Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Poznań, dnia 5 listopada 2020 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu XII Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: sędzia Małgorzata Małecka

Protokolant: Starszy sekretarz sądowy Kinga Cieślik

po rozpoznaniu w dniu 8 października 2020 r. w Poznaniu na rozprawie

sprawy z powództwa Z. W.

przeciwko (...) spółce z o.o. w P.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 38.424,96 zł (trzydzieści osiem tysięcy czterysta dwadzieścia cztery złote dziewięćdziesiąt sześć groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

a)  od kwoty 11.400 zł od dnia 25 września 2019 r.,

b)  od kwoty 27.024,96 zł od dnia 9 października 2019 r.,

do dnia zapłaty,

2.  oddala powództwo co do ustawowych odsetek od kwoty 11.400 zł od 28 lutego 2014 r. do dnia 24 września 2019 r. i od kwoty 27.024,96 zł od dnia 13 września 2019 r. do 8 października 2019 r.

3.  w pozostałym zakresie postępowanie umarza,

4.  koszty procesu rozdziela stosunkowo, obciążając nimi powódkę w 40% a pozwanego w 60%, szczegółowe rozliczenie pozostawiając referendarzowi sądowemu, przy uwzględnieniu wynagrodzenia dla pełnomocników stron na poziomie dwukrotności stawki minimalnej.

/-/ sędzia Małgorzata Małecka

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 28 lutego 2014r. powódka Z. W. wniosła o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. kwoty 64.600 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 28 lutego 2014 r. do dnia zapłaty z tytułu zmniejszenia wartości jej nieruchomości, będącego wynikiem wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania i sąsiedztwa lotniska P. – Ł. w P., a także o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kwoty 11.400 zł wraz z ustawowymi odsetkami, liczonymi od dnia 28 lutego 2014 r. do dnia zapłaty, z tytułu wydatków na przywrócenie właściwego klimatu akustycznego w pomieszczeniach znajdujących się na nieruchomości powódki oraz o zasądzenie zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że jest współużytkownikiem wieczystym w udziale 7/8 zabudowanej budynkiem mieszkalnym nieruchomości położonej w P. przy ul. (...) (działka (...)), dla której prowadzona jest KW nr (...), położona w strefie wewnętrznej obszaru ograniczonego użytkowania, wprowadzonego uchwałą Sejmiku Województwa (...) nr (...)z dnia 30 stycznia 2012 r. Powódka wskazała, że wartość nieruchomości uległa zmniejszeniu z powodu hałasu związanego z ruchem lotniczym i w związku z wprowadzeniem obszaru ograniczonego użytkowania. Wskazała również, że oddziaływanie lotniska, w związku z obowiązującymi uregulowaniami prawnymi, obliguje ją do poczynienia nakładów mających na celu zwiększenie izolacyjności akustycznej pomieszczeń mieszkalnych znajdujących się na terenie nieruchomości budynku. Jako podstawę prawną swoich roszczeń powódka powołała art. 129 ust. 2 oraz art. 136 ust. 3 w zw. z art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska. (k. 1-9)

Pozwany (...) spółka z o. o. w P. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania. W uzasadnieniu pozwany podniósł, że wprowadzenie obszaru ograniczonego użytkowania nie przesądza jeszcze o jego odpowiedzialności, albowiem nie wynika z niego automatycznie powstanie konkretnej szkody. W ocenie pozwanego, objęcie strefą ograniczonego użytkowania nieruchomości powódki, niesie dla niej również pozytywne skutki poprzez monitorowanie i kontrolowanie poziomu hałasu. Działania z tym związane stabilizują rynek i nie powodują spadku wartości nieruchomości. Pozwany podkreślił też, że na powódkę nie nałożono żadnych ograniczeń co do przeznaczenia nieruchomości, ani sposobu korzystania z niej, a zatem wprowadzenie strefy nie ogranicza jej prawa. Odnosząc się do poziomu hałasu określonego w rozporządzeniu o wprowadzeniu strefy, pozwany podniósł, że natężenie to dotyczy najgorszej, hipotetycznej doby w roku, przy rozwoju lotniska do 2034 r. Faktycznie wyznaczona granica hałasu może nie zostać nigdy osiągnięta. W zakresie sytuacji akustycznej wokół lotniska, pozwany wskazał na podejmowane przez siebie działania mające na celu ograniczenie poziomu hałasu. Zauważył również, że w dacie ustanowienia strefy ograniczonego użytkowania nie doszło do naruszenia standardów jakości środowiska, a zatem nie może być mowy o powstaniu szkody. (k. 122-139)

W dniu 15 maja 2017 r. Sąd wydał wyrok częściowy, w którym zasądzono od pozwanego na rzecz powódki kwotę 26.600 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 15 lutego 2017 r. do dnia zapłaty z tytułu odszkodowania za zmniejszenie wartości prawa użytkowania wieczystego nieruchomości powódki i oddalono powództwo w pozostałym zakresie. (k. 576)

Pismem procesowym z dnia 22 czerwca 2017 r. stanowiącym apelację, powódka zaskarżyła ww. wyrok w zakresie punktu 2., tj. w części oddalającej powództwo co do odsetek ustawowych od kwoty 26.600 zł za okres od dnia 28 lutego 2014 r. do dnia 14 lutego 2017 r. (k. 607-613)

Wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 5 lipca 2018 r. apelacja powódki została oddalona (k. 649)

Z uwagi na treść opinii biegłych z dziedziny akustyki i budownictwa w zakresie wysokości nakładów niezbędnych do poniesienia, w celu zapewnienia w domu mieszkalnym powódki właściwego klimatu akustycznego, pismem z 12 września 2019 r., strona powodowa rozszerzyła żądanie pozwu do kwoty 43.914,23 zł, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 11.400 zł od dnia 28 lutego 2014 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 32.514,23 zł od dnia wniesienia pisma procesowego do dnia zapłaty. (k. 818)

W toku procesu strony składały liczne pisma podtrzymujące ich dotychczasowe stanowiska oraz zawierające polemikę z argumentami przedstawionymi przez stronę przeciwną.

Na rozprawie w dniu 8 października 2020r. powódka ograniczyła swoje żądanie w zakresie zasądzenia od pozwanego kwoty niezbędnej do pokrycia nakładów koniecznych do zapewnienia budynkowi mieszkalnemu właściwego klimatu akustycznego z uwagi na fakt, iż jest ona właścicielem budynku jedynie w udziale wynoszącym 7/8 i tym samym należne jest jej odszkodowanie winno wynieść również jedynie 7/8 kwoty 43.914,23 zł, a więc 38.424,96 zł. W pozostałym zakresie powódka cofnęła pozew i zrzekła się roszczenia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka Z. W. jest w udziale 7/8 współużytkownikiem wieczystym zabudowanej budynkiem mieszkalnym nieruchomości położonej w P. przy ul. (...) (działka (...)), dla której prowadzona jest KW nr (...).

Okoliczność bezsporna, a nadto dowód: wydruki z ksiąg wieczystych (k. 23-42).

W dniu 30 stycznia 2012 r. Sejmik Województwa (...) podjął uchwałę
Nr (...)w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska P.-Ł. w P., która weszła w życie w dniu 28 lutego 2012 r. Uchwała ta utworzyła obszar ograniczonego użytkowania dla lotniska P.-Ł. w P., podzielony na dwie strefy tzw. strefę wewnętrzną i tzw. strefę zewnętrzną, a w nim określiła ograniczenia w zakresie przeznaczania terenów, wymagań technicznych dotyczących budynków oraz sposobu korzystania z terenów.

W myśl postanowienia § 4 uchwały, w obszarze ograniczonego użytkowania wyodrębniono dwie strefy:

1) strefę zewnętrzną, której obszar od zewnątrz wyznacza linia będąca granicą obszaru ograniczonego użytkowania, określona w § 3, a od wewnątrz linia będąca obwiednią:

a) izolinii równoważnego poziomu dźwięku A dla pory dnia LAeqD = 60 dB oraz dla pory nocy LAeqN = 50 dB, pochodzącego od startów, lądowań i przelotów statków powietrznych;

b) izolinii równoważnego poziomu dźwięku A dla pory dnia LAeqD = 55 dB oraz dla pory nocy LAeqN = 45 dB, pochodzącego od pozostałych źródeł hałasu związanych z działalnością lotniska;

2) strefę wewnętrzną, której obszar od zewnątrz wyznacza linia będąca obwiednią, o której mowa w pkt 1, a od wewnątrz linia biegnąca wzdłuż granicy lotniska.

W obszarze ograniczonego użytkowania zabroniono przeznaczania nowych terenów pod budowę szpitali, domów opieki społecznej i budynków związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży oraz pod strefy ochronne A uzdrowisk (§ 7 uchwały).

W obszarze ograniczonego użytkowania określono następujące sposoby korzystania z terenów w strefie wewnętrznej (§ 8 ust. 2):

a) zabroniono budowy nowych szpitali, domów opieki społecznej i budynków związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

b) dopuszczono rozbudowę, odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i budynków związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

c) zabroniono tworzenia stref ochronnych A uzdrowisk,

d) dopuszczono lokalizowanie zabudowy mieszkaniowej, pod warunkiem zapewnienia właściwego komfortu akustycznego w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej.

W uchwale wprowadzono ponadto wymagania techniczne dotyczące budynków położonych w strefie wewnętrznej obszaru ograniczonego użytkowania w postaci obowiązku zapewnienia właściwego klimatu akustycznego w budynkach z pomieszczeniami wymagającymi ochrony akustycznej poprzez stosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej (§ 9 ust. 2).

W § 2 pkt 3 uchwały wyjaśniono, że przez odpowiednią izolacyjność akustyczną przegród budowlanych należy rozumieć izolacyjność akustyczną określoną zgodnie z Polskimi Normami w dziedzinie akustyki budowlanej z uwzględnieniem poziomu hałasu powodowanego przez starty, lądowania, przeloty statków powietrznych, operacje naziemne i inne źródła hałasu związane z funkcjonowaniem lotniska, przy zapewnieniu wymaganej wymiany powietrza w pomieszczeniu, a także wymaganej izolacyjności cieplnej. W § 2 pkt 7 uchwały wyjaśniono także, iż przez właściwy klimat akustyczny w budynkach rozumie się poziom dźwięku zgodny z obowiązującymi Polskimi Normami w dziedzinie akustyki budowlanej.

Jak wynika z zaświadczenia wystawionego przez Marszałka Województwa (...) z dnia 19 lutego 2014r., działka nr (...) położona przy ul. (...) w P. znajduje się w strefie wewnętrznej obszaru ograniczonego użytkowania lotniska P. - Ł. w P..

Okoliczności bezsporne, a nadto, zaświadczenie (k. 43).

Wartość nieruchomości powódki uległa zmniejszeniu na skutek ograniczeń w zakresie korzystania z nieruchomości wprowadzonych uchwałą Sejmiku Województwa (...) nr(...). Wartość udziału (7/8) w prawie użytkowania wieczystego nieruchomości wraz z prawem własności części składowych tego gruntu powódki według jej stanu na dzień wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania (tj. 28 lutego 2012 r.), a cen obecnych, spadła o 26.600 zł.

Dowód: opinia biegłego sądowego K. R. (k. 444-481), wyjaśnienia biegłego (k. 574-575)

Pismem z dnia 24 lutego 2014 r. powódka wezwała pozwany (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. do zapłaty odszkodowania z tytułu poniesienia szkody w związku z położeniem nieruchomości w (...) i w sąsiedztwie lotniska P.- Ł. w P. w łącznej kwocie 76.000 zł, zakreślając trzydniowy termin spełnienia świadczenia. W/w wezwanie do zapłaty zostało doręczone pozwanemu 28 lutego 2014r.

Dowód : pismo powódki z dnia 24 lutego 2014 r. (k. 48) wraz z dowodem doręczenia przesyłki (k. 314 akt).

W związku z wprowadzeniem (...) dla lotniska P.- Ł. w P. budynek mieszkalny położony w P. przy ul. (...) wymaga nakładów w celu dotrzymania norm co do izolacyjności akustycznej. Z obliczeń akustycznych wynika, że należy wymienić okna na okna o podwyższonej izolacyjności (tabela nr 22 opinii biegłego W. P.). Z uwagi na to, że warunkiem zachowania obliczonej izolacyjności akustycznej okien jest pozostawanie ich w pozycji zamkniętej, w budynku powódki zostaną zmienione warunki dotyczące wentylacji pomieszczeń. W celu zapewnienia właściwej wymiany powietrza przez cały czas, bez względu na porę roku i warunki atmosferyczne, niezbędne jest wykonanie instalacji wentylacyjnej. Koszt nakładów, które należy ponieść w związku z wprowadzeniem (...) w celu zapewnienia właściwego klimatu akustycznego dla nieruchomości stanowiącej współwłasność powódki, w związku z określeniem na obszarze ograniczonego użytkowania wymagań technicznych dotyczących budynków w zakresie, w jakim dotyczą podwyższonych na tym obszarze wymagań izolacyjności akustycznej, zgodnie z uchwałą Sejmiku Województwa (...) nr (...) z dnia 30 stycznia 2012 r., wynosi 43.914,23 zł brutto dla całego budynku wg cen z daty sporządzenia opinii.

Dowód : opinia biegłych W. P. (2) i Z. B. (k. 680-720 i 737-799), opinia uzupełniająca biegłego Z. B. (k. 880-888), opinia uzupełniająca biegłego W. P. (2) (k. 894-903)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego w postaci dokumentów (urzędowych i prywatnych) oraz opiniach biegłych sądowych W. P. (2) i Z. B..

Zgodnie z treścią art. 244 k.p.c. dokumenty urzędowe stanowią dowód tego co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Zgodnie natomiast z treścią art. 245 k.p.c. dokumenty prywatne stanowią dowód tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Zgromadzone w sprawie dokumenty nie były kwestionowane przez strony. Również Sąd nie znalazł podstaw, aby kwestionować zgromadzone w sprawie dokumenty urzędowe i prywatne z urzędu. Wiarygodność kserokopii dokumentów również nie budziła wątpliwości Sądu. Mimo, że kserokopia nie jest dokumentem, a stanowi jedynie element twierdzenia strony o istnieniu dokumentu o treści odpowiadającej kserokopii, to w niniejszej sprawie żadna ze stron nie podniosła zarzutów kwestionujących istnienie określonych dokumentów prywatnych czy urzędowych.

Opinia biegłego sądowego z dziedziny akustyki W. P. (2) została zakwestionowana przez pozwanego, który wniósł o pominięcie dowodu z opinii biegłego z uwagi na jej nieprzydatność dla przedmiotowej sprawy, a także o przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego z dziedziny akustyki, ewentualnie o zobowiązanie biegłego do przedstawienia pisemnej opinii uzupełniającej, z uwzględnieniem okoliczności wskazanych w piśmie z dnia 30 września 2019r. zawierającym zarzuty do opinii. Pozwany zarzucił biegłemu, że w sposób nieuprawniony określił wymaganą izolacyjność akustyczną przegród zewnętrznych budynku powódki, zapewniającą spełnienie wymagań Polskich Norm po utworzeniu (...) dla docelowego stanu na rok 2034; wyszedł poza tezę dowodową i przeanalizował okres czasowy, którego nie był uprawniony analizować. Pozwany zarzucił również biegłemu, że nie wyjaśnił metody jaką posłużył się przy wydzielaniu fragmentów odpowiadającym operacjom lotniczym z zarejestrowanego sygnału akustycznego, co uniemożliwiło jej zweryfikowanie. Wskazał, iż ewentualne doprowadzenie do skumulowania hałasu od wszystkich źródeł, mogło zafałszować wyniki. Pozwany zarzucił także, że punkty pomiarowe ustanowiono na działce powodów, a nie wewnątrz budynku. Ponadto, biegłemu zostało zarzucone również, że przy dokonaniu analizy izolacyjności akustycznej przegród w budynku zostały zastosowane Polskie normy pod nazwą (...)oraz (...)a powinna zostać zastosowana norma PN-B-02151-02:1987 wynikająca z Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. Pozwany zakwestionował również, by koszty doprowadzenia nieruchomości do zgodności z wymogami postanowień uchwały o utworzeniu (...) powinny objąć wyłącznie koszty doprowadzenia do standardu a nie koszty, które trzeba ponieść aby doprowadzić budynek do stanu technicznego wymaganego przed utworzeniem (...) lub koszty jeszcze wyższego standardu od wymaganego w (...). (k. 846-865 akt)

W opinii uzupełniającej z dnia 12 listopada 2019r. biegły z dziedziny akustyki W. P. (2) podtrzymał wnioski i twierdzenia zawarte w opinii pisemnej. Biegły wskazał między innymi, że wziął pod uwagę stan określony na rok 2034 z uwagi na to, że granice obszaru ograniczonego użytkowania zostały wyznaczone na ten stan przy określonej liczbie operacji lotniczych – 120 dla pory dnia i 12 operacji dla pory nocnej. Jest to maksymalna liczba przelotów, na którą pozwala wprowadzenie (...) (w chwili obecnej w ciągu dnia jest około 60-70 przelotów, natomiast stan zakładany na 2034 r. wskazuje na liczbę 120 przelotów). Biegły w sposób logiczny i spójny przedstawił przyczyny uwzględnienia w swoich obliczeniach stanu na 2034r. Biegły wskazał, że po zarejestrowaniu hałasu, nagranie jest zawsze ponownie odsłuchiwane i brane pod uwagę są tylko te fragmenty, które pochodzą tylko i wyłącznie od samolotu a nie od innych czynników. W przypadku wystąpienia zakłóceń, nie są one uwzględnione w pomiarach. Biegły wskazał, że punkty pomiaru nie znajdowały się wewnątrz budynku, ponieważ opinia została wykonana na podstawie normy nr 3 z 2015 r. ((...)), wg której aby wyznaczyć poziom miarodajny, punkty pomiary muszą znajdować się na zewnątrz. Biegły również wyjaśnił, iż do opinii nie została zastosowana norma (...) ponieważ jest ona stosowana tylko do hałasu związanego ze źródłami wewnątrz budynku oraz z lokalami użytkowymi i nie ma możliwości aby ją wykorzystać do hałasu powiązanego z portem lotniczym.

Opinia biegłego sądowego z dziedziny budownictwa Z. B. również została zakwestionowana przez pozwanego, który wniósł o pominięcie dowodu z opinii biegłego, przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego z dziedziny budownictwa, ewentualnie o przedstawienie pisemnej opinii uzupełniającej z uwzględnieniem okoliczności wskazanych przez pozwanego. Pozwany zarzucił biegłemu, że przy ustalaniu wartości koniecznych nakładów zastosował średnie ceny publikowane przez (...) Serwis (...) oraz (...) S.A. w W. według poszczególnych katalogów nakładów rzeczowych a nie wziął pod uwagę ceny ustalonej poprzez szczegółową weryfikacje rynku tak, aby okna zostały zakupione po możliwie najniższej cenie, żeby nie doprowadzić do nieuzasadnionego podwyższenia kwoty odszkodowania. Ponadto, pozwany zakwestionował przedmiotową opinię z uwagi, na to, że nie daje ona jednoznacznej odpowiedzi na pytanie czy nowe okna PCV zaproponowane przez biegłego nie spełniają jeszcze wyższych wymagań niż te, które wynikają z uchwały wprowadzającej (...). Biegłemu zostało również zarzucone, iż nie wziął pod uwagę faktu, że przedmioty nabywane przez powódkę są nowe i zastępują elementy używane, co powoduje podwyższenie standardu budynku. Stwierdził, że wartość nakładów powinna być odpowiednio zmniejszona, aby uwzględnić zużycie materiałów wymienianych i dostosować do tego zużycia nakłady konieczne które mają być dokonane w budynku powódki. Pozwany zwrócił również uwagę na to, iż wymienione okna posiadają dodatnią wartość, która powinna zostać uwzględniona w oszacowaniu nakładów koniecznych, bowiem istnieje możliwość ich sprzedaży. Ponadto, pozwany zarzucił biegłemu, iż zalecanej wentylacji nawiewno - wywiewnej nie można uznać za nakład konieczny, niezbędny do wyciszenia nieruchomości, lecz za nieuzasadniony wydatek podwyższający jej standard. (k. 846-865 akt)

W opinii uzupełniającej z dnia 25 października 2019r. biegły z dziedziny budownictwa Z. B. podtrzymał w całości wydaną w niniejszej sprawie opinię pisemną. Biegły wskazał, iż podczas oględzin nieruchomości opisuje szczegółowo poszczególne elementy budynku oraz materiały i technologię wykonania i przy określeniu nakładów przyjmuje takie same materiały i elementy z oczywistym wyłączeniem parametru izolacyjności akustycznej okien oraz doizolowania akustycznego przegród. Tym samym standard budynku pozostaje ten sam z uwagi na użycie takich samych rozwiązań materiałowych i technologicznych.. Ponadto, okna o podwyższonej izolacyjności akustycznej nie są spotykane w wolnym obrocie materiałami budowlanymi i są to elementy wykonywane na indywidualne zamówienie. Okna rozbiórkowe są natomiast materiałem nie posiadającym żadnych certyfikatów i odpowiednich badań laboratoryjnych. Zaproponowane przez niego materiały odpowiadają aktualnemu stanowi i standardowi budynku. Biegły wskazał również, że nie spotkał się na rynku z używanymi oknami, które posiadałyby odpowiednie atesty i aprobaty podające określone wartości akustyczne, niezbędne do zastosowania w budynku powódki. Zdaniem biegłego, wymieniane okna są materiałem porozbiórkowym nadającym się jedynie do utylizacji. Ewentualny odzysk okien możliwy jest po rozkuciu węgarków i ościeży powodujący zwiększone koszty związane z naprawą uszkodzonych elementów. Ponadto, ceny okien z odzysku są niewielkie, co nie pokryłoby nawet w części kosztów usunięcia dodatkowych uszkodzeń.

Natomiast na zarzut pozwanego, iż nie był uprawniony do weryfikacji konieczności zmiany warunków dotyczących wentylacji, wyjaśnił, że podstawę do dokonania tej oceny upatruje w treści par. 2 pkt 3 uchwały z dnia 30.01.2012r. w sprawie utworzenia (...) dla L. P. – Ł. w P.. Wprawdzie biegły akustyk w swoich zaleceniach nie zawarł potrzeby dokonania wymiany wentylacji, jednakże z uwagi na to, że budynek oddany do użytku musi spełniać szereg wymogów technicznych, to w sytuacji zamontowania okien o podwyższonej izolacyjności akustycznej ( który to parametr jest zachowany jedynie w przypadku pozostawania okien w pozycji zamkniętej) i niemożności zapewnienia dopływu świeżego powietrza poprzez rozszczelnienie bądź uchylenie okien, niemożliwa okazałaby się wymiana powietrza, niezbędna do prawidłowego funkcjonowania ludzi w budynku. Biegły oświadczył, iż wziął pod uwagę możliwość zastosowania wentylacji przy zastosowaniu nawiewników ściennych, które są jednym z elementów wentylacji grawitacyjnej, jednakże stwierdził, że w budynków powódki nie jest możliwe takie rozwiązanie, gdyż nie są produkowane nawiewniki o niezbędnej izolacyjności akustycznej, która winna zostać spełniona. Tym samym jedynym możliwym rozwiązaniem w budynku powódki jest wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiewna, która zapewni normowe wymiany powietrza w budynku. Biegły podkreślił, że zaproponowany system wentylacji nawiewno-wywiewnej nie stanowi podwyższenia standardu budynku, tylko zapewni spełnienie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki. Brak lub niesprawnie działająca wentylacja sprawi natomiast, że obiekt nie będzie nadawał się do użytkowania.

Dowód: opinia główna i uzupełniająca biegłego Z. B. (k. k. 738-766, 880-889 akt)

Kolejne zarzuty zgłaszane w swoich pismach przez pozwanego wobec uzupełniających opinii biegłych Sąd potraktował jedynie jako polemikę, która nie zdołała podważyć prawidłowych ustaleń biegłych akustyka i specjalisty z dziedziny budownictwa.

Tym samym Sąd uznał opinie biegłych W. P. (2) i Z. B. za w pełni wiarygodne, szczególnie, że opinie zostały sporządzone przez osoby kompetentne, dysponujące odpowiednim zasobem wiedzy. Obie opinie są konsekwentne, jednoznaczne i stanowcze, a nadto zostały wydane z uwzględnieniem całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i badań własnych biegłych. Biegli w sposób szczegółowy przedstawili w swoich opiniach przesłanki, na których się oparli formułując końcowe wnioski. Zaprezentowane w nich ustalenia poparte zostały rzeczową, logiczną i zgodną z zasadami poprawnego wnioskowania argumentacją, co pozwala stwierdzić, że ich autorzy dysponują rzetelną wiedzą specjalistyczną w swojej dziedzinie i pozwala je uznać za pełne i kompletne.

Mając powyższe na względzie Sąd uznał za zbędne przeprowadzenie dowodu z opinii innych biegłych. Zebrany w sprawie materiał dowodowy był bowiem wystarczający dla merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy przez Sąd. Na podkreślenie zasługuje, że Sąd ma wprawdzie obowiązek dopuszczenia dowodu z opinii dalszych biegłych, jednakże sytuacja taka zachodzi jedynie wtedy, gdy jest to potrzebne dla rozstrzygnięcia sprawy, w szczególności, gdy przeprowadzona już opinia jest nieprzekonująca, niekompletna, pomija lub wadliwie przedstawia istotne okoliczności, zawiera istotne luki, bo nie odpowiada na postawione tezy dowodowe, jest niejasna, czyli nienależycie uzasadniona lub nieweryfikowalna, tj. gdy przedstawiona przez eksperta analiza nie pozwala organowi orzekającemu skontrolować jego rozumowania co do trafności jego wniosków końcowych. (postanowienie SN z dnia 19 sierpnia 2009 r., III CSK 7/09, postanowienie SN z dnia 29 sierpnia 2013 r., I CSK 20/13). W ocenie Sądu, opinii łącznej sporządzonej przez biegłych sądowych W. P. (2) i Z. B. nie można postawić takich zarzutów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W rozpoznawanej sprawie powódka domagała się odszkodowania na podstawie
art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska (u.p.o.ś.), wywodząc swoje roszczenia z faktu utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska P.-Ł. w P. na mocy uchwały Nr(...)Sejmiku Województwa (...) z dnia 30 października 2012 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska P.-Ł. w P.. Jest niesporne, że na jej podstawie nieruchomość gruntowa powódki wraz ze stanowiącą jej własność budynkiem mieszkalnym znalazła się w tzw. strefie wewnętrznej obszaru ograniczonego użytkowania.

W ramach zgłoszonego powództwa, powódka domagała się:

1.  kwoty 64.600 zł tytułem odszkodowania za poniesioną szkodę w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości, wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 28 lutego 2014 r. do dnia zapłaty,

2.  kwoty 38.424,96 zł tytułem kosztów rewitalizacji akustycznej, wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od kwoty 11.400 zł od dnia 28 lutego 2014 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 27.024,96 zł od dnia wniesienia pisma procesowego z dnia 12 września 2019r. do dnia zapłaty.

Roszczenie wynikające z punktu 1 pozwu zostało uwzględnione prawomocnym wyrokiem częściowym z dnia 15 maja 2017 r.

Za uwzględnieniem roszczenia objętego punktem 2 pozwu przemawiała analiza materiału dowodowego znajdującego się w aktach sprawy oraz ocena stanu faktycznego, dokonana przez pryzmat przepisów powołanych w uzasadnieniu pozwu. Należało podzielić argumentację powódki o istnieniu odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego za tak ustalony stan faktyczny, elementem którego jest konieczność poniesienia kosztów odpowiadających nakładom koniecznym do zapewnienia nieruchomości właściwego klimatu akustycznego w związku z wprowadzeniem obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska P. – Ł. w P..

Stosownie do przepisu art. 135 § 1 u.p.o.ś. obszar ograniczonego użytkowania tworzy się dla oczyszczalni ścieków, składowiska odpadów komunalnych, kompostowni, trasy komunikacyjnej, lotniska, linii i stacji elektroenergetycznej oraz instalacji radiokomunikacyjnej, radionawigacyjnej i radiolokacyjnej, jeżeli z przeglądu ekologicznego albo z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wymaganej przepisami ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, albo z analizy porealizacyjnej wynika, że mimo zastosowania dostępnych rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych nie mogą być dotrzymane standardy jakości środowiska poza terenem zakładu lub innego obiektu.

Obszar ograniczonego użytkowania dla przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, lub dla zakładów, lub innych obiektów, gdzie jest eksploatowana instalacja, która jest kwalifikowana jako takie przedsięwzięcie, tworzy sejmik województwa, w drodze uchwały – art. 135 ust. 2 u.p.o.ś. Zgodnie z treścią art. 135 ust. 3a u.p.o.ś. tworząc obszar ograniczonego użytkowania, wskazane organy określają granice obszaru, ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu, wymagania techniczne budynków oraz sposób korzystania z terenów wynikające z postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko lub analizy porealizacyjnej albo przeglądu ekologicznego. Tworzące obszar ograniczonego użytkowania uchwała sejmiku województwa (uprzednio rozporządzenie właściwego wojewody) albo uchwała rady powiatu - po ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym (art. 2 i art. 13 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych, tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 449) - stają się aktami prawa miejscowego.

Powódka domagała się ostatecznie kwoty 38.424,96 zł tytułem nakładów, które należy ponieść w celu zapewnienia właściwego klimatu akustycznego dla domu położonego w P. przy ul. (...). Wprawdzie wartość nakładów dla całego budynku mieszkalnego wyniosła 43.914,23 zł, jednakże z uwagi na to, że powódka nie jest jego właścicielką w całości, swoje żądanie dostosowała do wysokości należnego jej udziału (43.914,23 zł x 7/8 = 38.424,96 zł).

Wskazać należy, że szkoda w majątku powódki przejawiająca się w konieczności poniesienia nakładów rewitalizacyjnych powstała już w dacie wejścia w życie uchwały Nr (...)Sejmiku Województwa (...) z dnia 30 stycznia 2012 roku w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska P.-Ł. w P., tj. w dniu 28 lutego 2012 r. W tym miejscu wskazać należy, że polska norma (...)normuje wymaganą izolacyjność akustyczną przegród budowlanych.

Z opinii biegłego sądowego W. P. (2) wynika, że budynek mieszkalny powódki przed wprowadzeniem obszaru ograniczonego użytkowania spełniał wymogi Polskiej Normy, tj. normy (...)z zakresu izolacyjności akustycznej. Natomiast po wprowadzeniu obszaru ograniczonego użytkowania przedmiotowy budynek nie spełnia już tych wymogów. W związku z tym, wymaga nakładów w postaci wymiany stolarki okiennej oraz wykonania instalacji wentylacyjnej mechanicznej, co ma bezpośredni związek z wprowadzeniem obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska P. – Ł. w P.. Koszt nakładów, które powódka powinna ponieść w związku z wprowadzeniem (...) w celu zapewnienia właściwego klimatu akustycznego dla nieruchomości położonej w P. przy ul. (...) (działka (...)) stosownie do przysługującego jej udziału we własności budynku wynosi 38.424,96 zł, która to wartość została ustalona przez biegłego sądowego Z. B..

Wprawdzie pozwany zgłosił pod adresem opinii szereg zarzutów, ale biegli odnieśli się do nich wyczerpująco w swoich opiniach uzupełniających i ostatecznie okazały się one niezasadne. Sąd podzielił bowiem w całości opinie główne i uzupełniające obu biegłych sądowych W. P. (2) i Z. B..

W konsekwencji powódka musi ponieść nakłady w wysokości 38.424,96 zł w celu zapewnienia właściwego klimatu akustycznego w jej domu. Mając na uwadze powyższe, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki w/w kwotę.

Sąd nie uwzględnił zarzutu pozwanego co do konieczności pokrycia przez powódkę nakładów rewitalizacyjnych z odszkodowania uzyskanego z tytułu zmniejszenia się wartości nieruchomości oraz zarzutu możliwości dochodzenia odszkodowania z tytułu nakładów jedynie w przypadku ich rzeczywistego poniesienia.

Z art. 129 ust. 2 poś wynika, iż szkodą jest zarówno zmniejszenie wartości nieruchomości jak i konieczność poniesienia nakładów rewitalizacyjnych, aby obiekty mieszkalne mogły być dostosowane do podwyższonych norm hałasu dopuszczonych w (...).

Tym samym powódka miała prawo dochodzić odszkodowania nie tylko z powodu obniżenia wartości jej nieruchomości (udziału w prawie użytkowania wieczystego nieruchomości wraz z prawem własności części składowych gruntu), ale również odszkodowania z tytułu obowiązku poniesienia nakładów rewitalizacyjnych. Nie ma zatem racji pozwany twierdząc, że uzyskanie odszkodowania z pierwszego tytułu, uniemożliwia jej wystąpienie z żądaniem uzyskania odszkodowania z drugiego.

Chybione jest również stanowisko pozwanego co do tego, że odszkodowanie z tytułu tzw. rewitalizacji akustycznej należy się uprawnionemu dopiero po dokonaniu nakładów przez uprawnionego, albowiem brak jest podstaw do przyjęcia, że właściciel nieruchomości, w stosunku do której w przepisach o ustanowieniu (...) wprowadzono obowiązek dostosowania budynków mieszkalnych do określonych wymogów technicznych, mógłby żądać zwrotu kosztów niezbędnych do takiej adaptacji dopiero po ich poniesieniu.

Taka interpretacja pozostawałaby w sprzeczności z istotą i celem omawianych uregulowań, do których należy zapewnienie pełnej rekompensaty właścicielom nieruchomości za skutki ograniczeń w korzystaniu z nich z uwagi na objęcie (...). Niedopuszczalne byłoby w tej sytuacji nakładanie na właścicieli obowiązku zapewnienia budynkom parametrów odbiegających od ogólnych warunków przewidzianych prawem budowlanym, i to z uwagi na zabezpieczenie prawnie uzasadnionego interesu podmiotu negatywnie wpływającego na środowisko, z jednoczesnym pozbawieniem ich możliwości dochodzenia od zobowiązanego wyłożenia z góry niezbędnych w tym celu kosztów. W ten sposób, wbrew zasadzie wyrażonej w art. 32 ust. 1 Konstytucji RP, sytuacja prawna obywateli, w zakresie możliwości wykonywania nakładanych przez ustawodawcę obowiązków, byłaby uzależniona tylko od ich możliwości finansowych.

Sąd uznał zatem, że powódka jako współwłaściciel nieruchomości może żądać wyrównania szkody, o jakiej mowa w art. 136 § 3 ustawy prawo ochrony środowiska, polegającej na obowiązku pokrycia kosztów dostosowania budynku do ponadstandardowych wymogów technicznych, bez konieczności wykazywania, że takie koszty (wydatki) już poniosła. Tym samym zarzut pozwanego nie został uwzględniony.

O odsetkach Sąd orzekł w oparciu o treść art. 481 § 1 k.c. zw. z art. 455 k.c., zasądzając je w wysokości ustawowej na rzecz powódki od kwoty 11.400 zł od dnia 25 września 2019 r. Data ta wynika z faktu, że opinia łączna biegłych sądowych Z. B. i W. P. (2) została doręczona stronie pozwanej w dniu 17 września 2019 r., a Sąd przyjął termin 7 dni na spełnienie świadczenia. Ponieważ strona pozwana świadczenia nie spełniła, od następnego dnia należne są odsetki ustawowe za opóźnienie (punkt 1.a sentencji wyroku). Odsetki od rozszerzonego powództwa co do kwoty 27.024,96 zł ( pismo powódki z 12 września 2019r. – doręczone stronie pozwanej 1 października 2019r.) zostały zasądzone od 9 października 2019r., przyjmując również w tym przypadku okres 7 dni na spełnienie świadczenia (punkt 1.b sentencji wyroku). Sąd nie uwzględnił żądania powódki co do odsetek ustawowych od dnia 28 lutego 2014 r. do dnia zapłaty od kwoty 11.400 zł oraz od kwoty 32.514,23 zł od dnia wniesienia pisma procesowego z 12 września 2019 r. do dnia zapłaty, ponieważ wartość nakładów akustycznych została ustalona dopiero na dzień sporządzenia opinii i nie była wykazana w momencie wezwania pozwanego do zapłaty, natomiast w przypadku kwoty 32.514,23 zł, albowiem dopiero w momencie doręczenia pisma z dnia 12 września 2019r. pozwany został poinformowany o żądaniu od niego w/w kwoty. (punkt 2 sentencji wyroku).

W części, w której strona powodowa cofnęła pozew wraz ze zrzeczeniem się roszczenia, powództwo zostało umorzone w oparciu o treść art. 355 kpc. (punkt 3 sentencji wyroku).

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., obciążając nimi powódkę w 40%, natomiast pozwanego w 60%. ( powódka ostatecznie żądała zasądzenia kwoty 108.514,23 zł, z której została jej zasądzona kwota 65.024,96 zł).

Sąd pozostawił szczegółowe wyliczenie kosztów referendarzowi sądowemu (art. 108 § 1 zd. 2 k.p.c.), przy założeniu, iż wynagrodzenie dla pełnomocnika powódki wyniesie dwukrotność stawki minimalnej (punkt III. sentencji wyroku).

/-/ sędzia Małgorzata Małecka