Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 listopada 2020 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w następującym składzie:

Przewodniczący: Sędzia Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant: st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 10 listopada 2020 r. w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku E. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do rekompensaty

na skutek odwołania E. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 5 maja 2020 r. sygn.: (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje wnioskodawcy E. M. prawo do rekompensaty;

Sygn. akt V U 350/20

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 marca 2020 roku, znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił ubezpieczonemu E. M. prawa do rekompensaty, ponieważ nie udowodnił on 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Od powyższej decyzji wnioskodawca złożył odwołanie, w którym wniósł o zmianę decyzji i przyznanie prawa do emerytury z rekompensatą podnosząc, że pracował w (...) Spółdzielni (...) w O. jako kierowca (...) pow. 3.5 t przez 10 lat, , a później w zakładzie (...) w O. jako kierowca samochodu ciężarowego pow. 3,5 t marki S. i V. przez ponad 10 lat.

W odpowiedzi na odwołanie, organ rentowy wniósł o jego oddalenie podnosząc, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał okres pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 8 lat, 1 miesiąca, a wnioskodawca nie udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

E. M., urodził się w dniu (...). Decyzją z dnia 5 marca 2020 roku, znak: (...) Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przyznał wnioskodawcy emeryturę od dnia (...) (...), tj. od daty osiągnięcia 65 lat, dotychczas wnioskodawca był uprawniony do renty z tytułu niezdolności do pracy. Drugą decyzją z dnia 5 marca 2020 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., znak (...), odmówił przyznania rekompensaty uzasadniając, że wnioskodawca nie udowodnił stażu pracy w szczególnym charakterze lub o szczególnych warunkach wynoszącym, co najmniej 15 lat.

Wnioskodawca legitymuje się okresem pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 8 lat, 1 miesiąca w okresie:

- od dnia 28 czerwca 1973 roku do dnia 29 października 1974 roku,

- od dnia 2 sierpnia 1975 roku do dnia 28 lutego 1978 roku,

- od dnia 2 listopada 2004 roku do dnia 31 grudnia 2008 roku..

(okoliczności bezsporne)

Wnioskodawca pracował w firmie (...) & Spółka Jawna w O.” , która handlowała płytkami ceramicznymi na terenie całego kraju. Pracodawca wystawił wnioskodawcy E. M. świadectwo pracy z dnia 13 września 2003 roku, w którym wskazał, iż wnioskodawca w okresie od dnia 1 czerwca 1993 roku do dnia 13 września 2003 roku, w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowisku kierowcy. Dodatkowo pracodawca przedstawił zaświadczenie z dnia 21 lipca 2003 roku, iż wnioskodawca jest zatrudniony w (...) Spółka Jawna w O. na pełen etat na podstawie umowy o pracę, a umowa ta została zawarta od dnia 1 czerwca 1993 roku na czas nieokreślony.

Wnioskodawca pracując w (...) Spółka Jawna, w pełnym wymiarze czasu pracy, pracował przy rozwożeniem płytek ceramicznych po całym kraju, samochodem ciężarowym (marki S. oraz V.) o masie własnej powyżej 8 ton, posiadających ładowność 24 ton.

Wnioskodawca na rozprawie w dniu 10 listopada 2020 roku wniósł o zaliczenie do pracy w warunkach szczególnych pozostałych spornych okresów z lat 1993 do 2003 roku.

(dowód: świadectwa pracy, zeznania świadka B. J., od minuty 4:44 do minuty 8:13, zeznania świadka K. L., od minuty 8:13 do minuty 10:51, zeznania wnioskodawcy E. M. od minuty 11:40 do minuty 14:43, protokół z dnia 10 listopada 2020 roku, akt sprawy).

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych dokonał następującej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego i zważył, co następuje:

odwołanie jest uzasadnione i skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (tj. (Dz.U. z 2017 r. poz. 664) rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wynoszący co najmniej 15 lat.

Rekompensata to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej (art. 2 pkt 5 ustawy).

Rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (art. 21 ust. 2). Przy czym rozchodzi się tu wyłącznic o emeryturę wcześniejszą, a nie w powszechnym wieku emerytalnym. Celem rekompensaty jest bowiem złagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach. Nie polega ona jednak na stworzeniu możliwości wcześniejszego

zakończenia aktywności zawodowej, ale na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego.

Przesłankami uprawniającymi do rekompensaty są:

1)  utrata przez ubezpieczonego możliwości przejścia na emeryturę we wcześniejszym wieku emerytalnym w związku z wygaśnięciem po dniu 31 grudnia 2008 roku - w stosunku do ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, a przed dniem 1 stycznia 1969 roku - podstawy prawnej przewidującej takie uprawnienie;

2)  niespełnienie przez ubezpieczonego warunków uprawniających go do emerytury pomostowej na zasadach wynikających z przepisów o emeryturach pomostowych;

3)  legitymowanie się przez ubezpieczonego co najmniej 15 letnim okresem pracy w szczególnych warunkach lub pracy w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z FUS;

4)  nieuzyskanie przez ubezpieczonego prawa do emerytury według zasad przewidzianych w ustawie o emeryturach i rentach z FUS.

Zgodnie z art. 23 ustawy emerytalnej rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Natomiast z art. 173 ustawy emerytalnej wynika, że kapitał początkowy ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., za których były opłacane składki na ubezpieczenia społeczne przed dniem 1 stycznia 1999 r. Tym samym warunek sformułowany w art. 21 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych należy rozumieć w taki sposób, że rekompensata jest adresowana wyłącznie do ubezpieczonych objętych systemem emerytalnym zdefiniowanej składki, którzy przed osiągnięciem podstawowego wieku emerytalnego nie nabyli prawa do emerytury z FUS obliczonej według fonnuły zdefiniowanego świadczenia (zob. Marcin Zieleniecki, Komentarz do art. 21 ustawy o emeryturach pomostowych). Rekompensata zwiększa zatem wartość kapitału początkowego ubezpieczonego i tym samym daje możliwości odpowiedniego zwiększenia podstawy wymiaru emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego.

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach, organ rentowy wskazał, iż wnioskodawca legitymuje się stażem pracy w warunkach szczególnych w wymiarze: 8 lat, 1 miesiąca.

Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272). Stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze okresy pracy w warunkach szczególnych, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy. Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Na skarżącym spoczywał ciężar dowodu, że w spornym okresie pracował w szczególnych warunkach.

Wnioskodawca sprostał temu obowiązkowi udowodniając, iż w okresie od dnia 1 czerwca 1993 roku do dnia 13 września 2003 roku, będąc zatrudnionym w firmie (...) & Spółka Jawna w O.”, pracował jako kierowca samochodów ciężarowych marki S. oraz V. pojazdów o masie własnej powyżej 3.5 tony. Powyższa okoliczność została ustalona w oparciu o niebudzące wątpliwości zeznania świadków, współpracowników wnioskodawcy B. J. oraz K. L.. Świadkowie w spornym okresie pracowali razem z wnioskodawcą, zatem posiada szczegółową wiedzę na temat jego codziennej pracy i obowiązków. Potwierdzili, iż wnioskodawca pracował w pełnym wymiarze czasu pracy, jako kierowca samochodu ciężarowego o masie własnej powyżej 3.5 tony, o ładowności do 24 ton, w celu przewozu płytek ceramicznych,, zaś organ rentowy nie zakwestionował powyższych ustaleń.

Wnioskodawca w spornym okresie czasu sprawował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy - i jak wykazało postępowanie dowodowe - wykonywał pracę wymienioną w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z dnia 18 lutego 1983 roku) - Wykaz

A, Dział VIII w transporcie i łączności, pozycja transport, pkt. 2 - prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3.5 tony. Tym samym wnioskodawca spełnił wszystkie przesłanki dla nabycia prawa do rekompensaty. Sąd uznał, iż prawo do rekompensaty wymaga udowodnienia faktu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przed dniem 1 stycznia 2009 roku, a wniosek taki wywiódł z treści art. 22 ustawy o emeryturach pomostowych, który określa sposób ustalenia rekompensaty. Zgodnie bowiem z treścią tegoż przepisu - oznacza okres wykonywania przed dniem 1 stycznia 2009 r. pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, co wyraźnie wyznacza cezurę czasową dla potrzeb ustalenia przesłanek do uzyskania prawa do rekompensaty.

Zaliczenie E. M. okresu od dnia 1 czerwca 1993 roku do dnia 13 września 2003 roku, do stażu pracy w szczególnych warunkach, uznanego przez organ rentowy w wymiarze: 8 lat, 1 miesiąca., skutkuje uznaniem, iż skarżący legitymuje się 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych Tym samym wnioskodawca spełnił wszystkie przesłanki dla nabycia prawa do rekompensaty.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy żądane prawo.