Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt XIII Ga 1045/19

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 18 kwietnia 2019 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi- Śródmieścia w Łodzi w sprawie z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w P. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej (...) (...) (poprzednio: (...) Spółce Akcyjnej w W.) o zapłatę kwoty 3.361,60 zł, w punkcie 1. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3.286,46 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot: 3.083,21 zł od dnia 9 listopada 2017 r. do dnia zapłaty 203,25 zł od dnia 23 stycznia 2018 r. do dnia zapłaty; w punkcie 2. oddalił powództwo w pozostałym zakresie; w punkcie 3. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.578 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym 900 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego; w punkcie 4. nakazał zwrócić ze środków Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi na rzecz powoda kwotę 208 zł tytułem uiszczonej i niewykorzystanej części zaliczki; w punkcie 5. nakazał zwrócić ze środków Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi na rzecz pozwanego kwotę 208 zł tytułem uiszczonej i niewykorzystanej części zaliczki; sygn. akt XII GC 181/18.

(wyrok k. 124, uzasadnienie k. 192-192v)

Apelację od powyższego wyroku złożył pozwany zaskarżając go w zakresie punktu 1. w części zasądzonej kwoty 203,35 zł wraz z odsetkami od tej kwoty od dnia 23 stycznia 2018 r. do dnia zapłaty oraz w zakresie punktu 3 w całości, zarzucając mu:

a.  naruszenie przepisów postępowania mających istotny wpływ na wynik sprawy, to jest art. 233 § 1 k.p.c., art. 227 k.p.c., art. 228 § 2 k.p.c. poprzez uznanie konieczności i celowości zlecenia prywatnej kalkulacji szkody:

podczas gdy poczynienie wadliwych ustaleń w zakresie konieczności i celowości zlecenia opinii prywatnej, pomimo iż faktem znanym Sądowi Rejonowemu z urzędu jest charakter prowadzonej działalności gospodarczej przez powoda polegającej na skupowaniu i dochodzeniu wierzytelności z tytułu szkód komunikacyjnych, ocenie ryzyka i szacowania poniesionych strat;

niezasadne pominięcie, iż kosztorys naprawy został sporządzony po zawarciu umowy cesji z poszkodowanym, a zatem nie stanowił wydatku pozostającego w związku przyczynowo-skutkowym, a koszt prowadzonej działalności gospodarczej powoda, bowiem nabywając wierzytelność od poszkodowanego musiał znać wartość nabywanego roszczenia.

b.  naruszenie prawa materialnego, to jest art. 361 § 1 i § 2 k.c. w zw. z art. 354 § 1 i § 2 k.c. i art. 826 § 1 k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie w stanie faktycznym, a w konsekwencji uznanie, iż koszt prywatnej wyceny rzeczoznawcy obejmującej kosztorys naprawy jest uzasadnionym wydatkiem pozostającym w związku ze szkodą, podczas gdy na podstawie zebranego materiału faktycznego i dowodowego w niniejszej sprawie, poniesienie kosztu prywatnej ekspertyzy nie sposób uznać za normalne następstwo wypadku, w wyniku którego powstała szkoda, ani za koszty niezbędne do dochodzenia wierzytelności przez poszkodowanego, który w sprawie nie występuje jako strona, a ponadto jest profesjonalnym podmiotem handlującym wierzytelnościami i dochodzącym ich przed sądem.

Podnosząc powyższe zarzuty apelujący pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w zaskarżonej części i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania za pierwszą instancję, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

(apelacja k. 211-213)

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o oddalenie jej jako oczywiście bezzasadnej i zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów postępowania odwoławczego wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(odpowiedź na apelację k. 222-227)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego jest bezzasadna.

Ustalając stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd Okręgowy przyjął za własne ustalenia Sądu Rejonowego w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia.

Bezzasadny jest zarzut naruszenia prawa procesowego. Nie ma bowiem znaczenia dla oceny uprawnień powoda jako nabywcy - w drodze przelewu - wierzytelności o odszkodowanie za szkodę komunikacyjną w zakresie zwrotu uzasadnionych kosztów kalkulacji zleconej osobie trzeciej fakt, że kosztorys został sporządzony dopiero po zwarciu umowy cesji z poszkodowanym.

Uchwałą składu siedmiu sędziów z dnia 29 maja 2019 r. (III CZP 68/18) Sąd Najwyższy przesądził, że jeżeli objęty ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej poszkodowany w wypadku komunikacyjnym przelał wierzytelność o odszkodowanie za szkodę w mieniu na podmiot zajmujący się w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej skupywaniem wierzytelności odszkodowawczych, podmiotowi temu przysługuje w ramach odszkodowania od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej zwrot kosztów ekspertyzy, którą zlecił osobie trzeciej, o tyle tylko, o ile ekspertyza ta była w okolicznościach sprawy niezbędna do efektywnego dochodzenia odszkodowania, a jej koszty mieściły się w granicach uzasadnionego wynagrodzenia.

Sąd Najwyższy w uzasadnieniu tej uchwały podkreślił, że: „szkoda ma charakter dynamiczny i roszczenie o odszkodowanie może objąć nie tylko uszczerbek powstały wraz ze zdarzeniem sprawczym, ale i uszczerbek wynikły z późniejszych następstw pozostających z tym zdarzeniem w normalnym związku przyczynowym, to przy spełnieniu wymagań art. 361 k.c. wydatek na ekspertyzę powypadkową może spowodować zwiększenie szkody objętej ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej zarówno wtedy, gdy ekspertyzę zlecił poszkodowany, jak i wtedy, gdy ekspertyzę zlecił nabywca roszczenia przysługującego poszkodowanemu wobec ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej. Nie ma podstaw do różnicowania obu sytuacji co do samej możliwości i podstaw objęcia szkodą, a w konsekwencji i odszkodowaniem, wydatków na ekspertyzę powypadkową. Możliwość domagania się przez nabywcę od ubezpieczyciela w ramach dochodzonego odszkodowania równowartości kosztów ekspertyzy zleconej przez nabywcę osobie trzeciej jest zatem konsekwencją samego nabycia od poszkodowanego roszczenia odszkodowawczego wobec ubezpieczyciela, jego funkcjonalnego rozwoju pod wpływem zachodzących zdarzeń mogących oddziaływać na to roszczenie zgodnie z treścią stosunku, z którego ono wynika, tak samo jak możność dochodzenia przez cesjonariusza odszkodowania za szkodę spowodowaną zwłoką w spełnieniu świadczenia powstałą po nabyciu wierzytelności w stosunku do dłużnika. Możliwość ta, wbrew stanowisku rozważanemu we wniosku Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego i poglądom wypowiadanym w orzeczeniach sądów powszechnych, nie opiera się na nabyciu na podstawie art. 509 § 2 k.c. wraz z roszczeniem o odszkodowanie oddzielnego uprawnienia wobec ubezpieczyciela, dającego taką możliwość, lecz ma oparcie w samym nabytym roszczeniu, jego „dynamice”; wpisanej w treść nabytego roszczenia możności zmiany rozmiaru świadczenia, na które roszczenie to opiewa”.

Sąd I instancji prawidłowo przyjął w rozpoznawanej sprawie, iż koszt wykonania prywatnej kalkulacji przy zastosowaniu profesjonalnego systemu eksperckiego, w której ustalono zakres i wysokość kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu, należało wliczyć do zasądzonego powodowi odszkodowania. Na tle stanu faktycznego przedmiotowej sprawy, zgodzić należy się bowiem z istnieniem adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem - kolizją drogową, a szkodą w postaci, nie tylko wydatków związanych z naprawą uszkodzonego pojazdu, ale i kosztów wydania prywatnej opinii – kosztorysu zleconej przez powoda (art. 361 § 1 k.c.).

W sytuacji, gdy zakład ubezpieczeń zaprzecza swojemu obowiązkowi wypłaty pełnej wysokości odszkodowania, podważając jego zasadę, a z taką sytuacją mieliśmy w sprawie do czynienia, strona powodowa była niejako zmuszona do poparcia swoich roszczeń zleconą prywatnie, konkurencyjną w stosunku do wyceny pozwanego, profesjonalną kalkulacją naprawy pojazdu. W ocenie Sądu Okręgowego, w stanie faktycznym niniejszej sprawy koniecznym było więc przed wystąpieniem z powództwem zwrócenie się do osoby posiadającej wiedzę fachową o wydanie odpowiedniej ekspertyzy, w oparciu o którą powód był w stanie określić wysokość wierzytelności, a w konsekwencji oznaczyć wysokość żądania pozwu. Koszt przedmiotowej kalkulacji stanowi obecnie stratę w majątku powoda, która pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym z działaniem sprawcy polegającym na spowodowaniu kolizji drogowej i odmowie zakładu ubezpieczeń wypłacenia pełnej wysokości odszkodowania poszkodowanemu (por. glosa E. Tomaszewskiej do uchwały SN z dnia 18 maja 2004 r., sygn. akt III CZP 24/04).

W ocenie sądu odwoławczego bezzasadny jest także zarzut, że powód jako profesjonalista, trudniący się zawodowo dochodzeniem roszczeń odszkodowawczych, posiadający specjalistyczną, niezbędną wiedzę dla oceny szkód komunikacyjnych i szacowania kosztów napraw pojazdów, powinien w ramach prowadzonej działalności oszacować nabywaną wierzytelność. Fakt profesjonalnego skupowania wierzytelności przez powoda nie oznacza, że in casu nie miał on potrzeby zlecenia dokonania kalkulacji naprawy pojazdu firmie zewnętrznej. Sporządzenie ekspertyzy przez powoda samodzielnie wymagałoby niewątpliwie poświęcenia temu odpowiedniego czasu, sił i środków, co w konsekwencji oznaczałoby brak możliwości wykonywania przez niego innych czynności i osiągania dochodów z tego tytułu. W tym kontekście należy też wskazać, iż pozwany nie twierdził, aby powód był certyfikowanym rzeczoznawcą oraz miał dostęp do programów rozliczeniowych, mogących służyć do poprawnej oceny wypłaconego odszkodowania.

Podkreślić przy tym trzeba, że pozwany dysponował wszelkimi danymi niezbędnymi do oszacowania wysokości należnego świadczenia, w związku z czym nie zachodziły żadne przeszkody, aby ubezpieczyciel prawidłowo wyliczył wysokość odszkodowania, bez konieczności sporządzania dodatkowych wycen. Tymczasem w sprawie niniejszej pozwany istotnie zaniżył odszkodowanie w toku likwidacji szkody, co znalazło potwierdzenie w wydanym w sprawie wyroku. Zatem okoliczności zlecenia prywatnego kosztorysu przez powoda pozwoliły uwzględnić koszty kalkulacji kosztów naprawy jako szkody powoda.

Zatem koszt sporządzenia prywatnego kosztorysu, w którym na żądanie powoda ustalono koszty naprawy uszkodzonego pojazdu, wbrew zarzutom pozwanego zawartym w apelacji, uznać należało za ekonomicznie uzasadniony wydatek poniesiony w celu przywrócenia pojazdu do stanu sprzed zdarzenia.

Zasadnie więc Sąd Rejonowy uznał, że odszkodowanie z umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody za szkody spowodowane ruchem pojazdu mechanicznego winno tym samym obejmować także i ten wydatek poniesiony przez powoda.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

O kosztach postępowania Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 99 k.p.c. i art. 391 § 1 k.p.c. kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik procesu i zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 120 zł, zgodnie z § 2 pkt 1 związku z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1804 ze zm. t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 265).

Jolanta Jachowicz Bartosz Kaźmierak Małgorzata Kowalska