Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 grudnia 2020 r.

Sąd Rejonowy w Łomży IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSR Marta Małgorzata Sulkowska

po rozpoznaniu w dniu 3 grudnia 2020 r. w Łomży

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z odwołania B. C. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

na skutek odwołania od decyzji z dnia 11.09.2020 r. znak (...) - (...)

o zasiłek chorobowy

I.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującej się B. C. (1) prawo do zasiłku chorobowego za okres od 04.07.2020 r.
do 08.07.2020 r.;

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. na rzecz odwołującej się B. C. (1) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego kwotę 180 zł /sto osiemdziesiąt złotych/ z ustawowymi odsetkami
za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt IV U 117/20

UZASADNIENIE

B. C. (1) wniosła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. z dnia 11.09.2020 r., mocą której uznano, że nie przysługuje jej zasiłek chorobowy z ubezpieczenia chorobowego za okres od 04-08.07.2020r., ponieważ w dniu 07.07.2020r. w trakcie niezdolności do pracy uczestniczyła w rozprawie sądowej przed tut. Sądem w charakterze świadka.

Odwołująca się wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do zasiłku chorobowego oraz zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
W uzasadnieniu potwierdziła fakt stawienia się w dniu 07.07.2020r. na rozprawie sądowej w sprawie IV P 78/19 w charakterze świadka. Oświadczyła, że miała na ten dzień wystawione zwolnienie lekarskie od psychiatry ze wskazaniem, że może chodzić. Stwierdziła, że udział w rozprawie nie był pracą zarobkową i nie sprzeciwiał się celowi zwolnienia. Podkreśliła, że z tego tytułu nie otrzymała wynagrodzenia. Podniosła, że zwolnienie lekarskie zostało wystawione w celu regeneracji psychicznej, a w jego treści nie został zawarty obowiązek ograniczenia innych form aktywności. Wskazała, że udział w rozprawie nie spowodował żadnych negatywnych skutków dla przebiegu procesu leczenia i rekonwalescencji. Na poparcie swoich twierdzeń odwołała się do orzecznictwa Sądu Najwyższego w zakresie interpretacji pojęcia dopuszczalnych form aktywności w okresie przebywania na zwolnieniu lekarskim i konieczności indywidulanej oceny danego stanu faktycznego (odwołanie k. 2,3).

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w B. wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji (odpowiedź na odwołanie k.6).

Sąd ustalił, co następuje:

B. C. (1) jest zatrudniona w Z. P. (1)
w Ł.. W okresie od 23.09.2019r. do 22.03.2020r. (182 dni) była niezdolna do pracy, przebywała na zwolnieniach lekarskich i pobierała zasiłek chorobowy. Od 28.09.2019r. zwolnienia były wystawione z kodem F-43 (reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne) w formie e-porady przez psychiatrę Z. D. (wizyty w dniach 28.03. i 22.05.2020r.).

Następnie w dniu 28.02.2020r. do pracodawcy wpłynął wniosek B. C. (1) o udzielenie urlopu wychowawczego na okres 70 dni na syna S. C.. W okresie od 23.03.-31.05.2020r. odwołująca się przebywała na urlopie wychowawczym (zestawienie zaświadczeń ubezpieczonego – akta ZUS). Przed końcem upływu urlopu pracodawca poinformował ją o zmianie stanowiska i wynagrodzenia. W drodze przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego organ rentowy ustalił na podstawie wyjaśnień lekarza prowadzącego, że ubezpieczona była zdolna do pracy w okresie od 23.03.-25.05.2020r. (opinia lekarska z dnia 08.09.2020r. – akta ZUS).

W dniu 27.05.2020r. do zakładu pracy wpłynęło kolejne zwolnienie lekarskie, z którego wynikało, że B. C. (1) była niezdolna do pracy od 26.05.2020r. (kod choroby F-43 reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne i za okres 29.02.2020r. -22.03.2020r. F-41 inne zaburzenia lekowe) (pismo z dnia 05.08.2020r. – akta ZUS).

Jak wynika z pisma psychiatry Z. D. B. C. (1) od 23.03. do 25.06.2020 r. była w wyrównanym stanie psychicznym, natomiast jego pogorszenie nastąpiło od czerwca 2020 r. w okresie zbliżającego się terminu powrotu do pracy i stresu związanego z pandemią koronawirusa (pismo z dnia 08.07.2020r. – akta ZUS).

Od dnia 04.07.2020r. ubezpieczona rozpoczęła nowy okres zasiłkowy.

Pracodawca zwracał się do organu rentowego o weryfikację niezdolności odwołującej się po upływie okresu zasiłkowego. W ostatnim piśmie została zawarta informacja, że pracownica uczestniczyła podczas przebywania na zwolnieniu lekarskim w dniu 07.07.2020r. w rozprawie sądowej jej niedotyczącej w godz. od 9 do 16. W ocenie pracodawcy świadczyło to o jej dobrym zdrowiu, odporności na sytuację stresową (pismo z dnia 28.05.2020r., 19.06.2020r. i 08.07.2020r.– akta ZUS).

B. C. (1) otrzymała wezwanie z tut. Sądu do stawienia się w dniu 07.07.2020r. o godz. 9 w sprawie IV P 78/19 w charakterze świadka (A. F. przeciwko S. (...) w Ł. i Z. (...) w Ł. o przywrócenie do pracy). Odwołująca stawiła się na wezwanie Sądu i została przesłuchana (akta sprawy IV P 78/19).

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia.

Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się do ustalenia, czy w spornym okresie od 04-08.07.2020r. odwołującej się, która podlegała nieprzerwanej niezdolności do pracy - przysługiwało prawo do zasiłku chorobowego pomimo uczestnictwa w dniu w dniu 07.07.2020r. w tut. Sądzie w sprawie IV P 78/19 w charakterze świadka i złożenia zeznań.

Przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy Sąd stwierdził, że wydana przez organ rentowy decyzja z dnia 11.09.2020r. odmawiająca prawa do zasiłku nie została w jakikolwiek sposób merytorycznie uzasadniona, ponieważ jej treść ograniczyła się do jednozdaniowego stwierdzenia faktu obecności odwołującej się w dniu 07.07.2020 r. w sądzie. W tym miejscu wskazać należy, że zgodnie z art. 6 kc ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która wywodzi z niego skutki prawne, w tym wypadku organ rentowy winien zatem udowodnić spełnienie przesłanek z art. 17 ww. ustawy, co powinno znaleźć wyraz w przeprowadzonych przez ten organ dowodach i uzasadnieniu wydanej decyzji. Obowiązkowi temu organ nie sprostał.

Wobec podnoszenia przez organ rentowy zarzutu wykorzystywania zwolnienia lekarskiego w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia, w pierwszej kolejności należy wskazać, że za zachowanie sprzeciwiające się celowi zwolnienia należy uważać tego typu postępowanie, które w powszechnym odczuciu jest nieodpowiednie dla chorego i może nasuwać wątpliwości co do rzeczywistego stanu jego zdrowia, bądź jest na tyle niewskazane dla chorego, że opóźnia proces jego powrotu do zdrowia, któremu to powrotowi ma służyć właśnie okres zwolnienia lekarskiego. Zwolnienie lekarskie jest bowiem stwierdzeniem czasowej niezdolności do pracy, dlatego okres, w którym pracownik nie może wykonywać swoich obowiązków służbowych, powinien być przeznaczony na odpoczynek i powrót do zdrowia. Zwolnienie lekarskie jest wykorzystywane nieprawidłowo co do zasady wtedy, gdy nieprzestrzegane są zalecenia lekarskie, ze szczególnym uwzględnieniem zapisu, czy pacjent może chodzić. Warto zwrócić uwagę na specyfikę sytuacji powódki, która miała zwolnienie od psychiatry, postępowanie w trakcie leczenia takich pacjentów jest inne niż np. chorego po urazie ortopedycznym. Taki pacjent z reguły zachęcany jest do podejmowania wyzwań dnia codziennego. Organ rentowy wbrew obowiązkowi z art. 6 kc, nie przedstawił opinii biegłego psychiatry, który po przebadaniu odwołującej się, wskazałby, że stawiennictwo na rozprawie było niewskazane i wywołało negatywne skutki w rozumieniu art. 17 ww. ustawy.

W ocenie Sądu, mając na względzie zgromadzony materiał dowodowy należy przyjąć, że stawiennictwo B. C. (1) w dniu 07.07.2020r. na rozprawie przed Sądem Rejonowym w Łomży nie stanowiło wykorzystania zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego przeznaczeniem.

Po pierwsze, jak Sądowi jest wiadomo z urzędu odwołująca się została wezwana w sprawie IV P 78/19 w charakterze świadka. Zaznaczyć należy, iż świadek ma obowiązek stawić się na wezwanie sądu w wyznaczonym miejscu i czasie i bez zezwolenia przewodniczącego składu orzekającego nie może oddalić się z sądu. W przypadku nieusprawiedliwionego niestawiennictwa lub opuszczenia sądu bez zezwolenia przewodniczącego sąd w pierwszej kolejności skazuje świadka na grzywnę, która może wynieść kwotę do trzech tysięcy złotych i która podlega ściągnięciu w drodze egzekucji sądowej na rzecz Skarbu Państwa. W razie ponownego niestawiennictwa Sąd skazuje świadka na ponowną grzywnę i może zarządzić jego przymusowe sprowadzenie (art. 274 § 1 kpc). Sąd stwierdził, że działanie B. C. to miało charakter świadomy i nie było sprzeczne z celem udzielonego zwolnienia lekarskiego. Skoro stawiła się na rozprawę, to najwyraźniej uznała, że jest w stanie zeznawać. Gdyby w trakcie zeznań źle się poczuła, Sąd z całą pewnością odstąpiłby od jej przesłuchania. Zwrócić należy uwagę, że odwołująca się korzystała ze zwolnienia lekarskiego od lekarza psychiatry. Bezspornie proces powrotu do równowagi psychicznej jest procesem nieco nietypowym, bowiem identyczne bodźce i czynności mogą różnie oddziaływać na sferę psychiki różnych osób. ZUS nie przedłożył żadnych dokumentów na okoliczność tego, że powódka po rozprawie poczuła się gorzej, co wydłużyło proces jej leczenia. Wydaje się, że- biorąc pod uwagę podawane przyczyny absencji chorobowej- odwołująca się musi konfrontować się z pracodawcą, skoro chce wrócić do równowagi psychicznej, a następnie do pracy (i to niezależnie od tego, czy stan psychiczny odwołującej się jest w jakikolwiek sposób zawiniony przez tegoż pracodawcę czy nie).

Stawiennictwo ubezpieczonej na rozprawie w żaden sposób nie utrudniło, ani nie spowolniło procesu leczenia i rekonwalescencji, nie może zatem zostać zakwalifikowane jako powodujące wykorzystanie zwolnienia niezgodnie z jego celem.

B. C. (1) znajduje się w konflikcie z pracodawcą, w tut. Sądzie znajduje się sprawa z jej powództwa przeciwko pracodawcy. Być może z tego względu mogła ona dojść do przekonania, że złożenie przez nią zeznań w sprawie, w której pracodawca był pozwany przez innego pracownika, będzie miało znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, a jej obecność na sali sądowej wpłynie wbrew twierdzeniom pozwanego - na poprawę stanu jej zdrowia. Powyższe tłumaczyłoby jej obecność na całym posiedzeniu.

Podkreślić należy, że organ rentowy wydał decyzję nie dysponując praktycznie żadnym materiałem dowodowym. Ustalił jedynie, że odwołująca się zeznawała jako świadek w sądzie. Wobec braku jakiejkolwiek argumentacji w uzasadnieniu decyzji i w stanowisku procesowym organu w tej sprawie, Sąd nie jest w stanie ocenić, jaki związek widział organ rentowy między stawieniem się B. C. w sądzie w charakterze świadka a realizacją dyspozycji art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Warto podkreślić, że decyzja ZUS jest sprzeczna z zasadą państwa prawa określoną w art. 2 Konstytucji. Doszło bowiem do sytuacji, że jeden organ państwa wezwał obywatela do stawiennictwa pod rygorem grzywny i przymusowego doprowadzenia, a drugi za to podporządkowanie się woli Sądu, odebrał obywatelowi środki na bieżące utrzymanie. Taka sytuacja jest niedopuszczalna, zwłaszcza, że organ rentowy swojego stanowiska nie udowodnił.

Sąd pominął wnioski dowodowe odwołującej się, w tym o opinię biegłego psychiatry, albowiem to organ rentowy przed wydaniem decyzji powinien był udowodnić odwołującej się, że naruszyła prawo. W prawie polskim nie obowiązuje zasada domniemania winy, wprost przeciwnie zasadą procesu cywilnego jest reguła in dubio pro reo. Organ rentowy natomiast ani sam dowodu z opinii biegłego nie przeprowadził, ani nawet o taki dowód na etapie postępowania sądowego nie wnosił.

Reasumując, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc w zw. z art. 17 ust 1 ustawy z dnia z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa a contrario, Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał odwołującej prawo do zasiłku chorobowego za okres od dnia 04.07.2020r. do 08.07.2020r. (pkt I wyroku).

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 98 kpc, zasądzając od organu rentowego na rzecz odwołującej się kwotę 180 zł ustaloną w oparciu o § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 265)