Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I S 33/11

POSTANOWIENIE

Dnia 15 listopada 2011 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie :

Przewodniczący:

SSA Małgorzata Wołczańska

Sędziowie:

SA Joanna Skwara-Kałwa (spr.)

SA Elżbieta Karpeta

po rozpoznaniu w dniu 15 listopada 2011 r. w Katowicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi J. K.

o stwierdzenie przewlekłości postępowania w sprawie toczącej się przed Sądem Okręgowym w (...) z powództwa J. K. przeciwko B. K. o rozwód, sygn. akt XVIII RC 1201/10

z udziałem Skarbu Państwa – Prezesa Sądu Okręgowego w (...)

p o s t a n a w i a :

1)  stwierdzić przewlekłość postępowania w sprawie toczącej się przed Sądem Okręgowym w (...) pod sygnaturą akt XVIII RC 1201/10,

2)  przyznać skarżącemu J. K. od Skarbu Państwa – Prezesa Sądu Okręgowego w (...) kwotę 2 000 (dwa tysiące) zł,

3)  zwrócić skarżącemu kwotę 100 (sto) zł uiszczoną tytułem opłaty od skargi,

4)  zasądzić od Skarbu Państwa – Prezesa Sądu Okręgowego w (...) na rzecz skarżącego kwotę 120 (sto dwadzieścia) zł tytułem kosztów postępowania.

Sygn. akt I S 33/11

UZASADNIENIE

Powód J. K. wniósł skargę na przewlekłość postępowania w sprawie toczącej się przed Sądem Okręgowym w (...) pod sygn. XVII RC 1201/10 z powództwa J. K. przeciwko B. K. o rozwód i domagał się stwierdzenia przewlekłości postępowania w tej sprawie, zasądzenia od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w (...) na rzecz powoda kwoty 2 000 zł i zasądzenia od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w (...) na rzecz powoda kosztów postępowania.

Powód podał, że z przebiegu postępowania w sprawie, której skarga dotyczy wynika, że jest ona rozpoznawana w sposób przewlekły. Żaden z wniosków stron o zabezpieczenie nie został rozpoznany w terminie choćby zbliżonym do wskazanego w art. 737 kpc. Przeciwnie, wnioski były wysyłane drugiej stronie nie wcześniej niż po upływie miesiąca. Dalej, mimo upływu ponad ośmiu miesięcy i wyznaczenia w tym czasie zaledwie dwóch terminów rozpraw, przy czym jeden został zniesiony, nie zostały przeprowadzone zawnioskowane przez powoda dowody z przesłuchania dwóch świadków. Innych dowodów strony nie zgłaszały. Zdaniem skarżącego nie może stanowić wytłumaczenia aktualnego stanu sprawy fakt zgłaszania, głównie przez pozwaną, wniosków o zabezpieczenie i związana z tym konieczność ich rozpoznawania, gdyż postępowania incydentalne nie mogą prowadzić do paraliżu sprawy, a terminy ich załatwienia, określone w art. 737 kpc są każdorazowo przekraczane. Wytłumaczeniem nie może być również postępowanie zażaleniowe związane z postanowieniem z dnia 18 maja 2010 r. gdyż zostało ono zakończone przez Sąd Apelacyjny sprawnie, w rozsądnym terminie.

Skarb Państwa – Prezes Sądu Okręgowego w (...) wniósł o oddalenie skargi i podał, że w sprawie nie występuje zjawisko nieuzasadnionej przewlekłości postępowania w rozumieniu art. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179, poz. 1843, ze zm.). Uzasadniając swoje stanowisko podał, że terminowość załatwienia sprawy opóźnia postępowanie zabezpieczające. Wnioski będące przedmiotem zabezpieczenia wymagały nie tylko uprawdopodobnienia, ale wykazania wysokości dochodów strony zobowiązanej i skali potrzeb osoby uprawnionej. W tym zakresie Sąd przeprowadził obszerne postępowanie dowodowe. Pomimo, że sprawa toczy się rok nie weszła w fazę rozpoznania głównego jakim jest rozwód. Rozprawy wyznaczone były w okresach do dwóch miesięcy z wyjątkiem okresu obejmującego urlop sędziego. Zarzut powoda, że rozpoznanie wniosków o zabezpieczenie narusza termin wskazany w art. 737 kpc winien być zarzutem strony pozwanej, bo to jej wnioski były przedmiotem rozpoznania.

Sąd Apelacyjny ustalił, co następuje:

Pozew w sprawie z powództwa J. K. przeciwko B. K. o rozwód wniesiony został do Sądu Okręgowego w (...) w dniu 27 maja 2010 r. a pierwsza rozprawa odbyła się w dniu 30 czerwca 2010 r. i została odroczona z uwagi na pobyt pozwanej w szpitalu (k. 30). Kolejny termin wyznaczono na dzień 22 września 2010 r., jednakże w dniu 23 sierpnia 2010 r. pozwana wniosła o odroczenie rozprawy z powodu wizyty w poradni rehabilitacyjnej i złożyła wniosek o udzielenie zabezpieczenia. W dniu 2 września 2010 r. wydano zarządzenie, którym pełnomocnik pozwanej został wezwany do złożenia odpisu wniosku o udzielenie zabezpieczenia, wyznaczono termin rozprawy na dzień 3 listopada 2010 r. i zwrócono się do Urzędu Skarbowego w S. o nadesłanie zeznań podatkowych powoda. Na rozprawie w dniu 3 listopada 2010 r. Sąd dopuścił dowód z: zeznań podatkowych powoda, dokumentów przedłożonych przez pozwaną i przesłuchania stron a następnie wydał postanowienie w przedmiocie udzielenia zabezpieczenia, nadto stronom zakreślono termin 7 dniowy do złożenia wniosków dowodowych (k. 144 – 147). W dniach 6 i 29 grudnia 2010 r. pozwana złożyła dwa kolejne wnioski o udzielenie zabezpieczenia. Powód złożył pismo procesowe w dniu 30 grudnia 2010 r., sprecyzował w nim swoje żądanie i zgłosił dowody w postaci zeznań świadków.

W dniu 7 lutego 2011 r. zarządzono doręczenie odpisów wniosków o udzielenie pełnomocnikowi powódki, zakreślając mu termin 7 dniowy do zajęcia stanowiska w sprawie (k. 170). W dniu 7 marca 2011 r. zostało wydane zarządzenie o wyznaczeniu terminu rozprawy na dzień 8 kwietnia 2011 r., na którą wezwano strony (k. 183). Na rozprawie, która w tym dniu się odbyła Sąd Okręgowy przeprowadził dowód z przesłuchania stron na okoliczność kosztów utrzymania syna stron oraz powoda i rozprawę odroczył na dzień 30 maja 2011 r. Postanowieniem z dnia 18 maja 2011 r. wydanym na posiedzeniu niejawnym Sąd Okręgowy po rozpoznaniu wniosków pozwanej udzielił zabezpieczenia. W tym samym dniu odwołano termin rozprawy wyznaczonej na dzień 30 maja 2011 r. (k. 218 i 219). W dniu 6 czerwca 2011 r. wniesione zostało zażalenie powoda na to postanowieni, akta przesłano do Sądu Apelacyjnego w (...) w dniu 3 lipca 2011 r. (k. 236). Sąd Apelacyjny wydał postanowienie w dniu 18 maja 2011 r., akta po rozpoznaniu zażalenia i doręczeniu jego odpisów, przekazane zostały Sądowi Okręgowemu w dniu 9 sierpnia 2011 r. (k. 300).

W dniu 24 sierpnia 2011 r. powód złożył wniosek o zabezpieczenie jego kontaktów z synem a w dniu 6 września 2011 r. wniósł skargę na przewlekłość postępowania.

Sąd Apelacyjny zważył:

Skarga zasługuje na uwzględnienie.

Analiza przebiegu postępowania przed Sądem Okręgowym w (...) w sprawie, w której wniesiona została skarga, prowadzi do wniosku, że postępowanie to trwa dłużej niż to konieczne dla wyjaśnienia okoliczności faktycznych i prawnych istotnych dla jej rozstrzygnięcia. W sprawie tej do chwili wniesienia skargi nie przeprowadzono w jakimkolwiek zakresie postępowania dowodowego co do okoliczności istotnych dla jej rozstrzygnięcia jako sprawy o rozwód. Fakt ten został przyznany w odpowiedzi na skargę, jednakże nie sposób zgodzić się z wyrażonym tam poglądem, że sytuacja ta znajduje usprawiedliwienie w konieczności rozpoznawania wniosków o udzielenie zabezpieczenia. Zgłaszanie takich wniosków z istoty swej sprzyja przedłużaniu się postępowania ale nie tamuje podejmowania wszelkich innych czynności w sprawie a w szczególności nie stoi na przeszkodzie prowadzeniu postępowania dowodowego na okoliczność przesłanek rozwodu i przyczyn rozkładu pożycia małżeńskiego między stronami.

Oceniając terminowość podejmowanych czynności wskazać należy, na wyznaczanie zbyt odległych terminów rozpraw. Odraczając rozprawę w dniu 3 listopada 2010 r. Sąd Okręgowy nie wyznaczył kolejnego terminu posiedzenia, natomiast zakreślił stronom termin 7 dniowy do złożenia wniosków dowodowych. Termin ten upłynął bezskutecznie, strony złożyły pisma procesowe w grudniu 2010 r, przy czym pozwana wnosiła o udzielenie zabezpieczenia. Jednak dopiero w dniu 7 marca 2011 r. wydano zarządzenie o wyznaczeniu terminu następnej rozprawy na dzień 8 kwietnia 2011 r. W rezultacie kolejna rozprawa odbyła się po pięciu miesiącach. Nie sposób wobec tego zgodzić się z twierdzeniem zawartym w odpowiedzi na skargę, że rozprawy wyznaczane były w okresach do dwóch miesięcy za wyjątkiem okresu obejmującego urlop sędziego. Z odpowiedzi na skargę wynika, że urlop sędziego trwał od połowy lipca do końca sierpnia 2010 r. a zatem nie obejmował okresu od listopada 2010 r. do kwietnia 2011 r., nie można też uznać by w tym okresie miały jeszcze występować długofalowe skutki urlopu poprzez wydłużanie terminów o okres urlopu. Mimo, iż w sprawie zgłoszone zostały wnioski dowodowe czynności na rozprawie w dniu 8 kwietnia 2011 r. ograniczyły się tylko do tych dotyczących udzielenia zabezpieczenia. Rozprawa ta, co prawda została odroczona z terminem na dzień 30 maja 2011 r. ale termin ten odwołano. Z akt sprawy nie wynika dlaczego nastąpiło odwołanie rozprawy, również w odpowiedzi na skargę nie podano przyczyny, dla której rozprawa ta nie mogła się odbyć. Rozprawę odwołano bez podania nowego terminu i przez pięć miesięcy do chwili wniesienia skargi taki termin nie został wyznaczony. Jest faktem, że w tym czasie akta z zażaleniem powoda przesłane zostały do Sądu Apelacyjnego w (...), pozostawały tam jednak tylko przez miesiąc (od 3 lipca do 9 sierpnia 2011 r.). Skoro więc bez uzasadnionej przyczyny doszło do kolejnej kilkumiesięcznej przerwy pomiędzy rozprawami, a jednocześnie w tym czasie nie podejmowano żadnych czynności realnie zmierzających do rozstrzygnięcia sprawy, podzielić należy stanowisko skarżącego, że sprawa jest rozpoznawana w sposób przewlekły.

Z tych przyczyn Sąd Apelacyjny na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179, poz. 1843 ze zm.) stwierdził przewlekłość postępowania. Na podstawie art. 12 ust. 4 wymienionej ustawy należało przyznać na rzecz powoda od Skarbu Państwa kwotę 2 000 zł. Orzeczenie o zwrocie opłaty od skargi uzasadnia art. 17 ust. 3 wyżej wskazanej ustawy.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c w związku z art. 8 ust. 2 ustawy.