Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 3 czerwca 2019 r., znak (...) - 2006, Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ponownie ustalił M. B. kapitał początkowy i określił jego wartość na dzień 1 stycznia 1999 r. w kwocie 98 079,52 zł. Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął: podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 835,58 zł (pomnożono wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynoszący 68,44 % - wyliczony z przeciętnej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 lat kalendarzowych tj. 1979 – 1988 przez kwotę bazową tj. 1 220,89 zł); okresy składkowe (tj. 22 lata, 4 miesiące i 2 dni – 268 miesięcy); okresy nieskładkowe w wymiarze 1 roku, 9 miesięcy i 8 dni tj. 21 miesięcy (1 rok, 1 miesiąc i 18 dni oraz okresy sprawowania opieki nad dzieckiem w wymiarze 7 miesięcy i 20 dni), współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31 grudnia 1998 r. wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego w wysokości 73,04 %; średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat tj. 209 miesięcy (komunikat Prezesa GUS z dnia 25 marca 1999 r. w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn).

/decyzja k.10 - 11 plik I akt ZUS/

M. B. złożył odwołanie od ww. decyzji wskazując, że nie zgadza się z ustaleniami Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wskazał, że podczas zatrudnienia w Zakładzie (...) od 6 maja 1977 r. do 20 kwietnia 1984 r., będąc zatrudnionym na stanowisku drukarza, a następnie na stanowisku mistrza uzyskiwał wynagrodzenie wyższe niż przyjęte przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. M. B. wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego od faktycznie uzyskiwanego wynagrodzenia, w szczególności w latach 1978 - 1979 i przyjęcie 10 lat kalendarzowych od 1 stycznia 1978 r. do 31 grudnia 1987 r.

/odwołanie k.3 - 5 , stanowisko wnioskodawcy min.00:02:32 - 00:11:32 rozprawy z dnia 12 grudnia 2019 r. , płyta CD k.42/

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

/odpowiedź na odwołanie k.13 - 13 odwrót/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca M. B. urodził się (...)

/okoliczność bezsporna/

Zaskarżoną decyzją z dnia 3 czerwca 2019 r., znak (...) - 2006 , Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ponownie ustalił M. B. kapitał początkowy i określił jego wartość na dzień 1 stycznia 1999 r. w kwocie 98 079,52 zł.

/decyzja k.10 - 11 plik I akt ZUS/

Do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto wynagrodzenia ubezpieczonego w następującej wysokości:

- za rok 1979 – 30 400,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 63 924,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 47,56 %,

- za rok 1980 – 82 207,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 72 480,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 113,42 %,

- za rok 1981 – 105 003,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 92 268,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 113,80 %,

- za rok 1982 – 130 835,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 139 572,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 93,74 %,

- za rok 1983 – 108 968,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 173 700,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 94,10 %,

- za rok 1984 – 60 800,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 202 056,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 45,14 %,

- za rok 1985 – 120 000,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 240 060,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 49,99 %,

- za rok 1986 – 129 600,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 289 140,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 44,82 %,

- za rok 1987 – 168 000,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 350 208,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 47,97 %,

- za rok 1988 – 216 000,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 637 080,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 33,90 %,

Wyliczony na podstawie powyższych danych wskaźnik wyniósł 68,44 %.

/obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego k.12 plik I akt ZUS/

W okresie od 6 maja 1977 r. do 20 kwietnia 1984 r. M. B. zatrudniony był w Zakładach (...) w Ł.. W początkowym okresie tj. od 6 maja 1977 r. do 31 grudnia 1977 r. wnioskodawca zajmował stanowisko drukarza, a od dnia 1 stycznia 1978 r. do 20 kwietnia 1984 r. zajmował stanowisko mistrza.

/świadectwo pracy k.7 , dokumentacja osobowa wnioskodawcy k.28 - 36 odwrót , zeznania wnioskodawcy min.00:04:16 - 00:04:47 rozprawy z dnia 29 października 2020 r. , płyta CD k.70 w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:02:32 - 00:12:05 rozprawy z dnia 12 grudnia 2019 r. , płyta CD k.42 , zeznania świadków :K. P. min.00:18:41 - 00:23:56 , U. B. min.00:23:56 - 00:28:18 rozprawy z dnia 12 grudnia 2019 r. , płyta CD k.42/

Począwszy od dnia 6 maja 1977 r. wynagrodzenie wnioskodawcy wynosiło 13 zł za godzinę plus 40% premii.

Począwszy od dnia 1 grudnia 1977 r. wynagrodzenie wnioskodawcy wynosiło 14,50 zł za godzinę plus 45% premii zgodnie z Układem Zbiorowym Pracy.

Począwszy od dnia 1 października 1979 r. wynagrodzenie wnioskodawcy wynosiło 4.000,00 zł plus 1 000,00 zł dodatku funkcyjnego plus premia.

W latach 1980 - 1984, w związku z zatrudnieniem w ww. zakładzie pracy, wynagrodzenie wnioskodawcy przedstawiało się następująco:

- 1980 r. - 82 207,00 zł

- 1981 r. - 105 003,00 zł

- 1982 r. - 130 835,00 zł

- 1983 r. - 108 968,00 zł

- 1984 r. - urlop wychowawczy

/dokumentacja osobowa wnioskodawcy k.28 - 36 odwrót/

Pracownicy zatrudnieni w ww. zakładzie pracy otrzymywali premie, przy czym miały one charakter uznaniowy i mogły zostać podwyższone lub obniżone, a nawet pracownik mógł nie otrzymać premii w ogóle. Osobą decydującą o premii był kierownik, ewentualnie dyrektor zakładu.

/zeznania świadków: K. P. min.00:18:41 - 00:23:56, U. B. min.00:23:56 - 00:28:18 rozprawy z dnia 12 grudnia 2019 r. , płyta CD k.42/

Uwzględniając otrzymywaną przez wnioskodawcę, od dnia 1 grudnia 1977 r., stawkę godzinową oraz liczbę godzin tygodniowej normy czasu pracy obowiązującej w tym czasie, a także wynagrodzenie jakie osiągał w okresie od października do grudnia 1979 r. 4 000,00 zł plus 1 000,00 zł dodatku funkcyjnego wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 72,42% - wyliczony z 10 lat tj. 1978 – 1987 (podstawa wymiaru kapitału początkowego wyniosła 884,17 zł). Wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 r. wyniosła 101 181,08 zł.

Do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto wynagrodzenia wnioskodawcy w następującej wysokości:

- za rok 1978 – 33 901,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 63 924,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 47,56 %,

- za rok 1979 – 40 549,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 63 924,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 47,56 %,

- za rok 1980 – 82 207,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 72 480,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 113,42 %,

- za rok 1981 – 105 003,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 92 268,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 113,80 %,

- za rok 1982 – 130 835,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 139 572,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 93,74 %,

- za rok 1983 – 108 968,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 173 700,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 94,10 %,

- za rok 1984 – 60 800,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 202 056,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 45,14 %,

- za rok 1985 – 120 000,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 240 060,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 49,99 %,

- za rok 1986 – 129 600,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 289 140,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 44,82 %,

- za rok 1987 – 168 000,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 350 208,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 47,97 %,

Wyliczony na podstawie powyższych danych wskaźnik wyniósł 72,42 %.

/wyliczenia ZUS wariant II k.49 - 51/

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy w Łodzi dokonał na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w tym w aktach ZUS, w szczególności na podstawie zachowanej dokumentacji pracowniczej pochodzącej z okresu zatrudnienia wnioskodawcy w Zakładach (...) w Ł.. W odniesieniu zaś do złożonych w niniejszej sprawie zeznań, Sąd uznał je za wiarygodne jedynie w zakresie wskazującym na fakt świadczenia przez wnioskodawcę pracy w spornym okresie. Złożone zeznania nie pozwoliły bowiem na ustalenie wysokości uzyskiwanych przez wnioskodawcę wynagrodzeń w spornym okresie. Świadkowie jedynie ogólnikowo odnieśli się do zarobków jakie uzyskiwane były w Zakładach (...) w Ł., w tym do zasad ustalania i wypłacania premii, które co do zasady były uznaniowe, a zatem brak pewności, czy rzeczywiście zostały wypłacone wnioskodawcy.

Organ rentowy dokonał hipotetycznego wyliczenia wysokości kapitału początkowego wnioskodawcy w trzech wariantach tj. m.in. z uwzględnieniem premii wskazanych na angażach . Sąd przyjął, że wyliczenia dokonane przez ZUS w II wariancie tj. bez uwzględnienia premii, powinny zostać uwzględnione wnioskodawcy przy wyliczaniu wysokości należnego mu kapitału początkowego, bowiem znajdują one jednoznaczne potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym i nie pozostawiają wątpliwości, w przeciwieństwie do kwestii premii, że takie wynagrodzenie zasadnicze było rzeczywiście wypłacane wnioskodawcy. Podkreślić również należy, że hipotetyczne wyliczenia organu rentowego, pod kątem matematycznym, nie były kwestionowane przez wnioskodawcę.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

Istota niniejszego postępowania sprowadziła się do rozstrzygnięcia czy możliwym jest przyjęcie innych wartości wynagrodzenia przy wyliczaniu kapitału początkowego wnioskodawcy. Nie ulegało bowiem wątpliwości, że wartość kapitału początkowego ubezpieczonego przekłada się bezpośrednio na wysokość świadczenia emerytalnego.

Zgodnie z treścią art.173 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2020 r., poz. 53) dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art.174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z art.26 ust.3 dla osób w wieku 62 lat (art.173 ust.2 ww. ustawy). Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy (art.173 ust.3 ww. ustawy).

Zgodnie z treścią art.174 ust.1 i 2 ww. ustawy kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art.53, z uwzględnieniem ust.2-12. Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1. okresy składkowe, o których mowa w art.6,

2. okresy nieskładkowe, o których mowa w art.7 punkt 5,

3. okresy nieskładkowe, o których mowa w art.7 punkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Podstawę wymiaru kapitału początkowego, w myśl ust.3 art.174 ww. ustawy, ustala się na zasadach określonych w art. 5, 16, 17 ust.1 i 3 oraz art.18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed 1 stycznia 1999 roku.

Stosownie zaś do treści art.174 ust.3b jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu.

Zgodnie z treścią §21 ust.1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. nr 237, poz.1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Wskazana regulacja §21 ust.1 powołanego rozporządzenia stanowiąca odpowiednik obowiązującego do dnia 23 listopada 2011 roku §20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz.U. nr 10, poz.49) wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza to jednak aby wysokość uzyskiwanego uposażenia nie mogła być wskazana i w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia danego zainteresowanego (tak stanowi m. in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 lipca 1997 roku - II UKN 186/97, a także wyroki: Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 4 marca 1997 roku - III AUa 105/97, Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 27 czerwca 1995 roku - III AUr 177/95, czy Sądu Apelacyjnego Białymstoku - III AUr 294/93).

Do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych może być uwzględnione tylko wynagrodzenie faktycznie uzyskane przez ubezpieczonego w danym okresie, a nie zaś wynagrodzenie ustalone na podstawie przypuszczeń czy też uśrednień. Jedynie wynagrodzenie ubezpieczonego ustalone w sposób niewątpliwy, wobec którego nie istnieje wątpliwość, iż zostało ono zawyżone, może być podstawą do ustalenia współczynnika wysokości podstawy wymiaru.

Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe ponad wszelką wątpliwość wykazało, że wnioskodawca M. B. w okresie od 6 maja 1977 r. do 20 kwietnia 1984 r. zatrudniony był w Zakładach (...), (...) w Ł., a także, iż osiągał wynagrodzenie w wysokości określonej w załączonej dokumentacji płacowej z ww. okresów. W ocenie Sądu przedstawione dowody pozwoliły ponad wszelką wątpliwość ustalić wysokość wynagrodzenia osiąganego przez ubezpieczonego w spornych okresach. Na podstawie dokumentacji pracowniczej wnioskodawczyni, organ rentowy obliczył wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz jego wartość. Wyliczony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego z lat 1978 – 1987 okazał się najkorzystniejszy oraz wyższy od dotychczas przyjmowanego przez organ rentowy względem ubezpieczonego i co istotne, skutkował zwiększeniem wartości należnego mu kapitału początkowego, a w konsekwencji kwoty należnej emerytury.

Wobec powyższego Sąd, na podstawie art.477 ¹⁴§2 k.p.c. zmienił zaskarżone decyzje i orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku oraz na podstawie art.477 ¹⁴§1 k.p.c., a wobec braku podstaw do zwiększenia wartości kapitału początkowego ponad kwotę określoną w punkcie 1 sentencji wyroku oddalił odwołanie w pozostałym zakresie, o czym orzekł w punkcie 2 sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron.

S.B.