Pełny tekst orzeczenia

T., 23 października 2020 r.

Sygn. akt II W 1008/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Rejonowy w Toruniu II Wydział Karny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SR Marcin Czarciński

Protokolant: st. sekr. sąd. Justyna Pabian

przy oskarżyciela skarbowego

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23.10.2020 r. w Toruniu

sprawy

Z. K.

urodzonego (...) w R.

syna S. i D. z d. J.

oskarżonego o to, że :

będąc podatnikiem podatku dochodowego, wbrew przepisom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uporczywie nie wpłacał na rachunek (...) w T. w terminie ustawowym do dnia 30.04.2018 r. podatku dochodowego od osób fizycznych w wysokości wynikającej z zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w 2017 r. PIT-36, tj. w wysokości 5.533,00 zł,

- tj. wykroczenie skarbowe z art. 57 § 1 kks

o r z e k a :

I.  oskarżonego Z. K. uznaje za winnego popełnienia czynu zarzucanego w akcie oskarżenia, tj. wykroczenia skarbowego z art. 57 § 1 kks i za to na podstawie art. 57 § 1 kks orzeka karę 500 (pięćset) złotych grzywny,

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. L. S. kwotę 600 zł (sześćset złotych) powiększoną o stawkę podatku VAT tytułem zwrotu kosztów obrony udzielonej oskarżonemu z urzędu,

III.  zwalnia oskarżonego od obowiązku uiszczenia opłaty a wydatkami poniesionymi od chwili wszczęcia postępowania obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt II W 1008/20

UZASADNIENIE

Z. K. jako podatnik podatku dochodowego był zobowiązany do wpłacania na rachunek (...) w T. w terminie ustawowym do dnia 30 kwietnia 2018 roku podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu zeznania podatkowego PIT-36 za 2017 rok w wysokości 5.533 złote.

Z. K. nie wpłacił w ustawowym terminie na rachunek (...) w T. należnego podatku.

Dowód: zawiadomienie Referatu Rachunkowości Podatkowej – k. 3-5

lista zaległości – k. 6-8

Z. K. nie był dotychczas karany sądownie na terenie RP, w 2011 roku został ukarany grzywną za czyn popełniony na terenie Republiki Federalnej Niemiec (k. 34 akt). Aktualnie nie jest znane miejsce pobytu oskarżonego i postępowanie wobec niego prowadzono na podstawie przepisów wobec osób nieobecnych.

Sąd mając na uwadze wszystkie zebrane w toku postępowania dowody, w całości będące dokumentami urzędowymi uznał okoliczności popełnienia wykroczenia skarbowego zarzucanego oskarżonemu za udowodnione. Dokumenty ujawnione w postępowaniu dają spójny, logiczny i autentyczny obraz działań oskarżonego, który nie dopełnił obowiązków podatkowych i dopuścił się opisanego wykroczenia skarbowego.

Sąd uznał oskarżonego za winnego popełnienia czynu zarzucanego w akcie oskarżenia, tj. wykroczenia skarbowego z art. 57 § 1 kks.

Po pierwsze należy zaznaczyć, że w związku z uzyskiwaniem dochodów z prowadzonej działalności gospodarczej na oskarżonej spoczywał obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych. Sąd w tym zakresie podziela pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w postanowieniu z dnia 27 marca 2003 r. sygn. akt I KZP 2/03, że „nie można bowiem (…) do rozliczeń podatnika z fiskusem stosować takich samych reguł jak do rozliczeń cywilno-prawnych, których naruszenie stanowi przestępstwo (np. do uporczywego uchylania się od płacenia alimentów). Podatnik nie może przerzucać na Skarb Państwa i pozostałych, regulujących terminowo podatki, podatników swoich niepowodzeń gospodarczych, i nie płacić w terminie swych zobowiązań podatkowych, tłumacząc się brakiem środków finansowych na wymagane podatki. Uwzględnić też należy, że prawo podatkowe przewiduje, na wniosek zainteresowanego złożony z odpowiednim wyprzedzeniem, odraczanie płatności i rozkładanie na raty należności podatkowych, w tym i zaległości podatkowych, gdy ważny interes podatnika za tym przemawia (…) Tym samym podatnik, nie mogąc uregulować w terminie podatku, ma prawne instrumenty dla zmiany terminu jego płatności”.

Po drugie podatek jako danina publiczna nie stanowi mienia, którym podatnik może swobodnie dysponować. Bez znaczenia jest tu okoliczność czy podatnik posiada środki na bieżącą produkcję lub działalność gospodarczą czy też nie, ale w żadnym wypadku nie wolno mu tejże działalności finansować z kwot należnych Skarbowi Państwa i żadne z tych okoliczności nie są i nie mogą być okolicznościami wyłączającymi winę czy bezprawność czynu sprawcy (vide postanowienie Sądu Najwyższego z 25.10.1995 r.. I KZP 30/95. OSP 4/96 poz. 68: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14.02.2001 r.. (...)). W związku z tym wyjaśnienia oskarżonej, która tłumaczyła się problemami finansowymi wywołanymi przez jej kontrahentów nie zasługują na uwzględnienie. Oskarżona nie może przekonywać, że istniejące zadłużenie nie pozwalało jej zapłacić podatku w terminie ustawowym, ponieważ oskarżona jako przedsiębiorca, tj. profesjonalny uczestnik obrotu gospodarczego powinna w pierwszej kolejności przestrzegać aktualnie obowiązujących przepisów podatkowych.

Po trzecie bez względu na to czy podatnik miał odpowiednie środki finansowe pozwalające na realizację obowiązku podatkowego istotne jest czy dopełnił realizacji uprawnień wynikających z przepisów ustawy z dnia 29.08.1997 r. ordynacja podatkowa umożliwiających ograniczanie negatywnych konsekwencji prawnopodatkowych braku środków finansowych. Dotyczy to instytucji odroczenia płatności podatku, rozłożenia należności podatkowej na raty. Gdy podatnik nie dysponuje środkami pieniężnymi pozwalającymi zapłacić podatek i jednocześnie ze wskazanych instytucji nie korzystał mając ku temu realne i obiektywne możliwości to zaniechanie w postaci niepłacenia podatku nosi cechy uchylania się od tego obowiązku (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 2003 r. sygn. akt I KZP 2/03, OSNKW z 2003, nr 5-6, poz. 57). Oskarżony takiego wniosku o rozłożenie należności nie składał.

Istotą wykroczenia z art. 57 § 1 kks jest uporczywość zachowania podatnika, która przejawia się w długotrwałym lub permanentnym uchybianiu terminom do zapłacenia należnego podatku. Zła wola podatnika polega tu między innymi na tym, że podatnik ma środki na podatek ale mimo to uporczywie go nie płaci. Może polegać także na tym, że gromadzi on środki na same czynności podlegające opodatkowaniu, a nie interesuje się potrzebą ich posiadania także na podatek od tych czynności, ani nie podejmuje prób skorzystania z dopuszczalnych ulg np. rozłożenia na raty podatku czy też odroczenia jego płatności. (por. komentarz Dom Wydawniczy ABC 2006, wyd. III, do art. 57 kks [w] T. Grzegorczyk).

Czynność sprawcza czynu z art. 57 § 1 kks polega na niewpłaceniu podatku w terminie. Prawnokarnie relewantne jest jednak nie każde zachowanie mające kwalifikację niewpłacenia, ale tylko takie, które posiada kwalifikację uporczywego. Dla realizacji znamion wykroczenia określonego w art. 57 § 1 kks rozstrzygające jest ustalenie, że w ustawowym terminie podatnik nie dokonał wpłaty podatku. Na gruncie prawa karnego skarbowego interpretacja art. 57 § 1 k.k.s. jako wykroczenia trwałego ma swoje podstawowe źródło w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 2003 r.. Sąd Najwyższy stwierdził w nim m.in.: „ Uporczywość w niepłaceniu podatku oznacza powstanie stanu niezgodnego z prawem, trwającego pewien czas. To zaś wskazuje na to, że mamy tu do czynienia z czynem o charakterze trwałym”. Uporczywość zachodzi, gdy sprawca, mając możliwość realizacji ciążącego na nim obowiązku, nie czyni tego. Musi być to zachowanie umyślne, w którym przejawia się szczególne nastawienie psychiczne sprawcy, a z drugiej strony stan uchylania się trwający przez dłuższy.

Pojęcia „uchylania się” od zapłaty podatku nosi w sobie element złej woli podatnika wyrażający się w możliwości zapłaty podatku połączonej z wolą nieuczynienia tego. Wskazany okres pomiędzy terminem do wpłaty podatku a dniem jego uiszczenia przez podatnika wskazuje, że zaniechanie to miało charakter uporczywy.

Ustalenia faktyczne przesądzają o wyczerpaniu przez oskarżonego Z. K. ustawowych znamion strony przedmiotowej przypisanego jemu czynu.

Sąd jako okoliczności łagodzące odpowiedzialność karną oskarżonego przyjął jego dotychczasową niekaralność za przestępstwa.

Mając na uwadze stopień zawinienia Z. K., społeczną szkodliwość czynu oraz powołane okoliczności łagodzące, Sąd uznał, iż sprawiedliwą, wyważoną i uwzględniającą elementy przedmiotowe, jak też podmiotowe charakteryzujące czyny oskarżonej, a nadto cele ogólno oraz indywidualno – prewencyjne jest kara grzywny w wysokości 500 złotych. Zaznaczyć wypada, iż biorąc pod uwagę łączną kwotę niewpłaconego w terminie przez oskarżonego podatku, kara nie może uchodzić za karę nadmiernie łagodną, ponieważ grzywna w tej wysokości w wystarczający sposób spełni swoje cele w stosunku do oskarżonego.

Sąd nie dopatrzył się szczególnych względów, które stałyby na przeszkodzie orzeczeniu kary grzywny w takiej wysokości. Ogół ustalonych okoliczności nakazuje wymierzyć oskarżonej karę w niniejszej wysokości, podporządkowaną przede wszystkim celom szczególnoprewencyjnym.

Z uwagi na fakt, iż oskarżony korzystał z pomocy obrońcy ustanowionego z urzędu stosownie do treści § 17 ust. 1 pkt 1 i § 17 ust. 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz obrońcy koszty udzielonej oskarżonemu pomocy prawnej albowiem nie została ona opłacona w całości ani w żadnej części.

Na podstawie art. 113 § 1 kks w zw. z art. 624 kpk Sąd zwolnił oskarżonego od kosztów procesu, którym obciążono Skarb Państwa, biorąc pod uwagę zasady słuszności.