Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 1 marca 2020 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. dokonał waloryzacji od wskazanego dnia przysługującej E. W. emerytury z FUS i okresowej emerytury kapitałowej na podstawie ustawy z dnia 9 stycznia 2020 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz niektórych innych ustaw, ustawy z dnia 21 listopada 2008 roku o emeryturach kapitałowych oraz ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS. Kwota emerytury z FUS ustalona na dzień 29 lutego 2020 roku, tj. 1147,99 złotych podlega podwyższeniu poprzez pomnożenie przez wskaźnik waloryzacji 103,56 % i wynosi 1188,86 złotych. Kwota okresowej emerytury kapitałowej ustalona na dzień 29 lutego 2020 roku, tj. 38,27 złotych podlega podwyższeniu poprzez pomnożenie przez wskaźnik waloryzacji 103,56 % i wynosi 39,63 złotych.

Kwota podwyżki jest niższa niż 70 złotych wobec powyższego:

- wysokość zwaloryzowanej emerytury z FUS ustalono przez dodanie do kwoty świadczenia przysługującej na dzień 29 lutego 2020 roku, tj. 1147,99 złotych kwoty waloryzacji, tj. 67,74 złotych,

- wysokość zwaloryzowanej okresowej emerytury kapitałowej ustalono przez dodanie do kwoty świadczenia przysługującego na dzień 29 lutego 2020 roku tj. 38,27 złotych kwoty waloryzacji, tj. 2,26 złotych. Łączna kwota podwyżki dla tych świadczeń wynosi 70 złotych.

Po waloryzacji od 1 marca 2020 roku emerytura z FUS wynosi 1215,73 złotych, okresowa emerytura kapitałowa wynosi 40,53 złotych. Łączna kwota świadczenia po waloryzacji wynosi 1256,26 złotych.

Świadczenie zmniejsza się o kwotę przekazaną do depozytu, tj. o 314,06 złotych.

Od 1 marca 2020 roku wysokość świadczenia do wypłaty wynosi miesięcznie 942,20 złotych.

(decyzja – k. 69-70 verte plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Decyzją z dnia 1 kwietnia 2020 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przyznał E. W. dodatkowe roczne świadczenie pieniężne w kwocie 1200 złotych. Kwota ta podlega pomniejszeniu o zaliczkę na podatek dochodowy i składkę na ubezpieczenie zdrowotne, zgodnie z obowiązującymi przepisami, o ile umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej.

(decyzja – k. 71-71 verte plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Odwołania od w/w decyzji wniosła E. W. wnosząc o ich zmianę. W uzasadnieniu swego stanowiska wskazała, że rozlicza się z podatków i składek w Republice Włoskiej i żadne potrącenia nie powinny być dokonywane z uwagi na unormowania międzynarodowe.

(odwołanie – k. 3, k. 3 w aktach VIII U 1699/20 załączonych do sprawy)

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie. Jednocześnie wskazano, że potrącenia na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne nie mogą przekraczać łącznie 25 % świadczenia, z emerytury są dokonywane potrącenia w kwocie 314,06 złotych. W odniesieniu do zaskarżonej decyzji o dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym ZUS wskazał, że została ona wydana z urzędu, w sposób prawidłowy, w oparciu o obowiązujące przepisy ustawy. W przypadku wnioskodawczyni z uwagi na fakt, iż mieszka ona we W. nie zostały dokonane żadne potrącenia i została wypłacona ubezpieczonej kwota 1200 złotych.

(odpowiedź na odwołanie – k. 5-5 verte, k. 5 w aktach VIII U 1699/20 załączonych do sprawy)

Postanowieniem z dnia 10 sierpnia 2020 roku Sąd na podstawie art. 219 k.p.c. połączył sprawę o sygn. akt VIII U 1699/20 ze sprawą o sygn. akt VIII U 1698/20 do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

(postanowienie – nieponumerowane strony w aktach VIII U 1699/20 załączonych do sprawy)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni E. W. urodziła się w dniu (...).

(okoliczność bezsporna)

W dniu 17 września 2018 roku skarżąca złożyła do ZUS wniosek o emeryturę.

(wniosek – k. 1-3 verte plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Decyzją z dnia 8 października 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przyznał odwołującej emeryturę od dnia 1 września 2018 roku, tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej i wyniosła 1080,25 złotych. Łącznie kwota emerytury z FUS oraz okresowej emerytury kapitałowej wyniosła 1116,26 złotych.

(decyzja – k. 23-24 verte plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Decyzją z dnia 8 października 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ustalił wnioskodawczyni okresową emeryturę kapitałową od dnia 1 września 2018 roku, tj. od nabycia prawa do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, która wyniosła 36,01 złotych.

(decyzja – k. 25-26 plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W dniu 13 marca 2019 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Płocku zawiadomił organ rentowy o zajęciu świadczeń emerytalno – rentowych należnych E. W.. Postępowanie prowadzone było na podstawie nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym z dnia 5 kwietnia 2012 roku, sygn. akt VI Nc-e 427200/12 zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 9 sierpnia 2012 roku.

(zawiadomienie – k. 41 -41 verte plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W związku z dokonanym zajęciem wysokość świadczenia przysługującego skarżącej począwszy od 6 kwietnia 2019 roku wynosiła miesięcznie 1186,26 złotych. Potrącenie ze świadczenia wprowadzone zostało począwszy od należności za kwiecień 2019 roku na podstawie art. 139 – 140 z zastrzeżeniem art. 141 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

(zawiadomienie – k. 42 plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Pismem z dnia 9 maja 2019 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Płocku wezwał ZUS do dokonywania potrąceń ze świadczenia emerytalnego odwołującej na podstawie tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego w Poznaniu z dnia 22 kwietnia 2002 roku, sygn. akt XII GNc 6507/02 i z dnia 29 kwietnia 2002 roku, sygn. akt XII GNc 6504/02 zaopatrzonych w klauzulę wykonalności z dnia 24 czerwca 2002 roku oraz na podstawie wyroków zaocznych Sądu Rejonowego w Poznaniu z dnia 8 lipca 2002 roku, sygn. akt XII GNc 648/02 i sygn. akt XII GNc 647/02 zaopatrzonych w klauzulę wykonalności z dnia 13 sierpnia 2002 roku.

(wezwanie – k. 43-43 verte plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W dniu 20 maja 2019 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Płocku zawiadomił ZUS o umorzeniu egzekucji z emerytury należnej wnioskodawczyni prowadzonej na podstawie tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 5 kwietnia 2012 roku, sygn. akt VI Nc-e 427200/12 zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 9 sierpnia 2012 roku.

(zawiadomienie – k. 48 plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Pismem z dnia 11 lutego 2020 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Płocku wezwał ZUS do dokonywania potrąceń ze świadczenia emerytalnego wnioskodawczyni na podstawie tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego Lublin- Zachód w Lublinie z dnia 2 października 2012 roku, sygn. akt VI Nc-e 1525913/12 zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 27 grudnia 2012 roku oraz na mocy postanowienia Sądu Rejonowego Lublin- Zachód w Lublinie z dnia 27 grudnia 2012 roku, sygn. akt VI Nc-e 1525913/12.

(wezwanie – k. 57-57 verte plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Pismem z dnia 13 marca 2020 roku organ rentowy poinformował Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Płocku, że począwszy od miesiąca kwietnia 2020 roku ze świadczenia emerytalnego należnego odwołującej dokonywane będą potrącenia w kwocie 314,06 złotych tytułem zajęć.

(zawiadomienie – k. 64 plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Skarżoną decyzją Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ustalił, że przysługujące E. W. świadczenie ulega zmniejszeniu o kwotę 314,06 złotych.

(decyzja – k. 69-70 verte plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Z kolei drugą zaskarżoną decyzją wnioskodawczyni zostało przyznane dodatkowe roczne świadczenie pieniężne w wysokości kwoty brutto 1200 złotych. Od wskazanej kwoty nie zostały dokonane żadne potrącenia.

(wydruk z konta wypłatowego – k. 7 w aktach w aktach VIII U 1699/20 załączonych do sprawy, decyzja – k. 71-71 verte plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał w oparciu o całokształt materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie, w szczególności o powołane dokumenty z akt Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wiarygodność zgromadzonych dokumentów, jak również ich treść nie były kwestionowane przez żadną ze stron postępowania. Jednocześnie Sąd Okręgowy nie znalazł żadnych podstaw do negowania ich autentyczności.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołania nie zasługują na uwzględnienie.

Na wstępie należy podnieść, że w niniejszym postępowaniu Sąd rozpoznał sprawę na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 148 ¹ k.p.c., zgodnie z którym Sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, między innymi w sytuacji, gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, sąd uzna - mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych - że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym jest niedopuszczalne, jeżeli strona w pierwszym piśmie procesowym złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy.

W rozpoznawanej sprawie strony nie wnosiły o rozpoznanie sprawy na rozprawie, a złożone dotychczas pisma procesowe i brak wniosków dowodowych, po pouczeniu o możliwości ich zgłaszania dawały podstawę do przyjęcia, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. W przypadku, gdy głosy stron miałyby się ograniczyć tylko do powtórzenia argumentacji zawartej w pismach procesowych, to wyznaczanie rozprawy tylko w tym celu nie wydaje się uzasadnione (tak wyrok SA w Gdańsku z dnia 26.06.2018, III AUa 1815/17). Sprawa nie miała charakteru wielowątkowego, wymagającego wyjaśnienia twierdzeń stron oraz odniesienia się do złożonych wniosków dowodowych. Sprawa w świetle stanowisk stron i zebranych dokumentów nie budziła żadnych wątpliwości (por. wyrok SA w Warszawie z dnia 26.04.2018, VI ACa 1694/17).

W przedmiotowej sprawie pierwsza kwestia sporna sprowadzała się do ustalenia czy decyzja organu rentowego w przedmiocie pomniejszania przysługującej E. W. emerytury o kwotę 314,06 złotych jako przekazaną do depozytu była zasadna.

W myśl art. 139 ust. 1 pkt 5 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz. U. z 2020 r., poz.53, dalej ustawa emerytalna), ze świadczeń pieniężnych określonych w ustawie – po odliczeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki i innych należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych – podlegają potrąceniu, z uwzględnieniem art. 141, sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne.

Przepisy art. 140 ww. ustawy regulują maksymalne wysokości potrąceń jakich można dokonywać w stosunku do emerytur i innych świadczeń z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przy czym zgodnie z treścią art. 140 ust. 7 wysokość części świadczenia podlegającego egzekucjom, o których mowa w ust. 1, oraz wysokość potrąceń, o których mowa w ust. 4, a także wysokość części świadczenia podlegającego potrąceniom, o których mowa w ust. 6 i 6a, oraz ustaloną orzeczeniem sądu, ugodą sądową lub aktem notarialnym procentową wysokość potrąceń ze świadczeń z tytułu należności alimentacyjnych bez wskazania sposobu ich naliczania, ustala się od kwoty świadczenia przed odliczeniem miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Podkreślić w tym miejscu należy, że relacja między art. 139 ust. 1 pkt 5 a art. 140 ust. 7 ww. ustawy jest tego rodzaju, że art. 139 ust. 1 pkt 5 wskazuje, iż sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych podlegają odjęciu od kwoty netto świadczenia emerytalnego, czyli od kwoty świadczenia po odliczeniu od niej składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki i innych należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych, natomiast art. 140 ust. 7 ustawy wskazuje na metodę wyliczenia wysokości tego potrącenia w ten sposób, że wysokość potrącenia ustala się od kwoty brutto świadczenia emerytalnego. Oznacza to, że przy uwzględnieniu dyspozycji art. 140 ust. 1 pkt 3 ustawy, potrąceniu od kwoty netto świadczenia emerytalnego podlegają sumy z tytułu innych egzekwowanych należności wynoszące maksymalnie 25% świadczenia emerytalnego brutto.

Począwszy od 1 marca 2020 roku należna wnioskodawczyni emerytura z FUS wynosi 1215,73 złotych. Przy uwzględnieniu kwoty 40,53 złotych z tytułu okresowej emerytury kapitałowej, łączna kwota świadczenia po waloryzacji wyniosła 1256,26 złotych. Granica potrącenia wynosi odnośnie ubezpieczonej 25% świadczenia. Egzekwowana należność wnioskodawczyni nie stanowi bowiem świadczeń alimentacyjnych, nie jest też związana z odpłatnością za pobyt w domach pomocy społecznej, pobyt w zakładach opiekuńczo – leczniczych bądź za pobyt w zakładach pielęgnacyjno – opiekuńczych (art. 140 ust. 1 pkt. 3 ). Zatem 1256,26 złotych brutto x 25 % = 314,06 złotych brutto, gdyż stosownie do treści art. 140 ust. 7 ustawy emerytalnej, ta część świadczenia, która podlega egzekucji (a więc 25 %) egzekwuje się od kwoty świadczenia przed odliczeniem miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne, to jest w przypadku wnioskodawczyni od kwoty 1256,26 złotych brutto.

Zgodnie z art. 141 ust. 1 pkt 2 w/w ustawy, kwota emerytury i renty wolna od egzekucji i potrąceń, z zastrzeżeniem ust. 2 i 5, wynosi 825 zł – przy potrącaniu należności, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 5, wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi.

Art. 141 ust. 1a ustawy emerytalnej wskazuje, że kwoty, o których mowa w ust. 1, podlegają corocznej waloryzacji od dnia 1 marca na zasadach określonych dla emerytur i rent.
Jeżeli po odliczeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki i innych należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych wysokość świadczenia jest niższa niż kwota świadczenia wolna od potrąceń i egzekucji, o której mowa w ust. 1, potrąceń i egzekucji nie dokonuje się (ust. 1b).

Obliczona zgodnie z podanymi zasadami wysokość świadczenia ubezpieczonej po dokonaniu potrąceń wynosi od 1 marca 2020 roku 942,20 złotych miesięcznie.

W niniejszej sprawie tutejszy sąd nie ma możliwości kwestionowania zasadności potrąceń dokonywanych przez organ rentowy zwłaszcza w kontekście art. 767 k.p.c., zgodnie z którym, na czynności komornika przysługuje skarga do sądu rejonowego, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej. Dotyczy to także zaniechania przez komornika dokonania czynności. Skargę rozpoznaje sąd właściwy ze względu na siedzibę kancelarii komornika (§ 1). Tym samym zgodnie z treścią przytoczonego przepisu od potrąceń komorniczych przysługuje skarga, nie zaś odwołanie.

W odniesieniu do drugiej kwestii spornej, wnioskodawczyni stała na stanowisku, iż wysokość przyznanego jej dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego w kwocie 1200 złotych została pomniejszona przez ZUS o zaliczkę na podatek dochodowy i składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Zebrany w sprawie materiał dowodowy w istocie nie potwierdził owego twierdzenia. Skarżącej została bowiem wypłacona kwota bez żadnych potrąceń, w pełnej wysokości brutto 1200 złotych, czemu ubezpieczona ostatecznie nie zaprzeczyła.

Wobec powyższego, mając na uwadze wymienione okoliczności Sąd Okręgowy w Łodzi, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., odwołania wnioskodawczyni jako niezasadne oddalił.