Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 191/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Obornikach z dnia 6 grudnia 2019 r., sygn. akt II K 243/19

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

X

XXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

XXXXX

XXXXX

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

X

XXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

XXXX

XXXX

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

XXXXXXX

XXXXXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

XXXX

XXXXXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1

1)  Obraza przepisu prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu zarzuconego oskarżonemu, tj. art. 77 pkt 1 ustawy o rachunkowości,

2)  Obraza przepisu prawa materialnego art. 4 ust. 5 ustawy o rachunkowości, poprzez przyjęcie, że powierzenie przez oskarżonego prowadzenia spraw finansowych swoich firm podmiotom w tym zakresie fachowym, ekskulpuje go od odpowiedzialności za wykonywanie w tych firmach obowiązków w zakresie rachunkowości, co w efekcie doprowadziło do uniewinnienia oskarżonego od zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 77 pkt 1 ustawy o rachunkowości, natomiast zdaniem skarżącego, biorąc pod uwagę całokształt dokonanych ustaleń oraz materiał dowodowy należy stwierdzić, że oskarżony T. J. będąc kierownikiem jednostek wskazanych w zarzucie aktu oskarżenia, ponosił odpowiedzialność za wykonywanie w nich obowiązków w zakresie rachunkowości i w związku z tym dopuścił się przestępstwa nierzetelnego prowadzenia ksiąg rachunkowych w tych podmiotach, tj. występku określnego w art. 77 pkt 1 ustawy o rachunkowości.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Odnosząc się do zarzutów apelacji, Sąd Okręgowy w pierwszej kolejności wskazuje, iż w kontrolowanej sprawie nie dopatrzył się błędu Sądu Rejonowego w zakresie kwalifikacji prawnej zarzuconego oskarżonemu przestępstwa.

Idąc dalej, istotnie, rację ma skarżący, że nie można przyjmować na gruncie przepisów ustawy o rachunkowości, że powierzenie przez przedsiębiorcę prowadzenia spraw finansowych swoich firm podmiotowi trzeciemu (profesjonaliście) ekskulpuje tegoż przedsiębiorcę od odpowiedzialności za wykonywanie w tych firmach obowiązków w zakresie rachunkowości. Takie stwierdzenie stoi w sprzeczności z treścią art. 4 ust. 5 ustawy o rachunkowości, który stanowi, iż kierownik jednostki, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej, ponosi odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości określonych ustawą, w tym z tytułu nadzoru, również w przypadku, gdy określone obowiązki w zakresie rachunkowości - z wyłączeniem odpowiedzialności za przeprowadzenie inwentaryzacji w formie spisu z natury - zostaną powierzone innej osobie lub przedsiębiorcy, o którym mowa w art. 11 ust. 2, za ich zgodą. Przyjęcie odpowiedzialności przez inną osobę lub przedsiębiorcę powinno być stwierdzone w formie pisemnej. W przypadku gdy kierownikiem jednostki jest organ wieloosobowy, a nie została wskazana osoba odpowiedzialna, odpowiedzialność ponoszą wszyscy członkowie tego organu. Przez pojęcie kierownika jednostki (art. 3 ust. 1 pkt 6 u.r.) rozumie się członka zarządu lub innego organu zarządzającego, a jeżeli organ jest wieloosobowy – członków tego organu, który – zgodnie z obowiązującymi jednostkę przepisami prawa, statutem, umową lub na mocy prawa własności – jest uprawniony do zarządzania jednostką, jednakże z wyłączeniem pełnomocników ustanowionych przez jednostkę. W wypadku przekazania określonych obowiązków (z wyjątkiem odpowiedzialności za przeprowadzenie inwentaryzacji w formie spisu z natury) innej osobie lub przedsiębiorcy, o którym mowa w art. 11 ust. 2 u.r., kierownik jednostki, zgodnie z art. 4 ust. 5 u.r., jest zobligowany do sprawowania nadzoru. Przyjęcie odpowiedzialności w zakresie prowadzenia ksiąg i sporządzania sprawozdań finansowych przez inną osobę lub przedsiębiorcę powinno być stwierdzone w formie pisemnej (Kiziukiewicz T. (red.), Cebrowska T., Czubakowska K., Gos W., Hass-Symotiuk M., Janowicz M., Luty Z., Mućko P., Nadolna B., Sawicki K., Winiarska K., Ustawa o rachunkowości. Komentarz, LEX el.).

Wyjaśnienia w tym miejscu wymaga, iż w wypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą jest ona uważana za kierownika jednostki; dotyczy to odpowiednio osób wykonujących wolne zawody; funkcję kierownika jednostki wykonuje również likwidator oraz syndyk lub zarządca ustanowiony w postępowaniu restrukturyzacyjnym (Kiziukiewicz T. (red.), Cebrowska T., Czubakowska K., Gos W., Hass-Symotiuk M., Janowicz M., Luty Z., Mućko P., Nadolna B., Sawicki K., Winiarska K., Ustawa o rachunkowości. Komentarz, LEX el.). W myśl art. 3 ust. 1 pkt 6, w przypadku spółki jawnej i spółki cywilnej za kierownika jednostki uważa się – wspólników prowadzących sprawy spółki (Walińska E. (red.), Bek-Gaik B., Bojanowski W., Czajor A., Czajor P., Firkowska-Jakobsze Z., Gad J., Idzikowska G., Janicka A., Jurewicz A., Kalinowski J., Kępa K., Mariański A., Michalak M., Szudrowicz I., Turzyński M., Walińska A., Wencel A., Wiatr M., Ustawa o rachunkowości. Komentarz, LEX el.).

Niezależnie od powyższych rozważań, Sąd II instancji zgadza się w pełni z poczynionymi przez Sąd Rejonowy w sprawie ustaleniami faktycznymi, przyjmując je za własne. W kontekście zarzutu obrony, pokreślenia w szczególności wymaga, że w pełni prawidłowym jest ustalenie Sądu I instancji, że T. J. nie brał żadnego udziału w przygotowaniu dokumentacji źródłowej, nie przekazywał i nie odbierał żadnych dokumentów księgowych, czy to okresie objętym zarzutem w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej, czy spółki cywilnej zawartej z K. B.. T. J. ma wykształcenie średnie i nie posiada wyuczonego zawodu. Nie zna się na rachunkowości i sam nie podejmował w tym zakresie w ramach swoich działalności gospodarczych żadnych czynności, nie wykonywał żadnych poleceń w zakresie kwalifikowania czy też weryfikowania dokumentów do zaksięgowania

Oskarżony nie ingerował w ogóle w funkcjonowanie skupów złomu, za które podobnie jak za prawidłowe dokumentowanie transakcji odpowiadał P. B.. Zakres obowiązków oskarżonego sprowadzał się przede wszystkim do prowadzenia usług transportowych i nadzoru zatrudnionych pracowników, których liczba w tym czasie wynosiła 100 osób, natomiast na dokumentach związanych z funkcjonowaniem skupu złomu w postaci faktur nie figuruje podpis oskarżonego, ale P. B. i K. M. (B.). Jak prawidłowo ustalił Sąd Rejonowy, sprawy związane ze skupem, zakupem i odsprzedażą odpadów i złomu były faktycznie prowadzone przez P. B. oraz K. M. (B.), którzy sporządzali w tym zakresie stosowne dokumenty. Na podstawie wiarygodnych wyjaśnień oskarżonego Sąd Rejonowy prawidłowo przyjął, że do prowadzenia spraw firmy na podstawie notarialnego pełnomocnictwa upoważniony był P. B., w którego kompetencjach leżało ustalanie cen zakupu i sprzedaży złomu, pozyskiwanie nowych kontrahentów, zatrudnianie pracowników, dysponowanie środkami finansowymi, wystawianie formularzy przyjęcia odpadów oraz nadzorowanie pracowników zatrudnionych poza skupem w Obornikach, a upoważnionych przez niego do wystawiania formularzy przyjęcia odpadów i wypłacenia środków pieniężnych klientom.

Nie można zgodzić się wobec powyższego z tezą, że wydanie w sprawie wyroku uniewinniającego było błędem. Stan dowodowy sprawy nie pozwalał bowiem na poczynienie jednoznacznych ustaleń, które pozwoliłyby na pełną realizację zasady prawdy materialnej (por. art. 2 § 2 k.p.k.). Dostępne i ocenione zgodnie z art. 7 k.p.k. dowody nie dały podstaw do przypisania oskarżonemu umyślności w działaniu. Skoro umyślność w działaniu oskarżonego nie została udowodniona ponad wszelką wątpliwość, to tym samym Sąd orzekający nie mógł uchylić się od zastosowania reguły in dubio pro reo, gdyż wtedy dopuściłyby się rażącej obrazy art. 5 § 2 kpk.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy rozstrzygnął jak w pkt I wyroku, utrzymując w mocy zaskarżone orzeczenie.

Wniosek

Wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji celem ponownego jej rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do uwzględnienia wniosku z uwagi na niezasadność zarzutu.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Całość rozstrzygnięcia.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Apelacja oskarżyciela publicznego, choć częściowo nie pozbawiona słuszności, o czym powyżej, nie doprowadziła jednak do wnioskowanej zmiany zaskarżonego orzeczenia. W realiach niniejszej sprawy nie wystąpiły również podstawy wskazane w art. 439, 440 i 455 k.p.k., uzasadniające zmianę lub uchylenie wyroku poza granicami zarzutów i wniosków apelacji.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

Zwięźle o powodach zmiany

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

4.1.

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

XXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy orzekł w pkt 2, na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. Ponieważ postępowanie odwoławcze zostało zainicjowane przez prokuratora, a jego apelacja okazała się nieskuteczna, Sąd Okręgowy kosztami postępowania odwoławczego obciążył Skarb Państwa.

7.  PODPIS

Ewa Taberska