Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 grudnia 2020 roku

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie, Wydział XI Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Mariusz Zawicki

Protokolant: Weronika Kwiatkowska

po rozpoznaniu w dniu 14 grudnia 2020 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa R. T.

przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.155 (dwa tysiące sto pięćdziesiąt pięć) złotych i 75 (siedemdziesiąt pięć) groszy z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwot i dat:

- 20 złotych od dnia 8 października 2018 roku;

- 2.135,75 złotych od dnia 14 września 2018 roku;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.017 (jeden tysiąc siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygnatura akt: XI GC 1624/19

Sprawa rozpoznana w postepowaniu uproszczonym

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 22 lipca 2019 roku powód R. T. zażądał zasądzenia od pozwanej (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. kwoty 2.156 złotych z odpowiednimi odsetkami (wartość przedmiotu sporu). Należność dotyczy zapłaty za dwa przewozy międzynarodowe. Kwota należności uiszczona została przez pozwanego w części. Powód nie zgodził z potrąceniem noty z tytułu opóźnienia.

Powód zażądał zapłaty na jego rzecz, od pozwanej, zwrotu kosztów procesu.

W sprawie wydano nakaz zapłaty (karta 29).

W sprzeciwie pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na jego rzecz, zwrotu kosztów procesu (karta 34). Pozwany powołał się na skuteczne potrącenie z tytułu kary umownej.

W toku procesu strony podtrzymały swoje stanowisko, powód zaś dodatkowo wskazał, że twierdzenie pozwanego o opóźnieniu podstawienia pojazdu na załadunek stanowi nowe twierdzenie, jest sprzeczne z treścią noty obciążeniowej. Pozwany powoływał się na karę w związku z nieterminowym rozładunkiem.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Na podstawie zlecenia transportowego (...) z dnia 27 czerwca 2018 roku przesłanego powodowi drogą elektroniczną pozwany zlecił powodowi wykonanie przewozu z T. do H. za wynagrodzeniem 825 euro netto płatne w złotych. Powód przystąpił do realizacji umowy, odebrał przesyłkę, doręczył ją do odbiorcy. Powód wystawił pozwanemu fakturę z dnia 2 lipca 2018 roku na kwotę 4.425,93 złotych wraz z podatkiem VAT odpowiadającej kwocie 825 euro plus VAT według umówionego przeliczenia. Termin płatności następował 14 września 2018 roku, fakturę wysłano pozwanemu listem poleconym.

Następnie, przed upływem płatności wymienionej wyżej faktury, pozwany zgodnie ze zleceniem transportowym (...) z dnia 25 lipca 2018 roku zlecił powodowi drogą elektroniczną wykonanie przewozu na trasie K. – B.-A. – F.. Wynagrodzenie umówiono na kwotę 2.600 euro netto płatne w złotych. Powód przystąpił do realizacji umowy, odebrał przesyłkę w dwóch miejscach załadunku , doręczył ją do odbiorców w dwóch miejscach rozładunku. Wystawiona została faktura z dnia 6 sierpnia 2018 roku na 11.117,08 złotych wraz z podatkiem VAT odpowiadającej kwocie 2.600 euro plus VAT według umówionego przeliczenia. Termin płatności następował 8 października 2018 roku, fakturę wysłano pozwanemu listem poleconym.

Dowód:

- zlecenie, karta 12 – 13v;

- list przewozowy, karta 14;

- faktura, karta 15;

- zlecenie, karta 16 – 18;

- list przewozowy, karta 19, 20;

- faktura, karta 21

- wydruk rozmowy z komunikatora, karta 54 – 72;

- zeznanie świadka K. T. karta 99 płyta CD koperta, protokół;

- zeznanie świadka J. G. karta 99 płyta CD koperta, protokół;

- zeznania świadka A. Ł., karta 162 -165;

Po realizacji drugiego ze zleceń w dniu 17 sierpnia 2018 roku pozwany przesłał powodowi niepodpisaną notę obciążeniową datowaną na dzień 0 sierpnia 2018 roku w której obciążył powoda kwotą 2.135,75 złotych tytułem spóźnienia się na rozładunek w ramach trasy objętej zleceniem z dnia 25 lipca 2018 roku. Powód odesłał pozwanemu notę. Dalej pozwany wyjaśnił, że nota opiewa na karę umowną za opóźnienie w dostawie, dosłał dokument, w którym oświadczył o potrąceniu należności z noty obciążeniowej z wynagrodzeniem powoda z faktury z dnia 2 lipca 2018 roku a dalej uregulował fakturę w kwocie 2.290,18 złotych. Powód wzywał pozwanego do zapłaty pozostałej należności z obu faktur. Faktura z dnia 6 sierpnia 2018 roku na 11.117,08 złotych wraz z podatkiem VAT została opłacona niemalże w całości, pozostała do zapłaty z tej należności kwota 20 złotych. Faktura z dnia 2 lipca 2018 roku na kwotę 4.425,93 złotych wraz z podatkiem VAT nie została zaś opłacona w części 2.135,75 złotych.

Dowód:

- nota, karta 22;

- pismo, karta 29;

- wezwanie karta 24;

- pismo karta 25;

- kompensata, karta 26;

- dowodu przelewów, karta 25-25v;

- wezwanie do zapłaty, karta 29;

W obu zleceniach transportowych pozwana przewidziała możliwość obciążenia przewoźnika karą umowną 150 euro za pierwszą rozpoczętą godzinę opóźnienia podstawienia w podstawieniu pojazdu na załadunek i na rozładunek i po 50 euro za każdą następną. Przy spornym przewozie pojazd powoda miał być postawiony w B. na godzinę 11.00 w dniu 27 lipca 2018 roku. Pojazd został załadowany w innym, aniżeli umówiony, terminie.

Dowód:

- zlecenia, karta 12 – 13, 16-18;

- wydruk rozmowy z komunikatora, karta 54 – 72;

- zeznania świadka A. Ł., karta 162 -165;

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się zasadne w całości.

W sprawie nie był sporny fakt zawarcia umowy, daty odbioru i dostawy towaru, fakt odbioru i dostarczenia towaru po terminie. Nie była sporna wysokość wynagrodzenia powoda, fakt częściowego zaspokojenia tego wynagrodzenia przez pozwaną. W zakresie waluty wynagrodzenia, miało ono wynieść 825 euro oraz 2.600 euro, płatne w złotych według kursu NBP na dzień rozładunku (pkt 40 obu zleceń).

Sporna była skuteczność potrącenia i obniżenia wynagrodzenia powoda.

Transport odbył się na drodze z miejscowości w Polsce do miejscowości za granicą. Za podstawę prawną orzekania w niniejszej sprawie należało przyjąć konwencję o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) z dnia 19 maja 1956 r. (Dz.U. 1962 Nr 49, poz. 238 - dalej konwencja CMR). Zgodnie z art. 1 konwencji CMR stosuje się ją do wszelkiej umowy o zarobkowy przewóz drogowy towarów pojazdami, niezależnie od miejsca zamieszkania i przynależności państwowej stron, jeżeli miejsce przyjęcia przesyłki do przewozu i miejsca przewidziane dla jej dostawy, stosownie do ich oznaczenia w umowie, znajdują się w dwóch różnych krajach, z których przynajmniej jeden jest krajem umawiającym się. W związku z tym przepisy konwencji CMR znajdują zastosowanie do łączącego strony stosunku prawnego i mają pierwszeństwo przed przepisami prawa krajowego.

Jednakże należy podkreślić, iż co do kwestii nieuregulowanych w konwencji stosuje się przepisy ustawy polskiej regulującej umowę przewozu, którymi są kodeks cywilny oraz ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe (Dz.U. z 2012 r. poz. 1173). Sama ustawa prawo przewozowe stanowi w art. 1 ust. 3, iż jej przepisy stosuje się do przewozów międzynarodowych, jeżeli umowa międzynarodowa nie stanowi inaczej. Wreszcie w zakresie nieuregulowanym w ww. aktach prawnych znajdą zastosowanie kodeksu cywilnego regulujące umowę przewozu (art. 775 k.c.). Zgodnie zaś z art. 774 k.c. Przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy.

Stosownie do treści art. 23 ust. 5 Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) z dnia 19 maja 1956 roku – w razie opóźnienia dostawy, jeżeli osoba uprawniona udowodni, że wynikła stąd dla niej szkoda, przewoźnik obowiązany jest zapłacić odszkodowanie, które nie może przewyższyć kwoty przewoźnego. Wobec brzmienia przywołanej normy oraz normy art. 40 ust 1 konwencji, stanowiącej, że z zastrzeżeniem postanowień artykułu 40 jest nieważna i pozbawiona mocy każda klauzula, która pośrednio lub bezpośrednio naruszałaby postanowienia niniejszej Konwencji, nieważność takich klauzul nie pociąga za sobą nieważności pozostałych postanowień umowy wynika, że na gruncie konwencji CMR zastrzeżenie kary umownej, jak uczyniła to pozwana, nie było skuteczne.

Stąd przejść należy na przepisy wyżej opisane. W kontekście brzmienia cytowanej normy art. 23 ust. 5 Konwencji CMR podmiotem uprawnionym do żądania odszkodowania za szkodę spowodowaną opóźnieniem w doręczeniu przesyłki, w myśl normy art. 75 ust. 3 pkt 2 litera b byłby podmiot niebędący stroną niniejszego procesu – a jest nim podmiot wymieniony w zleceniu i liście przewozowym.

Wobec niepełnego uregulowania stosownych instytucji (jak choćby odszkodowanie) przejść należy na grunt przepisów prawa krajowego w zakresie częściowo kontraktu, jak i deliktu. Niniejsze stanowi o legitymacji pozwanej do dochodzenia odszkodowania od powódki a zatem skutecznego potracenia wierzytelności wzajemnej (powstałej z tytułu szkody).

Podkreślenia wymaga fakt, że noty obciążeniowe i wymiana korespondencji dotyczy kary za „spóźnienie się na rozładunek” (na przykład karta 22).

Powoływanie się przez pozwanego na zastrzeżenie kary umownej na wypadek opóźnienia w dostawie przesyłki pozostaje nieważne w świetle postanowień CMR, ponadto nie złożono powodowi zastrzeżenia w przedmiocie takiego opóźnienia w sposób oraz w terminie przewidzianym w art. 30 ust. 3 CMR.

Zgodnie z treścią art. 498 § 1 k.c. gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. W myśl § 2 przywołanej normy - wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Norma art. 499 k.c. stanowi, że potrącenia dokonywa się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. Oświadczenie ma moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie.

Rzeczą sądu było zatem ustalenia skuteczności potrącenia. Do złożenia oświadczenia o potrąceniu materialnoprawnego doszło faktyczne, przy czym obejmowało ono „karę umowną z tytułu opóźnienia w rozładunku” (karta 22). W toku procesu pozwany powoływał się już na opóźnienie w podstawieniu pojazdu na załadunek. Z tego tytułu nie doszło jednak do potrącenia należności (sensie materialnoprawnym) albowiem dotychczasowe potrącenia dotyczyło potrącenia karty umownej za opóźnienie w rozładunku. Tak jak wskazuje pozwany konsekwencją opóźnienia w załadunku jest opóźnienie w rozładunku. Nie jest to jednak zasada albowiem oba te zdarzenia mogą nastąpić niezależnie od siebie. Należność objęta potrąceniem powinna być wyrażona i określona w sposób precyzyjny, tak również określa tę należność pozwany wskazując na opóźnienie w rozładunku (w nocie obciążeniowej złożonej do potrącenia), podczas, gdy w procesie powołuje się na opóźnienie w załadunku a takiej noty obciążeniowej nie przedstawiono do potrącenia.

Dalej wskazać należy, że powód podniósł wprost (twierdzenia i zarzuty powoda karta 4), że pozwany nie udowodnił aby wskutek opóźnienia w dostarczeniu przesyłki sam poniósł szkodę, która stanowiłaby następstwo szkody odbiorcy. Zasadnie wskazał, że należałoby przedstawić odpowiednie dokumenty źródłowe na okoliczność zasadnego obciążenia pozwanego kwotą pewnej kary. Na okoliczność tę zeznawał świadek Ł., choć zeznania te nie są spójne z twierdzeniami sprzeciwu, gdzie pozwany nie podnosił, że sam poniósł szkodę majątkową.

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego sąd wskazuje, że okoliczności te nie zostały wykazane przez pozwanego. Samo złożenie oświadczenia o potrąceniu nie przesądza o jego skuteczności. O ile w istocie opóźnienie w dostawie nastąpiło (niesporne), to jednak miało ono wywołać określone i konkretnie finansowo wymierne konsekwencje. Nie sposób ustalić ich na podstawie zgromadzonego w aktach sprawy materiału dowodowego. Strona pozwana przedstawiła dowód z zeznań świadka na okoliczność pomniejszenia wynagrodzenia pozwanej o 500 euro. Trudno jednak zweryfikować tę okoliczność nie dysponując dokumentami uprawniającymi kontrahenta pozwanej do obciążenia pozwanej spółki karą. W takim układzie, przyjmując bezkrytycznie sam fakt obciążenia pozwanej pewnymi kosztami za zasadny (co do zasady i co do wysokości) pozbawionoby powoda możliwości ustalenia zasadności takiego obciążenia tak co do wysokości jak i co do zasady. Brak jest dokumentów źródłowych na okoliczność ustalenia tak zasady jak i wysokości kwoty obciążenia (500 euro), którą to kwota miała być obciążona pozwana spółka przez jej kontrahenta.

Złożona reklamacja nie dotarła do powoda przed upływem 21 dni. (art. 30 ust. 3 konwencji CMR). Przyjąć z tego względu należy, że ewentualna wierzytelność pozwanego wobec powoda w związku z opóźnieniem w dostawie wygasła.

Nawet, gdyby przyjąć skuteczność potrącenia z tytułu opóźnienia w podstawieniu pojazdu, roszczenie pozwanego uległo przedawnieniu.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w wyroku. Orzeczenie o odsetkach oparte jest o normę art. 481 k.c.;

Powód sprawę wygrał w całości, stąd koszty procesu zasądzono na jego rzecz od pozwanej w myśl normy art. 98 k.p.c. Na koszty te składa się opłata od pełnomocnictwa 17 złotych, opłata od pozwu 100 złotych i wynagrodzenie adwokata – pełnomocnika w kwocie 900 złotych.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)