Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 200/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 13 grudnia 2019 r., sygnatura akt VIII K 206/18

Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

Sąd odwoławczy nie przeprowadzał postępowania dowodowego

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzuty apelacji obrońcy oskarżonego S. M., radcy prawnego J. G.

1.  Błąd w ustaleniach faktycznych, który miał wpływ na treść orzeczenia, a wyrażający się w ustaleniu, że w dniu 31.10.2013 r. w Kancelarii Notarialnej A. S. w W. oskarżony S. M. doprowadził pokrzywdzonego P. R. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci należącej do niego nieruchomości, w ten sposób, że zawarł z nim pozorną umowę sprzedaży nieruchomości, a także umowę najmu lokalu mieszkalnego na niej położonej wraz z aneksem przewidującym dla pokrzywdzonego prawo pierwokupu, wprowadzając w błąd P. R., co do zamiaru wywiązania się z zawartej faktycznej umowy pożyczki, a także co do możliwości późniejszego powrotnego uzyskania przez pokrzywdzonego prawa własności przedmiotowej nieruchomości, czym wyczerpał znamiona przestępstwa określonego w art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.

2.  Obrazę przepisu art. 7 k.p.k., która miała wpływ na treść orzeczenia, w ten sposób, że przeprowadzone w sprawie dowody ocenił niezgodnie z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, a w szczególności

- zawartą umowę sprzedaży nieruchomości nazwał pozorną, gdyż zdaniem sądu w rzeczywistości chodziło o umowę pożyczki

- formułując zarzut doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przypisał go do momentu podpisania aktu notarialnego i nie uwzględnił w swoim rozumowaniu treści umowy najmu oraz aneksu do niej, który zawierał warunki skorzystania z prawa pierwokupu, a które nie zostały dotrzymane przez pokrzywdzonego

- w przeważającej mierze swoje wnioski oparł na zeznaniach pokrzywdzonego i jego matki R. R. (2), pomimo, że były wzajemnie sprzeczne a także różniły się biorąc pod uwagę ich treść z postępowania przygotowawczego i rozprawy przed sądem, natomiast w kwestii zamiaru oskarżonego S. M. w ogóle nie odniósł się do jego wyjaśnień pomimo, że znajdowały swoje potwierdzenie w treści dokumentów oraz w wyjaśnieniach współoskarżonego A. O.

- bezzasadnie ocenił, że zeznania pokrzywdzonego i jego matki R. R. (2) korespondują z pozostałymi dowodami, nie wskazując przy tym jakimi i dlaczego wskazują one na towarzyszący S. M. zamiar oszustwa

- nie wyciągnął żadnych wniosków z faktu, że pokrzywdzony i jego matka R. R. (2) są osobami dorosłymi i już doświadczonymi nie tylko życiowo ale w zakresie skutków zaciąganych zobowiązań o charakterze finansowym i pomimo tego w kancelarii notarialnej podpisali akt sprzedaży nieruchomości, umowę najmu i aneks zawierający prawo pierwokupu (przy tych dwóch ostatnich czynnie uczestnicząc w ich redagowaniu), zaś w postępowaniu karnym twierdzili, że przed ich podpisaniem w ogóle nie zapoznali się z treścią (a nawet, ze akt notarialny nie został im odczytany co stoi w jawnej sprzeczności z zeznaniami nie tylko współoskarżonych ale i notariusza), potem zaś po zapoznaniu się z ich treścią i dojściu do subiektywnego przekonania, że zostali oszukani – przez kilka następnych lat nic istotnego z tym nie zrobili i podjęli czynności prawne dopiero po przyjeździe na teren ich nieruchomości nowego jej właściciela

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

Zarzuty podniesione przez apelację obrońcy oskarżonego S. M. nie zostały potwierdzone w postępowaniu apelacyjnym. Sąd odwoławczy nie stwierdził również okoliczności prowadzących do zmiany bądź uchylenia wyroku w stosunku do tego oskarżonego ex officio.

Ad 2 Stawiając zarzut naruszenia art. 7 k.p.k. obrońca nie wykazał wad w ocenie wskazanych dowodów, prowadzących do wniosku, że ocena ta przekroczyła granice swobodnej oceny. Sąd w toku rozprawy głównej ujawnił całokształt okoliczności sprawy i rozważył wszystkie okoliczności przemawiające zarówno na korzyść jak i na niekorzyść oskarżonego i to zgodnie ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego. Odnośnie dowodu z zeznań świadków P. R. i R. R. (2) słusznie Sąd I instancji obdarzył je wiarą i wskazał, że korespondują z pozostałym materiałem dowodowym. Choć nie wskazano tego wprost w treści uzasadnienia oczywistym jest, że dotyczy to w szczególności dokumentacji dotyczącej zawarcia spornego aktu notarialnego, dokumentacji bankowej oraz zeznań świadka A. S.. Świadkowie wiarygodnie, logicznie i spójnie opisali moment poznania S. M. oraz jego udział w procederze przejęcia nieruchomości. S. M. nie działał przy tym sam, lecz w ścisłej współpracy z A. O.. Bezzasadny jest zarzut dotyczący różnic w zeznaniach świadków w postępowaniu przygotowawczym i na rozprawie skoro naturalnym pozostaje zacieranie się śladów pamięciowych wraz z upływem czasu, a świadkowie potwierdzili swoje wcześniejsze depozycje, po ich ujawnieniu przed sądem. Oskarżony M. wraz z A. O., mając pełną świadomość, że mimo zapisu w akcie notarialnym nie przekazał i nie miał zamiaru przekazania kwoty 180. 000 P. R. nalegał i namawiał go do podpisania aktu, mimo wyrażanych przez P. R. wątpliwości. Nie przekazał również pozostałych ujętych w akcie notarialnym kwot, poza spłatą uwalniającą nieruchomość z obciążenia hipoteką. Zachowanie oskarżonego bezsprzecznie wskazuje, że działał z zamiarem bezpośrednim oszukania pokrzywdzonego, zaś jego wyjaśnienia, gdzie nie przyznał się do winy należy ocenić jako niewiarygodne i będące wyłącznie przyjętą linią obrony, mającą na celu uniknięcie odpowiedzialności karnej. Przy tym na rozprawie w dniu 30 września 2019 r. (k. 815v) oskarżony M. sam wyjaśnił , że nie miał wówczas środków na pomoc pokrzywdzonemu i to oskarżony O. miał zobowiązać się, że je zorganizuje. Tym samym oskarżony de facto przyznał, że nie miał możliwości zapłaty żadnych pieniędzy za mieszkanie o wartości 300.000 zł., którego właścicielem stał się w oszukańczy sposób. O jego zamiarze świadczy również, że zaprzestał wszelkich kontaktów z pokrzywdzonymi, nie odbierał telefonów, a samą nieruchomość sprzedał innemu podmiotowi nie troszcząc się o roszczenia P. R.. Jakkolwiek Sąd I instancji nie dokonał wprost oceny wyjaśnień oskarżonego M., co winno zostać ocenione negatywnie, to przyjąć należy, że nie dał im wiary skoro podstawą ustaleń faktycznych uczynił dowody z nimi sprzeczne, uznane przez Sąd za wiarygodne. Jeśli zatem ustalił, że oskarżony jest sprawcą, to uczynił tak m. in. dlatego, że nie dał wiary jego wyjaśnieniom.

Odnośnie podniesionej przez obrońcę rzekomej akceptacji zapisu o przekazaniu kwoty 180.000 zł. stwierdzić należy, że P. R. i jego matka znajdowali się pod silną presją finansową, co zostało przez oskarżonych bezwzględnie wykorzystane. Zapewnienia oskarżonych o chęci niesienia pomocy były elementem wprowadzenia w błąd i akceptacji rozwiązań skrajnie niekorzystnych przez P. R. i jego matkę. Późniejsze działania oskarżonego M. potwierdzają, że w dniu 31 października 2013 r. nie miał on wcale zamiaru wywiązania się z umowy, w tym zarówno w zakresie zobowiązań finansowych jak i powrotnego przeniesienia własności nieruchomości na P. R.. Podnoszona okoliczność, że oskarżony przygotował się do transakcji finansowo, zaciągając pożyczki gotówkowe jest bez znaczenia dla przedmiotu sprawy, skoro sam fakt zaciągnięcia pożyczek nie świadczy, że były one zaciągnięte w celu zapłaty pieniędzy P. R.. Że tak nie było pokazuje fakt, że na ten cel nie zostały one przeznaczone, za wyjątkiem kwoty zwalniającej nieruchomość z hipoteki. Jako bierną ocenić należy postawę oskarżonego M. w odniesieniu braku wpłat umówionego czynszu, do płacenia którego zobowiązał się P. R.. Nie kontaktował się w tej sprawie z pokrzywdzonym, nie wzywał do zapłaty, a wręcz przeciwnie zaprzestał wszelkich kontaktów. Pokazuje to, że nie tyle brak wpłat pogłębił trudną sytuację finansową oskarżonego, który nie podjął żadnych prób ich wyegzekwowania, co od samego początku jego celem było przejęcie nieruchomości. Umowa najmu, czy prawo pierwokupu dla pokrzywdzonego były wyłącznie zasłonami dymnymi dla rzeczywistego zamiaru oskarżonego.

Słusznie uznał Sąd I instancji, że zawarta przez strony umowa sprzedaży była umową pozorną, gdyż w rzeczywistości pokrzywdzony chciał zawrzeć umowę pożyczki celem spłaty swoich zobowiązań finansowych. Dopiero za namową oskarżonych zdecydował się na taką formę umowy do jakiej przekonali go oskarżeni, nie mając świadomości, że faktycznie doprowadza do utraty swojego majątku. Pozorność, której istnienie przyjął Sąd Okręgowy nie jest pozornością o jakiej mowa na gruncie prawa cywilnego. P. R. i jego matka chcieli uzyskać jedynie pieniądze na spłatę zobowiązań, a formę umowy, którą zaproponowali im oskarżeni zaakceptowali pod presją trudnej sytuacji finansowej i deklarowanego przez oskarżonych działania w dobrej wierze i w chęci niesienia pomocy;

Ad 1 Sąd, w części dotyczącej S. M. przeprowadził postępowanie dowodowe, zachowując zasady wynikające z przepisów procesowych i nie poczynił wadliwych ustaleń faktycznych. Błędnie ocenił natomiast wyjaśnienia A. O. jako wiarygodne, uchybiając tu zasadom art. 7 k.p.k., o czym w dalszej części uzasadnienia w odniesieniu do orzeczenia o uniewinnieniu. Niemniej jednak uchybienie to nie miało w pływu na prawidłowe ustalenie Sądu I instancji, że oskarżony S. M. jest sprawcą przypisanego mu czynu zabronionego.

Wniosek

O uchylenie zaskarżonego wyroku w części dotyczącej S. M. i jego uniewinnienie od popełnienia zarzuconego mu czynu

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

Wniosek o uchylenie wyroku i uniewinnienie oskarżonego S. M. jest błędny oraz bezpodstawny. Sąd Apelacyjny podziela ocenę prawną zachowania oskarżonego i przyjętą kwalifikację prawną. Zarzuty podniesione w apelacji nie zostały potwierdzone a wyrok jest prawidłowy

Lp.

Zarzut apelacji prokuratora

1.  Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść i rzutujący w konsekwencji na ostateczny kształt wyroku, a polegający na uznaniu, iż zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie daje podstawy do przyjęcia sprawstwa i winy oskarżonego A. O., w zakresie zarzuconego mu przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. – podczas gdy obiektywna ocena materiału dowodowego zgromadzonego w przedmiotowej sprawie, przeprowadzona w oparciu o zasady logiki, doświadczenia życiowego, wskazania wiedzy i reguły wykładni, prowadzi do wniosku, że A. O. dopuścił się wyżej wymienionego czynu wspólnie i w porozumieniu z S. M., tj swoim zachowaniem wypełnił znamiona czynu z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.

2.  Rażąca niewspółmierność środka kompensacyjnego orzeczonego wobec S. M. na podstawie art. 46 § 1 k.k. poprzez orzeczenie naprawienia szkody jedynie w części poprzez zapłatę na rzecz P. R. kwoty 135 000 zł., podczas gdy ustalone okoliczności sprawy nie dają ku temu podstaw, a obowiązek naprawienia szkody powinien zostać orzeczony w całości.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

Ad 1 Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia sformułowany został przez prokuratora błędnie o tyle, że nie wskazano jakie przepisy procesowe zostały przez Sąd I instancji naruszone, aby błąd tego rodzaju nastąpił. Błąd w ustaleniach faktycznych jest bowiem skutkiem naruszenia przepisów postępowania. Jeśli sąd przeprowadzi postępowanie zachowując wszystkie zasady wynikające z przepisów procesowych, nie powinien poczynić wadliwych ustaleń faktycznych. Jakkolwiek prokurator zarzucił w środku odwoławczym nieprawidłową ocenę materiału dowodowego przez Sąd I instancji, to nie sprecyzował, które konkretnie przepisy postępowania karnego zostały przezeń naruszone. Sądowi odwoławczemu pozostawił zatem skarżący określenie naruszonych przepisów, co należy ocenić bezsprzecznie negatywnie, skoro apelację wywodził podmiot profesjonalny. Środek odwoławczy powinien być konstruowany przez podmioty kwalifikowane w sposób przejrzysty. Winny one jasno i precyzyjnie wskazywać oraz formułować zarzuty odwoławcze tak, aby organ odwoławczy mógł rozpoznać skargę bez dociekania jaka była rzeczywista wola skarżącego. Analiza środka odwoławczego sporządzonego przez prokuratora pozwoliła na przyjęcie, że kwestionuje on sposób oceny dowodów dokonany przez Sąd I instancji, a zatem naruszenie przy ich ocenie art. 7 k.p.k. i w konsekwencji wywiedzenie nieprawidłowych wniosków co do braku winy oskarżonego A. O.. Należy przy tym zgodzić się ze skarżącym, że uzasadnienie Sądu meriti dotyczące A. O. w części dotyczącej powodów jego uniewinnienia nie spełniało wymogów wymienionych w art. 424 § 1 k.p.k. Pamiętać jednakże należy, że sporządzenie uzasadnienia jest czynnością wtórną wobec samego orzekania, a zatem sposób rozstrzygnięcia sprawy nie zależy od tego, czy treść pisemnego uzasadnienia wyroku odpowiada wymogom art. 424 k.p.k. O trafności rozstrzygnięcia nie decyduje bowiem jego uzasadnienie lecz materiał dowodowy stanowiący podstawę orzeczenia. W konsekwencji ewentualna wadliwość, czy niepełność pisemnych motywów orzeczenia nie może mieć wpływu na jego treść. Nadto, z uwagi na treść art. 455a k.p.k., obowiązującego od 1 lipca 2015 r. nie można uchylić wyroku z tego powodu, że jego uzasadnienie nie spełnia wymogów określonych w art. 424 k.p.k. Ma przy tym rację skarżący, że Sąd meriti dokonał błędnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego, w szczególności zeznań R. R. (2) i P. R. i z zeznań tych, które obdarzył w całości wiarą wyciągnął błędne wnioski uznając, że ich treść nie daje podstaw do przyjęcia winy oskarżonego A. O.. Prokurator nie oparł się przy tym tylko i wyłącznie na odmiennej ocenie materiału dowodowego, forsując własne zapatrywanie na wymowę dowodów, lecz precyzyjnie wykazał jakich uchybień zasad logiki czy sprzeczności dopuścił się Sąd w dokonanej przez siebie ocenie dowodów. Wskazał, że A. O. był tą właśnie osobą do której zwrócili się pokrzywdzony wraz z matką celem uzyskania pomocy w spłacie zadłużenia w postaci kredytów i pożyczek. Przy tym naturalnym i logicznym wydaje się, że ich intencją nie była utrata wartej 300 tysięcy nieruchomości w zamian za uzyskanie spłaty hipoteki w kwocie 27.000 zł., co de facto nastąpiło wskutek działań współdziałających ze sobą A. O. i S. M.. Wszelkie rozmowy dotyczące zaciągnięcia pożyczki odbywały się pomiędzy R. R. (2) a właśnie A. O.. To on prowadził negocjacje, ustalał warunki pożyczki, utrzymywał kontakt telefoniczny i wizytował nieruchomość P. R.. On zorganizował spotkanie u notariusza, dostarczył wszystkie dokumenty oraz przedstawił S. M., który stanął do przedmiotowego, krzywdzącego aktu notarialnego. Oskarżeni, działając wspólnie doprowadzili do tego, że pokrzywdzony podpisał akt, mimo wielu wątpliwości, w tym związanymi z nieprawdziwym zapisem o rzekomym przekazaniu przez S. M. na rzecz P. R. kwoty 180.000 zł., mimo, że taka okoliczność nie miała miejsca. Również wszelkie czynności związane z podpisaną umową najmu i aneksem redagował i spisywał A. O.. Również on miał się skontaktować z R. R. (2), w celu podania jej wysokości oraz terminów spłaty powstałego zobowiązania, co nigdy nie zostało przez niego w pełni dotrzymane, gdyż celem jego działania i współpracy z S. M. było przejęcie nieruchomości należącej do P. R., a nie jakakolwiek pomoc w kłopotach finansowych, w których pokrzywdzony się znajdował. Oskarżony O. miał przy tym świadomość pod jaką presją znajdowali się pokrzywdzony i jego matka, co ułatwiło mu oszukańcze działania i przeforsowanie rozwiązań, na które logicznie myślący i na trzeźwo oceniający sprawę człowiek nigdy by się nie zdecydował. Tym samym przyjąć należy, iż z całokształtu materiału dowodowego uznanego przez Sąd za wiarygodny w tym z zeznań pokrzywdzonego P. R. (w szczególności k. 524 – 526, tom III), R. R. (2) (w szczególności k. 185 – 187 tom I, k. 534 – 537, tom III, 797 v, tom IV), dokumentów dotyczących sprzedaży nieruchomości i najmu lokalu oraz dokumentów bankowych wynika, że oskarżeni współdziałali ze sobą w trakcie zdarzeń objętych aktem oskarżenia i to rola oskarżonego O. była rolą wiodącą. To on był pomysłodawcą i organizatorem przedsięwzięcia, z nim kontaktowała się R. R. (2), to on wybrał kancelarię notarialną i mimo, że umawiali się na podpisanie umowy pożyczki postawił ją i jej syna przed faktem zawarcia zupełnie innego rodzaju umowy. Sąd I instancji nie nadał również właściwego znaczenia okoliczności wynikającej z zeznań A. S., że nie była to pierwsza tego typu czynność inspirowana przez A. O. w jego kancelarii, gdzie stroną postępowania ostatecznie był ktoś inny. To dodatkowo pogłębia domniemanie, że oskarżony dla własnej korzyści, a nie z uwagi na chęć pomocy brał udział w procederze tego rodzaju, którego skutkiem było wyzbycie się nieruchomości przez pokrzywdzonego, bez żadnego świadczenia ekwiwalentnego. Jak słusznie wskazał prokurator oskarżony A. O. pomimo, że nie był stroną umowy, przez cały czas był obecny przy podpisaniu aktu notarialnego, a gdy pokrzywdzony i jego matka chcieli zrezygnować z umowy, wspólnie z S. M. zapewnił ich, iż kieruje nim jedynie chęć pomocy. Również on sporządził umowę najmu lokalu. Symptomatyczne jest przy tym, że po podpisaniu umowy kontakt zarówno z A. O. jak i S. M. urwał się po podpisaniu aktu notarialnego. R. R. (2) dokonała jednej wpłaty na poczet zobowiązania z tytułu umowy najmu, a później, choć podejmowała próby kontaktu z oskarżonymi, były one nieudane. Pokazuje to, że ze strony obojga oskarżonych interes do którego doprowadzili nie miał nic wspólnego z chęcią pomocy pokrzywdzonemu i jego matce, a miał na celu przejęcie należącej do nich nieruchomości. Bez wątpienia wskazuje na to również fakt, że jedynym zobowiązaniem, z którego wywiązał się S. M. była zapłata kwoty 27.000 zł. na rzecz D. K., co skutkowało wykreśleniem hipoteki na nieruchomości, której dotyczył przedmiotowy akt notarialny.

Ad 2 Rację ma skarżący kwestionując prawidłowość rozstrzygnięcia Sądu meriti w części dotyczącej wysokości zasądzonego na podstawie art. 46 § 1 k.k. obowiązku naprawienia szkody. Trudno dociec jakie okoliczności skłoniły Sąd I instancji do obciążenia oskarżonego S. M. obowiązkiem naprawienia szkody w części a nie w całości. Wyjaśnień w tym przedmiocie próżno szukać w pisemnym uzasadnieniu orzeczenia. Złożenie przez pokrzywdzonego wniosku o naprawienie szkody zobowiązuje sąd do wydania orzeczenia w tym przedmiocie. Sąd nie może zatem odmówić nałożenia obowiązku naprawienia szkody gdy udowodniono zarówno winę jak i konkretną szkodę, a pokrzywdzony złożył wniosek o takie orzeczenie. Co istotne przewidziana w art. 46 § 1 k.k. możliwość orzeczenia obowiązku naprawienia szkody w całości albo w części jest warunkowana wyłącznie tym, czy została ona już wcześniej naprawiona (w całości lub w części), a także tym czy dostępne dowody pozwalają na ustalenie pełnej lub tylko częściowej jej wysokości. W przedmiotowej sprawie ustalona była zarówno wina oskarżonego jak i wysokość szkody (wartość nieruchomości minus zapłacona kwota 27.000 zł.). Ponadto zarówno obecna regulacja art. 46 k.k. jak i obowiązująca przed 1 lipca 2015 r. nie dawała w ocenie Sądu Apelacyjnego możliwości uwzględnienia sytuacji materialnej oskarżonego przy zasądzaniu odszkodowania. Ponieważ jednak na gruncie poprzednio obowiązującej normy art. 46 § 1k.k. oskarżony pozostawał w o tyle lepszej sytuacji, że sąd miał obowiązek brać pod uwagę normy art. 53, 54§ 1 i 55 k.k., a środek ten miał charakter prewencyjno – wychowawczy a nie wyłącznie kompensacyjny jak obecnie, Sąd odwoławczy podstawę obciążenia obowiązkiem uzupełnił o art. 4 § 1 k.k., uznając, że będzie to względniejsze dla oskarżonego. Jednocześnie, biorąc pod uwagę wskazane normy art. 53 i 55 k.k. uznał, że brak jest podstaw do częściowego obciążenia oskarżonego M. obowiązkiem naprawienia szkody i uwzględniając zarzut prokuratora wysokość odszkodowania podwyższył do kwoty 273.000 zł.

Wniosek

O uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Warszawie

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

Brak jest podstaw do uchylenia wyroku w stosunku do S. M. i przekazania sprawy w części jego dotyczącej do ponownego rozpoznania. Nieprawidłowa wysokość szkody, będąca pochodną decyzji o jej naprawieniu w części została skorygowana przez Sąd odwoławczy. Nie stanowi również podstawy do przeprowadzenia na nowo przewodu w całości wadliwie sporządzone uzasadnienie, z uwagi na zakaz wynikający z art. 455a k.p.k., a także spoczywający na sądzie odwoławczym obowiązek analizy czynności procesowych i dowodów w kontekście stawianych orzeczeniu zarzutów. Zasadny jest wniosek o uchylenie wyroku w stosunku do A. O. i przekazanie sprawy w tym zakresie do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia
i podniesionych zarzutów (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k.).

----------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności.

-----------------------------------------------------------------------------------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1

Przedmiot utrzymania w mocy

Orzeczenie Sądu Okręgowego w jego punktach 2., 3. i 4.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

Orzeczenie Sądu I instancji w tym zakresie jest prawidłowe. Podniesione w apelacji obrońcy oskarżonego S. M. zarzuty nie zostały potwierdzone w postępowaniu apelacyjnym, a nadto sąd odwoławczy nie stwierdził także okoliczności prowadzących do zmiany lub uchylenia wyroku poza granicami środka odwoławczego.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zmieniono zaskarżony wyrok wobec S. M. w jego punkcie 5., w ten sposób, że za podstawę obowiązku naprawienia szkody przyjęto art. 46 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k., a jego wysokość podwyższono do kwoty 273. 000 zł.

Zwięźle o powodach zmiany.

Sąd odwoławczy uznał, że regulacja obowiązująca przed 1 lipca 2015 r. była względniejsza dla sprawcy, gdyż po tej dacie obowiązek naprawienia szkody stracił swój penalny charakter i stał się środkiem o charakterze wyłącznie kompensacyjnym. Orzekanie o tym środku na aktualnie obowiązujących przepisach jest więc wyłącznie rozstrzyganiem o odpowiedzialności cywilnej i daje możliwość choćby ubiegania się o zasądzenie odsetek w przypadku zwłoki w świadczeniu tego zobowiązania. Jednocześnie, mimo orzekania na poprzednio obowiązujących przepisach Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do ulgowego potraktowania oskarżonego poprzez nałożenie na niego obowiązku naprawienia jedynie części szkody.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

----------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

-------------------------------------------------------------

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

-------------------------------------------------------------------

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia.

---------------------------------------------------------------------------

4.

Konieczność warunkowego umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania.

----------------------------------------------------------------------------------

5.

Uchylono zaskarżony wyrok wobec A. O. i sprawę przekazano do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Warszawie

☒ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Ocena przez Sąd Apelacyjny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego ujawniła konieczność zastosowania reguły ne peius w odniesieniu do oskarżonego A. O..

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy winien dokonać prawidłowej oceny materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, rozważywszy konieczność bezpośredniego przesłuchania przed sądem świadków P. R. i R. R. (2) oraz wydać orzeczenie wolne od dotychczasowych uchybień.

5.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku

Lp.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

-----------------------------------------

--------------------------------------------------------

6.  Koszty Procesu

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

IV

Zasądzono od oskarżonego S. M. koszty sądowe za postępowanie odwoławcze w częściach na niego przypadających, w tym opłatę, z uwagi na brak podstaw do zwolnienia go od ich uiszczenia

7.  PODPIS

Jerzy Leder

Izabela Szumniak Zbigniew Kapiński

1.3 Granice zaskarżenia

Wpisać kolejny numer załącznika 1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego S. M.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Zaskarżony w części dotyczącej S. M.

1.3.1 Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2 Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

1.3 Granice zaskarżenia

Wpisać kolejny numer załącznika 2

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

1.  W części uniewinniającej A. O. od popełnienia zarzucanego mu czynu

2.  W części dotyczącej naprawienia szkody na podstawie art. 46 § 1 k.k. co do oskarżonego S. M.

1.3.1 Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2 Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana