Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt. I C 664/17

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 marca 2019 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni - I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSR Adrianna Gołuńska-Łupina

Protokolant: Małgorzata Świst

po rozpoznaniu w dniu 28 lutego 2019 r. w Gdyni

na rozprawie

sprawy z powództwa E. D. Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Niestandaryzowanego Funduszu Sekurytyzacyjnego z siedzibą w G.

przeciwko L. K.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej L. K. na rzecz powoda E. D. Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Niestandaryzowanego Funduszu Sekurytyzacyjnego z siedzibą w G. kwotę 8.057,89 zł (osiem tysięcy pięćdziesiąt siedem złotych osiemdziesiąt dziewięć groszy) wraz z umownymi odsetkami za opóźnienie w wysokości czterokrotności stopy lombardowej Narodowego Banku Polskiego w stosunku rocznym nie wyższej niż odsetki maksymalne za opóźnienie od kwoty:

- 577,50 zł za okres od 15 listopada 2016 r. do dnia zapłaty,

- 355,51 zł za okres od 19 listopada 2016 r. do dnia zapłaty,

- 355,51 zł za okres od 19 grudnia 2016 r. do dnia zapłaty,

- 355,51 zł za okres od 19 stycznia 2017 r. do dnia zapłaty,

- 355,51 zł za okres od 19 lutego 2017 r. do dnia zapłaty,

- 355,51 zł za okres od 19 marca 2017 r. do dnia zapłaty,

- 355,51 zł za okres od 19 kwietnia 2017 r. do dnia zapłaty,

- 355,51 zł za okres od 19 maja 2017 r. do dnia zapłaty,

- 355,51 zł za okres od 19 czerwca 2017 r. do dnia zapłaty,

- 355,51 zł za okres od 19 lipca 2017 r. do dnia zapłaty,

- 355,51 zł za okres od 19 sierpnia 2017 r. do dnia zapłaty,

- 355,51 zł za okres od 19 września 2017 r. do dnia zapłaty,

- 355,51 zł za okres od 19 października 2017 r. do dnia zapłaty,

- 355,51 zł za okres od 19 listopada 2017 r. do dnia zapłaty,

- 355,51 zł za okres od 19 grudnia 2017 r. do dnia zapłaty,

- 355,51 zł za okres od 19 stycznia 2018 r. do dnia zapłaty,

- 355,51 zł za okres od 19 lutego 2018 r. do dnia zapłaty,

- 355,51 zł za okres od 19 marca 2018 r. do dnia zapłaty,

- 355,51 zł za okres od 19 kwietnia 2018 r. do dnia zapłaty,

- 355,51 zł za okres od 19 maja 2018 r. do dnia zapłaty,

- 355,51 zł za okres od 19 czerwca 2018 r. do dnia zapłaty,

- 364,25 zł za okres od 19 lipca 2018 r. do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 1.998,11 zł (tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiąt osiem złotych jedenaście groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu;

IV.  nakazuje ściągnąć od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni kwotę 2181,89 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt jeden złoty osiemdziesiąt dziewięć groszy) tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa oraz nieuiszczonych kosztów sądowych;

V.  nakazuje ściągnąć od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni kwotę 580 zł (pięćset osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa oraz nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt I C 664/17

UZASADNIENIE

E. D. Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Niestandaryzowany Fundusz Sekurytyzacyjny z siedzibą w G. wystąpił w dniu 14 listopada 2016 r. z powództwem przeciwko L. K. i J. K., żądając zasądzenia od pozwanych solidarnie na swoją rzecz kwoty 37.998,48 zł wraz z odsetkami ustawowymi od 15 listopada 2016 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenia od pozwanej na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym wydatków w wysokości 4,75 zł tytułem prowizji e-C..

W uzasadnieniu powód podał, że w dniu 18 lipca 2014 r. pozwana L. K. zawarła z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością (dawniej: (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością (...) Spółką jawną) z siedzibą we W. umowę pożyczki. Wierzytelność ta była następnie przedmiotem cesji na rzecz powódki. Z uwagi na zwłokę pozwanej ze spełnieniem świadczenia powód wypowiedział powódce umowę, w wyniku czego z dniem 16 września 2015 r. roszczenie powoda o zapłatę stało się wymagalne.

(pozew, k. 4-5)

Nakazem zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym w sprawie o sygn. akt VI Nc-e 2081932/16 Referendarz Sądowy Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie uwzględnił żądanie pozwu w całości.

(nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, k. 6v)

Od powyższego nakazu zapłaty sprzeciw wnieśli oboje pozwani. Pozwana L. K. podała, że jest osobą chorą psychicznie, będącą pacjentką (...) w G., zaś wskazaną umowę zawarła w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Pozwany J. K. podniósł zarzut braku legitymacji biernej w sprawie oraz zarzut przedawnienia roszczenia, wskazując, że nie był on stroną umowy, z której powód wywodzi swoje roszczenie ani nie wyrażał zgody na zawarcie tej umowy.

(sprzeciw od nakazu zapłaty, k. 7v-9, sprzeciw od nakazu zapłaty, k. 15)

Pismem z dnia 27 marca 2017 r. powód cofnął pozew ze zrzeczeniem się roszczenia w stosunku do pozwanego J. K..

(cofnięcie pozwu, k. 7)

Postanowieniem z dnia 18 września 2017 r. Sąd umorzył postępowanie w sprawie w stosunku do pozwanego J. K.. Postanowieniem z dnia 23 października 2017 r. Sąd Rejonowy w Gdyni zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3600 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

(postanowienie z 18 września 2017 r., k. 82, postanowienie z 23 października 2017 r., k. 99)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 18 lipca 2014 r. pozwana L. K. zawarła z (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) Spółką Jawną umowę nr (...), przez którą (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) Spółką Jawną udzieliła pozwanej pożyczki w kwocie 13.500,00 zł na okres od dnia 18 lipca 2014 do dnia 18 lipca 2018 r. Treść stosunku prawnego kształtował również Regulamin pożyczek SMS Kredyt stanowiący załącznik nr 1 do umowy. Pożyczkodawca zobowiązał się zapłacić wskazaną sumę pieniężną na rzecz pozwanej w drodze płatności G. realizowanej przez (...) Poczta Polska w terminie do 5 dni od dnia zawarcia umowy.

Strony zastrzegły odsetki umowne od ww. kwoty pożyczki poprzez wskazanie stałego oprocentowania nominalnego pożyczki wynoszącego 12 % w stosunku rocznym w całym okresie obowiązywania umowy (§3 ust. 1). Kwota odsetek umownych wynosiła za cały okres obowiązywania umowy 3573,22 zł (§3 ust. 2). Jednocześnie §3 ust. 4 umowy stanowił, że zmiana oprocentowania wynikająca ze zmiany wysokości odsetek maksymalnych nie wymaga zmiany umowy.

Umowa stanowiła, że rzeczywista roczna stopa oprocentowania ( (...)) wynosiła 128,69% (§4 ust. 1). Całkowita kwota do zapłaty przez pożyczkobiorcę ustalona na dzień postawienia do dyspozycji pożyczkobiorcy całkowitej kwoty pożyczki miała wynosić 47.960,90 zł, na co miała się składać:

1)  całkowita kwota pożyczki w wysokości 13.486 zł,

2)  całkowity koszt pożyczki, na który składały się:

- opłata za przekaz lub wypłatę pożyczki w wysokości 14 zł,

- odsetki naliczone za cały okres obowiązywania umowy w wysokości 3.573,22 zł,

- opłata operacyjna naliczona za cały okres obowiązywania umowy w wysokości 30.887,68 zł. (§3 ust. 3)

Poza wskazanymi wyżej kosztami pożyczkobiorca nie miał ponosić żadnych innych kosztów związanych ze wskazaną umową z wyjątkiem tych kosztów, które będą wynikiem nieterminowej spłaty pożyczki albo jej części oraz kosztów określonych w Tabeli Opłat i Prowizji znajdującej się w załączniku nr 2 do umowy które będą związane z wykonaniem przez Pożyczkodawcę określonych wniosków pożyczkobiorcy, za które przewidziane zostało pobranie opłaty (§3 ust. 4).

Pozwana jako pożyczkobiorca zobowiązała się do terminowego zwrotu kwoty udzielonej pożyczki wraz z opłatami i wszelkimi innymi należnymi pożyczkodawcy na podstawie niniejszej umowy kosztami oraz odsetkami, w 48 ratach miesięcznych w wysokości 999 złotych każda płatnych w terminie do 18 dnia każdego miesiąca, począwszy od 18 sierpnia 2014 r. Jednocześnie pożyczkodawca udostępnił pozwanej harmonogram spłaty. Strony zastrzegły odsetki umowne za opóźnienie w wysokości czterokrotności aktualnej na dany dzień wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego wynoszącej 16% w dniu zawarcia umowy (§6 ust. 3).

(dowód: umowa pożyczki, k. 33-36, regulamin pożyczek SMS Kredyt, k. 113-115, formularz informacyjny, k. 116-120, harmonogram spłat, k. 120-122)

§6 ust. 1 umowy przewidywał, że dokonane przez pożyczkobiorcę spłaty zaliczane są w pierwszej kolejności na pokrycie wymagalnych rat począwszy od najstarszych płatności, w następującej kolejności:

a)  koszty monitów,

b)  odsetki karne,

c)  opłata operacyjna,

d)  odsetki umowne,

e)  należność główna.

Umowa przewidywała, że w razie opóźnienia pożyczkobiorcy w zapłacie dwóch pełnych rat lub postania zaległości przekraczających sumę dwóch pełnych rat, pożyczkodawca ma prawo wypowiedzieć umowę zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia. Wypowiedzenie umowy mogło nastąpić po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy do zapłaty zaległości w terminie nie krótszym niż 14 dni, licząc od dnia otrzymania wezwania przez pożyczkobiorcę, pod rygorem wypowiedzenia umowy. Wezwanie miało być przesłane listem poleconym na ostatni wskazany przez pożyczkobiorcę adres do korespondencji (§6 ust. 10).

(dowód: umowa pożyczki, k. 33-36)

Regulamin pożyczek SMS Kredyt stanowił w §7 ust. 2 zd. 1 i 2, że opłata operacyjna stanowi wynagrodzenie pożyczkodawcy za usługę wykonywaną na rzecz pożyczkobiorcy w postaci czynności związanych z zawarciem i wykonaniem umowy pożyczki, obejmujących w szczególności rozpatrzenie wniosku i wydanie edycji o udzieleniu pożyczki, obsługę spłat i monitorowanie ich terminowości. Wysokość opłaty operacyjnej uzależniona jest od kwoty udzielonej pożyczki oraz okresu trwania umowy pożyczki. Jednocześnie umowa pożyczki w §6 ust. 7 nakładała na pozwaną obowiązek uiszczenia opłaty za wysłanie monitu w związku z nieterminową spłatą pożyczki w wysokości czterokrotności opłaty pobieranej przez Pocztę Polską za poleconą przesyłkę listową. W chwili zawierania umowy opłata ta wynosiła 3,80 zł. Nadto umowa ta stanowiła, że pożyczkodawca jest uprawniony do wysłania nie więcej niż sześć monitów, zgodnie z następującym harmonogramem:

1. pierwszy monit jest wysyłany między 5 dniem a 10 dniem po terminie, w jakim miała zostać dokonana spłata;

2. drugi monit jest wysyłany, jeżeli w terminie co najmniej 10 dni od wysłania pierwszego monitu nie zostanie dokonana spłata;

3. trzeci monit jest wysyłany, jeżeli w terminie co najmniej 10 dni od wysłania drugiego monitu nie zostanie dokonana spłata;

4. czwarty monit jest wysyłany, jeżeli w terminie co najmniej 10 dni od wysłania pierwszego monitu nie zostanie dokonana spłata;

5. piąty monit jest wysyłany, jeżeli w terminie co najmniej 10 dni od wysłania czwartego monitu nie zostanie dokonana spłata;

6. szósty monit jest wysyłany, jeżeli w terminie co najmniej 10 dni od wysłania piątego monitu nie zostanie dokonana spłata.

W przypadku dokonania spłaty zaległości objętej monitami przez pożyczkobiorcę, a następnie ponownego nieterminowego regulowania wymagalnej kwoty do spłaty, pożyczkodawca mógł ponownie wystosować do pożyczkobiorcy monit zgodnie z powyższymi zasadami.

(dowód: umowa pożyczki, k. 33-36, regulamin pożyczek SMS Kredyt, k. 113-115)

Pozwana leczyła się psychiatrycznie. W chwili składania oświadczenia woli składającego się na umowę pożyczki pozwana nie znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli.

(dowód: opinia psychiatryczno-psychologiczna, k. 228-235, dokumentacja medyczna, k. 168-203v, zeznania świadka J. K., k. 204-204v)

W dniu 18 lipca 2014 r. pożyczkodawca zapłacił na rzecz pozwanej kwotę 13.486 zł tytułem pożyczki.

(dowód: dowód wypłaty giro płatność, k. 123)

Pismem z dnia 18 sierpnia 2014 r. pożyczkodawca poinformował pozwaną o cesji wierzytelności z tytułu umowy pożyczki dokonanej na rzecz powoda, wskazując, że pozwana powinna dokonywać zapłaty poszczególnych rat na rzecz powoda.

(dowód: pismo informacyjne, k. 124, umowa sekurytyzacji, k. 150-152, wyciąg z rejestru funduszy inwestycyjnych, k. 45-47)

Pozwana popadała w opóźnienie z zapłatą poszczególnych rat, w wyniku czego pełnomocnik powoda ( (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością) działając w jego imieniu wzywał pozwaną do zapłaty zaległych rat pismami datowanymi na dni 3 listopada 2014 r., 3 grudnia 2014 r., 2 stycznia 2015 r., 2 lutego 2015 r., 5 marca 2015 r., 2 kwietnia 2015 r., 4 maja 2015 r., 10 czerwca 2015 r., 1 lipca 2015 r., wskazując na wysokość zaległych rat. Pozwana dokonała zapłaty rat w pełnej wysokości za okres od sierpnia 2014 r. do kwietnia 2015 r.

(dowód: przypomnienie o zaległych płatnościach, k. 125-138, 141-142)

Pismem z dnia 13 lipca 2015 r. pełnomocnik powoda wezwał pozwaną do zapłaty pod rygorem wypowiedzenia umowy, zaś pismem z dnia 10 sierpnia 2015 r. wypowiedział przedmiotową umowę, wzywając pozwaną do zapłaty sumy 2.966,73 zł w terminie do 17 sierpnia 2015 r., wskazując, że brak zapłaty we wskazanym terminie będzie skutkowało rozpoczęciem biegu 30-dniowego terminu wypowiedzenia.

(dowód: wezwanie do zapłaty pod rygorem wypowiedzenia umowy, k. 38-39, wypowiedzenie umowy, k. 40-41)

Pozwana nie dokonała zapłaty wskazanych sum.

(okoliczność bezsporna)

Sąd zważył co następuje:

Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o przedstawione przez strony dokumenty prywatne, opinię biegłych z zakresu psychiatrii i psychologii oraz zeznania świadka J. K..

W ocenie Sądu brak było podstaw do odmowy wiarygodności mocy dowodowej dokumentom prywatnym w postaci umowy kredytu oraz załączników do niej, jak również dokumentacji medycznej sporządzonej w (...) w G., zwłaszcza że żadna ze stron nie kwestionowała ich autentyczności ani prawdziwości twierdzeń w nich zawartych, stąd Sąd uznał, że stanowią one dowód tego, że osoby pod nimi podpisane złożyły oświadczenia danej treści. Jednocześnie Sąd przy ustaleniu stanu faktycznego uwzględnił pisma kierowane przez pożyczkodawcę, a następnie powoda do pozwanej, uznając ich moc dowodową, mimo że nie zostały one podpisane przez osoby wskazane w treści dokumentów; zawierały one jedynie faksymile (mechanicznie odtwarzany wzór podpisu), które nie może być równoważne z podpisem. Sąd doszedł do przekonania, że środek dowodowy w takiej postaci może stanowić dowód w niniejszym postępowaniu na podstawie art. 309 k.p.c., skoro pozwany nie zakwestionował treści zawartych w tym dowodzie.

Sąd uznał za miarodajną dla ustalenia istotnego okoliczności faktycznych opinię biegłych z zakresu psychiatrii i psychologii T. K. i B. Ś.. Sąd miał na uwadze, że przedmiotowa opinia została sporządzona przez osoby dysponujące wiedzą specjalną z zakresu psychiatrii i psychologii, na podstawie całego zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz wywiadu przeprowadzonego z powódką. W ocenie Sądu opinia ta jest jasna, logiczna, nie zawiera żadnych luk czy sprzeczności, ani też nie budzi wątpliwości Sądu w świetle zasad doświadczenia życiowego czy wiedzy powszechnej. W swojej opinii biegli dokonali całościowej oceny stanu psychicznego powódki ze szczególnym uwzględnieniem stanu jej świadomości w chwili składania oświadczeń wskazanych w tezie dowodowej. Nadto, żadna ze stron nie kwestionowała ani metodologii sporządzenia opinii ani jej wniosków, stąd brak było podstaw do podważenia jej mocy dowodowej.

Powód wywodzi swoje roszczenie z umowy pożyczki zawartej między (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. jako pożyczkodawcą a pozwaną jako pożyczkobiorcą, które to roszczenie było następnie przedmiotem cesji między pożyczkodawcą jako cedentem a powodem jako cesjonariuszem. Stosownie do treści art. 720 §1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Zgodnie zaś z brzmieniem art. 509 §1 i §2 k.c. Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Cesja jest umową rozporządzającą, przez którą dotychczasowy wierzyciel (cedent) przenosi na osobę trzecią (cesjonariusza) wierzytelność bez zgody dłużnika. Ograniczenie dopuszczalności umownego przeniesienia wierzytelności na osobę trzecią mogą wynikać bezpośrednio z ustawy (np. art. 595 §1 k.c.), właściwości zobowiązania (np. wierzytelność dzierżawcy przeciwko wydzierżawiającemu, wyrok SN z dnia 23 marca 2000 r., II CKN 863/98, OSNC 2000, nr 10, poz. 183) lub zastrzeżenia umownego ( pactum de non cedendo z art. 514 k.c.). Przelew wierzytelności nie tylko powoduje sukcesję samej wierzytelności, lecz również obejmuje inne elementy – składające się na sytuację wierzyciela; w jego wyniku cesjonariusz uzyskuje także uprawnienia kształtujące (wyrok SN z dnia 28 listopada 2006 r., IV CSK 224/06, LEX nr 462931, H. Ciepła, Komentarz do art. 509 w: J. Gudowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna, wyd. II, Opublikowano: WKP 2018).

W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że stan faktyczny w niniejszej sprawie w zakresie zawarcia wskazanej umowy nie był sporny między stronami. Główna oś sporu dotyczyła treści stosunku prawnego łączącego strony oraz ważności umowy zawartej między pozwaną a cedentem wierzytelności dochodzonej pozwem, co skutkowałoby w konsekwencji brakiem roszczenia z tytułu pożyczki po stronie powoda w myśl zasady nemo plus iuris in alium transferre potest quam ipse habet, którą można wyprowadzić z treści art. 516 zd. 1 k.c. oraz z braku normy regulującej stosunek cesji o treści tożsamej do przepisu art. 169 §1 k.c. Brak bowiem wierzytelności z tytułu umowy pożyczki czyniłby umowę o przelew wierzytelności nieskuteczną prawnie, chyba że z treści umowy cesji można by było wywieść zgodną wolę stron co do przeniesienia wierzytelności przysługującej cedentowi przeciwko powódce z innego tytułu (np. bezpodstawnego wzbogacenia). Nadto, pozwana powołała się na bezskuteczność niektórych postanowień umownych wynikającą z ich niedozwolonego charakteru (art. 385 1 §1 k.c.).

Przechodząc do zarzutu nieważności umowy z uwagi na złożenie przez pozwaną wadliwego oświadczenia woli stanowiącego element umowy pożyczki z dnia 18 lipca 2014 r., wskazać należy, że zarzut ten okazał się niezasadny. Stosownie do treści powołanego przepisu nieważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Dotyczy to w szczególności choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego, chociażby nawet przemijającego, zaburzenia czynności psychicznych. Z powołanego przepisu nie wynika, aby wyłącznie oświadczenie woli złożone z pełnym rozeznaniem wywoływało skutki prawne; stan psychiczny wskazany w ww. przepisie musi uniemożliwiać świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Bez znaczenia przy tym pozostaje częściowe wyłączenie świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Z dowodu w postaci opinii z zakresu psychiatrii i psychologii wynika bowiem jednoznacznie, że pozwana w chwili składania ww. oświadczenia woli nie znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Wobec uznania tej opinii za miarodajną dla ustalenia stanu faktycznego i niezakwestionowania jej przez strony, stwierdzenie braku wskazanej wady oświadczenia woli po stronie pozwanej nie budzi żadnych wątpliwości. Jakkolwiek pozwana leczyła się psychiatrycznie w okresie od 1987 r. do 2015 r. z uwagi na rozpoznanie innych nawracających zaburzeń nastroju oraz zdiagnozowanie u niej cech osobowości emocjonalnie chwiejnej, to stan ten nie wyłączał jej świadomości lub woli, co z kolei uniemożliwia przyjęcie, że pozwana złożyła wadliwe oświadczenie woli.

W konsekwencji, Sąd doszedł do przekonania, że między cedentem a pozwaną doszła do skutku umowa pożyczki, przez którą (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością zobowiązała się przenieść na własność pozwanej pieniądze w kwocie 13.500 zł, zaś pozwana zobowiązała się zwrócić w ratach wskazaną kwotę łącznie z dodatkowymi świadczeniami określonymi w umowie w okresie czterech lat, tj. do 18 lipca 2018 r. Poprzedni kontrahent pozwanej przeniósł skutecznie na powoda wskazaną wierzytelność w wykonaniu uprzednio zawartej umowy sekurytyzacyjnej, albowiem nie zaistniały jakiekolwiek okoliczności wyłączające lub ograniczające dopuszczalność przeniesienia ww. wierzytelności w drodze cesji. Wobec tego, powód jako cesjonariusz stał się wierzycielem pozwanej, a wraz ze wskazaną wierzytelnością przeszły na niego uprawnienia z nią związane, w tym zastrzeżone w umowie uprawnienie do jej wypowiedzenia w razie zwłoki z zapłatą dwóch miesięcznych rat określone w §6 ust. 10.

Jednocześnie wskazać należy, że zmiana podmiotu pod stronie wierzyciela nie miała wpływu na zakres wzajemnych uprawnień i obowiązków stron wynikających ze wskazanej umowy. Zgodnie bowiem z brzmieniem art. 513 §1 k.c. dłużnikowi przysługują przeciwko nabywcy wierzytelności wszelkie zarzuty, które miał przeciwko zbywcy w chwili powzięcia wiadomości o przelewie. Pozwana mogła zatem podnosić wobec powoda zarzuty bezskuteczności postanowień umownych z uwagi na ich niedozwolony charakter.

Zgodnie z brzmieniem art. 385 1 §1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Oprócz postanowień uzgodnionych indywidualnie, poza zakres zastosowania art. 3851 k.c. zostały wyłączone także postanowienia określające główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. W takim razie podlegają one kontroli jedynie z zastosowaniem kryteriów ogólnych przewidzianych w art. 353 1, 388 i 58 k.c. (R. Trzaskowski, art. 385 1 w: J. Gudowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna, wyd. II). Niedozwolone postanowienia (klauzule) umowne są dotknięte sankcją bezskuteczności, o czym stanowi §2 powołanego artykułu, w myśl którego jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. Poza zakresem zastosowania art. 385 1 i n. k.c. pozostają postanowienia umowy sprzeczne z prawem, tj. dotknięte sankcją nieważności ( vide: uchwała SN z dnia 13 stycznia 2011 r., III CZP 119/10, OSNC 2011, nr 9, poz. 95).

Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (art. 385 1 §3 k.c.), przy czym ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje (art. 385 1 §4 k.c.).

Co do rozumienia przesłanki sprzeczności klauzuli w zakresie ukształtowania praw i obowiązków konsumenta z dobrymi obyczajami i rażącego naruszenia jego interesów, jak również wzajemnego stosunku tych dwóch przesłanek, aktualny pozostaje pogląd Sądu Najwyższego zawarty w uzasadnieniu wyroku z dnia 27 listopada 2015 r. w sprawie o sygn. akt I CSK 945/14. Sąd Najwyższy przyjął, że przez działanie wbrew dobrym obyczajom - przy kształtowaniu treści stosunku zobowiązaniowego - należy rozumieć wprowadzanie do wzorca klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową stron tego stosunku. Rażące naruszenie interesów konsumenta oznacza zaś nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków stron, wynikających z umowy, na niekorzyść konsumenta, przy czym rażące naruszenie interesów konsumenta zazwyczaj stanowi naruszenie dobrych obyczajów; natomiast zachowanie sprzeczne z dobrymi obyczajami nie zawsze rażąco narusza te interesy.

Przy ocenie zgodności postanowienia umownego z wymaganiami dobrej wiary należy zbadać, czy przedsiębiorca traktujący konsumenta w sposób sprawiedliwy i słuszny mógłby racjonalnie spodziewać się, iż konsument ten przyjąłby taki warunek w drodze negocjacji indywidualnych ( vide: wyrok (...) z dnia 14 marca 2013 r. C-415/11, Mohamed Aziz v. C. d’E. de C., T. i M. (C.), (...) 2013, nr 3, s. I-164, pkt 69). Pogląd zawarty w wyżej powołanym wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej znajduje odzwierciedlenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Sąd podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 15 stycznia 2016 r. w sprawie o sygn. akt I CSK 125/15 (LEX nr 1968429), zgodnie z którym ocena, czy dane postanowienie wzorca umowy, kształtując prawa i obowiązki konsumenta, "rażąco" narusza interesy konsumenta (art. 385 1 § 1 k.c.), uzależniona jest od tego, czy wynikająca z tego postanowienia nierównowaga praw i obowiązków stron (nierównowaga kontraktowa) na niekorzyść konsumenta jest istotna, znacząca. Znacząca nierównowaga kontraktowa na niekorzyść konsumenta pozostaje sprzeczna z dobrymi obyczajami, gdy można rozsądnie założyć, że kontrahent konsumenta, traktujący go w sposób sprawiedliwy i słuszny i uwzględniający jego prawnie uzasadnione roszczenia, nie mógłby racjonalnie się spodziewać, że konsument zaakceptowałby w ramach negocjacji klauzulę będącą źródłem tej nierównowagi.

W niniejszej sprawie bezsporna była okoliczność, że pozwana zawarła umowę z poprzednikiem prawnym pozwanego jako konsument (art. 22 1 k.c.), a zatem do przedmiotowej umowy znajdowały zastosowanie przepisy o niedozwolonych klauzulach umownych. Jednocześnie mając na względzie szczególną regułę określającą ciężar dowodu w zakresie indywidualnego uzgodnienia postanowień umownych zawartą w art. art. 385 1 §3 k.c., stwierdzić należy, że pozwana nie miała rzeczywistego wpływu na postanowienia przedmiotowej umowy. W konsekwencji, zbadanie niedozwolonego charakteru wymienionych klauzul umownych wymaga ustalenia, czy kształtowały one prawa i obowiązki pozwanej w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i czy rażąco naruszały jej interesy.

W ocenie Sądu zastrzeżenie w treści umowy opłaty operacyjnej w kwocie 30.887,68 zł, która miała stanowić wynagrodzenie pożyczkodawcy za usługę wykonywaną na rzecz pożyczkobiorcy w postaci czynności związanych z zawarciem i wykonaniem umowy pożyczki, obejmujących w szczególności rozpatrzenie wniosku i wydanie edycji o udzieleniu pożyczki, obsługę spłat i monitorowanie ich terminowości kształtowało prawa i obowiązki pozwanej w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jej interesy.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że wskazana opłata nie może być uznana za główne świadczenie strony. Umowa pożyczki może być ukształtowana zarówno jako umowa odpłatna, jak i umowa nieodpłatna. Jednakże z istoty jurydycznej umowy pożyczki wynika, że głównym świadczeniem stron tej umowy jest po stronie dającego pożyczkę przeniesienie na własność biorącego oznaczonej ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, zaś po stronie biorącego – zwrot tej samej ilości pieniędzy albo tej samej ilości rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Zastrzeżenie przez strony wynagrodzenia dającego na rzecz biorącego pożyczkę nie stanowi elementu przedmiotowo istotnego umowy, a w konsekwencji nie decyduje o jej kwalifikacji prawnej. Sąd stoi na stanowisku, że główne świadczenia stron wyznaczone są przez essentialia negotii umów nazwanych, gdyż to one określają najbardziej istotne dla stron zachowanie dłużnika, bezpośrednio zmierzające do zaspokojenia interesu wierzyciela w danym stosunku zobowiązaniowym ( vide: wyrok SN z dnia 30 września 2015 r., I CSK 800/14 OSNC 2016, nr 9, poz. 105). Wskazać należy, że odmiennie ukształtowana jest umowa kredytu, której essentialia negotii obejmują obowiązek zapłaty prowizji od udzielonego kredytu (art. 69 ust. 1 ustawy – Prawo bankowe), co odróżnia tę umowę od umowy pożyczki. Za przyjęciem, że wskazana opłata nie jest głównym świadczeniem stron przemawia również sposób jego ujęcia w umowie i regulaminie stosowanym przez poprzednika prawnego powoda. Wskazana opłata nie stanowiła bowiem wynagrodzenia należnego pożyczkodawcy z tytułu przeniesienia na jej własność oznaczonej sumy pieniężnej, lecz została ukształtowana jako świadczenie za usługę wykonywaną na rzecz pożyczkobiorcy w postaci czynności związanych z zawarciem i wykonaniem umowy pożyczki, obejmujących w szczególności rozpatrzenie wniosku i wydanie edycji o udzieleniu pożyczki, obsługę spłat i monitorowanie ich terminowości. Takie sformułowanie wskazuje na to, że ww. opłata miała służyć pokryciu kosztów poniesionych przez pożyczkodawcę w związku zawarciem wskazanej umowy, a zatem była wynagrodzeniem za usługi dodatkowe skorelowane z wykonaniem umowy. Wyklucza to zatem uznania wskazanej opłaty za główne świadczenie stron i w konsekwencji dopuszcza możliwość badania wskazanej klauzuli z punktu widzenia przesłanek określonych w art. 385 1 §1 k.c.

O ile samo zastrzeżenie pozaodsetkowych kosztów kredytu konsumenckiego jest dopuszczalne w myśl ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, tak określenie wskazanych kosztów w wysokości rażąco wygórowanej i nieodpowiadającej rzeczywistym kosztom usług świadczonych w zamian za nie, może w ocenie Sądu uzasadniać uznanie wskazanego postanowienia za klauzulę niedozwoloną.

W ocenie Sądu zastrzeżenie dodatkowej opłaty operacyjnej w wysokości 30.887,68 zł w umowie pożyczki zawartej na okres 4 lat, mającej za przedmiot kwotę 13.500 zł ukształtowało prawa i obowiązki pozwanej w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jej interesy. W pierwszej kolejności należy zauważyć, że wzorzec umowny zastosowany przez poprzednika prawnego powoda stanowił, że wysokość opłaty operacyjnej uzależniona jest od kwoty udzielonej pożyczki oraz okresu trwania umowy pożyczki, jednocześnie nie wskazując sposobu ustalenia jego wysokości. Skoro wskazane świadczenie miało służyć pokryciu kosztów ponoszonych przez poprzednika prawnego powoda w związku z obsługą wskazanej umowy, które to koszty mają charakter zobiektywizowany, to wzorzec zastosowany przez pożyczkodawcę powinien określać podstawę do ustalenia wysokości tej opłaty, w szczególności poprzez zastosowanie wzoru matematycznego przyjmującego wysokość udzielonego kredytu i okres trwania umowy jako wielkości służące do określenia wysokości opłaty. Zawierając umowę pożyczki, powódka była zmuszona przyjąć obowiązek uiszczenia opłaty jednostronnie ustalonej przez poprzednika prawnego pozwanego z ogólnym wskazanie dwóch kryteriów branych pod uwagę, co w istocie prowadzić mogło do dowolnego kształtowania tej opłaty. W konsekwencji, brak wskazania podstaw do ustalenia tej opłaty rodził po stronie pożyczkodawcy uprawnienie do arbitralnego, jednostronnego wyznaczenia wysokości opłaty przed zawarciem umowy, co w oczywisty sposób godziło w równowagę kontraktową stron i tym samym kształtowało prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami. Jednocześnie na skutek wskazanej klauzuli pozwana byłaby obowiązana do uiszczenia opłaty operacyjnej stanowiącej 229% kwoty pożyczki (57% kwoty pożyczki w skali roku). Takiej oceny wskazanej klauzuli nie zmienia fakt, że pozwana była uprawniona do odstąpienia od umowy w terminie 14 dni z uwagi na jej zawarcie poza lokalem przedsiębiorstwa, albowiem jest to uprawnienie wynikające wprost z ustawy, stąd nie może ono rodzić bezpośrednio po stronie poprzednika prawnego powoda pozytywnego skutku w postaci uznania takiej klauzuli za dozwoloną. Wobec tego, Sąd uznał, że postanowienie §4 ust. 2 lit. b tiret trzecie umowy pożyczki nr (...) stanowi niedozwolone postanowienie umowne, natomiast §7 ust. 2 Regulaminu pożyczek SMS Kredyt stanowi niedozwolone postanowienie wzorca umownego.

Podkreślić należy, że stwierdzenie bezskuteczności wskazanych klauzul nie rodzi po stronie Sądu kompetencji do ukształtowania stosunku prawnego łączącego strony w zakresie ustalenia pozaodsetkowych kosztów kredytu, nawet gdyby obciążenie pozwanej tymi kosztami było uzasadnione względami słuszności. Konsekwencją ww. ustalenia jest brak po stronie pozwanej obowiązku zapłaty jakiegokolwiek dodatkowego świadczenia poza kwotą pożyczki oraz odsetkami umownymi.

Z tożsamych względów za niedozwoloną klauzulę należy uznać §6 ust. 7 umowy. Należy bowiem zauważyć, że poprzednik prawny powoda we wskazanej umowie zastrzegł opłatę za każdy monit wysłany do pozwanej w wysokości czterokrotności opłaty pocztowej ustalanej przez Pocztę Polską dla przesyłek poleconych. Postanowienie to przewidywało nadto relatywnie krótkie terminy (co najmniej 10-dniowe) nadsyłania wskazanych monitów z zastrzeżeniem obowiązku ponoszenia tak ustalonej opłaty za każdy monit. W ocenie Sądu, zarówno nałożenie na pozwaną obowiązku ponoszenia opłaty za przesłanie monitu w kwocie czterokrotnie wyższej od stawki rynkowej, jak i określenie wysokiej częstotliwości przesyłania wskazanych monitów godziło w równowagę kontraktową stron i prowadziło do niesłusznego wzbogacenia poprzednika prawnego pozwanego względem pozwanej. Wskazać należy, że brak jest uzasadnienia dla obciążania pozwanej jako konsumenta obowiązkiem ponoszenia kosztów przesłania monitów w kwocie przewyższającej rzeczywiście poniesiony koszt. Nadto, przesyłanie monitów w relatywnie krótkich okresach nie stanowi dodatkowego upomnienia konsumenta o zaktualizowanym obowiązku zapłaty raty, lecz ma na celu mnożenie ponad miarę czynności, których kosztami w wysokości znacznie zawyżonej poprzednik prawny powoda obciążał pozwaną. Tak ukształtowana klauzula godziła w istotny sposób w interesy pozwanej, albowiem uprawniało poprzednika prawnego powoda do nieuzasadnionego i niecelowego obciążania pozwanej kosztami pozaodsetkowymi. W konsekwencji, Sąd doszedł do przekonania, że wskazana klauzula kształtowała prawa i obowiązki pozwanej w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszała jej interesy w zakresie, w jakim przewidywała obowiązek poniesienia kosztów przesłania monitu przewyższających wskazaną w umowie stawkę rynkową tych usług świadczonych przez Pocztę Polską oraz w zakresie, w jakim obciążała pozwaną kosztami przesłania więcej niż jednego monitu co do każdej raty.

W pozostałym zakresie, istotnym dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, Sąd nie dostrzegł z urzędu klauzul niedozwolonych w umowie łączącej strony i regulaminie zastosowanym przez poprzednika prawnego powoda.

Jednocześnie, umowa zawierała wewnętrznie sprzeczne oznaczenie wysokości odsetek umownych. Z jednej strony umowa stanowiła, że odsetki naliczone za cały okres obowiązywania umowy (4 lata) wynoszą 3.573,22 zł (§3 ust. 2 i §4 ust. 2 lit. b tiret drugie), z drugiej strony w §3 ust. 1 ustalono, że odsetki umowne wynoszą 12% w stosunku rocznym. Mając na względzie wysokość odsetek maksymalnych, przy przyjęciu wskazanej stawki 12% łączna wysokość odsetek we wskazanym okresie powinna wynosić 5.568,66 zł. Mając na względzie harmonogram spłat doręczony pozwanej przez poprzednika powoda, wskazać należy, że intencją stron było określenie odsetek umownych (kapitałowych) w wysokości 3.573,22 zł za okres od 18 lipca 2014 r. do 18 lipca 2018 r. Odsetki zastrzeżone w tej wysokości nie przekraczały odsetek maksymalnych w rozumieniu art. 359 §2 1 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2015 r. ani w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2016 r., tj. po wejściu w życie ustawy z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1830).

Mając na względzie powyższe, należy stwierdzić, że pożyczkodawcę (a następnie powoda) i pozwaną łączył stosunek prawny pożyczki wynikający z umowy zawartej w dniu 18 lipca 2014 r. z wyłączeniem postanowień umowy określonych w §4 ust. 2 lit. b tiret trzecie i §6 ust. 7 oraz postanowienia wzorca w postaci Regulaminu pożyczek SMS Kredyt zawartego w §7 ust. 2.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt oceny żądania skierowanego przez powoda przeciwko pozwanej, wskazać należy, że jego roszczenie jest usprawiedliwione co do zasady. Powód w toku postępowania nie wykazał inicjatywy w zakresie przedstawienia szczegółowego wyliczenia elementów, które składały się na opłatę operacyjną, zasady naliczenia odsetek w kwocie 3.573,22 zł, w szczególności, czy zostały one naliczone od rzeczywistej kwoty wypłaconej pozwanej, czy też od całej kwoty dochodzonej należności oraz wskazania zasad i sposobu wyliczenia odsetek, do czego Sąd powoda wezwał. W konsekwencji, negatywne skutki brak przedstawienia wskazanego wyliczenia powinny obciążać powoda, jako stronę obowiązaną do dawania wyjaśnień co do istotnych okoliczności sprawy. Dowody przeprowadzone przez Sąd, w szczególności dowody dokumentarne, jak również twierdzenia podnoszone przez stronę pozwaną dały Sądowi podstawę do ustalenia, że pozwana wykonywała zobowiązanie z umowy kredytu w zakresie zapłaty rat należnych za okres od sierpnia 2014 r. do kwietnia 2015 r. oraz dokonała nadto zapłaty kwoty co najmniej 30,27 zł (stanowiącej różnicę między ratą należną a ratę zaległą według zestawienia zawartego w piśmie skierowanym do pozwanej), tj. kwotę co najmniej 9.021,27 zł. Pozwana nie zaoferowała żadnych dowodów świadczących o wykonaniu przez nią zobowiązania, stąd Sąd przy ustaleniu stanu faktycznego bazował wyłącznie na treści dowodów przedstawionych przez pozwaną. Wskazana kwota nadto odpowiada twierdzeniu podniesionemu przez pełnomocnika pozwanej o wysokości dokonanych wpłat.

Powód żądał zasądzenia od pozwanej kwoty 37.998,48 zł wraz z odsetkami ustawowymi od 15 listopada 2016 r. do dnia zapłaty, nie wskazując elementów, które składają się na żądaną sumę. Powód zastrzegł, że dokonał kapitalizacji odsetek, o której mowa w art. 482 §1 k.c., według dnia wytoczenia powództwa.

Pozwana zapłaciła na rzecz powoda kwotę 9.021,27 zł. Postanowienia umowne przewidujące obowiązek ponoszenia tzw. opłaty operacyjne są dotknięte sankcją bezskuteczności ex tunc, stąd nie kształtowały one stosunku prawnego między stronami. Konsekwencją tego była bezskuteczność postanowienia §5 ust.1 umowy określająca wysokość poszczególnych rat w zakresie obejmującym przypadającą opłatę operacyjną. Harmonogram spłat doręczony pozwanej ustalał w sposób szczegółowy sposób wykonania zobowiązania. Wobec bezskuteczności postanowienia umownego obciążającego pozwaną obowiązkiem uiszczenia opłaty operacyjnej, wysokość poszczególnych rat wyniosła 355,51 zł, zaś wysokość ostatniej raty – 364,25 zł. Kolejną konsekwencją bezskuteczności wskazanego postanowienia umownego była okoliczność, że pozwana w lipcu 2015 r. nie popadła w zwłokę z zapłatą poszczególnych rat, a zatem nie ziściły się określone w umowie podstawy do wypowiedzenia umowy z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia. Doręczenie pozwanej odpisu pozwu nie może być uznane za równoważne z wypowiedzeniem, gdyż strony dla jego skuteczności zastrzegły obowiązek uprzedniego wezwania do zapłaty pod rygorem wypowiedzenia umowy. W rezultacie, Sąd doszedł do przekonania, że w niniejszej sprawie nie doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy, zaś jej ustanie nastąpiło w dniu 18 sierpnia 2018 r., a zatem po wytoczeniu powództwa, a przed zamknięciem rozprawy w niniejszej sprawie.

Na podstawie zaoferowanego przez strony materiału dowodowego Sąd doszedł do przekonania, że zakres zobowiązania pozwanej z tytułu umowy pożyczki obejmował kwotę 17.064,48 zł. Pozwana świadczyła na poczet wskazanego długu kwotę 9.021,27 zł, a zatem nie wykonała zobowiązania w zakresie zapłaty kwoty 8.051,95 zł. Zaliczając sumę zapłaconą przez pozwaną na poczet poszczególnych rat, należy stwierdzić, że pozwana zapłaciła 25 rat w wysokości po 355,51 zł każda oraz spełniła częściowo 26. ratę (wymagalną w dniu 18 września 2016 r.) w zakresie kwoty 133,52 zł. W konsekwencji, od dnia 19 września 2016 r. pozwana była w zwłoce z zapłatą kwoty 221,99 zł, natomiast począwszy od października 2016 r. aż do 18 lipca 2018 r. po stronie pozwanej aktualizował się 18 dnia każdego miesiąca obowiązek zapłaty rat po 355,51 zł. Z uwagi na okoliczność, że powód dokonał kapitalizacji odsetek za opóźnienie, wytaczając powództwo, Sąd zaliczył do kwoty żądania głównego zastrzeżone umowne odsetki za opóźnienie w wysokości nie wyższej niż ustawowe odsetki za opóźnienie należne od poszczególnych rat, licząc od dnia wymagalności do dnia wytoczenia powództwa (3,41 zł tytułem odsetek umownych za opóźnienie od kwoty 221,99 zł za okres od dnia 19 września 2016 r. do dnia 14 listopada 2016 r., 2,53 zł tytułem odsetek umownych za opóźnienie od kwoty 355,51 zł za okres od dnia 19 października 2016 r. do dnia 14 listopada 2016 r.) w łącznej kwocie 5,94 zł.

Do niniejszego przypadku znajduje zastosowanie art. 482 §2 k.c. w brzmieniu obowiązującym przed 15 lutego 2019 r., albowiem roszczenie o odsetki powstało między stronami przed wejściem w życie ustawa z dnia 6 grudnia 2018 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz.U. nr 2019 r., poz. 80). Stosownie do treści tego przepisu zakaz żądania od zaległych odsetek odsetek za opóźnienie nie dotyczy pożyczek długoterminowych udzielanych przez instytucje kredytowe. zakaz anatocyzmu nie dotyczy pożyczek długoterminowych udzielanych przez instytucje kredytowe. Konsekwencją wyłączenia anatocyzmu jest możliwość umówienia się z góry przez strony długoterminowej umowy pożyczki, a więc jeszcze przed powstaniem zaległości, o zapłatę w przyszłości odsetek za opóźnienie od zaległych i skapitalizowanych odsetek, co do których opóźnienia w zapłacie dopuści się w przyszłości pożyczkobiorca.

Stosownie do treści art. 481 §1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. W myśl art. 481 §2 1 k.c. Maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (odsetki maksymalne za opóźnienie). Na podstawie wskazanych przepisów Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda odsetki umowne za opóźnienie w wysokości nie wyższej niż odsetki maksymalne za opóźnienie od kwoty 933,01 zł za okres od dnia 26 listopada 2016 r. do dnia zapłaty oraz odsetki o wskazanej stawce obliczone od kwot stanowiących równowartość rat za okres od dni następujących po terminie wymagalności (18. dnia miesiąca) do dnia zapłaty.

W konsekwencji, na podstawie art. 720 §1 k.c. w zw. z art. 509 §1 k.c. Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 8.057,89 zł z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości czterokrotności stopy lombardowej Narodowego Banku Polskiego w stosunku rocznym nie wyższej niż odsetki maksymalne za opóźnienie od kwoty. W pozostałym zakresie, stosując powołane przepisy a contrario Sąd powództwo oddalił, o czym orzekł w punkcie II.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie przepisu art. 100 k.p.c. i § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018 r., poz. 265, tekst jednolity) i przyjmując, że powód wygrał w 21 %, a pozwany w 79 %, rozdzielił koszty stosunkowo. Zważyć należy, iż strona powodowa poniosła w niniejszej sprawie koszty opłaty sądowej od pozwu (475 zł), opłaty za czynności pełnomocnika – radcy prawnego w stawce minimalnej (3.600 zł), opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (17 zł) w łącznej wysokości 4092 zł, z czego należy mu się od przeciwnika zwrot kwoty 859,32 zł. Z kolei pozwany poniósł koszty zastępstwa procesowego w kwocie zł, na co składały się koszty w postaci opłaty za czynności pełnomocnika – radcy prawnego w stawce minimalnej (3600 zł) oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (17 zł), z czego pozwanemu należy się od powoda zwrot kwoty 2.857,43 zł. Po wzajemnym skompensowaniu kosztów należało zasądzić od powoda na rzecz pozwanej kwotę 1.998,11 zł.

W niniejszym postępowaniu Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Gdyni poniósł wydatki w łącznej kwocie 1.336,89 zł, na którą składały się koszty wynagrodzenia biegłych (k. 240) oraz koszt udostępnienia autoryzowanej kopii dokumentacji medycznej (k.224). Nadto wysokość nieuiszczonej od powoda opłaty od pozwu wyniosła 1425 zł.

Stosownie do treści art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. W myśl art. 83 ust. 2 powołanej ustawy w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie sąd orzeka o poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatkach, stosując odpowiednio przepisy art. 113. Zgodnie z treścią art. 130 3 §2 zd. 2 k.p.c. Sąd orzeka o obowiązku uiszczenia opłaty w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji, stosując odpowiednio zasady obowiązujące przy zwrocie kosztów procesu.

Mając na uwadze powyższe, Sąd na podstawie powołanych przepisów rozdzielił nieuiszczone koszty sądowe i wydatki poniesione tymczasowo przez Skarb Państwa między stronami w stosunku, w jakim przegrały one sprawę i nakazał ściągnąć od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni kwotę 2181,89 zł oraz nakazał ściągnąć od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni kwotę 580 zł, o czym orzekł w punkcie IV i V.