Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 czerwca 2020 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 czerwca 2020 r. w G.

sprawy z powództwa H. B.

przeciwko I. L.

o zapłatę

I.  oddala powództwo

II.  zasądza od powódki na rzecz pozwanej kwotę 5417 zł (pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych) z tytułu zwrotu kosztów postępowania.

Sygnatura akt: I C 652/19

UZASADNIENIE

Powódka H. B. wniosła pozew przeciwko I. L. domagając się od pozwanej zapłaty kwoty 65.451,13 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty. W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, że od marca 2009r. wraz z małżonkiem M. B. (1) dokonała wielu pożyczek pieniężnych na rzecz pozwanej, jej rodziców J. i H. L. i siostry A. L.. W 2011r. zadłużenie wynosiło 110.000 zł. Powódka wraz z mężem przystali na propozycję rodziny L. polegającą na zaciągnięciu przez M. B. (1) kredytu w wysokości 130.000 zł w (...) Banku S.A. wskazanym przez pozwaną i po potrąceniu części zadłużenia rodziny L., przekazaniu pozostałej kwoty na konto pozwanej na doposażenie jej działalności gospodarczej. Zgodnie z porozumieniem pozwana była zobowiązana z własnych środków pokryć wymaganą przez bank kwotę ubezpieczenia kredytu w kwocie 15.000 zł, a także dokonywać comiesięcznych wpłat na konto M. B. (1) odpowiadających wysokości rat kredytu. Zabezpieczeniem spłaty kredytu miała być hipoteka na nieruchomości stanowiącej przedmiot darowizny E. B. na rzecz M. B. (1) i pozwanej, a także poręczenie powódki i I. L.. Z kwoty kredytu M. B. (1) potrącił część zadłużenia rodziny L. w kwocie 56.700 zł, a pozostałą kwotę przelał na konto pozwanej. Do grudnia 2018r. pozwana, jej siostra i matka dokonywały wpłat na konto M. B. (1), nie kwestionując uzyskania pożyczki, ani podstawy comiesięcznych wpłat. W 2012r. M. B. (1) zachorował na chorobę nowotworową i zamierzając uregulować stan prawny pożyczki, zwrócił się bezskutecznie do pozwanej i jej matki o podpisanie dwóch umów pożyczki na kwoty odpowiadające aktualnemu zadłużeniu oraz kwocie kredytu. W 2016r. M. B. (1) zmarł, a spadek po nim w całości nabyła powódka, która zwróciła się do banku o przeprowadzenie procedury ubezpieczeniowej kredytu, co spowodowało zmniejszenie rat kredytu. Następnie, powódka zwróciła się do pozwanej o przejęcie spłaty kredytu bankowego. W odpowiedzi pozwana zaprzeczyła, jakoby uzyskała pożyczkę i wyparła się wzajemnych ustaleń z 2011r. W niniejszej sprawie powódka domaga się od pozwanej zapłaty kwoty kredytu zaciągniętego w (...) Banku S.A., pozostałej do spłaty począwszy od stycznia 2019r.

(pozew k. 3-6)

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości. Pozwana zaprzeczyła, aby kiedykolwiek zawierała z M. B. (1) lub powódką umowę pożyczki na kwoty 130.000 zł i 55.000 zł. Nigdy nie widziała także umów dołączonych do pozwu. Natomiast przyznała, że otrzymała od M. B. (1) w dniu 13 grudnia 2011r. kwotę 73.700 zł, jednak okoliczności związane z jej przekazaniem są odmienne niż wskazane w pozwie. Jak bowiem wskazała pozwana, jej ojciec H. L. zaciągnął w (...) sp. z o.o. pożyczkę, której poręczycielami były powódka i siostra pozwanej. W 2010r. umowa została wypowiedziana, a kwota pożyczki stała się wymagalna. Wobec braku spłaty pożyczkodawca wystąpił na drogę sądową. Rodzina L., powódka i jej mąż podjęli rozmowy dotyczące spłaty pożyczki, ustalając, że M. B. (1) zaciągnie kredyt w (...) Banku S.A. w kwocie odpowiadającej wysokości zadłużenia wobec (...), a następnie kwota przekazana na rzecz pożyczkodawcy zostanie uregulowana w ratach na rzecz M. B. (1). Do grudnia 2011r. pozwana wraz z matką i siostrą dokonały spłaty zobowiązana wobec (...) w kwocie 18.550 zł. Pozwana zaprzeczyła, aby była poręczycielem kredytu, gdyż nie była przy jej podpisaniu. Z kwoty kredytu M. B. (1) dokonał przelewu na konto pozwanej kwoty 73.700 zł celem spłaty zadłużenia wobec (...). Za gołosłowne pozwana uznała twierdzenia powódki, iż kwotę tę miała przeznaczyć na doposażenie swojej działalności gospodarczej. Nadto, pozwana za nietrafiony uznała zarzut, aby M. B. (1) miał potrącić kwotę 56.700 zł tytułem zadłużenia rodziny L., albowiem pozwana, ani jej rodzina nie posiadali takiego zadłużenia wobec męża powódki. Pozwana wskazała, że wraz z siostrą i matką zobowiązały się względem M. B. (1) wyłącznie do spłaty kwoty przekazanej na poczet spłaty zadłużenia w (...) w wysokości 73.700 zł. Jak podkreśliła pozwana do stycznia 2019r. wraz z matką i siostrą spłaciła łącznie kwotę 85.031,37 zł, spłacając w całości zobowiązanie wobec M. B. (1).

(odpowiedź na pozew k. 105-111)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Na podstawie umowy nr (...) z dnia 4 lipca 2008r. (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. udzielił H. L. pożyczki w kwocie 81.323,76 zł na okres 60 miesięcy celem restrukturyzacji pożyczek nr (...) i (...). Za spłatę pożyczki poręczyły powódka H. B. i A. L..

(dowód: umowa nr (...) z dnia 4 lipca 2008r. k. 114-117, zeznania A. L. płyta CD k. 276, zeznania świadka H. L. płyta CD k. 276)

Pismem z dnia 15 września 2010r. (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. wypowiedział umowę pożyczki nr (...), zaś pismem z dnia 15 października 2010r. wezwał pożyczkobiorcę i poręczycieli do wykupu weksli wypełnionych na kwotę 69.292,23 zł w terminie do dnia 25 października 2010r.

(dowód: wypowiedzenie z dnia 15 września 2010r. k. 118, wezwanie do wykupu weksli z dnia 15 października 2010r. k. 119)

W dniu 13 grudnia 2010r. w sprawie o sygnaturze akt I Nc 1691/10 Sąd Rejonowy Gdańsk – Południe w Gdańsku wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, nakazując H. L., A. L. i H. B. zapłatę na rzecz (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. kwoty 69.292,23 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 26 października 2010r. do dnia zapłaty, kwoty 867 zł z tytułu kosztów sądowych oraz kwoty 3.617 zł z tytułu kosztów zastępstwa procesowego.

(dowód: nakaz zapłaty z dnia 13 grudnia 2010r. k. 120)

W dniu 7 grudnia 2010r. powódka H. B. wpłaciła na rzecz (...) sp. z o.o. kwotę 30.000 zł.

(dowód: pismo (...) sp. z o.o. z dnia 8 grudnia 2010r. k. 211, historia spłaty pożyczki k. 251)

Pozwana wpłaciła na rzecz (...) sp. z o.o. następujące kwoty:

⚫

2.550 zł w dniu 7 kwietnia 2011r. tytułem „ pożyczka nr (...) H. L., zamknięcie chwilówki”;

⚫

3.000 zł w dniu 31 maja 2011r. tytułem „ pożyczka nr (...) A. L. 1000,00 zł, H. B. 1000,00 zł, pożyczka nr (...) I. L. 1000,00 zł”;

⚫

3.000 zł w dniu 30 czerwca 2011r. tytułem „ pożyczka nr (...) H. L., L. A., I., B. H.”;

⚫

10.000 zł w dniu 16 sierpnia 2011r. tytułem „pożyczka nr (...) H. L.”;

⚫

2.600 zł w dniu 13 października 2011r. tytułem „pożyczka nr (...) H. L.”;

⚫

10 zł w dniu 14 grudnia 2011r. tytułem „pożyczka nr (...) H. L.”.

(dowód: potwierdzenia wykonania przelewów bankowych k. 122-125, historia rachunku pozwanej k. 129-137)

W dniu 1 lutego 2010r. A. L. dokonała wpłaty na rzecz (...) sp. z o.o. w kwocie 11.000 zł z tytułu „pożyczki nr (...) L. H.”.

(dowód: wydruk historii rachunku bankowego A. L. k. 260, częściowo zeznania A. L. płyta CD k. 276)

Pozwana I. L. dokonała na rachunek bankowy nr (...) następujących wpłat:

⚫

440 zł w dniu 19 września 2011r. tytułem „umowa nr (...) spłata raty H. B.”;

⚫

470 zł w dniu 18 października 2011r. tytułem „umowa nr (...) spłata H. B.”;

⚫

470 zł w dniu 17 listopada 2011r. tytułem „umowa nr (...) spłata raty H. B.”;

⚫

5.606,71 zł w dniu 14 grudnia 2011r. tytułem „umowa nr (...) spłata całości kredytu H. B.”;

(dowód: historia rachunku pozwanej k. 129-137)

Pozwana I. L. dokonała na rachunek bankowy nr (...) następujących wpłat:

⚫

161 zł w dniu 22 października 2011r. tytułem „nr klienta (...)”,

⚫

170 zł w dniu 18 listopada 2011r. tytułem „nr klienta (...)”,

⚫

2.206 zł w dniu 14 grudnia 2011r. tytułem „nr klienta (...) zamknięcie kredytu”;

⚫

30,16 zł w dniu 7 stycznia 2012r. tytułem „nr klienta (...)”,

(dowód: historia rachunku pozwanej k. 129-137)

W dniu 9 grudnia 2011r. M. B. (1) zawarł z (...) Bank S.A. umowę kredytu zabezpieczonego na nieruchomości (...) nr (...) na kwotę 143.808,17 zł z przeznaczeniem na cel konsumpcyjny w kwocie 130.000 zł oraz na sfinansowanie składki ubezpieczeniowej w kwocie 13.808,17 zł. Zabezpieczenie spłaty kredytu stanowiła hipoteka ustanowiona na prawie własności nieruchomości położonej w G. przy ul. (...) oraz poręczenie I. L. oraz H. B.. Spłata kredytu miała nastąpić w 240 ratach annuitetowych płatnych do dnia 15. każdego miesiąca. Ostateczna spłata kredytu miała nastąpić w dniu 15 grudnia 2031r Rata kredytu początkowo wynosiła 1273,72 zł (do czerwca 2012r.,), 1176, 07 zł, a od 15 stycznia 2019r. 571,83 zł. Kredyt został uruchomiony w dniu 12 grudnia 2011r.

(dowód: umowa kredytu zabezpieczonego na nieruchomości (...) nr (...) wraz z załącznikami k. 193-205, historia rachunku nr (...) k. 14, harmonogram spłaty kredytu k. 221-227)

W dniu 13 grudnia 2011r. M. B. (1) dokonał przelewu na rachunek bankowy pozwanej kwoty 73.700 zł.

(dowód: potwierdzenie wykonania przelewu bankowego k. 13)

Tego samego dnia pozwana wykonała przelew bankowy na rzecz (...) sp. z o.o. w kwocie 31.240 zł tytułem „pożyczka nr (...) H. L.”.

(dowód: historia rachunku bankowego pozwanej k. 126)

Pożyczka nr (...) została spłacona w dniu 15 grudnia 2011r.

(dowód: pismo (...) sp. z o.o. k. 247, rozliczenie pożyczki k. 248-251)

W dniu 28 stycznia 2012r. pozwana wpłaciła na rachunek M. B. (1) kwotę 15.000 zł na składkę ubezpieczeniową.

(dowód: historia rachunku nr (...) k. 15)

I. L. dokonała następujących wpłat na rachunek bankowy nr (...):

Wszystkie wpłaty zostały dokonane tytułem „wpłata”, z wyjątkiem wpłat z dnia: 19 stycznia 2015r. (wpłata + odsetki), 6 maja 2015r. i 31 maja 2015r. (wpłata za J. i H. L.), 12 października 2015r. (wpłata I część). Natomiast, w dniu 16 lutego 2016r. M. B. (1) zwrócił na rachunek powódki kwotę 69,68 zł tytułem zwrotu za nadpłatę raty kredytu hipotecznego.

(dowód: historia rachunku nr (...) k. 15-64v, historia rachunku bankowego pozwanej k. 126-173, 259, 261, potwierdzenia przelewu bankowego k. 174)

M. B. (1) kilkukrotnie ponaglał pozwaną o dokonanie zapłaty na jego rzecz rat kredytu. W odpowiedzi na jedno z takich wezwań, we wiadomości e – mail z dnia 27 grudnia 2014r. I. L. na dzień dzisiejszy jest w stanie tylko płacić kredyt i zapewniła wuja, że otrzyma spłatę wszystkich należności.

(dowód: wydruki korespondencji e – mail i sms k. 215-219)

Następnie, po śmierci M. B. (1), pozwana dokonała następujących wpłat na rachunek bankowy powódki nr (...):

⚫

571,46 zł w dniu 14 września 2016r. tytułem wpłata;

⚫

572,20 zł w dniu 26 września 2017r. tytułem wpłata;

⚫

572,20 zł w dniu 19 stycznia 2018r. tytułem wpłata.

(dowód: historia rachunku nr (...) k. 65-76, potwierdzenie przelewu bankowego k. 79 i 258, historia rachunku bankowego pozwanej k. 182)

A. L. dokonała (również ze swojego rachunku firmowego) następujących wpłat na rachunek bankowy nr (...):

⚫

5.000 zł w dniu 24 sierpnia 2015r. tytułem „wpłata”;

⚫

1.000 zł w dniu 13 stycznia 2016r. tytułem „zasilenie”;

⚫

1.000 zł w dniu 16 lutego 2016r. tytułem „wpłata”;

⚫

500 zł w dniu 29 lutego 2016r. tytułem „wpłata”;

⚫

938,56 zł w dniu 18 kwietnia 2016r. tytułem „wpłata”.

(dowód: historia rachunku nr (...) k. 15-64v)

A. L. dokonała (również ze swojego rachunku firmowego) następujących wpłat na rachunek bankowy nr (...):

⚫

937,58 zł w dniu 12 maja 2016r. tytułem „wpłata”;

⚫

10.000 zł w dniu 15 czerwca 2016r. tytułem „wpłata”;

⚫

10.000 zł w dniu 17 czerwca 2016r. tytułem „wpłata”;

⚫

10.000 zł w dniu 19 czerwca 2016r. tytułem „wpłata”;

⚫

569,96 zł w dniu 13 lipca 2016r. tytułem „wpłata”;

⚫

571,46 zł w dniu 14 września 2016r. tytułem „wpłata”;

⚫

571,46 zł w dniu 16 października 2016r. tytułem „wpłata”;

⚫

572,20 zł w dniu 15 grudnia 2016r. tytułem „wpłata”.

⚫

572,20 zł w dniu 19 stycznia 2017r. tytułem „wpłata”;

⚫

572,20 zł w dniu 20 lutego 2017r. tytułem „wpłata”;

⚫

572,20 zł w dniu 15 marca 2017r. tytułem „wpłata”;

⚫

572,20 zł w dniu 24 kwietnia 2017r. tytułem „wpłata”;

⚫

572,20 zł w dniu 12 maja 2017r. tytułem „wpłata”;

⚫

572,20 zł w dniu 26 czerwca 2017r. tytułem „wpłata”;

⚫

572,20 zł w dniu 16 sierpnia 2017r. tytułem „wpłata”;

(dowód: nr (...) k. 65-76; historia rachunku A. L. k. 175-176, potwierdzenia wykonania przelewu bankowego k. 258)

J. L. dokonała następujących wpłat na rachunek bankowy nr (...):

⚫

1.000 zł w dniu 14 sierpnia 2014r. tytułem „spłata J.”;

⚫

1.000 zł w dniu 21 sierpnia 2014r. tytułem „spłata J.”;

⚫

200 zł w dniu 14 lutego 2015r. tytułem „spłata J.”;

⚫

1.000 zł w dniu 2 lipca 2015r. tytułem „spłata J.”;

⚫

1.000 zł w dniu 29 stycznia 2016r. tytułem „spłata J.”;

⚫

500 zł w dniu 22 lutego 2016r. tytułem „część pierwsza”;

⚫

1.000 zł w dniu 15 marca 2016r. tytułem „kredyt”.

Natomiast, w dniu 15 marca 2016r. M. B. (1) zwrócił na rachunek J. L. kwotę 62,42 zł tytułem zwrotu nadpłaty kredytu hipotecznego za m-c marzec 2016r.”.

(dowód: historia rachunku nr (...) k. 15-64v, historia rachunku J. L. k. 253-254, potwierdzenia wykonania przelewu bankowego k. 255-257)

J. L. dokonała następujących wpłat na rachunek bankowy nr (...):

⚫

572,20 zł w dniu 9 listopada 2017r. tytułem „zasilenie”;

⚫

572,20 zł w dniu 16 listopada 2017r. tytułem „zasilenie”;

⚫

572,20 zł w dniu 20 grudnia 2017r. tytułem „zasilenie”;

⚫

572,20 zł w dniu 17 lutego 2018r. tytułem „zasilenie”;

⚫

572,20 zł w dniu 19 marca 2018r. tytułem „zasilenie”;

⚫

572,20 zł w dniu 16 kwietnia 2018r. tytułem „zasilenie”;

⚫

572,20 zł w dniu 15 maja 2018r. tytułem „zasilenie”;

⚫

572,20 zł w dniu 15 czerwca 2018r. tytułem „zasilenie”;

⚫

572,20 zł w dniu 17 lipca 2018r. tytułem „zasilenie”;

⚫

572,20 zł w dniu 15 sierpnia 2018r. tytułem „zasilenie”;

⚫

572,20 zł w dniu 5 listopada 2018r. tytułem „zasilenie”;

⚫

572,20 zł w dniu 5 listopada 2018r. tytułem „zasilenie”;

⚫

572,20 zł w dniu 21 grudnia 2018r. tytułem „zasilenie”;

⚫

572,20 zł w dniu 31 grudnia 2018r. tytułem „zasilenie”.

Natomiast, w dniu 6 listopada 2018r. powódka zwróciła na rachunek J. L. kwotę 2,04 zł tytułem zwrotu nadpłaty kredytu hipotecznego za wrzesień i październik 2018r.”.

(dowód: potwierdzenia wykonania przelewów bankowych k. 77-90, historia rachunku J. L. k. 177-181)

M. B. (1), a po jego śmierci powódka dokonują spłaty bieżących rat kredytowych.

(dowód:historia rachunku nr (...) k. 15-64v, historia rachunku nr (...) k. 65-76, potwierdzenia przelewów bankowych k. 269)

M. B. (1) zmarł w dniu 11 kwietnia 2016r. Spadek po M. B. (1) nabyła w całości powódka H. B..

(dowód: akt poświadczenia dziedziczenia z dnia 24 maja 2016r. sporządzony przez notariusza M. D. rep. A 4644/2016 k. 8-9)

W dniu 10 maja 2016r. (...) S.A. wypłaciło na rzecz (...) Bank S.A. kwotę 50.000 zł z tytułu ubezpieczenia kredytu.

(dowód: potwierdzenie wykonania przelewu bankowego k. 94)

Pismem z dnia 17 września 2018r. pełnomocnik powódki zwrócił się do pozwanej z propozycją zawarcia ugody polegającą na przejęciu spłaty kredytu na rzecz (...) Banku SA, zniesieniu współwłasności nieruchomości przy ul. (...) w G., przejęcia całości mieszkania przez pozwaną i jednorazową spłatą powódki, sprzedaży lokalu i podziału ceny. W odpowiedzi, pismem z dnia 28 września 2018r. pozwana nie wyraziła zgody na przedstawioną propozycję przejęcia kredytu

Pismem z dnia 18 lutego 2019r. wobec niespłacenia dwóch kolejnych rat, pełnomocnik powódki wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 1.142,36 zł pod rygorem wypowiedzenia umowy pożyczki. W dniu 9 marca 2019r. pełnomocnik powódki skierował do pozwanej wypowiedzenie umowy pożyczki.

(dowód: pismo z dnia 17 września 2018r. k. 99, pismo z dnia 18 lutego 2019r. k. 100, wypowiedzenie umowy pożyczki z dnia 9 marca 2019r. k. 101, pismo pozwanej z dnia 28 września 2018r. k. 183-185)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, dowodów z zeznań świadków A. L., H. L., J. L., B. G. i M. Ś. oraz dowodu z przesłuchania stron.

Oceniając zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy, Sąd nie dopatrzył się podstaw do kwestionowania wiarygodności i mocy dowodowej dokumentów urzędowych (nakaz zapłaty Sądu Rejonowego Gdańsk – Południe w Gdańsku z dnia 13 grudnia 2010r. I Nc 1691/10, akt poświadczenia dziedziczenia) oraz dokumentów prywatnych (dokumentacja dotycząca pożyczki zaciągniętej w (...) sp. z o.o. z siedzibą w G., umowa kredytu z dnia 9 grudnia 2011r., historie rachunków bankowych, potwierdzenia przelewów bankowych, korespondencja). Przedmiotowe dokumenty nie pozostawały ze sobą w sprzeczności, zaś ich autentyczność nie była zakwestionowana przez żadną ze stron niniejszego postępowania. Zdaniem Sądu wymienione powyżej w ustaleniach stanu faktycznego dowody wzajemnie się uzupełniają i w zestawieniu ze sobą tworzą spójny stan faktyczny. Tym samym brak jest - zdaniem Sądu - przesłanek do odmowy im wiary w zakresie, w jakim stanowiły one podstawę ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie.

Natomiast - w ocenie Sądu - mocy dowodowej pozbawione są dokumenty w postaci odręcznych notatek dołączonych do pozwu (k. 98 i 213) oraz projektów umów pożyczek. Pierwszy z wymienionych dokumentów nie został w ogóle podpisany, a tym samym nie można ustalić jego autora. Niemniej, nawet, gdyby przyjąć, że autorem tych notatek jest M. B. (2), to nie sposób zweryfikować prawidłowości zawartych w tym dokumencie wyliczeń wobec braku wiarygodnych dowodów co do treści umowy zawartej przez pozwaną i poprzednika prawnego powódki i ustaleń poczynionych na łonie rodziny co do wysokości kwoty, jaką pozwana ma spłacić. Z kolei, dokumenty znajdujące się na kartach 96-97 zostały podpisane wyłącznie przez M. B. (1), a zatem nie doszło do zawarcia umowy w formie pisemnej, Nadto, w świetle sprzecznych zeznań świadków i stron nie można uznać, że pozwana przystała na zawarte w tych dokumentach warunki i tym samym doszło do zawarcia umowy w formie ustnej czy per facta concludentia.

Niewiele do sprawy wniosły zeznania świadków B. G. i M. Ś.. Wymienieni świadkowie posiadali szczątkową wiedzę co do ustaleń poczynionych przez pozwaną oraz poprzednika prawnego powódki, która pochodziła od jednej tylko strony sporu. Zeznania wskazanych świadków nie stanowiły zatem własnych spostrzeżeń co do treści czynności prawnych będących przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie. Nadto, zeznania te nie były precyzyjne. W zeznaniach świadków przewijają się wskazywane przez powódkę kwoty, lecz w różnych konfiguracjach. B. G. zeznała, że M. B. (1) miał pożyczyć 110.000 zł siostrzenicy, a później wziął dla niej jeszcze kredyt w kwocie 130.000 zł, zaś M. Ś. wskazywała na zadłużenie w kwocie ponad 100.000 zł, lecz nie wiedziała kiedy i komu M. B. (1) wypłacił tę kwotę. Nadto, zeznała o kredycie dla I. L., którego kwotę początkowo określiła na 110.000 zł, a następnie na 130.000 zł. Taka rozbieżność w zeznaniach świadków nie pozwala na uznanie ich za wiarygodny materiał dowodowy do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Natomiast, z dużą ostrożnością Sąd podszedł do oceny zeznań pozostałych świadków. Wedle twierdzeń powódki kwota pożyczki miała odzwierciedlać zadłużenie rodziny L. względem M. B. (1), a zatem nie ulega wątpliwości, że J. L., A. L. i H. L. byli osobami zainteresowanymi w rozstrzygnięciu sprawy na korzyść pozwanej. Ponadto, zeznania wymienionych świadków, jak również zeznania pozwanej budzą pewne wątpliwości w konfrontacji z innymi dowodami zebranymi w niniejszej sprawie. Wymienieni świadkowie, jak też I. L. zgodnie wskazali, że poza kwotą 73.700 zł, nie zaciągali u M. B. (1) oraz powódki żadnych innych zobowiązań z tytułu pożyczek. Tymczasem, z przedłożonych do akt niniejszej sprawy historii rachunków bankowych oraz potwierdzeń przelewów bankowych wynika, że pozwana, a także jej najbliżsi dokonywali na rzecz M. B. (1) oraz powódki wpłat również z innych tytułów. Zwrócić należy uwagę, że w 2011r. pozwana kilkukrotnie dokonała wpłat na rachunki bankowe o nr (...) oraz nr (...) tytułem „umowa nr (...) spłata raty H. B.” oraz „nr klienta (...)”. Numery umów wskazane w tytule wpłaty znacznie różnią się od numerów umów zawieranych z (...) sp. z o.o., co sugeruje istnienie jeszcze innych pożyczek. Ponadto, już w trakcie spłaty rat kredytu zaciągniętego w (...) Banku S.A. pozwana dokonała w dniach 6 maja 2015r. i 31 maja 2015r. dwóch wpłat, które opatrzyła tytułem „wpłata za J. i H. L.”. Tytuł wpłaty odbiega od opisu pozostałych wpłat dokonanych na rzecz powódki i jej poprzednika prawnego na przestrzeni lat 2011-2018. Kolejne wątpliwości wynikają z treści korespondencji prowadzonej pomiędzy M. B. (1) a I. L. i A. L., o czym szczegółowo w dalszej części niniejszego uzasadnienia. Wyjaśnienia A. L. i pozwanej, że w treści e – maili chodziło o zobowiązanie w kwocie 73.700 zł brzmią nader nieprzekonująco. Zwrócić także należy uwagę, że początkowo pozwana utrzymywała, że nie brała udziału w zawieraniu umowy kredytowej, tymczasem jej podpis znajduje się na umowie poręczenia.

Wątpliwości Sądu budzą również zeznania powódki. Zważyć należy, H. B. zeznała, że m.in. że w okresie 2009-2011 wraz z mężem udzieliła pozwanej, jej siostrze i matce kilku pożyczek, głównie na dofinansowanie działalności gospodarczej, a umowy były zawierane w formie ustnej. Zdaniem Sądu zeznania powódki pozostają jednak gołosłowne. Poza odręcznymi notatkami zmarłego męża oraz notatką (k. 98 i 213), których wartość dowodowa – jak wskazano już powyżej – jest znikoma, powódka nie przedstawiła żadnych wiarygodnych dowodów, które potwierdzałyby jej zeznania. Nie ma świadków przekazania pieniędzy, ani nawet potwierdzeń przelewów bankowych czy historii rachunków bankowych z okresu 2009-2011, potwierdzających wypłatę z konta znacznych środków pieniężnych. Mało tego, powódka nie potrafiła wyjaśnić, w jaki sposób jej zmarły mąż wyliczył kwotę 143.808 zł, która widnieje w notatce na k. 213.

Sąd oddalił wniosek strony powodowej o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego do spraw pisma ręcznego. Zdaniem Sądu okoliczności, na jakie miał zostać przeprowadzony dowód nie miały istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Nawet, gdyby ustalono, że odręczne zapiski (k. 98) pochodzą od M. B. (2), to nie ma żadnego dowodu wskazującego na to, że odzwierciedlają one prawdziwy stan rzeczy. Tym samym uwzględnienie tego wniosku doprowadziłoby jedynie do nieuzasadnionego przedłużenia niniejszego postępowania.

W niniejszej sprawie powódka domagała się zwrotu pożyczki udzielonej pozwanej przez męża powódki M. B. (1). Podstawę prawną powództwa stanowił zatem przepis art. 720 § 1 kc, zgodnie z którym przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

W pierwszej kolejności należało rozstrzygnąć, czy pożyczki, o jakich mowa w pozwie, zostały faktycznie udzielone, a środki pieniężne wydane. Jak bowiem wskazuje się w doktrynie zwrot "zwrócić" oznacza, że obowiązek oddania pożyczki przez biorącego zachodzi tylko wtedy, gdy jej przedmiot został wydany przez dającego (por. E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 9, Warszawa 2019). W pozwie, a także w swoich zeznaniach powódka wskazywała, że pozwana, jej rodzice J. i H. L. i siostra A. L. posiadali znaczne zadłużenie wobec M. B. (1) wynikające z pożyczek udzielonych im w latach 2009-2011. Wysokość tego zadłużenia powódka określiła łącznie na kwotę 110.000 zł. Jak wywodziła celem pożyczek było dofinansowanie działalności gospodarczej prowadzonych przez pożyczkobiorców. Wszystkie pożyczki miały zostać zawarte w formie ustnej. Pozwana, a także świadkowie J. L., H. L. i A. L. zaprzeczyli, aby we wskazanym okresie zaciągali u M. B. (2) i powódki zobowiązania z tytułu pożyczek, w szczególności na sfinansowanie prowadzonej działalności gospodarczej. Jak wskazano powyżej przy ocenie dowodów, zeznania pozwanej oraz wymienionych świadków, którzy również mieli być beneficjentami rzekomych pożyczek, budzą wątpliwości, w szczególności w konfrontacji z pozostałymi dowodami w postaci dowodów przelewów, historii operacji na rachunkach bankowych, czy też korespondencji prowadzonej przez M. B. (2) i jego małżonkę z pozwaną i jej siostrą. Ze szczegółowej analizy przedstawionych dokumentów wynika, że jeszcze przed zawarciem umowy kredytowej, co nastąpiło w dniu 9 grudnia 2011r. pozwana dokonywała na rachunek nr 22 1710 0007 0000 0069 2830 5149 przelewów tytułem „umowa nr (...) spłata raty H. B.”, zaś na rachunek nr (...) tytułem „umowa nr (...) spłata całości kredytu” czy też „zamknięcie kredytu”. Zdaniem Sądu nie sposób uznać, aby wskazane wpłaty nastąpiły na poczet zobowiązań wobec (...). Pożyczki udzielone H. L. posiadały bowiem inną numerację (np. (...), (...), (...)). W późniejszym okresie, pozwana dokonywała na rachunek M. B. (1) dedykowany spłacie kredytu wpłat, które trudno powiązać ze spłatą rat kredytu z dnia 9 grudnia 2011r. Zwrócić bowiem należy uwagę, że w tytule wpłat dokonanych w dniach 6 maja 2015r. i 31 maja 2015r. pozwana wskazała: „wpłata za J. i H. L.”, mimo że pozostałe wpłaty na rachunek M. B. (2) były konsekwentnie opatrzone opisem „wpłata”. Tak odmienny opis przelewów bankowych wskazuje, że pozwana dokonywała spłaty jeszcze innych zobowiązań, zaciągniętych najprawdopodobniej przez jej rodziców. Dodatkowo, na istnienie innych zobowiązań wskazuje korespondencja prowadzona przez pozwaną z M. B. (1) i powódką. W smsie do M. B. (1) (k. 217) pozwana pisała: „wpłacę na ratę kredytu, a jeżeli chodzi o inne wpłaty to teraz niestety nie mam (...)”. W e – mailu z dnia 27 grudnia 2014r. (k. 215) wskazuje natomiast, że „całość zobowiązań rodzinnych wzięła na swoje barki”, „na pewno wszystko odda za swoją rodzinę”, lecz „na dzień dzisiejszy jest w stanie tylko płacić kredyt”, zapewnia także wuja, że „na pewno otrzyma w ratach spłatę należności”. Z kolei A. L. w e – mailu z dnia 27 marca 2015r. (k. 218) wskazała, że „co do zadłużenia J. i H. L. jako ich córka zobowiązuje się dobrowolnie na uregulowanie za nich ich zadłużenia wobec M. B. (1)”, zapewnia, że „jest to dobrowolne oświadczenie woli i dobrowolnie zobowiązuje się do spłaty zadłużenia H. i J. L.” . J. L. i H. L. wskazywali na prowadzenie oddzielnych finansów, a zatem nie sposób uznać, że w przypadku należności wymienionych w korespondencji chodziło o zobowiązanie wobec (...) sp. z o.o., skoro zobowiązanie to nie miało żadnego związku z J. L.. Powołana powyżej korespondencja wskazuje na to, że rodzina L. posiadała wobec M. B. (1) jakieś bliżej niesprecyzowane zobowiązania, w szczególności takie zobowiązania posiadali najprawdopodobniej J. i H. L.. (...) polskiego prawa cywilnego nie przewiduje jednak odpowiedzialności zbiorowej rodziny za zobowiązania poszczególnych członków rodziny. Dlatego, kwestią istotną było ustalenie, kto spośród członków rodziny L. zaciągnął poszczególne zobowiązania.

Mimo jednak powyższego - zdaniem Sądu - powództwo nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem strona powodowa nie zdołała wykazać wysokości dochodzonego roszczenia, mimo spoczywającego na niej – w myśl art. 6 kc – ciężaru dowodu. W wyroku z dnia 11 czerwca 1999r., II CKN 390/98, Legalis nr 44297 Sąd Najwyższy stwierdził, że dochodząc zwrotu pożyczki powód powinien udowodnić, że między nim a pozwanym doszła do skutku taka umowa. Pozwanego zaś obciąża dowód wykazania okoliczności niweczących prawo powoda, a więc że pożyczkę zwrócił. W niniejszej sprawie strona powodowa nie wykazała, że pomiędzy jej poprzednikiem prawnym a pozwaną została zawarta umowa o wskazanej treści. Zaoferowany przez stronę powodową materiał dowodowy jest niewystarczający, aby poczynić w tym zakresie konkretne ustalenia faktyczne co do treści umowy. Zeznania powódki – wobec braku innych wiarygodnych dowodów – pozostawały całkowicie gołosłowne. Jak wskazano powyżej znaczenia dowodowego pozbawione były przedłożone do akt sprawy projekty umów pożyczki. Umowy te nie zostały podpisane przez pozwaną, a co więcej strona pozwana zaprzeczyła, aby powyższe projekty odzwierciedlały wcześniejsze ustalenia. Strony nie dochowały formy pisemnej, co powodowało istotne trudności dowodowe. Niemniej powódka nawet nie uprawdopodobniła, za pomocą tzw. zaczątków dowodów, że we wskazanych przez nią datach wypłacono z jej rachunku czy rachunku jej męża kwoty odpowiadające wysokości pożyczki. Na potwierdzenie wysokości zadłużenia, jakie posiadała rodzina L. powódka złożyła wyłącznie odręczne notatki sporządzone według deklaracji powódki przez M. B. (1) (k. 98 i 213) przedstawiające rozliczenie i saldo rzekomego zadłużenia, które nie zostały nawet podpisane. W odniesieniu do notatki znajdującej się na karcie 213 powódka nie była w stanie wskazać w jaki sposób została wyliczona wskazana w niej kwota 143.808,17 zł. Nadto, zeznania samej powódki nie były precyzyjne i konsekwentne. Słuchana w trybie art. 212 kpc powódka wskazała, że pożyczyła pozwanej kwotę 10.000 zł w listopadzie 2011r. oraz kwotę 5.000 zł w 2010r. Natomiast w swoich zeznaniach powódka potwierdziła wysokość pożyczki z listopada 2011r., natomiast kwotę wcześniejszej pożyczki określiła na kwotę 10.000 zł. Powódka wskazywała także, że pozwana, jej matka i siostra łącznie pożyczyły kwotę 40.000 zł, jednak – jak wskazano powyżej – przesunięcia pomiędzy majątkiem powódki i jej męża a majątkami pozwanej i członków jej najbliższej rodziny nie znajdują żadnego odzwierciedlenia w żadnych wiarygodnych dowodach. Zeznania powódki oraz odręczne notatki napisane rzekomo ręką M. B. (1) nie stanowią wystarczającej podstawy na potwierdzenie wysokości udzielonej pożyczki.

Strona powodowa wywodziła, że wskutek ustnych ustaleń poczynionych w gronie rodziny pozwana I. L. zobowiązała się do spłaty zadłużenia rodziców oraz siostry wobec M. B. (1) z tytułu pożyczek (w szczególności pożyczki nr (...) z dnia 4 lipca 2008r. udzielonej przez (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. H. L., a poręczonej przez A. L.). Opisana czynność prawna oznaczałaby zamianę zobowiązanego w pierwotnym stosunku prawnym ukształtowanym pomiędzy M. B. (1) a H. L., J. L. i A. L.. Zważyć jednak należy, iż polskiemu prawu nie jest znana jako instytucja normatywna umowna zmiana strony. Aby do niej doszło, niezbędne jest dokonanie przelewu wierzytelności (art. 509 kc) lub przejęcie długu (art. 519 kc), przy czym może to nastąpić w ramach jednej złożonej czynności lub sukcesywnie, byleby czynności prawne stron zawierały elementy niezbędne dla obu tych instytucji (por. wyrok SN z dnia 17 maja 2012r., I CSK 494/11, L.; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 10 kwietnia 2019r., VII AGa (...), L.). Czynność, o jakiej mowa w pozwie, musiałaby przybrać postać umowy o przejęcie długu. Zgodnie z treścią art. 519 § 2 kc przejęcie długu może nastąpić bądź przez umowę między wierzycielem a osobą trzecią za zgodą dłużnika; oświadczenie dłużnika może być złożone którejkolwiek ze stron bądź też przez umowę między dłużnikiem a osobą trzecią za zgodą wierzyciela; oświadczenie wierzyciela może być złożone którejkolwiek ze stron; jest ono bezskuteczne, jeżeli wierzyciel nie wiedział, że osoba przejmująca dług jest niewypłacalna. Zgodnie z art. 522 kc umowa o przejęcie długu powinna być pod nieważnością zawarta na piśmie. To samo dotyczy zgody wierzyciela na przejęcie długu. Przepis art. 522 kc wymaga, aby umowa o przejęcie długu była zawarta pod rygorem nieważności na piśmie. To samo dotyczy zgody wierzyciela na przejęcie długu. Ta regulacja wymuszająca określoną formę dla wyrażenia oświadczenia woli w kwestii przejęcia długu, pociąga za sobą procesowe ograniczenia dowodowe (art. 247 kpc). Zatem istotne okoliczności mające znaczenie w sprawie mogą być dowodzone tylko poprzez dokumenty, stanowiące podstawę ustaleń, czy doszło do przejęcia długu w wymaganej formie (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 9 października 2012r., V ACa 578/12, L.). Umowa zawarta pomiędzy wierzycielem (M. B. (1)) a osobą trzecią (I. L.) nie została zawarta w formie pisemnej. W myśl art. 78 kc do zachowania pisemnej formy czynności prawnej wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli. Do zawarcia umowy wystarcza wymiana dokumentów obejmujących treść oświadczeń woli, z których każdy jest podpisany przez jedną ze stron, lub dokumentów, z których każdy obejmuje treść oświadczenia woli jednej ze stron i jest przez nią podpisany. Do akt sprawy nie przedłożono dokumentu obejmującego treść oświadczeń stron umowy o przejęcie długu. Stosownie natomiast do powołanych powyżej judykatów niemożliwe było wykazanie powyższej okoliczności za pomocą innych dowodów. W związku z powyższym należało uznać, że umowa nie została zawarta w formie pisemnej, a tym samym jest bezwzględnie nieważna. Brak zawarcia ważnej umowy o przejęcie długu powoduje dalsze konsekwencje. Wedle powódki M. B. (1) z kwoty kredytu uzyskanego w (...) Banku S.A. potrącił sobie kwotę 56.300 zł tytułem spłaty wcześniejszego zadłużenia rodziny L., przy czym pozwana miała być zobowiązana do spłaty całości kredytu, którego kapitał wynosił 130.000 zł. Skoro jednak jak wskazano powyżej przejęcie długu było nieważne, to pozwana nie wstąpiła w sytuację prawną dotychczasowego dłużnika, wyznaczoną przez jego obowiązki i uprawnienia związane z istnieniem długu. Tym samym, nie będąc dłużnikiem M. B. (1) nie mogła odpowiadać za zobowiązania osób trzecich tj. ojca, matki i siostry. Bez skutecznego i ważnego przejęcia długu brak jest causy do zaciągnięcia zobowiązania kredytowego i przyjęcia odpowiedzialności za osoby trzecie. Jak bowiem wskazuje się w judykaturze umowa kredytu jest umową kauzalną, konsensualną, dwustronnie zobowiązującą i odpłatną (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 2 listopada 1995r., I ACz 239/95, PG 1996, Nr 12, poz. 50). Ponadto, zgodnie z zasadą kauzalności czynności prawnych rozporządzających należy przyjąć, że także umowa pożyczki jest umową kauzalną (por. M. Gutowski (red.), Kodeks cywilny. Tom III. Komentarz. Art. 627–1088. Wyd. 2, Warszawa 2019). Z tych względów Sąd uznał, że pozwana nie jest odpowiedzialna do spłaty kwoty 56.300 zł, która miała stanowić równowartość zobowiązań pozostałych członków rodziny L..

Pozwana przyznała natomiast, że zaciągnęła pożyczkę w kwocie 73.700 zł, która była oprocentowana według stopy procentowej w wysokości 5 % w stosunku rocznym. Wysokość pożyczki odpowiada kwocie faktycznie wypłaconej pozwanej przez M. B. (1) w dniu 13 grudnia 2011r. Strona pozwana podniosła jednak, że kwota pożyczki została przez nią w całości spłacona. Zgodnie z obowiązującą w postępowaniu cywilnym zasadą rozkładu ciężaru dowodu ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne (art. 6 kc). Nie budzi przy tym wątpliwości, że ciężar wykazania faktów prawotamujących (tj. powodujących, że dany fakt prawotwórczy w konkretnym przypadku nie wywołał skutku prawnego np. wada oświadczenia woli, niepoczytalność sprawcy deliktu) oraz faktów prawoniweczących (powodujących, że skutki prawne faktu prawotwórczego ustały np. wykonanie zobowiązania, zwolnienie z długu) zasadniczo spoczywa na stronie pozwanej, albowiem ona z tych okoliczności wywodzi korzystne dla siebie skutki prawne. W ocenie Sądu pozwana sprostała ciężarowi dowodu i wykazała, że spłaciła zobowiązanie we wskazanej powyżej wysokości. Na podstawie wydruków operacji na rachunkach bankowych stron, potwierdzeń przelewów bankowych można stwierdzić, że w okresie od dnia 12 stycznia 2012r. do 19 stycznia 2018r. pozwana wpłaciła z tytułu spornego kredytu kwotę około 61.000 zł (ponadto spłaciła składkę ubezpieczeniową w kwocie 15.000 zł). Dalsze wpłaty na poczet zobowiązania zostały dokonane przez A. L. (ponad 15.000 zł, a także dodatkowo 30.000 zł w czerwcu 2016r.) i J. L. (około 13.700 zł). Łącznie zatem dokonano wpłat na kwotę 120.000 zł. W oparciu zatem o przedłożone dowody stwierdzić należy, że pozwana spłaciła kwotę przewyższającą kwotę wypłaconą jej przez M. B. (1). Tym samym należało uznać, że zobowiązanie wygasło wobec jego całkowitej spłaty.

Niezależnie od powyższego należy zauważyć, że kredyt został zaciągnięty na okres 240 miesięcy począwszy od grudnia 2011r. i miał zostać spłacony do 15 grudnia 2031r. Zatem nie wszystkie raty kredytu są już wymagalne, a mimo tego powódka domaga się zwrotu całego pozostałego do zapłaty zobowiązania kredytowego. Stąd też nawet, gdyby pozwana była zobowiązana do spłaty całego kredytu, to roszczenie co do rat jeszcze niewymagalnych należałoby uznać za przedwczesne.

Mając powyższe na uwadze Sąd oddalił powództwo w całości na mocy art. 720 kc a contrario.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy zasądził od przegrywającej niniejszy spór powódki na rzecz pozwanej kwotę 5.417 zł, na co składa się opłata za czynności fachowego pełnomocnika pozwanej będącego radcą prawnym w stawce minimalnej obliczone od podanej wartości przedmiotu sporu (5.400 zł) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł).