Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 grudnia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym: Przewodniczący: sędzia Juliusz Ciejek

Protokolant: sekretarz sądowy Anna Kosowska

po rozpoznaniu w dniu 15 grudnia 2020 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa R. Bank (...) (Spółki Akcyjnej) Oddziału w Polsce z siedzibą w W.

przeciwko R. M.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 313.342 zł 52 gr (trzysta trzynaście tysięcy trzysta czterdzieści dwa złote pięćdziesiąt dwa grosze) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 25 listopada 2019 r. do dnia zapłaty,

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 30.805 (trzydzieści tysięcy osiemset pięć) zł tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty,

III.  przyznaje kuratorowi pozwanego P. Ł. tytułem wynagrodzenia kwotę 4.320 (cztery tysiące trzysta dwadzieścia) zł, nakazując ich wypłatę z zaliczki uiszczonej przez powoda.

Sygn. akt: I C 778/19

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 21 listopada 2019 r. (wniesionym w dniu 25 listopada 2019 r. k. 192) powód R. Bank (...) z siedzibą w W. działający przez swój oddział (...) Bank (...) S.A. Oddział w Polsce z siedzibą w W. domagał się zasądzenia od pozwanego R. M. na swoją rzecz kwoty 313.342,52 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Ponadto wnosił o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, że jako następcy prawnemu przysługuje mu wierzytelność względem pozwanego z tytułu zawarcia przez niego umowy z (...) S.A. Oddział w Polsce z siedzibą w W. o kredyt hipoteczny. Jedną z rzeczowych form zabezpieczenia umowy kredytu była hipoteka umowna kaucyjna w kwocie do 500.000 zł ustanowiona na nieruchomości dla której Sąd Rejonowy w O. prowadzi księgę wieczystą nr (...). Właścicielem tej nieruchomości jest pozwany. W związku z tym, że nie dokonał on spłaty należności wynikających z umowy, uległa ona rozwiązaniu na skutek wypowiedzenia ze skutkiem na 27 października 2017 r. Do dnia wniesienia pozwu pozwany mimo stosownych wezwań, nie spłacił wymagalnej wierzytelności (k. 4-7).

Na wniosek powoda Przewodniczący ustanowił dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego R. M. kuratora procesowego (k. 250).

W odpowiedzi na pozew kurator procesowy nieznanego z miejsca pobytu pozwanego R. M. wniósł o oddalenie powództwa w całości, nieobciążanie pozwanego kosztami procesu oraz przyznanie kuratorowi wynagrodzenia. Ponadto wskazał, że pomimo podjętych działań nie udało się ustalić dokładnego miejsca pobytu pozwanego, ani nawiązać z nim bezpośredniego kontaktu (k. 268-269v).

Sąd ustalił, co następuje:

Powód R. Bank (...) z siedzibą w W. działający przez swój oddział (...) Bank (...) S.A. Oddział w Polsce z siedzibą w W. jest następcą prawnym (...) S.A. Oddział w Polsce z siedzibą w W..

(dowód: postanowienie k. 11, wydruk z KRS k. 12-26, 28-35, wydruk z rejestru wraz z tłumaczeniem k. 36-69)

Pozwany R. M. w dniu 26 lutego 2010 r. złożył do (...) S.A. Oddział w Polsce z siedzibą w W. za pośrednictwem placówki (...) w O. wniosek o udzielenie kredytu hipotecznego. W jego treści wskazał, że od dwóch lat prowadzi działalność gospodarczą, a nadto jest właścicielem nieruchomości o powierzchni 3.100 m ² i wartości 140.000 zł. Działalność gospodarcza była działalnością rozwojową o zasięgu ogólnopolskim pod nazwą DORMAN zajmującą się robotami budowlanymi. Zamierzał przenieść do banku konto gospodarcze oraz kredyt obrotowy.

W dniu 21 kwietnia 2010 r. po pozytywnej weryfikacji wniosku kredytowego strony zawarły umowę kredytu hipotecznego o nr (...) w kwocie 250.000 zł indeksowanego do waluty euro. Miał być on przeznaczony na budowę domu na nieruchomości pozwanego. Okres kredytowania został ustalony na 468 równych miesięcznych rat kapitałowo-odsetkowych. Oprocentowanie kredytu było zmienne i na dzień sporządzenia umowy wynosiło 4,292 % w skali roku. Kredytobiorca złożył oświadczenie, że jest świadomy ryzyka wynikającego ze zmiennego oprocentowania, w całym okresie kredytowania i ryzyko to akceptuje. Zmiana stopy procentowej miała wpływ na wartość ekspozycji kredytowej oraz na wartość rat kapitałowo-odsetkowych. Rzeczywista roczna stopa oprocentowania kredytu wynosiła 4,89 %. Odsetki karne na dzień sporządzania umowy wynosiły 16%. Zgodnie z Regulaminem, stanowiącym część umowy, spłata kredytu miała nastąpić poprzez pobieranie z rachunku bankowego pozwanego prowadzonego w złotych rat kapitałowo-odsetkowych. Pozwany zobowiązany był zapewnić środki na rachunku bankowym na poczet spłaty najpóźniej w dniu roboczym poprzedzającym dzień wymagalności raty kredytu. Dzień miesiąca, w którym nastąpiło uruchomienie kredytu, wyznaczał dni wymagalności raty spłaty kredytu w kolejnych miesiącach. O wysokości pierwszej raty oraz terminach spłaty Bank zobowiązany był poinformować pozwanego listownie w ciągu 14 dni od uruchomienia kredytu.

Zabezpieczeniem kredytu miała być hipoteka kaucyjna w wysokości do kwoty 500.000 zł na nieruchomości gruntowej należącej do pozwanego położonej w miejscowości P. składającej się z działki numer (...).

Zgodnie z § 21 Regulaminu w przypadku nie dotrzymania przez pozwanego warunków umowy poprzez niewywiązywanie się z zobowiązań z niej wynikających Bank miał prawo wypowiedzieć umowę w całości lub w części z zachowaniem okresu wypowiedzenia wynoszącego 30 dni. Kredytobiorca był obowiązany do niezwłocznego zwrotu całego kredytu wraz z odsetkami oraz innymi należnościami wynikającym z umowy pierwszego dnia bezpośrednio następującego po upływie okresu wypowiedzenia umowy.

(dowód: umowa k. 72-76, historia zmian oprocentowania k. 97-99, harmonogram spłat k. 100-101, historia zmian struktury zadłużenia k. 102-179, wniosek o kredyt k. 330-335, dyspozycja wypłaty k. 336-338, karta uruchomienia kredytu k. 339, oświadczenia k. 340-342, decyzje kredytowe k. 343-345, informacja k. 346, dyspozycja wypłaty k. 347, wniosek k. 348, informacja k. 349-350, oświadczenia k. 351-354, regulamin k. 355-365, taryfa k. 365-367, tabela opłat k. 368, checklista k. 369)

Na nieruchomości położonej w miejscowości P., dla której Sąd Rejonowy w O. prowadzi księgę wieczystą – nr (...), należącej do pozwanego R. M. ustanowiono hipotekę kaucyjną do kwoty 500.000 zł celem zabezpieczenia spłaty w/w kredytu.

(dowód: wydruk księgi wieczystej – k. 186-191)

W dniu 6 lutego 2013 r. (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. jako następca prawny (...) S.A. Oddział w Polsce z siedzibą w W. zawarł z pozwanym aneks do umowy, w którym strony dokonały jej zmiany m.in. poprzez zobowiązanie pozwanego o posiadania rachunku bankowego w walucie obcej, do której indeksowany jest kredyt (EUR).

(dowód: aneks do umowy kredytu – k. 77-81, 92-96)

Pozwany R. M. przez większą część trwania umowy miał problemy z płaceniem rat kredytu we wskazanych w harmonogramie terminach. W dniu 3 kwietnia 2017 r. dokonał ostatniej wpłaty tytułem spłaty kredytu.

(dowód: historia spłaty k. 90-96)

Pismem z dnia 10 lipca 2017 r. (...) Bank (...) S.A. wezwał R. M. do zapłaty zaległości wynoszącej 1.055,46 EUR w terminie 14 dni pod rygorem wypowiedzenia umowy. Pozwany nie podjął skierowanej do niego korespondencji.

(dowód: wezwanie do zapłaty pozwanego wraz z wydrukiem śledzenia przesyłki pocztowej k. 82-83)

W dniu 13 września 2017 r. w związku z nieuregulowaniem zaległości w spłacie kredytu bank złożył na piśmie oświadczenie skierowane do pozwanego o wypowiedzeniu umowy kredytu z zachowaniem 30 dniowego okresu wypowiedzenia liczonego od dnia doręczenia pisma. W piśmie bank wskazał, że w przypadku uregulowania przez pozwanego bieżącego zadłużenia wynoszącego wówczas 1.630,88 EUR, wypowiedzenie zostanie cofnięte. Korespondencja wróciła do banku z adnotacją adresat nieznany.

(dowód: oświadczenie banku o wypowiedzeniu umowy kredytu skierowane do pozwanego wraz z potwierdzeniem nadania i niepodjęciem korespondencji – k. 84-89)

Dniem postawienia całej należności w stan natychmiastowej wymagalności był 28 października 2017 r., wówczas to kredytobiorca winien zwrócić bankowi całość środków kredytowych wraz z odsetkami i kosztami.

W dniu 2 listopada 2017 r. bank skierował do pozwanego ostateczne wezwanie do zapłaty zadłużenia w wysokości 279.739,75 zł określając termin zapłaty na 7 dni pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego. Wezwanie wróciło niepodjęte z adnotacją „adresat się wyprowadził”.

(dowód: ostateczne wezwanie do zapłaty skierowane do pozwanego – k. 180-182)

Zgodnie z wyliczeniem banku zadłużenie pozwanego na dzień 6 sierpnia 2019 r. było następujące:

- 272.495,66 zł z tytułu kapitału,

- 7.139,58 zł z tytułu odsetek umownych za okres od 26 marca 2017 r. do 27 października 2017 r.,

- 33.707,28 zł z tytułu odsetek ustawowych za opóźnienie, naliczonych od kwoty kapitału za okres od dnia 28 października 2017 r. do dnia wystawienia wyciągu z ksiąg bankowych,

łącznie kwota 313.342,52 zł.

(dowód: wyciąg z ksiąg bankowych k. 71)

Działania podjęte przez kuratora zmierzające do ustalenia miejsca pobytu pozwanego R. M., polegające na wielokrotnym kierowaniu do niego korespondencji, zwracaniu się do różnego rodzaju instytucji, przeszukiwaniu stron internetowych, korzystaniu z baz danych dostępnych jedynie dla uprawnionych podmiotów nie przyniosły zamierzonego rezultatu. Pozwany nie posiada aktualnie zameldowania na terenie RP.

(dowód: wniosek do MSWiA – k. 183-184, odpowiedź z MSWiA k. 185, dane pozwanego z bazy PESEL-SAD – k. 209, 259, pisma kierowane do pozwanego wraz z potwierdzeniem nadania k. 270-285, 312-315, informacja z Miejskiego Urzędu Pracy k. 288, wydruki maili k. 290-298, 316, wydruk z (...) k. 299-300, wydruki ze stron internetowych k. 301-304, pismo Urzędu Miasta O. k. 305-305v, pismo z US w O. k. 306, informacja z ZUS k. 317)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało uwzględnieniu w całości.

Dokonując rozstrzygnięcia Sąd oparł się na dokumentach przedłożonych przez powoda, których prawdziwości nie kwestionowano.

Faktem jest, że pozwany zaciągnął w banku poprzednika prawnego powoda kredyt z przeznaczeniem na budowę domu na nieruchomości. Z przedstawionej umowy oraz aneksu do niej wynika, że kredytodawca był uprawniony do wypowiedzenia umowy w przypadku między innymi niewykonania lub nieterminowego regulowania zobowiązań. Okres wypowiedzenia wynosił 30 dni, natomiast po jego upływie kredytobiorca był obowiązany do niezwłocznego zwrotu wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami należnymi za okres korzystania z kredytu. W przypadku nie spłacenia przez kredytobiorcę w terminie całości lub części raty, niespłacona kwota stawała się zadłużeniem przeterminowanym. Od wymagalnego kapitału Bank naliczał odsetki za opóźnienie wynikające z art. 481 k.c. Dla usystematyzowania w tym miejscu wskazać należy, że oprocentowanie kredytu, czyli odsetki od sumy pieniężnej wynikające z art. 359 k.c., było zmienne i na dzień sporządzenia umowy wynosiło 4,292 % w skali roku, na które składała się suma stopy referencyjnej (...) 3M i marża Banku wynosząca 3,65 %. Kredytobiorca oświadczył w treści umowy, że jest świadomy ryzyka wynikającego ze zmiennego oprocentowania, w całym okresie kredytowania i ryzyko to akceptuje. Zamiana stopy procentowej miała wpływ na wartość ekspozycji kredytowej oraz na wartość rat kapitałowo-odsetkowych. Rzeczywista roczna stopa oprocentowania kredytu wynosiła 4,89 %. Natomiast ostateczna wysokość rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania była uzależniona od zmian poziomu oprocentowania kredytu w całym okresie kredytowania.

Zgodnie z art. 69 ustawy Prawo bankowe, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Z tego ostatniego wynika, że umowa kredytu jest umową odpłatną. Jest też umową konsensualną. Ustawodawca nie zdecydował się na zawarcie w ustawie definicji legalnej umowy kredytu. Określił jej treść, skutki, strony i elementy istotne. Jak się przyjmuje w literaturze, kredyt bankowy to stosunek ekonomiczny pomiędzy bankiem a kredytobiorcą, którego istota polega na dostarczeniu przez bank określonej kwoty środków pieniężnych kredytobiorcy, pod warunkiem jej późniejszego zwrotu wraz z wynagrodzeniem dla banku (odsetki, prowizja, opłaty manipulacyjne).

Kredytobiorca – R. M. – przez większą część trwania umowy miał problemy z płaceniem rat kredytu we wskazanych w harmonogramie terminach. W dniu 3 kwietnia 2017 r. dokonał ostatniej wpłaty, po czym ostatecznie zaprzestał jego spłacania. Mimo wezwania do zapłaty nie uiścił wymagalnej należności. Mając na uwadze powyższe kredytodawca w dniu 13 września 2017 r. na podstawie § 21 regulaminu stanowiącego integralną część umowy, złożył na piśmie oświadczenie skierowane do pozwanego o wypowiedzeniu umowy kredytu z zachowaniem 30 dniowego okresu wypowiedzenia liczonego od dnia doręczenia pisma. Dniem postawienia całej należności w stan natychmiastowej wymagalności był 28 października 2017 r., wówczas to kredytobiorca winien zwrócić bankowi całość środków kredytowych wraz z odsetkami i kosztami. Wysokość zadłużenia pozwanego na dzień 6 sierpnia 2019 r. wynosiła łącznie 313.342,52 zł, z czego 272.495,66 zł tytułem kapitału, 7.139,58 zł tytułem odsetek umownych liczonych od dnia 26 marca 2017 r. do dnia 27 października 2017 r., 33.707,28 zł tytułem, odsetek ustawowych za opóźnienie naliczanych od kwoty niespłaconego kapitału od dnia 28 października 2017 r. do dnia 6 sierpnia 2019 r. Powyższe zostało wykazane przez powoda dołączonym do pozwu wyciągiem z ksiąg banku wraz z pieczęcią banku oraz podpisami osób uprawnionych, a także dokumentem stanowiącym historię rachunku pozwanego po wypowiedzeniu umowy, co do których treści Sąd nie miał wątpliwości.

Z rozliczenia kredytu, przedstawionego obrazowo powyżej, wynika, że jako datę rozwiązania umowy przyjęto 28 października 2017 r., tj. już po wysłaniu wypowiedzenia i upływie jego okresu. Z tą datą pozwany miał zatem obowiązek zapłaty całego zadłużenia wynikającego z zawartej umowy, a obejmującego zadłużenie z tytułu całego niespłaconego kapitału kredytu, odsetek umownych od kapitału, a nadto odsetek ustawowych za opóźnienie naliczonych od kwoty kapitału.

Uznając zatem, że pozwanego i poprzednika prawnego powoda łączyła umowa kredytu hipotecznego w kwocie 250.000 zł indeksowanego do waluty euro, Sąd z urzędu zbadał potrzebę i konieczność analizy umowy z punktu widzenia zastosowania w przedmiotowej umowie niedozwolonych klauzul abuzywnych. W pierwszej jednak kolejności należało zbadać, czy w czasie zaciągania zobowiązania R. M. posiadał status konsumenta, albowiem przesądzenie tego faktu ma istotne znaczenie dla dalszego procedowania.

W tym miejscu należy jeszcze wskazać, że zróżnicowanie sytuacji prawnej dwóch specjalnych kategorii podmiotów obrotu cywilnoprawnego, a mianowicie konsumentów i przedsiębiorców, tylko z formalnoprawnego punktu widzenia nie jest zgodne z zasadą cywilnoprawną, która stawia na pierwszym miejscu właśnie równorzędną pozycję uczestników tego obrotu. W istocie znacznie silniejsza pozycja ekonomiczna oraz społeczna i organizacyjna przedsiębiorcy wymaga zapewnienia konsumentowi równorzędności materialnej, rzeczywistej, dającej mu niezbędne "wyprzedzenie" w relacjach z przedsiębiorcą. Konieczność takiej regulacji wynika bezpośrednio z art. 76 Konstytucji RP, nakładającego na władze publiczne obowiązek ochrony konsumentów, m.in. przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 23 kwietnia 2015 r. sygn. VI ACa 775/14)

Ustawodawca w art. 22 ¹ k.c. zdefiniował konsumenta jako osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Powyższa definicja zawiera w sobie cztery zasadnicze elementy:

1)  konsumentem może być tylko osoba fizyczna,

2)  musi ona dokonywać czynności prawnej,

3)  czynność ta pozostaje w określonej relacji z rolą społeczną tej osoby,

4)  adresatem oświadczenia woli jest przedsiębiorca.

Tym samym w tym miejscu zadaniem Sądu jest analiza poszczególnych elementów powyższej definicji.

1)Konsumentem może być tylko osoba fizyczna.

Nie mogą być konsumentem: osoby prawne, np. stowarzyszenia, spółdzielnie, związki zawodowe, fundacje, przedsiębiorstwa państwowe, partie polityczne, spółki kapitałowe: spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjną, jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, czyli tzw. ułomne osoby prawne, np. uregulowane w Kodeksie Spółek Handlowych spółki osobowe: spółka jawna, partnerska, komandytowa oraz komandytowo-akcyjna. W niniejszej sprawie kredytobiorca – R. M. należy do kategorii osób fizycznych.

2)Musi ona dokonywać czynności prawnej.

Oczywiście najczęściej będzie to czynność, w której występują dwie strony, a także odpłatna, np. umowa sprzedaży. Może być to to również czynność jednostronna, np. odstąpienie od umowy. W niniejszej sprawie czynnością to była umowa kredytu.

Zmieniając kolejność - w tym miejscu omówiony zostanie 4 element definicji.

4)Adresatem oświadczenia woli jest przedsiębiorca.

Ustawodawca przesądził, że drugą stroną umowy jest podmiot profesjonalny - przedsiębiorca. Przedsiębiorcą w rozumieniu art. 43 ¹ k.c. jest osoba fizyczna, osoba prawna i ułomna osoba prawna prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. W niniejszej sprawie bank (...) S.A. Oddział w Polsce z siedzibą w W., udzielający pozwanemu kredytu, a teraz jego następca prawny są niewątpliwie przedsiębiorcami.

3)Czynność ta pozostaje w określonej relacji z rolą społeczną tej osoby.

Kwestia braku bezpośredniego związku między dokonaną przez dany podmiot czynnością prawną a jego działalnością gospodarczą lub zawodową jest niewątpliwie kryterium najistotniejszym i najbardziej charakterystycznym dla pojęcia konsumenta. Za działalność gospodarczą zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. 2004 nr 173 poz. 1807) należy rozumieć zarobkową działalność wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodową, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Brak bezpośredniego związku wskazanej czynności dotyczy każdej działalności gospodarczej lub zawodowej, zarówno ciągłej, jak i incydentalnej. Z uwagi na gospodarczy cel czynności konsumentem nie jest więc osoba zawierająca nawet tylko jednorazowo umowę, zastrzegającą dla niej osiągnięcie celu gospodarczego. W świetle obecnie funkcjonującej definicji działalności gospodarczej nie ma działalności gospodarczej tam, gdzie nie występuje motyw zysku (por. S. Koroluk, Nowa definicja konsumenta w k.c., Radca Prawny 2003, nr 3, s. 26). Uwzględniając kryterium typowości zastanowić się trzeba czy konkretna czynność prawna jest bezpośrednio powiązana z prowadzoną działalnością gospodarczą lub zawodową kupującego. W orzecznictwie wskazuje się, że umowa konsumencka z reguły ma zmierzać do zaspokajania potrzeb własnych, osobistych, „prywatnych” podmiotu, jego rodziny, domowników, także przyjaciół lub znajomych lub ma zapewniać funkcjonowanie gospodarstwa domowego (podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 26 września 2007 r., (...)). Jak się wskazuje w doktrynie, w myśl art. 13 ratyfikowanej przez Polskę konwencji z dnia 16 września 1988 r. z L. o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych (Dz. U. z 2000 r. Nr 10, poz. 132 i 133) oraz w świetle orzecznictwa ETS, "powodowi, który zajmuje się wykonywaniem swej zawodowej lub gospodarczej działalności, nie przysługują szczególne zasady jurysdykcyjne konwencji dotyczące spraw konsumenckich", natomiast "powód, który zawarł umowę w celu wykonywania nie teraźniejszej, lecz przyszłej działalności zawodowej lub gospodarczej, nie może być traktowany jako konsument" (por. K. Piasecki (w:) K. Piasecki, Komentarz, s. 155).

W niniejszej sprawie pozwany niewątpliwie zaciągnął kredyt z przeznaczeniem na budowę domu systemem gospodarczym o pow. 150 m ². Prowadził działalność gospodarczą, rozwojową o zasięgu ogólnopolskim pod nazwą DORMAN zajmującą się robotami budowlanymi. Zamierzał przenieść do banku konto gospodarcze oraz kredyt obrotowy (k.333). Powyższe wynika nie tyko z treści umowy kredytu, ale także z przedłożonych do akt sprawy - wniosku o udzielenie kredytu, umowy sprzedaży oraz wniosku o wypłaty części środków pieniężnych kredytowanych przez powoda na rzecz pozwanego, na poczet części ceny nabytego przez niego lokalu. Co również ważne strony w oparciu o treści art. 353 ¹ k.c. w § 1 ust 4 umowy kredytu wyraźnie zaznaczyły, że umowa ta nie będzie podlegać rygorowi ustawy o kredycie konsumenckim z dnia 20 lipca 2001 r. (Dz. U. z 18 września 2001 r.). Czyli innymi słowy strony dobrowolnie wyłączyły wobec siebie regulacje wynikające z tej ustawy, czyli również elementów podwyższenia poziomu ochrony jednej ze stron na rynku kredytów, dochodząc do wniosku, że relacja miedzy nimi charakteryzuje się symetrią, zaś kredytobiorca nie jest stroną słabszą, czyli mniej zorientowaną w tym stosunku umownym. Działanie przez pozwanego w obrocie gospodarczym, w tym w budownictwie, może wręcz wskazywać, że kompetencje i posiada dość szeroką wiedzę, chociażby w zakresie kursów walutowych, aby zaciągnąć zobowiązanie charakteryzujące się, aż tak dużym ryzykiem walutowym. Wiadomym jest bowiem, że wahania kursu walutowego mogą doprowadzić zarówno do pogorszenia sytuacji finansowej jednostki, jak i do jej poprawy. Źródłem tego ryzyka jest, bowiem fakt niemożności dokładnego przewidzenia kierunku i skali wahań kursu. Utwierdzenie w przekonaniu powyższego potwierdza - zapis umowy w którym kredytobiorca oświadczył, że jest świadomy ryzyka kursowego, związanego ze zmianą kursu waluty indeksacyjnej w stosunku do złotego, w całym okresie kredytowania i ryzyko to akceptuje.

Tym niemniej to na pozwanym ciążył ciężar udowodnienia swojego statusu w chwili zawierania przedmiotowej umowy, który umożliwiłby mu skorzystanie z tzw. uprawnień konsumenckich. Pomimo podjętej przez jego kuratora wszechstronnych działań poszukiwawczych w sposób umożliwiający nawiązanie pozwanemu kontaktu z Sądem, jeśliby tylko miał na to ochotę, kontaktu takiego nie nawiązał. Spowodowało to niemożność przesłuchania go na okoliczność charakteru jego działalności gospodarczej i zamierzonego celu umowy. W tej sytuacji nie było następczych podstaw do powoływania się przez niego na klauzule niedozwolone, co skutkowało zwolnieniem Sądu od dalszego szczegółowego dociekania w tym właśnie obszarze.

W konsekwencji za udowodnione uznać należy, że w związku ze skutecznym wypowiedzeniem umowy pozwany jest zobowiązany do zapłaty na rzecz powoda wskazanych kwot zadłużenia z tytułu niespłaconego kapitału kredytu, odsetek umownych, jak również z przewidzianymi w art. 481 § 1 i 2 k.c. odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu tego świadczenia. Kwota wskazana w pozwie nie budzi wątpliwości, co do poprawności obliczeń, jak również wysokości odsetek, które powód skapitalizował zgodnie z art. 481 § 2 k.c.

W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 69 ust. 1 prawa bankowego w związku z powołanymi przepisami, na rzecz powoda należało zasądzić od pozwanego całość kwoty żądanej pozwem wraz z dalszymi odsetkami.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c. od dnia wniesienia pozwu, tj. od dnia 25 listopada 2019 r. (k. 192).

Z przytoczonych względów orzeczono jak w pkt I sentencji wyroku.

Kurator ustanowiony dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego wniósł o nieobciążanie go kosztami procesu. Zgodnie z art. 102 k.p.c. w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów, albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie nie mamy do czynienia z przypadkiem szczególnie uzasadnionym.

Niewątpliwie przed zaciągnięciem zobowiązania bank zbadał zdolność kredytobiorcy R. M., czyli możliwość spłaty kredytu wraz z odsetkami i innymi kosztami, w terminach określonych w umowie. Analiza ta okazała się pozytywna, bowiem pozwany uzyskał wnioskowaną kwotę. Pozwany w chwili zawierania umowy był właścicielem nieruchomości o wartości 140.000 zł, a spłata kredytu była rozłożona w przedziale czasowym wynoszącym – 39 lat. Oczywiście, gdyby pozwany osobiście prowadził proces mógłby szerzej niż kurator ustosunkować się merytorycznie do dochodzonego roszczenia, w tym również dokładniej opisać swoją sytuację majątkową. Natomiast te ustalenia dotyczące jego finansów, którymi Sąd dysponował w toku sprawy, nie dowodzą, że znajduje się on w trudnej sytuacji majątkowej, uprawniającej Sąd do skorzystania z możliwości odstąpienia od obciążania go kosztami procesu.

O kosztach procesu orzeczono zatem na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie, z którym strona przegrywająca jest zobowiązana zwrócić je na rzecz strony wygrywającej. Ponieważ pozwany przegrał proces w całości, w pkt II sentencji wyroku na rzecz powoda zasądzono zwrot kosztów procesu w całości, obejmujących opłatę stosunkową od pozwu (15.668 zł), zaliczkę uiszczoną na poczet wynagrodzenia dla kuratora ustanowionego dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego (4.320 zł), a także wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 10.800 zł i opłatę skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł, łącznie 30.805 zł.

O wynagrodzeniu pełnomocnika orzeczono na podstawie § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 265).

O wynagrodzeniu kuratora ustanowionego dla nieznanego z miejsca pobytu orzeczono w pkt III sentencji wyroku na podstawie § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 13 listopada 2013 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz. U. z 2013 r poz. 1475) w zw. z § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1800).