali przesyłki, miejscami logowań telefonu pokrzywdzonej, a w czasie wypłat przez nią pieniędzy w poszczególnych oddziałach A. Banku i pobliskich miejsc ich pozostawienia, także tymi miejscami (str.15-17 uzasadnienia).

Zatem twierdzenia kwestionujące znaczenia okoliczności znalezienia u oskarżonego odzieży odpowiadającej wyglądowi w czasie zarejestrowanym na ul. (...), potwierdzają jedynie metodę oceny znaczenia dowodów obrońcy, w oderwaniu od całego kontekstu dowodowego. Reasumując, nie są zatem w stanie skutecznie podważyć oceny Sądu powzięte ex post, zaprezentowane w apelacji wątpliwości co do wizerunku oskarżonego na monitoringu w tym miejscu. Skarżący podnosząc te wątpliwości, które w toku rozprawy podnoszone nie były, pomija w tym aspekcie fakt, iż oskarżony przyznał, że w tym miejscu przebywał (str.16 uzasadnienia).

Twierdzenie skarżącej, że fakt pobytu na ulicy nieopodal miejsca pozostawienia pieniędzy nie może być jedyną podstawą przekonania co do celu pobytu, także prezentowane jest w oderwaniu od całokształtu okoliczności. W tym celu należy przywołać treść uznanych przez Sąd za wiarygodne dokumentacji logowań, z których wynika przemieszczanie się oskarżonego dokładnie zgodnie z trasą, którą na obszarze kilku dzielnic poruszała się pokrzywdzona i gdzie pokrzywdzony wskazał, że pozostawił pieniądze. Dodać do tego należy wyeksponowany przez Sąd fakt, że miejsca pozostawiania pieniędzy były to miejsca takie, jak krzaki, za kołem zaparkowanego samochodu, kontener śmietnika. Koincydencja działań pokrzywdzonych i oskarżonego nie pozwala, bez obrazy normy art. 7 k.p.k., uznać wskazywanych wątpliwości. Jeśli dodać do tego fakt, że przez cały czas, odpowiadający okresowi zarzutu, na przeciągu kilku dni i wielu miejsc Ł. Z. posiadał specjalnie na ten cel przekazany telefon, to nie był tam przypadkowo, lecz realizował określone zadanie i to w czasie i sposób przypisany przez Sąd meriti a nie tylko w poszczególnych momentach, do których się przyznał. Tak właśnie przyznał co do dnia 8 czerwca 2018 r., że telefon otrzymał dopiero pod wieczór (k.204), gdy tymczasem jego telefon logował się tak jak to ustalił Sąd meriti, zbieżnie z miejscami odbioru gotówki w bankach przez pokrzywdzoną i trasą, jaką się przemieszczała w celu pozostawienia w pobliżu kopert z gotówką.

Słusznie także uznał Sąd meriti za pozbawione przekonywalności twierdzenia oskarżonego o tym, że myślał on, że odbiera dokumenty, a nie pieniądze, jeśli zważyć na miejsce odbioru (krzaki, za kołem zaparkowanego samochodu, kontener śmietnika). Trafnie też Sąd wskazał, że opisany przez pokrzywdzonych sposób opakowania w kopertę, czy też w kartkę papieru, pieniędzy stanowiących pliki banknotów, mających oczywiście inne wymiary niż dokumenty, co czyni twierdzenia skarżącej i oskarżonego za pozbawione elementarnej przekonywalności.

Słusznie zatem Sąd Okręgowy zakwestionował wiarygodność oskarżonego, w zakresie, w którym uznał, że stanowi przyjętą linię obrony. Odnosząc się do tych elementów zdarzenia, które zostały zarejestrowane przez kamery monitoringu, należy dostrzec niemal jednoczasowość pozostawienia przez pokrzywdzonych pieniędzy z ich odebraniem przez oskarżonego, co przedstawił Sąd (str. 8 i 10-11 uzasadnieni). Wynika z nich, że pokrzywdzona po zostawieniu pieniędzy pod kołem samochodu na parkingu przy ul. (...) wsiadła do samochodu o godzinie 19.18. O tej samej godzinie oskarżony wysłał do ojca sms o treści „Dawaj na parking od bazarku” (k.109) a jego samochód pojawił się na miejscu już 19:20.

Podobnie w przypadku pozostawienia pieniędzy owiniętych w kartkę papieru przez Z. S., który pozostawił je także na tym parkingu za kołem samochodu, który podszedł o 16:01:46 do samochodu, a o 16:02:16 oddalał się, gdy o 16:02:45 obok niego przeszedł już inny mężczyzna (oskarżony).

Z powyżej przedstawionych względów nie sposób podważyć dokonanej przez Sąd Okręgowy oceny dowodów.

Zarzut 3. Prawidłowa, zgodna z normą art. 7 k.p.k., ocena materiału dowodowego skutkowała dokonaniem prawidłowych ustaleń faktycznych.

Nie jest tym samym skuteczny zarzut błędu w ustaleniach faktycznych.

Okoliczności płynące z oceny dowodów dokonanych w powiązaniu ze sobą nie mogą być uznane za domniemane, wynikające z uzupełniania luk w materiale dowodowym, jak twierdzi skarżący.

Zarzut 4. Niezasadnie także skarżący zarzuca naruszenie prawa materialnego poprzez przyjęcie realizacji znamion strony podmiotowej i przedmiotowej pomocnictwa do oszustwa. Sąd bowiem prawidłowo wykazał działania oskarżonego, którego rola w przestępstwie zakwalifikowana została jako pomocnictwo do oszustwa, które w odróżnieniu od współsprawstwa nie wymaga przypisania działania w zamiarze bezpośrednim kierunkowym, jak współsprawstwo. W tej mierze zaakceptować należało analizę Sądu zaprezentowaną na stronach 23-28 uzasadnienia wyroku. Przedstawiony całokształt okoliczności działania oskarżonego, jak uprzednie uzgodnienie ze zleceniodawcą, posługiwanie się telefonem przeznaczonym na ten cel, zakładający systematyczne popełnianie czynu, kwestii związanych z przyjęciem przesyłek, bez kontaktu z jej nadawcą, bez pokwitowania, zresztą w miejscach ustronnych, jak kontenery, śmietniki, pod kołem samochodu, czy krzaki, oczekiwanie, jak osoba pokrzywdzona je pozostawi a następnie przekazanie jej – jak ustalono plików banknotów -nieznanemu odbiorcy.

Zarzuty apelacji obrońcy oskarżonego A. Z.

I. obraza przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, tj.:

1) art. 167 KPK w zw. z art. 366 § 1 KPK poprzez niewyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności sprawy, także w wskutek nieuwzględnienia zasadnych wniosków dowodowych obrony, tj.:

> wniosku o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu w postaci przesłuchania żony oskarżonego M. Z. w charakterze świadka, podczas gdy miała ona istotną z punktu widzenia tej sprawy wiedzę na temat relacji oskarżonego ze współoskarżonym Ł. Z. w chwili zarzucanego oskarżonemu rzekomego pomocnictwa do popełnienia czynów zabronionych przesz Ł. Z. oraz w okresie kilku lat poprzedzających czyny wskazane w zarzutach, które to relacje dowodzą tego, że oskarżony podwożąc syna, na jego prośbę, nie miał ani nie mógł mieć wiedzy o tym gdzie syn jedzie, w jakim celu, co odbiera itd. skarżony chciał bowiem jedynie pomóc synowi, spełniając jego prośbę. Gdyby wiedział, że to może narazić syna, a tym bardziej jego na jakąkolwiek odpowiedzialność karną, czy materialną z pewnością oskarżony nie zgodziłby się podwozić syna, a jemu też starał się wyperswadować takie czyny, zwłaszcza wobec problemów z prawem, które już syn miał;

2) art. 410 KPK w zw. z art. 7 KPK poprzez dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny dowodów w postaci wyjaśnień oskarżonego Ł. Z., a w rezultacie niezasadne nieprzyznanie tym wyjaśnieniom przymiotu wiarygodności w zakresie okoliczności objętych aktem oskarżenia w tej sprawie, zwłaszcza w kwestii tego, że nie mówił ojcu — oskarżonemu gdzie i w jakim celu się udaje i prosi ojca o podwiezienie autem, że nigdy nie rozmawiał z ojcem na temat tego co robi, że nie pokazywał mu przysyłek, które odbierał, podczas gdy powinny być one podstawą dokonania ustaleń dla oskarżonego korzystnych, gdyż w zakresie dotyczącym oskarżonego są logiczne, spójne i nie stoją w sprzeczności z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w tej sprawie;

3) art. 410 KPK w zw. z art. 7 KPK poprzez dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny dowodów w postaci wyjaśnień oskarżonego, a w rezultacie niezasadne nieprzyznanie tym wyjaśnieniom przymiotu wiarygodności w zakresie i w jakim oskarżony zaprzeczył, aby wiedział w jakim celu jeździ jego syn, co robi (czy coś odbiera), że jest to coś niezgodnego z prawem, że syn ma odnieść z tego jakieś korzyści, że widział jakiekolwiek przesyłki, które odbierał syn, o okolicznościach spotkania z synem przy bazarku na ul. (...), a w rezultacie świadczących o niemożliwości posiadania jakiejkolwiek wiedzy i dokonywania przez oskarżonego jakichkolwiek uzgodnień i nawiązania jakiejkolwiek „współpracy” z synem Ł. Z. i świadomego pomocnictwa mu w popełnieniu czynów zabronionych, a także uzyskania jakichkolwiek korzyści materialnych z przestępstwa popełnionego przez syna, podczas gdy wyjaśnienia te są logiczne, spójne i nie stoją w sprzeczności z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w tej sprawie, a fakt, iż nie są idealnie spójne z wyjaśnieniami oskarżonego Ł. Z. jedynie podkreśla ich prawdziwość i poddaje w wątpliwość realność zarzutu pomocnictwa;

4) art. 410 KPK w zw. z art. 7 KPK w zw. z art. 5 § 2 KPK poprzez nierozstrzygnięcie na korzyść oskarżonego nie dających się usunąć wątpliwości, w szczególności co do tego czy, kiedy i w jakich okolicznościach oskarżony miał posiąść wiedzę o tym, że jego syn robi coś sprzecznego z prawem, a on w tym pomaga, co do tego, że miał jakikolwiek zamiar popełnienia czynu lub umożliwienia popełnienia go przez syna, a także osiągnięcia jakichkolwiek korzyści materialnych z przestępstwa, co z resztą jest sprzeczne ze zgromadzonym w tej sprawie materiałem dowodowym;

5) art. 424 § 1 pkt. 1 KPK poprzez:

a. niewskazanie w uzasadnieniu Wyroku z jakim zamiarem miałby działać oskarżony, jakimi pobudkami miał się kierować, co sprawiło, że dopuścił się zarzucanego mu czynu pomocnictwa, czy i jakie dokładnie korzyści materialne miał rzekomo osiągnąć oskarżony, co budzi wątpliwość, czy Sąd Okręgowy podczas wyrokowania rozważał w ogóle te okoliczności,

b. niewskazanie w uzasadnieniu wyroku w sposób precyzyjny, odpowiadający wymogom prawidłowego formułowania uzasadnienia, dowodów, które to dowody Sąd Okręgowy uznał za bezpośrednie dowody winy oskarżonego, co uniemożliwia kontrolę odwoławczą Wyroku.

II. obraza przepisów prawa materialnego, który to zarzut ma charakter wtórny do zarzutów opisanych w pkt. I i wynika z obrazy przepisów postępowania, w szczególności dokonania dowolnej a nie swobodnej oceny dowodów, skutkującej uznaniem oskarżonego winnym popełnienia zarzucanego mu czynu, tj.:

6) art. 46 § 1 KK — poprzez orzeczenie wobec oskarżonego obowiązku naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonej kwoty aż 170.000,00 zł, podczas gdy wina oskarżonego i popełnienie zarzucanego mu czynu nie zostały udowodnione, a także w sytuacji gdy oskarżony nie odniósł absolutnie żadnej korzyści materialnej z rzekomo popełnionego czynu pomocnictwa.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadne

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

Zarzut 1, naruszenia normy art. 167 k.p.k., nie może być słuszny, bowiem Sąd odwoławczy przeprowadził dowód z zeznań świadka M. Z., żony A. Z. i matki Ł. Z.. Wbrew jednak tezie wniosku dowodowego, dowód ten nie zdołał potwierdzić, ani zaprzeczyć podjęciu przez jej męża i syna ustaleń w zakresie wiedzy jej męża o celu podwożenia, czy odbierania Ł. Z. z miejsc, w których odbierał pieniądze pozostawione przez pokrzywdzonych a pochodzące z oszustwa wobec tych osób.

Zarzuty 2, 3, 4 apelacji.

Zarzuty apelacji obrońcy skierowane przeciwko trafności oceny dowodów okazały się skuteczne w części, w której skutkowały ograniczeniem odpowiedzialności oskarżonego A. Z. do przestępstwa pomocnictwa, jedynie co do jednego, spośród 8 zdarzeń składających się na czyn ciągły – art.12 k.k. Konsekwencją tego było wyeliminowanie z podstawy prawnej skazania tego przepisu, jak i znamion określonego w nim działania.

Z dokonanej przez Sąd Okręgowy analizy przeprowadzonych dowodów wynika, że w części miejsc, w które oskarżony Ł. Z. udawał się w celu odbioru pieniędzy pozostawionych przez L. O., towarzyszył mu ojciec A. Z.. Zawiózł go na ul. (...) - w dniu 6 czerwca, na ul. (...) - w dniu 7 czerwca i odebrał z ul. (...) - w dniu 8 czerwca.

Obecność A. Z. w dniu 8 czerwca na ul. (...) wynika przede wszystkim z faktu zarejestrowania jego samochodu okolicy miejsca zdarzenia i faktu odebrania z tego miejsca Ł. Z., pominięty początkowo w wyjaśnieniach przez Ł. Z.. W toku śledztwa Ł. Z., jakkolwiek podawał, że ojciec go podwoził wcześniej, to akurat w dniu 8 czerwca 2018 r. stwierdził, że pojechał komunikacją miejską, pomijając, że go odebrał, dopiero w czasie eksperymentu przyznał, że kiedy na tym parkingu spod koła samochodu wyjął białą kopertę to napisał do ojca sms aby, aby po niego przyjechał. Co istotne, sms o treści „Dawaj na parking od bazarku” do ojca napisał o 19:18 (k.109) a zapis monitoringu wskazuje, że samochód pojawił się na miejscu już 19:20 (k.72). Sms zaś nie zawierał żadnych dodatkowych informacji. Trafnie też Sąd wskazał, że w czasie wsiadania do samochodu Ł. Z. prowadził rozmowę przez telefon, zaś jego ojciec zaprzeczył, aby rozmowę słyszał; Ł. Z. nie miał torby z zakupami, które miał tam robić, jak wyjaśnił A. Z..

Trafnie więc Sąd Okręgowy wykazał sprzeczności w wyjaśnieniach obu oskarżonych co do faktu wcześniejszego podwożenia Ł. Z. na ulice (...), jak celu i okoliczności odbioru Ł. Z. z miejsca zdarzenia przy (...) (str.15-19, 21-23). Słusznie wywiódł, że działanie oskarżonego A. Z. stanowiło pomocnictwo do działania jego syna.

Zważyć należy, że Ł. Z. numer tego telefonu przekazał ojcu w dniu 5 czerwca 2018 r., czyli na dzień przed pierwszym odbiorem pieniędzy.

Wszystkie przytoczone przez Sąd argumenty na poparcie sprawstwa A. Z. są zasadne w stosunku do opisanego zdarzenia zaistniałego w dniu 8 czerwca 2018 r. ok godziny 19.18.

Wątpliwości, które podnosi obrońca w zarzucie 4 mogą być skuteczne jedynie w stosunku do zdarzeń, które zaistniały wcześniej, przed odebraniem Ł. Z. z parkingu przy ul. (...). Odnośnie wcześniejszych zdarzeń nie sposób w oparciu o przeprowadzone dowody ustalić jednoznacznie, w jakich zaistniały okolicznościach, gdyż poza danymi z logowań telefonów, brak jest innych dowodów, które by je uzupełniały. Natomiast zdarzenia późniejsze nie zostały objęte zarzutem.

Odnośnie zdarzenia zaistniałego w dniu 6 czerwca 2018 r., należy zauważyć, że miał miejsce tylko jeden odbiór koperty z pieniędzmi przekazanymi przez L. O. po pobraniu ich z banku o godz.14.48. Z raportów logowań wprawdzie wynika charakterystyczne przemieszczanie się telefonu oskarżonego, zbliżone do trasy syna i pokrzywdzonej, jak potwierdzona wyjaśnieniami Ł. Z. obecność na ul. (...). Brak jest ponadto jakichkolwiek danych o sposobie zachowania obu oskarżonych względem siebie.

Natomiast w dniu następnym tj. 7 czerwca 2018 r., z raportów logowań telefonów nie wynika, aby telefon A. Z. logował się w miejscach zbliżonych do trasy, jaką poruszała się L. O. czy jego syn. Z wyjaśnień Ł. Z. wynika natomiast, że ojciec podwiózł go tego dnia tylko raz, na ul. (...). Nie wykazano zatem, by A. Z. obecny był w miejscach, w których obecny był tego dnia jego syn. Zaś Ł. Z. w tym dniu przemieszczał się po trasie zbieżnej z trasą pokrzywdzonej.

Z zeznań M. Z. wynika, że jej mąż pracował w systemie zmianowym, co drugi dzień. Okoliczność ta mogła wynikać więc z faktu pracy w tym dniu.

Dopiero trzeciego dnia telefon A. Z. logował się w sposób kompatybilny z telefonem syna i pokrzywdzonej, odzwierciedlając drogę jaką pokonywał w dniu 8 czerwca 2018 r. Ostatnim jej etapem był parking przy ul. (...), z którego Ł. Z. odebrał kopertę z pieniędzmi, pozostawioną przez L. O..

Argumentacja przytoczona przez Sąd meriti na poparcie ustalenia świadomości oskarżonego A. Z. w zakresie przypisanego mu czynu, może być skuteczna jedynie co do tego jednego faktu, gdyż właśnie jego dotyczy (str. 19-23, 28 uzasadnienia).

Istotne przy tym jest, że obiór pieniędzy na parkingu przy ul. (...), gdzie obecność oskarżonego i jego samochodu została zarejestrowana monitoringiem ulicznym, był ostatnim czynem, w ramach przypisanego przestępstwa ciągłego.

Zatem okoliczności: rozmowy telefonicznej z synem, uprzedniego poruszania się po trasach odpowiadających przemieszczaniu pokrzywdzonej i Ł. Z., w końcu opisanego odebrania z miejsca zdarzenia tuż po wysłaniu przez Ł. Z. sms-a, fakt przysłuchiwania się prowadzonej przez syna rozmowie - wskazują, że w czasie tego zdarzenia oskarżony zdawał sobie sprawę, że jego działanie stanowi pomoc do przestępstwa. Natomiast jego wyjaśnienia w tej sprawie, sprzeczne z wyjaśnieniami syna i innymi dowodami, jak logowania telefonu, czy zapis monitoringu, jedynie potwierdzają, zgodnie z ustaleniem Sądu jego świadomość co do przypisanego mu czynu.

W zakresie zarzutu 5, obrazy art.424§1 i 2 k.p.k. należy zwrócić uwagę, że treść art. 455 a k.p.k. nie może stanowić podstawy uchylania wyroku. Zmiana orzeczenia w stosunku do A. Z. skutkowała koniecznością jej uzasadnienia. Sąd odwoławczy uznał, że argumenty przytoczone przez Sąd Okręgowy na poparcie rozstrzygnięcia skazującego zachowują swoją aktualność jedynie do tej części czynu ciągłego, co do której Sąd Apelacyjny uznał, że oskarżony się go dopuścił, czyli co do pomocy synowi w ostatnim odbiorze gotówki pozostawionej przez L. O. w dniu 8 czerwca 2018 r.

Ocena świadomości oskarżonego a zatem i jego sytuacja prawna kształtowałaby się inaczej, gdyby zdarzenie to, zarejestrowane przez kamery monitoringu było zdarzeniem pierwszym. Wówczas można by wnioskować o stanie świadomości oskarżonego A. Z. co do czynów, które nastąpiły po nim. Natomiast zdarzenia, które nastąpiły po nim nie zostały objęte zarzutem.

Natomiast motywacja działania pomocnika nie musi być tożsama z motywacją sprawców. Z uzasadnienia wyroku odzwierciedlającego okoliczności sprawy wynika, że pomagał synowi w działaniu, w którym ten uczestniczył.

Zarzut 6. Konsekwencją powyższego ustalenia jest zmiana opisu czynu i zmiana zakresu odpowiedzialności oskarżonego w ramach orzeczonego środka karnego, czyli do kwoty 20 000 zasądzonej solidarnie z innymi sprawcami.

Nie zasługuje natomiast na uwzględnienie argument, że oskarżony nie osiągnął z przestępstwa żadnej korzyści, lub znikomą. Przedmiotowy środek karny orzeczony został bowiem w oparciu o przepis art. 46§1 k.k., a nie art. 45 k.k.- stanowiący o przepadku korzyści pochodzącej z przestępstwa, lecz stanowi zobowiązanie do naprawienie szkody nim wyrządzonej.

Natomiast zgodnie z art.115§4 korzyścią majątkową jest korzyść zarówno dla siebie, jak i dla kogo innego.

Wnioski apelacyjne

Wnioski apelacji obrońcy osk. A. Z.:

- o zmianę w całości zaskarżonego wyroku poprzez uznanie oskarżonego niewinnym popełnienia zarzucanego mu czynu, względnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Wnioski apelacji obrońcy osk. Ł. Z.:

1. uznanie oskarżonego Ł. Z. winnym popełnienia czynu w zakresie jego przyznania do winy, ustalenie że czyn ten stanowi występek z art. 292 k.k. i wymierzenie kary adekwatnej do stopnia winy z zaliczeniem na jej poczet okresu rzeczywistego pozbawienia w sprawie;

2. zobowiązanie oskarżonego Ł. Z. solidarnie z innymi sprawcami do naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody poprzez zapłatę na rzecz L. O. kwoty 20.000 zł i na rzecz Z. S.. kwoty10.000 zł;

3. zwolnienie oskarżonego od ponoszenia kosztów postępowania odwoławczego w całości

ewentualnie

- o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Warszawie do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadne apelacji obrońcy osk. A. Z.

☒ niezasadne apelacji obrońcy osk. Ł. Z.

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

Sposób odniesienia do poszczególnych zarzutów znalazł odzwierciedlenie w rozpoznaniu wniosków apelacyjnych.

Wnioski obrońcy oskarżonego Ł. Z. nie zostały uwzględnione, zaś wnioski apelacji obrońcy A. Z. zostały uwzględnione częściowo, poprzez ograniczenie jego odpowiedzialności do jednego czynu.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia
i podniesionych zarzutów (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k.).

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.3  1

Przedmiot utrzymania w mocy

Rozstrzygnięcie co do oskarżonego Ł. Z. – całości

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

Niezasadność zarzutów .

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.3.1  1.

Przedmiot i zakres zmiany

W stosunku do A. Z. Sąd Apelacyjny zmienił opis czynu i wyeliminował z opisu czynu ciągłego zdarzenia poza jednym z dnia 8 czerwca 2018 r. co do kwoty 20 000 zł., czego skutkiem było wyeliminowanie z kwalifikacji prawnej czynu art.12 k.k. i art.294§1 k.k.

Zmian opisu czynu skutkowała także obniżeniem wymiaru kary do 8 miesięcy pozbawienia wolności obok której orzeczono grzywnę w wymiarze 10 stawek dziennych po 100 złotych.

Na podstawie art. 69§1 i 2 k.k., art.70§1 k.k. wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego A. Z. kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszono na okres 3 lat próby. Na podstawie art.63§1 k.k. na poczet orzeczonej kary grzywny zaliczono kres zatrzymania w dniu 15 czerwca 2018 r. , jako równoważny dwóm dziennym stawkom grzywny;

Zwięźle o powodach zmiany.

Powodem zmiany opisu czynu i jego kwalifikacji prawnej było uznanie zasadności zarzutów w stosunku do zdarzeń poprzedzających przypisany czyn .

Zakres przypisanego oskarżonemu czynu, jego aktualna niekaralność skutkowały także obniżeniem kary, której wykonanie warunkowo zawieszono na 3 letni okres próby, uznając, że kara w tym wymiarze i formie spełni stawiane ustawą cele.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia.

4.

Konieczność warunkowego umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania.

5.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku

Lp.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

6.  Koszty Procesu

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

Ł. Z.

Ł. Z.

A. Z.

IV

V

VI.  zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz adwokat E. A. - Kancelaria Adwokacka w W. kwotę 738 złotych, w tym 23% VAT z tytułu wynagrodzenia za obronę z urzędu oskarżonego Ł. Z. wykonywaną przez Sądem Apelacyjnym na podstawie § 17 ust 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.

Zasądzono od oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze, w tym z tytułu opłaty od Ł. Z. kwotę 300 zł. a od A. Z. 380 zł

Podstawę tych rozstrzygnięć stanowi art. 627 k.p.k. i art.2 ust.1 pkt. 3 i 4 orazart.3 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. z późn. zm. . o opłatach w sprawach karnych.

7.  PODPIS

Marzanna Piekarska – Drążek Ewa Jethon Dorota Radlińska

1.3 Granice zaskarżenia

Wpisać kolejny numer załącznika 1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego A. Z.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

1.3.1 Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2 Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☐

zmiana

1.3 Granice zaskarżenia

Wpisać kolejny numer załącznika 2

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego Ł. Z.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

1.3.1 Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2 Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☐

zmiana