Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 grudnia 2020 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Tomasz Choczaj

Protokolant: st. sekr. sąd. Iwona Bartel

po rozpoznaniu w dniu 19 listopada 2020 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. z siedzibą w S.

przeciwko Gminie S.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej Gminy S. na rzecz powoda Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. z siedzibą
w S. kwotę:

a)  193 341,87 zł (sto dziewięćdziesiąt trzy tysiące trzysta czterdzieści jeden złotych 87/100), w tym kwotę:

- 115 714,82 zł (sto piętnaście tysięcy siedemset czternaście złotych 82/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 21 maja 2011 roku
do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami
za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

- 13 677,72 zł (trzynaście tysięcy sześćset siedemdziesiąt siedem złotych 72/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 18 czerwca 2011 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami
za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

- 13 483,81 zł (trzynaście tysięcy czterysta osiemdziesiąt trzy złote 81/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 20 lipca 2011 roku
do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami
za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

- 23 529,03 zł (dwadzieścia trzy tysiące pięćset dwadzieścia dziewięć złotych 3/100) z ustawowymi odsetkami od dnia
19 sierpnia 2011 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku
i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

- 26 936,49 zł (dwadzieścia sześć tysięcy dziewięćset trzydzieści sześć złotych 49/100) z ustawowymi odsetkami od dnia
20 września 2011 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku
i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

b)  52 186,52 zł (pięćdziesiąt dwa tysiące sto osiemdziesiąt sześć złotych 52/100) tytułem zwrotu części kosztów procesu;

2.  umarza postępowanie w pozostałej części wobec cofnięcia pozwu.

Sygn. akt I C 329/18

UZASADNIENIE

Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Spółka z o.o.
z siedzibą w S. wniosła o zasądzenie od Gminy S. kwoty 219 197,00 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty:

- 116 744,17 zł od dnia 21 maja 2011 r. do dnia zapłaty;

- 13 781,46 zł od dnia 18 czerwca 2011 do dnia zapłaty;

- 13 579,57 zł od dnia 20 lipca 2011 do dnia zapłaty;

- 41 252,61 zł od dnia 19 sierpnia 2011r. do dnia zapłaty;

- 33 839,19 zł od dnia 20 września 2011r. do dnia zapłaty.

Ponadto powód zażądał zasądzenia od pozwanej kosztów procesu.

Gmina S. nie uznała powództwa i wniosła o jego oddalenie oraz
o zasądzenie od powoda kosztów procesu.

W piśmie procesowym z 18 maja 2012 r. powód dokonał jakościowej zmiany powództwa w ten sposób, że wskazał jako dodatkową podstawę prawną roszczenia - naprawę szkody wyrządzonej w związku z niezawiadomieniem
o bezskuteczności Porozumienia z 3 lipca 2007 r. i uniemożliwieniem powstrzymania się od świadczenia objętego wskazanym Porozumieniem.

Rozpoznający po raz pierwszy sprawę Sąd Okręgowy w Sieradzu wyrokiem z 14 grudnia 2012 r. wydanym w sprawie o sygn. akt I C 220/11 oddalił powództwo i zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 7 200,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

W wyniku kontroli instancyjnej Sąd Apelacyjny w Łodzi wyrokiem z 25 lipca 2013 r. wydanym w sprawie o sygn. akt I ACa 249/13 oddalił apelację powoda.

W wyniki rozpoznania skargi kasacyjnej wniesionej przez powoda, wyrokiem z 6 listopada 2014 r. wydanym w sprawie sygn. akt II CSK 28/14 Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Apelacyjnemu
w Łodzi do ponownego rozpoznania.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Apelacyjny w Łodzi wyrokiem
z 1 kwietnia 2015 r. wydanym w sprawie sygn. akt I ACa 1834/14 uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Sieradzu, pozostawiają temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego i kasacyjnego.

Pismem procesowym z 16 lutego 2017 r. powód cofnął pozew w zakresie kwoty 26 575,13 zł wraz z odsetkami za opóźnienie i w tej części zrzekł się roszczenia. Ostatecznie powód zażądał zasądzenia od pozwanej kwoty 193 341,87 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty:

- 115 714,82 zł od dnia 21 maja 2011r. do dnia zapłaty;

- 13 677,72 zł od dnia 18 czerwca 2011 do dnia zapłaty;

- 13 483,81 zł od dnia 20 lipca 2011 do dnia zapłaty;

- 23 529,03 zł od dnia 18 sierpnia 2011r. do dnia zapłaty;

- 26 936,49 zł od dnia 20 września 2011r. do dnia zapłaty.

Pismem procesowym z 10 maja 2017r. powód uchylił się - z powołaniem
na art. 84 § 1 k.c. w związku z art. 88 k.c. - od skutków prawnych oświadczenia woli polegającego na cofnięciu powództwa w zakresie kwoty 719,98 zł wraz
z odsetkami za opóźnienie i zrzeczenia się roszczenia co do tej kwoty, złożonego w piśmie procesowym z 16 lutego 2017 r.

Wyrokiem z 17 sierpnia 2017 r. wydanym w sprawie o sygn. akt I C 140/15 Sąd Okręgowy w Sieradzu zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 193 341,87 zł z ustawowymi odsetkami od 11 maja 2017 r. do dnia zapłaty;
w pozostałym zakresie powództwo oddalił i koszty procesu między stronami wzajemnie zniósł.

Na skutek apelacji wniesionej przez obie strony, wyrokiem z 18 września 2018 r. wydanym w sprawie o sygn. akt I ACa 1522/17 Sąd Apelacyjny w Łodzi uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Sieradzu, pozostawiając mu rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego i kasacyjnego.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W lipcu 2004 r. powstało studium wykonalności dla projektu wybudowania sieci kanalizacyjnej dla miasta S. i gminy S. oraz modernizacji stacji wodociągowej w S., (dowód: studium wykonalności - k. 247 - 258) .

W dniu 11 sierpnia 2004 r. Gmina M. S. i Gmina S. wspólnie złożyły do Komisji Wspólnot Europejskich wniosek o dofinansowanie inwestycji
z Funduszu Spójności. Przedmiotem powyższej inwestycji miała być modernizacja stacji uzdatniania wody w S.; modernizacja wodociągu wody surowej; rozbudowa systemu kanalizacji sanitarnej na terenie miasta i gminy S. oraz modernizacja i rozbudowa systemu kanalizacji deszczowej. Efektem ekologicznym tego projektu miało być poprawienie niezawodności zaopatrzenia w wodę poprzez modernizację stacji uzdatniania wody oraz modernizację wodociągu zimnej wody surowej; zapewnienie odpowiedniej jakości wody pitnej; zmniejszenie ilości zanieczyszczeń odprowadzanych bezpośrednio do wód i ziem poprzez rozbudowę kanalizacji na terenie miasta i gminy S.; zabezpieczenie wód podziemnych przed przedostawaniem się do nich zanieczyszczeń (likwidacja szamb); zmniejszenie zanieczyszczeń wód powierzchniowych powodowanych przez zrzut wód deszczowych poprzez rozbudowę kanalizacji deszczowej oraz budowę dwóch oczyszczalni wód deszczowych i modernizację dwóch węzłów odwodnieniowych; zwiększenie stopnia dostępności do sieci kanalizacyjnej poprzez umożliwienie podłączenia nowych mieszkańców (w mieście S. z 80,6 % do 97,8 %,
a w gminie S. z 1,5 % do 67,5 %), (dowód: wniosek o dofinansowanie
- k. 14 - 29; załącznik - k. 398) .

W trybie przetargu nieograniczonego wyłoniono inżyniera kontraktu,
z którym 13 września 2006 r. podpisano umowę nr (...), następnie zmienianą aneksami dwukrotnie, (dowód: umowa i aneksy - k. 70 - 113) .

Decyzją z 17 listopada 2006 r. o numerze (...), następnie zmienioną decyzją z 21 października 2011 r., Komisji Wspólnot Europejskich przyznała pomoc z Funduszu Spójności dla powyższego projektu. Ostatecznie chodziło m.in. o 160 km nowej kanalizacji i 85 przepompowni. Początkowo inwestycja miała zostać rozpoczęta 30 maja 2006 r., a zakończona 21 grudnia 2009 r., ostatecznie termin jej zakończenia został ustalony na 30 czerwca 2011 r., (dowód: decyzje z załącznikami - k. 33 - 44 verte) .

Porozumieniem z 3 lipca 2007 r. Gmina S., Gmina M. S.
i Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. z siedzibą
w S. ustalili, że Gmina M. S. będzie pełnić funkcję zamawiającego powyższego projektu i beneficjenta środków unijnych, a Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. z siedzibą w S. będzie uczestniczyło w jego współfinansowaniu. Zmiana zamawiającego
i beneficjenta według tego Porozumienia miała nastąpić w oparciu o umowę zawartą między Gminą M. S. a Miejskim Przedsiębiorstwem Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. z siedzibą w S.. Strony porozumienia miały zapewnić środki na zrealizowanie projektu. Udział finansowy w projekcie Gminy S. miał wynieść 5,4 %, Gminy M. S. 8,6 %, a Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. z siedzibą w S.
31 %. Udział środków unijnych miał wynieść 51 %. Strony Porozumienia ustaliły również procentowy udział w zwiększonych kosztach projektu; sposób przekazywania środków zamawiającemu przez pozostałe strony; podmiot,
na rzecz którego zostanie przekazany majątek wytworzony w wyniku realizacji projektu; ostateczny sposób rozliczenia projektu. Porozumienie to strony wypracowywały bardzo długo, kwestie sporne dotyczyły m.in. wysokości kary umownej i terminu, od upływu którego mogła być ona naliczana, (dowód: bezsporne; porozumienie - k. 45 - 50) .

W paragrafie 13 Porozumienia Gmina M. S. i Gmina S. zobowiązały się do podejmowania wszelkich dopuszczalnych prawem działań, aby w ciągu 2 lat od zakończenia budowy (wydania świadectwa przejęcia) mieszkańcy skanalizowanych terenów podłączyli się do nowo wybudowanej sieci. Po zrealizowaniu projektu w zakresie dotyczącym około 100 km kanalizacji
i liczby 6 500 osób założonej w studium wykonalności oraz po zaistnieniu możliwości podłączenia się do kanalizacji, Gmina S. zobowiązała się
do dostarczenia do nowo wybudowanej sieci co najmniej 60 % docelowej ilości ścieków założonej w studium wykonalności - po roku od zakończenia budowy (wydania świadectwa przejęcia) i 100 % docelowej ilości ścieków założonej
w studium wykonalności - pod dwóch latach od zakończenia budowy (wydania świadectwa przejęcia). Strony ustaliły, że docelowa ilość ścieków założona
w studium wykonalności, to wielkość wynikająca z pomnożenia planowanej
do skanalizowania liczby (...) i jednostkowego zużycia wody na mieszkańca w m ³ na dobę. Jeżeli projekt zostanie zrealizowany
w zakresie, który umożliwi podłączenie do sieci kanalizacyjnej mniejszej liczby mieszkańców od założonej w studium wykonalności, ilości ścieków mogą być proporcjonalnie mniejsze. W przypadku niedostarczenia określonych powyżej ilości ścieków, Gmina S. zobowiązała się do sfinansowania różnicy pomiędzy wielkością przychodów wynikającą z ilości ścieków ustaloną powyżej,
a rzeczywistą ilością dostarczanych ścieków. Termin zakończenia budowy strony utożsamiały z wydaniem świadectwa przejęcia każdego etapu budowy sieci, (dowód: zeznania powoda - k. 1046 - 1047 verte oraz k. 1711 - 1712 i nagranie rozprawy z 13 sierpnia 2020 r. - płyta - koperta - k. 1721, minuta od 00:02:14
do 00:51:38; zeznania świadków: B. K. - k. 537 - 538, T. K. (1) - k. 538 verte - 539 verte, A. G. (1) - k. 540 - 540 verte, J. W. - k. 639 verte - 640 verte; porozumienie - k. 45 - 50) .

Porozumienie miało obowiązywać do dnia ostatecznego rozliczenia projektu przez Komisję Europejską oraz wywiązania się stron ze wszystkich zobowiązań wynikających z porozumienia, w tym spłaty kredytów i pożyczek zaciągniętych przez Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji
Sp. z o.o. z siedzibą w S., (dowód: porozumienie - k. 45 - 50) .

W załączniku do powyższego porozumienia wskazano, że prognozowana wartość taryfy za wodę i ścieki w 2007 r. wyniesie 6,30 zł brutto; w 2008 r. - 6,80 zł brutto; w 2009 r. - 7,10 zł brutto; w 2010 r. - 11,50 zł brutto; w 2011 r. - 12,00 zł brutto; w 2012 r. - 12,20 zł brutto, (dowód: załącznik - k. 51) .

Gmina M. S. 20 lutego 2008 r. zawarła z (...) Sp. z o.o.
z siedzibą w R. umowę nr (...) dotyczącą budowy kanalizacji sanitarnej, pompowni dla prawobrzeżnej części S. oraz budowy kanalizacji sanitarnej, pompowni dla niektórych wsi prawobrzeżnej części Gminy S., (dowód: kontrakt - k. 104 - 113 i k. 316 - 325 verte) .

Pomiędzy Gminą M. S. a Miejskim Przedsiębiorstwem Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. z siedzibą w S. 29 lutego 2008 r. została zawarta umowa o przekazanie realizacji Projektu Funduszu Spójności nr (...) pod nazwą „(...)
w S.”. Przewidywała ona przejęcie przez powyższą spółkę praw obowiązków i odpowiedzialności jednostki odpowiedzialnej za realizację przedmiotowego projektu (zamawiającego i beneficjenta). Strony umowy ustaliły, że majątek wytworzony w wyniku realizacji projektu w zakresie wodociągów
i kanalizacji sanitarnej stanie się własności Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. z siedzibą w S., przy czym równowartość majątku współfinansowana ze środków Gminy M. S. zostanie zamieniona na jej udziały w Miejskim Przedsiębiorstwie Wodociągów
i Kanalizacji Sp. z o.o. z siedzibą w S.; równowartość majątku współfinansowana ze środków Gminy S. zostanie zamieniona na jej udziały w Miejskim Przedsiębiorstwie Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. z siedzibą
w S.; równowartość majątku współfinansowana ze środków Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. z siedzibą w S. zostanie jego własnością; równowartość majątku współfinansowana ze środków Funduszu Spójności zostanie zamieniona na udziały Gminy M. S.
w Miejskim Przedsiębiorstwie Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. z siedzibą
w S.. Ponadto strony ustaliły, że majątek w zakresie kanalizacji deszczowej będzie własności Gminy M. S., (dowód: umowa k. 60 - 66) .

W dniu 17 marca 2008 r. doszło do zawarcia umowy o dofinansowanie projektu pomiędzy Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej z siedzibą w W. a Gminą M. S., w imieniu której działało Miejskie Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. z siedzibą w S., jako beneficjent publicznych środków finansowych. Przedmiotem umowy było określenie praw i obowiązków stron w zakresie realizacji projektu oraz zasady przekazywania środków z Funduszu Spójności, (dowód: umowa - k. 52 - 59) .

Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. z siedzibą w S. 25 maja 2009 r. zawarło z Przedsiębiorstwem (...) Sp. z o.o. z siedzibą w S. umowę nr (...) dotyczącą budowy kanalizacji sanitarnej na ulicach J. (...), W.i S. w S. oraz w miejscowości K. i J., (dowód: kontrakt - k. 151 - 159 i k. 286 - 295 verte) .

Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. z siedzibą w S. 19 sierpnia 2009 r. zawarło z (...) S.A. z siedzibą
w W. umowę nr (...) dotyczącą budowy kanalizacji sanitarnej
w południowej części Miasta S. i Gminy S., (dowód: kontrakt - k. 128 - 135 i k. 276 - 285) .

Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. z siedzibą w S. 29 września 2009 r. zawarło z Przedsiębiorstwem (...) S.A. z siedzibą w P. umowę nr (...) dotyczącą budowy kanalizacji sanitarnej zachodniej części miasta S. oraz miejscowości K., (dowód: kontrakt - k. 166 - 173 i k. 296 - 305 verte) .

Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. z siedzibą w S. 15 października 2009 r. zawarło z (...) Sp. z o.o. z siedzibą
w C. umowę nr (...) dotyczącą budowy kanalizacji sanitarnej w północnej części miasta S. i Gminy S., (dowód: kontrakt - k. 195 - 201 i k. 306 - 315) .

Zgodnie z klauzulą 10.1 do wszystkich warunków szczególnych wyżej wymienionych umów w zakresie budowy kanalizacji - przed przystąpieniem
o wystawienie świadectwa przejęcia dla robót lub odcinka - wykonawca zobowiązany był, zgodnie ze wskazówkami inżyniera i pod jego nadzorem, sporządzić wszelkie dokumenty i dokonać wszelkich czynności niezbędnych
do uzyskania przez zamawiającego pozwolenia na użytkowanie robót lub odcinka od właściwych władz lokalnych, (dowód: warunki szczególne umów - k. 276
- 235) .

Zgodnie ze Świadectwem Przejęcia nr (...) przejęcie robót objętych umową nr (...) (skanalizowanie (...)) nastąpiło
27 stycznia 2009 r. Wniosek wykonawcy o jego wystawienie został sporządzony 15 grudnia 2008 r. Świadectwo wykonania tych robót - po usunięciu usterek
- zostało wystawione 19 listopada 2010 r. Zgodnie ze Świadectwem Przejęcia nr (...) przejęcie robót objętych umową nr (...) (zadania IA, IB, II, III) nastąpiło 28 maja 2010 r. Wniosek o jego wystawienie został sporządzony
30 kwietnia 2010 r. Zgodnie ze Świadectwem Przejęcia nr (...) przejęcie robót objętych umową nr (...) (budowa kanalizacji sanitarnej na ulicach J. (...), W.i S. w S. oraz w miejscowościach K. (część wschodnia) i J. w gminie S.) nastąpiło 26 lipca 2010 r. Wniosek o jego wystawienie został sporządzony 30 czerwca 2010 r. Świadectwo wykonania
- po usunięciu usterek - zostało wystawione 19 listopada 2010 r. Zgodnie
ze Świadectwem Przejęcia nr (...) przejęcie robót objętych kontraktem
nr (...) (budowa kanalizacji sanitarnej w południowej części miasta S.
i Gminy S. - zadanie Ia - ul. (...)) nastąpiło 11 kwietnia 2011 r. Zgodnie ze Świadectwem Przejęcia nr (...) przejęcie robót objętych kontraktem
nr (...) (budowa kanalizacji sanitarnej w południowej części miasta S. i Gminy S. zadanie I) nastąpiło 22 czerwca 2011 r. Zgodnie ze Świadectwem Przejęcia nr (...) przejęcie robót objętych kontraktem nr (...) (budowa kanalizacji sanitarnej w południowej części miasta S. i Gminy S.
- zadanie II) nastąpiło 13 lipca 2011 r. Zgodnie ze Świadectwem Przejęcia
nr (...) przejęcie robót objętych umową nr (...) (zadanie I - budowa kanalizacji sanitarnej w mieście S.) nastąpiło 10 grudnia 2010 r. Wniosek
o jego wydanie został sporządzony 12 listopada 2010 r. Świadectwo wykonania zostało sporządzone 20 czerwca 2011 r. Zgodnie ze Świadectwem Przejęcia
nr (...) przejęcie robót objętych kontraktem nr (...)(zadanie I - budowa kanalizacji sanitarnej w mieście S.; zadanie 2 - budowa kanalizacji sanitarnej w gminie S.) nastąpiło 27 maja 2011 r. Świadectwo wykonania
- po usunięciu usterek - zostało wydane 20 lipca 2011 r. Powód zawiadomił Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego w S. o zakończeniu budowy w zakresie kontraktu (...) Zadanie Ia, I B i III 25 marca 2011 r., oświadczając,
że do użytkowania obiektu zamierza przystąpić 16 kwietnia 2011 r. Dla kontraktu (...)zawiadomienie o zakończeniu budowy z 25 marca 2011 r. zawierało oświadczenie, że do użytkowania obiektu powód zamierza przystąpić 19 kwietnia 2011 r., (dowód: warunki szczególne umów - k. 276 - 235; zawiadomienia k. 328 – 329; umowa i aneksy - k.70 - 160; opis przedmiotu umowy - k. 74, kontrakty - k. 104 - 113, k. 128 - 135, k. 151 - 159, k. 166 - 175, k. 195 - 201, świadectwa przejęcia i wykonania wraz z załącznikami - k. 114 - 127, k. 143 - 150, k. 160 - 161, k. 174 - 180, k. 202 - 208) .

Pozwana zwróciła się do Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego
w S. z prośbą o wyjaśnienie czy do wykonywania przyłączy do sieci sanitarnej wystarczy świadectwo przyjęcia, na które powołuje się powód, czy też jest wymagana decyzja na użytkowanie lub zgłoszenia zakończenia umowy. Pozwana oczekiwała również przedstawienia informacji czy powód zakończył budowę sieci kanalizacyjnej dla miejscowości B., D. i K.. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w S. w odpowiedzi
na to pismo podał, że wybudowanie urządzeń infrastruktury technicznej
i przekazanie ich przez wykonawcę inwestorowi, potwierdzone protokołem technicznym odbioru końcowego czy ostatecznego nie daje podstaw do przyjęcia, że stworzone zostały warunki do podłączenia nieruchomości do poszczególnych urządzeń infrastruktury technicznej; może to nastąpić po skutecznym zawiadomieniu o zakończeniu budowy lub uzyskaniu pozwolenia na użytkowanie obiektu. Ponadto dodał, że nie posiada informacji o dopełnieniu wymogu określonego w art. 54 w zw. z art. 57 ustawy Prawo budowlane dla miejscowości B., D. i K., (dowód: pisma - k. 326 - 327) .

Od 2010 r. przedstawiciele pozwanej gminy podejmowali działania zachęcające mieszkańców tej gminy do podłączania się do sieci kanalizacyjnej. Kierowano odezwy do mieszkańców, organizowano zebrania sołtysów i rad sołeckich, poruszano te kwestie na zebraniach ochotniczych straży pożarnych. Informowano o powstaniu projektu uchwały o dofinasowaniu do usuwania szamb. Przypominano sołtysom o konieczności podjęcia działań w celu podłączenia
się mieszkańców do kanalizacji. W spotkaniach z mieszkańcami brali udział również przedstawiciele powoda. W 2011 r. pozwana informowała mieszkańców o uchwale Rady Gminy z 24 kwietnia 2006 r. o obowiązku przyłączenia nieruchomości do istniejącej sieci kanalizacji lub w przypadku, gdy budowa sieci jest technicznie lub ekonomicznie nieuzasadniona, wyposażenia nieruchomości
w zbiorniki bezodpływowe nieczystości ciekłych lub w przydomową oczyszczalnie ścieków. Ponadto pozwana poinformowała w tej broszurce, że przyłączenie nieruchomości do sieci kanalizacyjnej nie jest obowiązkowe, jeżeli nieruchomość jest wyposażona w przydomową oczyszczalnie ścieków. Przeprowadzano także kontrole nieruchomości pod kontem ustalania przyczyn niepodłączania
się mieszkańców do kanalizacji. Proponowano również nagrody rzeczowe
(np. rower), aby zmotywować mieszkańców gminy do podłączania się do sieci, (dowód: zeznania powoda - k. 1046 - 1047 verte oraz k. 1711 - 1712 i nagranie rozprawy z 13 sierpnia 2020 r. - płyta - koperta - k. 1721, minuta od 00:02:14
do 00:51:38; częściowo zeznania pozwanego - k. 1047 verte - 1048 verte oraz
k. 1712 verte - 1713 i nagranie rozprawy z 13 sierpnia 2020 r. - płyta - koperta
- k. 1721, minuta od 00:51:38 do 01:37:14; zeznania świadków: T. K. (1) - k. 538 verte - 539 verte, J. H. - k. 658 verte - 659
i k. 1320 i nagranie rozprawy z 16 lutego 2017 r. - płyta - koperta - k. 1505, minuta od 01:19:30 do 01:29:37 oraz k. 1645 i nagranie rozprawy z 4 marca 2019 r. - płyta - koperta - k. 1721, minuta od 00:37:31 do 00:41:22, J. J. - k. 659 - 659 verte, J. K. - k. 659 verte - 660, K. M. (1) - k. 660, W. M. - k. 660 verte - 661, A. P. - k. 661 - 661 verte i k. 1318 verte - 1319 i nagranie rozprawy z 16 lutego 2017 r. - płyta - koperta - k. 1505, minuta od 00:21:19 do 00:45:20 oraz k. 1644 verte - 1645 i nagranie rozprawy z 4 marca 2019 r. - płyta - koperta - k. 1721, minuta od 00:19:58 do 00:30:04, M. M. - k. 1319 - 1320 i nagranie rozprawy z 16 lutego 2017 r. - płyta - koperta - k. 1505, minuta od 00:45:20
do 00:53:07 oraz k. 1645 i nagranie rozprawy z 4 marca 2019 r. - płyta - koperta - k. 1721, minuta od 00:30:04 do 00:37:31, K. M. (2) - k. 1319 verte
i nagranie rozprawy z 16 lutego 2017 r. - płyta - koperta - k. 1505, minuta
od 00:53:07 do 01:00:31, P. O. - k. 1319 verte - 1320 i nagranie rozprawy z 16 lutego 2017 r. - płyta - koperta - k. 1505, minuta od 01:00:31
do 01:19:30, S. K. - k. 1443 verte - 1444 i nagranie rozprawy z 11 maja 2017 r. - płyta - koperta - k. 1505, minuta od 00:12:49 do 00:29:16 oraz k. 1646 i nagranie rozprawy z 4 marca 2019 r. - płyta - koperta - k. 1721, minuta od 01:00:12 do 01:08:43, B. W. - k. 1444 - 1444 verte
i nagranie rozprawy z 11 maja 2017 r. - płyta - koperta - k. 1505, minuta
od 00:29:16 do 00:42:07 oraz k. 1645 verte - 1646 i nagranie rozprawy z 4 marca 2019 r. - płyta - koperta - k. 1721, minuta od 00:53:13 do 01:00:12, J. O. - k. 1444 verte i nagranie rozprawy z dnia 11 maja 2017 r. - płyta
- koperta - k. 1505, minuta od 00:42:07 do 00:49:44 oraz k. 1646 verte i nagranie rozprawy z 4 marca 2019 r. - płyta - koperta - k. 1721, minuta od 01:14:08
do 01:19:44, E. S. - k. 1444 verte - 1445 i nagranie rozprawy
z 11 maja 2017 r. - płyta - koperta - k. 1505, minuta od 00:49:44 do 00:59:01 oraz k. 1645 verte i nagranie rozprawy z 4 marca 2019 r. - płyta - koperta
- k. 1721, minuta od 00:48:07 do 00:53:13, T. K. (2) - k. 1445
i nagranie rozprawy z 11 maja 2017 r. - płyta - koperta - k. 1505, minuta
od 00:59:01 do 01:07:40 oraz k. 1646 verte i nagranie rozprawy z 4 marca 2019 r. - płyta - koperta - k. 1721, minuta od 01:08:43 do 01:14:08, zeznania świadka S. W. - k. 1445 - 1445 verte i nagranie rozprawy z 11 maja 2017 r. - płyta - koperta - k. 1505, minuta od 01:07:40 do 01:15:23 oraz k. 1646 verte - 1647 i nagranie rozprawy z 4 marca 2019 r. - płyta - koperta - k. 1721, minuta od 01:19:44 do 01:25:07, zeznania świadka A. K. - k. 1445 verte i nagranie rozprawy z 11 maja 2017 r. - płyta - koperta - k. 1505, minuta od 01:15:23 do 01:22:31 oraz k. 1645 verte i nagranie rozprawy z 4 marca 2019 r. - płyta - koperta - k. 1721, minuta od 00:41:22 do 00:48:07; protokoły z narady z sołtysami - k. 334 - 339; wydruk informacji - k. 330 - 331; kalendarzyk - k. 332 - 333 i k. 336 - 337) .

W dniu 28 lipca 2011 r. Rada Gminy S. podjęła uchwałę w sprawie zasad i trybu postępowania przy udzielaniu dotacji celowej na zadania polegające na budowie przyłączy kanalizacyjnych na terenie Gminy S.. Przewidziano wówczas maksymalną dotację dla każdego mieszkańca, który poniesie koszt przyłącza, w wysokości 50 %, ale nie przekraczający 700,00 zł. Wcześniejsze uchwały z 2011 r., które dotyczyły udzielenia dotacji na zadania polegające
na budowie przyłączy kanalizacyjnych, unieważniono, (dowód: uchwała wraz
z wnioskiem do Wójta o udzielenie dotacji k. 341 - 345; uchwała - k. 347 - 352) .

W ramach projektu, na terenie gminy S. w 2009 r. przyłączyło się
17 nieruchomości; w 2010 r. - 50; w 2011 r. - 255; w 2012 r. - 523; w 2013 r.
- 82; w 2014 r. - 77; w 2015 r. - 247; w 2018 r. - 327, (dowód: zestawienie
- k. 1285) .

Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Spółka z o.o.
z siedzibą w S. w związku z realizacja powyższego projektu zaciągnęło wiele zobowiązań finansowych, z których część realizowana jest do chwili obecnej. Od wybudowanej infrastruktury kanalizacyjnej powód płaci pozwanej podatek od nieruchomości, gdyż przejął tę infrastrukturę na własność w zakresie ustalonym umową, (dowód: zeznania powoda - k. 1046 - 1047 verte oraz k. 1711 - 1712 i nagranie rozprawy z 13 sierpnia 2020 r. - płyta - koperta - k. 1721, minuta od 00:02:14 do 00:51:38; wykaz kredytów i pożyczek z odsetkami - k. 399 - 403; umowy - k. 404 - 521; deklaracje - k. 524 - 529 i k. 674 - 677; decyzja - k. 678 - 680; przelew - k. 681 - 687; zestawienie środków trwałych - k. 688; przyjęcia środka trwałego - k. 689 - 721) .

Powód przeznaczył na sfinansowanie powyższego projektu około 14 mln zł, (dowód: zeznania powoda - k. 1046 - 1047 verte oraz k. 1711 - 1712 i nagranie rozprawy z 13 sierpnia 2020 r. - płyta - koperta - k. 1721, minuta od 00:02:14
do 00:51:38; zestawienie kosztów, zestawienie zbiorcze, salda rachunków
i przelewy - k. 722 - 976) .

Uchwałą nr (...) z 30 listopada 2009 r. Rada Gminy S. zatwierdziła taryfy ze zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzenie ścieków na terenie gminy S. za okres od 1 stycznia 2010 r. do 31 grudnia 2010 r. Za 1 m ³ wody stawka wynosiła: 3,33 zł dla I i II grupy i 3,39 zł dla III grupy. Za 1 m ³ ścieków stawka wynosiła: 5,87 zł dla I i II grupy i 8,12 zł dla III grupy, (dowód: uchwała - k. 1235 - 1236; załącznik - k. 1237; tabele - k. 1238 - 1240) .

Wystawione przez Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. z siedzibą w S. noty księgowe z tytułu należności za ścieki nieodprowadzone do nowo wybudowanej kanalizacji sanitarnej we wsi R., M., M., P., R., J., K. i S., kierowane do Gminy S. nie zostały zapłacone. Pierwsza z nich, o nr (...), wystawiona 30 kwietnia 2011 r., przewidywała zapłatę w terminie 14 dni od daty jej doręczenia (co nastąpiło 6 maja 2011 r.) kwoty 116 774,17 zł. Dotyczyła okresu od 28 stycznia 2011 r. do 30 kwietnia 2011 r. Wyliczenie powyższej należności nastąpiło poprzez przemnożenie ilości brakujących ścieków, które wynosiły 10 781 m ³ , przez stawkę 6,28 zł oraz poprzez przemnożenie ilości brakujących ścieków, które wynosiły 6 145,3 m ³ , przez stawkę 7,89 zł. Nota o nr (...), wystawiona 31 maja 2011 r., przewidywała zapłatę kwoty 13 781,46 zł. Dotyczyła okresu od 1 maja 2011 r. do 31 maja 2011 r. Wyliczenie powyższej należności nastąpiło poprzez przemnożenie brakującej ilości ścieków, które wynosiły 1 727 m ³ , przez stawkę 7,98 zł. Miała ona być zapłacona
w terminie 14 dni od dnia otrzymania noty, co nastąpiło 3 czerwca 2011 r.
Tę samą stawkę za m ³ ścieków powód zastosował wyliczając należności objęte następnymi notami, których termin płatności również wynosił 14 dni od ich otrzymania. Nota na kwotę 13 579,57 zł o numerze (...), którą pozwana otrzymała 5 lipca 2011 r., została wystawiona za okres od 1 czerwca
do 30 czerwca 2011 r. Dotyczyła ona 1 701,7 m ³ brakujących ścieków. Nota
na kwotę 41 252,61 zł o numerze (...), którą pozwana otrzymała
4 sierpnia 2011 r., została wystawiona za okres od 1 lipca do 31 lipca 2011 r.
i dotyczyła 5 169,5 m ³ brakujących ścieków. Nota na kwotę 33 839,18 zł
o numerze (...), którą pozwana otrzymała 5 września 2011 r., została wystawiona za okres od 1 sierpnia do dnia 31 sierpnia 2011 r. i dotyczyła 4 240,5 m ³ brakujących ścieków, (dowód: kopie not - k. 237 - 246) .

Pismem z 29 września 2011 r. pozwana odmówił zapłaty powyższych not księgowych informując, że całkowite zrealizowanie projektu w zakresie rzeczowym, a nie cząstkowe odbiory poszczególnych kontraktów warunkuje powyższe zobowiązanie gminy, a także informując, że na terenie gminy zakres rzeczowy projektu został wykonany 13 lipca 2011 r. (z dniem wydania ostatniego Świadectwa Przejęcia) i dopiero od tego dnia istniała możliwość podłączenia
do sieci kanalizacyjnej mieszkańców gminy w liczbie założonej w Porozumieniu, tj. na poziomie 6,5 tys., (dowód: pismo - k. 259 - 260) .

Powód wystawił pięć not korygujących wobec użycia do wyliczenia niewłaściwej liczby mieszkańców poszczególnych miejscowości oraz niewłaściwej wartości prognozowanej ilości ścieków na jednego mieszkańca. Wystawiono notę nr (...) przewidującą zapłatę kwoty 115 714,82 zł. Wyliczenie powyższej należności nastąpiło poprzez przemnożenie ilości 10 673 m ^{( 3)} ścieków przez stawkę 6,28 zł oraz ilości 6 101,3 m ^{( 3 )} ścieków przez stawkę 7,89 zł; Wystawiono notę nr (...) przewidującą zapłatę kwoty 13 677,72 zł. Kwota powyższa wynikała z przemnożenia brakującej ilości ścieków wynoszącej 1 714 m ^{( 3 )} przez stawkę 7,98 zł. Wystawiono notę nr (...) przewidującą zapłatę kwoty 13 483,81 zł. Kwota powyższa wynikała z przemnożenia brakującej ilości ścieków wynoszącej 1 689,7 m ^{( 3 )} przez stawkę 7,98 zł. Wystawiono notę nr (...) przewidującą zapłatę kwoty 23 529,03 zł. Kwota powyższa wynikała z przemnożenia brakującej ilości ścieków wynoszącej 1 215,5 m ^{( 3 )} przez stawkę 7,98 zł. Wystawiono notę nr (...) przewidującą zapłatę kwoty 26 936,49 zł. Kwota powyższa wynikała z przemnożenia brakującej ilości ścieków wynoszącej 638 m ^{( 3 )} przez stawkę 7,98 zł. Łączna kwota pozostała do zapłaty wynosi 193 341,87 zł, (kopie skorygowanych not uznaniowych - k. 1306 - 1317 verte) .

Zgodnie z opinią biegłego z dziedziny rachunkowości kwota 193 341,87 zł wynikająca ze skorygowanych not uznaniowych została przez powoda wyliczona w sposób prawidłowy, (dowód: opinia biegłego z dziedziny rachunkowości B. T. - k. 1679 - 1687) .

Brak odpowiedniej liczby ścieków w systemie ich oczyszczania z nowo wybudowanej kanalizacji czyni dla powoda przedmiotową inwestycję nieekonomiczną, rodzącą koszty z uwagi na zwiększone zużycie niewykorzystanych pomp i konieczność częstszego czyszczenia - wobec niemożliwości samooczyszczenia, (dowód: zeznania powoda - k. 1046 - 1047 verte oraz k. 1711 - 1712 i nagranie rozprawy z 13 sierpnia 2020 r. - płyta - koperta - k. 1721, minuta od 00:02:14 do 00:51:38; zeznania świadków: J. L. - k. 1036 i P. K. - k. 1036 - 1097) .

Powyższy stan faktyczny jest w większej części bezsporny, gdyż został ustalony na podstawie częściowo zgodnych twierdzeń stron i dokumentów, które nie były przez nie negowane.

Sąd ustalił na podstawie opinii biegłego ds. rachunkowości, która nie była negowana przez strony, że wyliczenie ostatecznego żądania pozwu jest prawidłowe pod względem matematycznym.

Sąd nie dał wiary zeznaniom pozwanej w części, w której twierdziła,
że strony ustaliły, iż data, od której możliwe było naliczanie kary umownej, będzie związana z zakończeniem całej inwestycji, a nie jej częściowych odcinków
i po wystawieniu dla nich świadectwa przejęcia, gdyż w tej części jej zeznania
są sprzeczne z uregulowaniami samego Porozumienia oraz z jasnymi i logicznymi zeznaniami świadków: T. K. (3), A. G. (2), B. K. i J. W., którzy w zasadzie brali czynny udział
w wypracowywaniu warunków Porozumienia i z logicznymi twierdzeniami powoda. Z tego samego względu, w części dotyczącej daty, od której możliwe było naliczanie kary umownej, Sąd nie dał wiary zeznaniom świadków: J. H., J. K., K. M. (1) i W. M..

Sąd nie dał wiary zeznaniom pozwanej w części, w której twierdziła,
że wszczynała postępowania administracyjne w celu przymuszenia
do podłączenia się mieszkańców do kanalizacji, gdyż w tym zakresie zeznania pozwanej są gołosłowne i wzajemnie sprzeczne.

Sąd pominął przy budowaniu stanu faktycznego zeznania świadków: K. K., B. N. i E. G., gdyż nic nie wnoszą do sprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie niewątpliwie żądanie pozwu dotyczy zapłaty kary umownej, która została zastrzeżona na wypadek niewywiązania się pozwanej
z Porozumienia z 3 lipca 2007 r., a w szczególności z zobowiązania określonego w § 13. Natomiast spór dotyczy charakteru prawnego zobowiązania pozwanej (zobowiązanie rezultatu czy też starannego działania), wykonania zobowiązania, daty, od której biegnie termin do naliczania kary, a także zasadności miarkowania kary umownej.

Roszczenie powoda, wywodzone z instytucji kary umownej, jest surogatem odszkodowania. Zgodnie z treścią art. 483 § 1 k.c. można zastrzec w umowie,
że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). W razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody (art. 484 § 1 zd. 1 k.c.); jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej; to samo dotyczy wypadku, gdy kara umowna jest rażąco wygórowana (art. 484 § 2 k.c.).

Mając na uwadze zebrany w sprawie materiał dowodowy należy stwierdzić, że zobowiązanie pozwanej jest zobowiązaniem rezultatu, gdyż nie tylko wynika
to z samego literalnego brzmienia zobowiązania (…zobowiązuje Gminę S. do dostarczenia do nowo wybudowanej sieci kanalizacyjnej następującej ilości ścieków…), ale przede wszystkim z założeń, które legły u podstaw samego porozumienia, wynikających ze studium wykonalności. Założeniem projektu było uzyskanie efektu ekologicznego, a więc poprawienie niezawodności zaopatrzenia w wodę poprzez modernizację stacji uzdatniania wody oraz modernizację wodociągu zimnej wody surowej; zapewnienie odpowiedniej jakości wody pitnej; zmniejszenie ilości zanieczyszczeń odprowadzanych bezpośrednio do wód i ziem poprzez rozbudowę kanalizacji sanitarnej na terenie miasta i gminy S.; zabezpieczenie wód podziemnych przed przedostawaniem się do nich zanieczyszczeń (likwidacja przydomowych zbiorników bezodpływowych); zmniejszenie zanieczyszczeń wód powierzchniowych powodowanych przez zrzut wód deszczowych poprzez rozbudowę kanalizacji deszczowej oraz budowę dwóch oczyszczalni wód deszczowych i modernizację dwóch węzłów odwodnieniowych; zwiększenie stopnia dostępności do sieci kanalizacyjnej poprzez umożliwienie podłączenia nowych mieszkańców (w mieście S. z 80,6 % do 97,8 %,
a w gminie S. z 1,5 % do 67,5 %). Zatem bez współdziałania pozwanej efekt ekologiczny nigdy nie zostałby spełniony. Jedynym słusznym działaniem pozwanej było więc wydawanie decyzji przymuszających mieszkańców gminy
do podłączenia się do kanalizacji, a nie prowadzenie jedynie niedającej żadnych skutków kampanii informacyjnej, proponowanie nagród rzeczowych, ulg
na zlikwidowanie szamba lub dofinansowania do przyłącza. Pozwana temu obowiązkowi nie zadośćuczyniła, nie wskazała dowodów, że dostarczyła odpowiednią ilość ścieków lub nie mogła jej dostarczyć na skutek niemożności prawnej lub faktycznej wydawania decyzji przymuszających do podłączenia się do kanalizacji. Pozwana sama informowała mieszkańców, że istnieje obowiązek przyłączania się do kanalizacji, który nie tylko wynikał z uchwały rady gminy wskazanej w broszurce informacyjnej, ale przede wszystkim z przepisów prawa (art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach).

Mając powyższe rozważania na uwadze należało uznać powództwo
za słuszne i udowodnione co do zasady.

Jednakże nawet gdyby uznać zobowiązanie pozwanej za zobowiązanie starannego działania, to zebrany w sprawie materiał dowodowy także nie daje podstawy do stwierdzenia, że pozwana wykonała swoje zobowiązanie. Co już wcześniej było podkreślane, jedynym słusznym działaniem pozwanej zmierzającym do wykonania swojego zobowiązania - wobec nieprzynoszenia efektów działań informacyjnych itp. - było wydawanie decyzji administracyjnych przymuszających mieszkańców gminy do podłączenia się do kanalizacji. Takich decyzji pozwana nie wydawała. Nie udowodniła, że nie mogła takich decyzji wydawać np. z uwagi na to, że większość mieszkańców gminy miała wybudowane oczyszczalnie ścieków.

Z tych też względów należy tak czy inaczej uznać powództwo za słuszne
i udowodnione co do zasady z uwagi na niewykonanie zobowiązania przez pozwaną.

Należy zatem przejść do rozważań dotyczących daty, od której możliwe było naliczanie kary umownej. Oceniając tę kwestę należy przytoczyć treść samego porozumienia. W § 13 pozwana zobowiązała się do dostarczenia do nowo wybudowanej sieci co najmniej 60 % docelowej ilości ścieków założonej
w studium wykonalności - po roku od zakończenia budowy (wydania świadectwa przejęcia) i 100 % docelowej ilości ścieków założonej w studium wykonalności
- pod dwóch latach od zakończenia budowy (wydania świadectwa przejęcia).
Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że nie chodziło stronom o ostateczny termin zakończenia budowy, ale o termin zakończenia poszczególnych robót ustalony w świadectwie przejęcia. Pozwana na dowód tego, że inny był zamiar stron, nie przedstawiła przekonywujących dowodów.
Jej twierdzenia w tym zakresie są tylko przyjętym dla potrzeb tej sprawy sposobem obrony przed zasadnym roszczeniem powoda. Nic nie wnosi przy tym do sprawy opinia Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w S., z której wynika, że wybudowanie urządzeń infrastruktury technicznej i przekazanie ich przez wykonawcę inwestorowi, potwierdzone protokołem technicznym odbioru końcowego czy ostatecznego, nie daje podstaw do przyjęcia, że stworzone zostały warunki do podłączenia nieruchomości do poszczególnych urządzeń infrastruktury technicznej; może to nastąpić po skutecznym zawiadomieniu
o zakończeniu budowy lub uzyskaniu pozwolenia na użytkowanie obiektu. Jak słusznie podniósł powód w jednym ze swoich pism procesowych, z orzecznictwa sądów administracyjnych wynika bowiem zupełnie co innego (patrz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7 lutego 2006 r., I OSK 408/05; wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7 września 2007 r., I OSK 1315/06, wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 27 stycznia 2000 r., I SA 273/99). Zauważyć należy, że na mocy przepisów ustawy z 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 173, poz. 1218) wszedł w życie art. 148b ustawy o gospodarce nieruchomościami, którego ust. 1 stanowi, iż ustalenie, że zostały stworzone warunki do podłączenia nieruchomości do urządzeń infrastruktury technicznej albo warunki do korzystania z wybudowanej drogi, następuje na podstawie odrębnych przepisów. Przepis ten nie ustala żadnej uniwersalnej reguły, według której możliwe jest stwierdzenie, że zostały stworzone warunki do podłączenia nieruchomości do sieci infrastruktury technicznej, a powoduje że każdorazowo konieczne jest zbadanie konkretnego przypadku w celu oceny kiedy warunki takie zostały stworzone.

Mając powyższe na uwadze oraz zebrany w sprawie materiał dowodowy należy stwierdzić, że w momencie wystawiania świadectw odbioru istniały już warunki do przyłączania się do sieci, mimo że cała inwestycja nie została zakończona. Zgodnie bowiem ze Świadectwem nr (...) przejęcie robót objętych umową nr (...) (skanalizowanie (...)) nastąpiło
27 stycznia 2009 r. Natomiast zgodnie ze Świadectwem nr (...) przejęcie pozostałych robót objętych umową nr (...) nastąpiło 28 maja 2010 r. Zatem niewątpliwie minął okres 1 roku od zakończenia robót w miejscowości R.
i M. (27 stycznia 2009 r.) do wystawienia not za okres począwszy
od 28 stycznia 2010 r., a także od zakończenia robót we wsi M., P., R., S. (28 maja 2010 r.) do wystawienia not za okres począwszy od 1 lipca 2011 r. Pozwana nie udowodniła, że nie istniały warunki
do przyłączenia się do kanalizacji w powyższych terminach, nie wykazała,
że stwierdzone usterki przy odbiorze z 28 stycznia 2010 r. to uniemożliwiały. Zatem zdaniem Sądu zaistniały warunki do naliczania kary umownej, o której mowa w § 13 Porozumienia.

Mając powyższe na uwadze oraz pozostały w sprawie materiał dowodowy, zwłaszcza opinie biegłego ds. rachunkowości, należy stwierdzić, że powód prawidłowo pod względem matematycznym i prawnym wyliczył kwotę kary umownej. W tym miejscu należy dodać, że pozwana - pod korekcie not - nie negowała prawidłowości wyliczenia kary umownej, ani nie przedstawiła dowodów na to, że kwota kary umowna winna być mniejsza.

Pozostała do rozważenia jeszcze kwestia miarkowania kary umownej, którą
to instytucję definiuje art. 484 § 2 k.c. Zmniejszenie kary umownej w trybie tego przepisu następuje na wniosek dłużnika, co oznacza, iż występując z takim żądaniem winien on wykazać przesłanki uzasadniające miarkowanie kary umownej. Podkreślenia również wymaga, iż kara umowna zastępuje odszkodowanie, o czym była już wcześniej mowa, ale nie spełnienie świadczenia (patrz wyrok Sądu Najwyższego 15 września 1999 r., III CKN 337/98). Jak podkreśla się w orzecznictwie, ustalenie przesłanek miarkowania kary umownej pozostawione jest uznaniu sędziowskiemu, uwzględniającemu okoliczności konkretnej sprawy. Rozwiązanie takie zapewnia możliwość elastycznego stosowania miarkowania kary umownej (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 22 marca 2013 r., I ACa 1315/12). Dyspozycja art. 484 § 2 k.c. zawiera normę o charakterze ogólnym i może wchodzić w grę w każdym przypadku, gdy w świetle oceny określonego stanu faktycznego, można mówić o tym, że kara umowna
w zastrzeżonej wysokości jawić się będzie jako nieadekwatna. Kara umowna nie może prowadzić do nieuzasadnionego wzbogacenia uprawnionego (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 17 grudnia 2008 r., V ACa 483/08), bowiem w założeniu ma ona na celu naprawienie szkody poniesionej przez wierzyciela
na skutek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Ponadto kara umowna należy się bez względu na wysokość poniesionej szkody, ale nie „niezależnie od poniesienia szkody” (patrz wyrok Sądu Najwyższego z 17 czerwca 2003 r., III CKN 122/01), a tym samym wysokość kary nie może do końca abstrahować od wysokości faktycznie doznanej przez wierzyciela szkody,
co zdaniem Sądu Okręgowego powinno mieć podstawowe znaczenie przy ustaleniu konieczności oraz zakresu miarkowania kary umownej w niniejszej sprawie. Na konieczność powiązania wysokości należnej kary umownej
z odszkodowaniem dochodzonym na zasadach ogólnych zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w wyroku z 13 czerwca 2003 r. wydanym w sprawie o sygn. akt III CKN 50/2001 oraz w wyroku z 28 stycznia 1994 r., wydanym w sprawie o sygn. akt I Co 39/93, gdzie podkreślał, że na dopuszczalność i zakres zmniejszenia kary umownej ma wpływ przede wszystkim wysokość szkody wywołanej nienależytym wykonaniem zobowiązania przez dłużnika.

Mając powyższe rozważania na uwadze oraz zgromadzony w sprawie materiał dowodowy należy stwierdzić, że pozwana nie udowodniła, że kara umowna zastrzeżona w § 13 Porozumienia jest rażąco wygórowana. Odpowiada ona bowiem wysokości części opłat za ścieki, których powód nie uzyskał
od mieszkańców gminy, którzy mieli obowiązek podłączenia się do kanalizacji
od samego zakończenia poszczególnych etapów inwestycji, a nie wybór podłączenia się do kanalizacji, czego w toku procesu nie chciała zauważyć pozwana. Należy również dodać, że z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że szkoda powoda jest znacznie większa, gdyż nie tylko nie uzyskał on części opłat za odprowadzanie ścieków, ale i musiał ponieść wyższe koszty eksploatacji sieci. Na tę okoliczność wskazywali przecież świadkowie: J. L. i P. K. oraz sam powód. Ponadto powód udowodnił,
że ponosi od 2011 r. zwiększone koszty podatku od nieruchomości na skutek przejęcia całej nowo wybudowanej infrastruktury, która nie przynosi mu spodziewanych dochodów oraz obsługi kredytów i pożyczek zaciągniętych
na jej powstanie, których to kosztów nie może pokrywać z należnych mu zgodnie
z Porozumieniem i założeniami projektu opłat za odprowadzanie ścieków. Zatem nie można mówić o miarkowaniu kary umownej, która nie jest co prawda niska, ale i nie jest nadmiernie wysoka, gdyż nie zbliża się nawet do rzeczywistej wysokości szkody.

Z tych wszystkich względów Sąd orzekł, jak w pkt 1 a wyroku, na podstawie art. 483 k.c. w zw. z § 13 Porozumienia z 3 lipca 2007 r.

O odsetkach ustawowych i odsetkach ustawowych za opóźnienie Sąd orzekł, na podstawie art. 481 § 1 k.c. Terminy wymagalności poszczególnych kwot wynikają z wezwań do zapłaty, w których zastrzeżono 14 dni na zapłatę
i z adnotacji o otrzymaniu not. I tak, pierwsza nota wpłynęła do pozwanej 6 maja 2011 r., zatem termin do zapłaty upłynął z dniem 20 maja 2011 roku. Druga nota wpłynęła do pozwanej 3 czerwca 2011 r., zatem termin do zapłaty upłynął z dniem 17 czerwca 2011 r. Trzecia nota wpłynęła do pozwanej 5 lipca 2011 r., zatem termin do zapłaty upłynął z dniem 19 lipca 2011 r. Czwarta nota wpłynęła
do pozwanej 4 sierpnia 2011 r., zatem termin do zapłaty upłynął z dniem
18 sierpnia 2011 r. Piąta nota wpłynęła do pozwanej 5 września 2011 r., zatem termin do zapłaty upłynął z dniem 19 września 2011 r. Zatem od dnia następnego
po upływie terminu do zapłaty poszczególnych not pozwana pozostaje w zwłoce.

O kosztach procesu należnych powodowi Sąd orzekł, jak w pkt 1 b wyroku, na podstawie art. 100 k.p.c.

Wartość pierwotnego żądania pozwu wynosiła 219 197,00 zł, a wobec tego, że Sąd uwzględnił powództwo do kwoty 193 341,87 zł, to należy uznać, że powód wygrał sprawę w 88,2 %, a przegrał w 11,8 %.

Powód poniósł koszty procesu w wysokości 62 870,00 zł, w tym: opłata stosunkowa od pozwu w kwocie 10 960,00 zł; koszty zastępstwa prawnego
w I instancji w kwocie 7 200,00 zł, ustalone na podstawie § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego
z urzędu (tekst jedn., Dz. U. z 2013 r. poz. 490 ze zm.) w zw. z § 22 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat
za czynności opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 r., poz. 265) ; opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł; opłata stosunkowa od apelacji w kwocie 10 960,00 zł; koszty zastępstwa prawnego
w II instancji w kwocie 5 400,00 zł, ustalone na podstawie § 12 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn., Dz. U. z 2013 r. poz. 490 ze zm.) w zw.
z § 22 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r.
w sprawie opłat za czynności opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 r., poz. 265) ; opłata stosunkowa od skargi kasacyjnej w kwocie 10 960,00 zł; opłata skarbowa od pełnomocnictwa w postępowaniu ze skargi kasacyjnej w kwocie 17,00 zł; opłata stosunkowa od kolejnej apelacji w kwocie 6 104,00 zł; koszty zastępstwa prawnego w kolejnej II instancji w kwocie 5 400,00 zł, ustalone na podstawie § 12 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn., Dz. U.
z 2013 r. poz. 490 ze zm.) w zw. z § 22 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 r., poz. 265) ; zaliczka na biegłego
w kwocie 2 252,00 zł.

W związku z tym, że powód wygrał sprawę w 88,2 %, to należy stwierdzić,
że wygrał koszty procesu w wysokości 55 451,34 zł (88,2 % z kwoty 62 870,00 zł).

Pozwana poniosła koszty procesu w wysokości 27 668,00 zł, w tym: opłata stosunkowa od apelacji w kwocie 9 668,00 zł; koszty zastępstwa prawnego
w I instancji w kwocie 7 200,00 zł, ustalone na podstawie § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego
z urzędu (tekst jedn., Dz. U. z 2013 r. poz. 490 ze zm.) w zw. z § 22 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat
za czynności opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 r., poz. 265) ; koszty zastępstwa prawnego w II instancji w kwocie 5 400,00 zł, ustalone na podstawie § 12 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn., Dz. U.
z 2013 r. poz. 490 ze zm.) w zw. z § 22 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 r., poz. 265) ; koszty zastępstwa prawnego w kolejnej II instancji w kwocie 5 400,00 zł, ustalone na podstawie § 12 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn., Dz. U. z 2013 r. poz. 490 ze zm.) w zw. z § 22 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 r., poz. 265) .

W związku z tym, że pozwana wygrała sprawę w 11,8 %, należy stwierdzić, że wygrała koszty procesu w wysokości 3 264,82 zł (11,8 % z kwoty 27 668,00 zł).

Różnica obu wygranych przez strony kosztów procesu daje kwotę 52 186,52 zł (55 451,34 zł – 3 264,82 zł) zasądzoną w wyroku.

W pozostałej części Sąd umorzył postępowanie, o czy orzekł, jak w pkt 2 wyroku, na podstawie art. 355 k.p.c. w zw. z art. 203 § 1 i 4 k.p.c., gdyż powód cofnął skutecznie pozew wraz z zrzeczeniem się roszczenie, które zdaniem Sądu było zgodne z prawem, nie miało na celu obejście prawa i było zgodne z zasadami współżycia społecznego.