Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

Odwołujący się K. N. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...) wniósł odwołanie od decyzji (...) Oddział w B. z 14 października 2019r. , którą ustalono nową podstawę wymiaru składek i składkę na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne i zdrowotne dla I. K. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika - K. N. prowadzącego działalność pod nazwą (...) w okresach wskazanych w decyzjach. W/w- ny domagał się zmiany zaskarżonych decyzji poprzez ustalenie , że podstawę wymiaru składki dla ubezpieczonego w okresach wskazanych w decyzji stanowi kwota zadeklarowana przez płatnika składek za te okresy. Odwołujący podnosił, iż żadne czynności wykonywane przez zainteresowanego w ramach umów cywilnoprawnych ( orka , nawożenie, przewóz ciągnikiem z przyczepą ) nie były świadczone na rzecz (...). Firma ta nie posiada nawet pól, na których te czynności mogłyby być wykonywane. Umowy cywilnoprawne jaki powód zawarł z (...) spółka z o.o. dotyczą zatem prac faktycznie wykonanych , zleconych tej spółce i przez nią rozliczonych. Nie istnieją jakiekolwiek okoliczności , które mogłyby chociaż rodzić wątpliwości na rzecz jakiego podmiotu były one wykonywane.

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie oraz o zasądzenie od odwołującego na rzecz organu rentowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. W uzasadnieniu opisując i analizując poczynione w trakcie kontroli ustalenia co do wzajemnych powiązań osobowych i współpracy firmy (...) i spółki (...) argumentował, iż wszystkie trzy firmy ( wskazane wyżej plus (...) ) współpracują ze sobą współpracując ze sobą i pozostając odrębnymi podmiotami nie są związane umową o współpracy. Spółki (...) prowadzą działalność pod tym samym adresem , kadrami tych osób zajmują się te same osoby, co daje im podgląd na zbiegi tytułów. Zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje na mechanizm, który zmierza do obejścia prawa . Zdaniem organu rentowego zatrudnienie na podstawie umowy zlecenia u umowy u dzieła pracownika (...) w spółce (...) należy traktować jako wykonywanie pracy na rzecz własnego pracodawcy zgodnie z art. 8 ust. 1 i ust. 2a .

Postanowieniem z 23 stycznia 2020 r. Sąd Okręgowy zawiadomił o toczącym się postępowaniu spółkę (...) i pouczył ją o możliwości przystąpienia do sprawy w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia zawiadomienia. Spółka nie przystąpiła do sprawy w charakterze zainteresowanej .

Sąd Okręgowy ustalił co następuje :

K. N. prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą (...). Firma zajmuje się magazynowaniem i suszeniem zbóż ( pszenicy i kukurydzy ) w elewatorach zbożowych znajdujących się w jej siedzibie mieszczącej się w miejscowości S..

/ dowód : zeznania I. K. – zapis AV k. 65 , zeznania świadka A. N. - zapis AV k. 78 akt sprawy /

Ubezpieczony I. K. od dnia 31 października 2009 r. pozostaje zatrudniony na podstawie umowy o pracę w (...) . Początkowo pracował na stanowisku pracownika obsługi kompleksu magazynowo – suszarniczego , od 2011 r. jako kierownik kompleksu magazynowo – suszarniczego . Przedmiotowy obiekt składa się z 8 silosów zbożowych o pojemności 2, 5 tysiąca ton oraz hali magazynowej do zboża. Do obowiązków ubezpieczonego należały nadzór nad magazynami i suszarnią, przyjmowanie zboża od rolników indywidualnych ( kukurydzy i pszenicy ) , wymiany łożysk i pasów funkcjonujących w kompleksie maszyn, badanie wilgotności dostarczanego do silosów zboża ( pobieranie próbek i umieszczanie ich w urządzeniach laboratoryjnych określających jakość zboża ). W latach 2017 – 2018 w/w- ny zawarł kilka umów o dzieło i jedną umowę zlecenia ze spółką (...) spółka z o.o. ( wówczas jeszcze spółka o nazwie (...) ) , których przedmiot określano jako czyszczenie i konserwację maszyn rolniczych bądź orka , nawożenie . W ramach przedmiotowych umów cywilnoprawnych I. K. zajmował się świadczeniem usług na rzecz okolicznych rolników - nawożeniem, orką , rozrzucaniem wapna, pracami porządkowymi na polach, zwożeniem zboża z pól. Jeździł należącym wówczas jeszcze do spółki (...) ( z siedzibą w A. ) ciągnikiem z podczepianymi do niego właściwymi do wykonywania określonych prac maszynami ( siewnikiem, agregatem czy rozsiewaczem ) bądź przyczepami. Prace te nie obejmowały zwożenia kukurydzy lub pszenicy z pół do kompleksu magazynowo – suszarniczego w S. , w którym pełnił funkcję kierownika. W firmie (...) jego przełożonym była A. N..

/ dowód : umowy o dzieło i umowy zlecenia - koperta k. 32 akt sprawy, akta osobowe ubezpieczonego dołączone do akt sprawy /

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił w oparciu o kluczowe dla rozstrzygnięcia sprawy zeznania stron ( ubezpieczonego oraz świadka -A. N. ) , są one bowiem wewnętrznie spójne , logiczne i konsekwentne w kwestii charakteru prac wykonywanych przez ubezpieczonego w ramach umów zlecenia ( ich rodzaju, miejsca i czasu ) i na podstawie stosunku pracy , nadto pozostają co do zasady zgodne ze sobą ( nie wykazują sprzeczności , które podważałyby ich wiarygodność ) .

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie. Pozwany podstawą zaskarżonych decyzji uczynił art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Dz.U.2009.205.1585 j.t. ( oznaczanej dalej jako „ ustawa o sus „ ) . Przepis ten stanowi , iż za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. W wyroku z dnia 6 lutego 2014 r. II UK 279/13 LEX nr 1436176 SN wskazał , iż dla celów ubezpieczeń społecznych zarówno wykonywanie pracy na podstawie umów cywilnoprawnych zawartych z pracodawcą, jak i zawartych wprawdzie z osobą trzecią, ale gdy praca wykonywana jest na rzecz pracodawcy, jest traktowane tak jak świadczenie pracy w ramach klasycznego stosunku pracy łączącego jedynie pracownika z pracodawcą. Przepis ten został wprowadzony z dniem 30 grudnia 1999 r. (ustawą z dnia 23 grudnia 1999 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych; Dz. U. z 1999 r. Nr 110, poz. 1256), po to, aby wyeliminować sytuacje, gdy w ramach umowy cywilnoprawnej ubezpieczony wykonywałby te same obowiązki, które świadczył w ramach umowy o pracę, wskutek czego pracodawca nie musiałby zatrudniać pracownika w większym wymiarze czasu pracy lub w godzinach nadliczbowych i odprowadzać składki na ubezpieczenie społeczne od wyższego wynagrodzenia ( patrz uzasadnienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 6 czerwca 2013 r. III AUa 1924/12 ). W niniejszym postępowaniu to na organie rentowym spoczywał obowiązek wykazania, iż w istocie stan faktyczny w sprawie ( dotyczący okoliczności realizacji umów cywilnoprawnych przez I. K. ) wypełnia przesłanki określone w przywołanym wyżej przepisie , to znaczy , że w ramach umów o dzieło i umowy zlecenia zawartych przezeń ze spółką (...) ( wówczas (...) ) , w istocie wykonywał on pracę na rzecz swojego pracodawcy czyli K. N. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...) ( z którym w tym samym czasie łączyła go umowa o pracę ). Stosownie bowiem do treści art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W myśl natomiast art. 232 k.p.c. strony są zobowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Zgodnie z zasadą kontradyktoryjności ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania cywilnego To one, nie sąd są dysponentem toczącego się postępowania i one wreszcie ponoszą odpowiedzialność za jego wynik / patrz Tomasz Demendecki Komentarz do art. 232 k.p.c. i przywołane w nim orzeczenia /. Obowiązkowi temu pozwany w najmniejszym stopniu nie sprostał. Co więcej organ rentowy nie przeprowadzając nawet w minimalnym zakresie postępowania dowodowego niezbędnego dla poczynienia ustaleń faktycznych cały ciężar poczynienia takich ustaleń pozwalających zweryfikować postawioną przez siebie tezę przerzucił na sąd. Pozwany w uzasadnieniu tak decyzji jak i odpowiedzi na odwołania nie wskazał , jakie ewentualne ustalenia faktyczne co do miejsca , charakteru, sposobu pracy i celu powierzanych w/w -nemu zadań tak w ramach umowy o pracę zawartej z K. N. jak i umów zlecenia zawartych ze spółką (...) ( wówczas (...) ) stanowiły podstawę wydania decyzji. Wskazywanie na związki pomiędzy spółkami (...) nie ma , w każdym razie jakiegokolwiek bezpośredniego przełożenia na okoliczności niniejszej sprawy, w której stosunek pracy i umowy cywilnoprawne były zawierane w konfiguracji (...) spółka z o.o. Jednocześnie w oparciu o zeznania strony i świadka ( I. K. i A. N. ) złożone w niniejszym postępowaniu sąd doszedł do zgoła odmiennych wniosków aniżeli organ rentowy, ustalił bowiem, iż ubezpieczony pozostając zatrudnionym w firmie (...) na podstawie umowy o pracę na stanowisku kierownika kompleksu magazynowo – suszarniczego w S. ( zajmując się przyjmowaniem zboża do magazynu i silosów, w tym pomiarami jego parametrów – zawartości określonych składników, wilgotności, obsługą ładowarki czy wymianą elementów znajdujących się tam maszyn do transportowania zboża ) , realizował umowy cywilnoprawne ze spółką (...) ( wówczas (...) ) z siedzibą w odległym o 1- 2 km A. wykonując w ich ramach w innym czasie ( po godzinach i w weekendy ) i odmienne rodzajowo ( wykonywał usługi dla rolników w postaci prac polowych– orki, nawożenia ) prace . Postępowanie dowodowe przeprowadzone przez sąd , w ramach którego to sąd uzupełniając materiał dowodowy ( który winien był zgromadzić wcześniej ZUS- u ) poczynił wszelkie niezbędne ustalenia , nie potwierdziło postawionej przez pozwanego tezy o zaistnieniu przesłanek wskazanych w art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w odniesieniu do tego konkretnego ubezpieczonego. W świetle tegoż materiału dowodowego nie ma wystarczających podstaw do przyjęcia, na zasadzie wnioskowania z „ całokształtu sprawy „ czy też przypadków dotyczących innych osób ( w odmiennych konfiguracjach to jest (...) spółka z o.o., czy też (...) spółka z o.o. – (...) spółka z o.o. ) , że I. K. w ramach umów cywilnoprawnych świadczył pracę na rzecz swojego pracodawcy. Przyjęcie stanowiska odmiennego li tylko z racji powiazań osobowych obu odrębnych prawnie podmiotów wymagałoby uznania, iż obaj pracodawcy ( (...) jako działalność gospodarcza i (...) jako spółka ) nie byli wyodrębnieni ani pod względem organizacyjnym , ani pod względem finansowym, ani wreszcie pod względem prawnym , w jeden organizm scalała je osoba K. N. i jego żony , a jakiekolwiek prace wykonywane w ramach któregokolwiek z tych podmiotów i na jakiejkolwiek podstawie były pracami wykonywanymi na rzecz jednego wspólnego pracodawcy. W ocenie sądu takie założenie organu rentowego , przy braku przeprowadzenia przez tegoż pozwanego niezbędnego postepowania dowodowego , jest jednak zbyt daleko idącym. Oba zakłady , choć niewątpliwie powiązane osobowo ( poprzez wskazanych wyżej małżonków ) , organizacyjnie , przestrzennie i czasowo ( funkcjonują w jednym miejscu, pod względem księgowym są obsługiwane przez ten sam zespół osobowy ) pozostają wyodrębnione funkcjonalnie i prawnie. Dla podzielenia stanowiska pozwanego wystarczającym byłoby wykazanie przez ZUS, iż w ramach umów cywilnoprawnych zawartych ze spółką (...) spółka z o.o. ubezpieczony I. K. zajmował się zwożeniem - przy pomocy ciągnika z przyczepą należącego do tej spółki ( wówczas Farmer ) - zboża ( kukurydzy, pszenicy ) do kompleksu magazynowo – suszarniczego , którym w ramach stosunku pracy kierował. Istnienie takiej kooperacji pomiędzy obu firmami , mając na względzie profil ich działalności , wydaje się możliwe i prawdopodobne. Powyższego organ rentowy jednak w najmniejszym stopniu nie udowodnił, okazując całkowitą bierność w tym zakresie , a ubezpieczony jak i świadek powyższemu ( w odpowiedzi na pytanie sądu ) jednoznacznie zaprzeczyli .

Konkludując , w ocenie sądu pozwany organ rentowy nie sprostał obowiązkowi wykazania, że w przypadku I. K. będącego stroną niniejszego postępowania , zachodziły okoliczności opisane w art. 8 ust. 2 a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych .

Mając powyższe na uwadze sąd orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.

O kosztach zastępstwa prawnego orzeczono w oparciu o przepis art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 ust. 5 pkt Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych / Dz. U. 2018 poz. 265 / zasądzając je od pozwanego na rzecz odwołującej spółki jako wygrywającej proces.

Sędzia Maciej Flinik