Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 grudnia 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący:	Sędzia Gabriela Horodnicka-Stelmaszczuk (spr.)
Sędziowie:	Barbara Białecka Jolanta Hawryszko

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 10 grudnia 2020 r. w S.

sprawy J. K. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o wysokość kapitału początkowego i wysokość emerytury

na skutek apelacji ubezpieczonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim

z dnia 16 września 2020 r., sygn. akt VI U 318/20

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od ubezpieczonego J. K. (1) na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. kwotę 240 zł (dwieście czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Jolanta Hawryszko

Gabriela Horodnicka-Stelmaszczuk

Barbara Białecka

Sygn. akt III AUa 405/20

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23.04.2020 roku, znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. ponownie ustalił kapitał początkowy ubezpieczonego J. K. (1). Wysokość kapitału początkowego wyniosła 174 859,85 zł.

Decyzją z dnia 24.04.2020 roku, znak: (...), organ rentowy przeliczył emeryturę ubezpieczonego, ustalając jej wysokość na 5 514,35 zł brutto (wysokość świadczenia do wypłaty: 4 552,06 zł).

J. K. (1) odwołał się od tych decyzji. Wniósł o ich zmianę domagając się doliczenia okresów pracy w: 1/ (...) w G. i 2/ S. (...). Podał, że sporne decyzje są niezgodne ze stanem prawnym i przepisami.

W odpowiedzi na odwołania pozwany wniósł o oddalenie odwołań. Podał, że uwzględnił wynagrodzenia z wszystkich miejsc zatrudnienia skarżącego, z wyjątkiem składników zarobków nieoskładkowanych.

Postanowieniem z dnia 25.06.2020 roku Sąd połączył do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy z odwołań od obu spornych decyzji.

Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim wyrokiem z dnia 16.09.2020 r. oddalił odwołanie.

Sąd Okręgowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych:

J. K. (2) urodził się (...). W dniu 2.09.2019 roku złożył wniosek o emeryturę. Decyzją z dnia 12.09.2019 roku nabył prawo do emerytury na podstawie art. 24 ustawy o emerytalnej. Świadczenie przysługuje od dnia 1.09.2019 roku. W dniu 3.09.2019 roku skarżący złożył wniosek o przeliczenie emerytury. Decyzją z dnia 23.04.2020 roku, znak: (...), ZUS ponownie ustalił kapitał początkowy ubezpieczonego ustalając jego wysokość na kwotę 174 859,85 zł. Decyzją z dnia 24.04.2020 roku, znak: (...), pozwany przeliczył emeryturę ubezpieczonego, ustalając jej wysokość na kwotę 514,35 zł brutto (wysokość świadczenia do wypłaty: 4 552,06 zł).

Ubezpieczony do dnia 31.12.1998 roku był zatrudniony:

- od 1.08.1975 roku do 29.02.1976 roku – w (...) w G., jako specjalista do spraw produkcji wikliny;

- od 1.03.1976 roku do 15.05.1977 roku – w (...) w S., jako referent zaopatrzenia i zbytu;

- od 16.05.1977 roku do 31.03.1979 roku – w (...) w S., jako inspektor do spraw obrony cywilnej i spraw wojskowych;

- od 1.07.1979 roku do 29.02.1980 roku – w (...) w P. Restauracja (...) w M., jako kierowca – konwojent;

- od 8.05.1980 roku do 31.10.1996 roku – w (...) w S., jako gospodarz obiektu, kierownik obiektu;

- od 1.01.1985 roku do 31.12.1988 roku – w S. (...);

- od 1.09.1985 roku do 28.02.1986 roku – w (...) w G.

- od 1.11.1996 roku do 31.12.1998 roku – w S. (...).

Wysokość kapitału początkowego ubezpieczonego wynosi łącznie 174 859,85 zł. Wskaźnik wysokości podstawy kapitału początkowego wynosi 169,34 %. Wysokość emerytury ubezpieczonego, po waloryzacji od dnia 1.03.2020 roku, wynosi 5 514,35 zł (wysokość świadczenia do wypłaty wynosi 4 552,06 zł).

Tab. 1. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego J. K. (1).

Rok	Dochód ubezpieczonego stanowiący podstawę wymiaru składek za rok kalendarzowy	Kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy	Stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia proporcjonalnie do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu w roku kalendarzowym (w %)
1988	954 645,00 zł	637 080,00 zł	149,85 %
1989	4 692 681,00 zł	2 481,096,00 zł	189,14 %
1990	23 948 316,00 zł	12 355 644,00 zł	193,82 %
1991	47 921 213,00 zł	21 240 000,00 zł	225,62 %
1992	54 786 725,00 zł	35 220 000,00 zł	155,56 %
1993	69 936 500,00 zł	47 940 000,00 zł	145,88 %
1994	109 870 000,00 zł	63 936 000,00 zł	171,84 %
1995	14 183,22 zł	8 431,44 zł	168,22 %
1996	17 473,93 zł	10 476,00 zł	166,80 %
1997	16 141,12 zł	12 743,16 zł	126,66 %
RAZEM			169,34 %

Na podstawie tak dokonanych ustaleń Sąd Okręgowy uznał odwołania za nieuzasadnione wskazując jako podstawę prawną rozstrzygnięcia art. 173, art. 6, art. 7 art. 10 ustawy emerytalnej.

Zgodnie z art. 173 ustawy z 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2020 poz. 53; dalej jako ustawa emerytalna):

1. Dla ubezpieczonych urodzonych po 31.12.1948 roku, którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy.

2. Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art. 174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z art. 26 ust. 3 dla osób w wieku 62 lat.

3. Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy.

4. Pierwszej waloryzacji kapitału początkowego dokonuje się od dnia 1 czerwca 2000 r. przez pomnożenie tego kapitału wskaźnikiem wzrostu przeciętnego wynagrodzenia z 1999 r., pomniejszonego o naliczone i potrącone od ubezpieczonego składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe, w stosunku do przeciętnego wynagrodzenia za 1998 r.

5. Drugiej waloryzacji przeprowadzanej od dnia 1 czerwca 2001 r. dokonuje się na zasadach określonych w art. 25 ust. 3-5, 9 i 10 oraz w art. 25a.

5a. Trzeciej waloryzacji przeprowadzanej od dnia 1 czerwca 2002 r. oraz kolejnych dokonuje się na zasadach określonych w art. 25 ust. 3-8 i 10 oraz w art. 25a.

6. Kapitał początkowy ewidencjonowany jest na koncie ubezpieczonego.

6a. W wyniku przeprowadzonej waloryzacji kapitał początkowy nie może ulec obniżeniu.

Sąd pierwszej instancji wskazał, iż ustalenie wysokości kapitału początkowego następuje na podstawie reguł wyznaczonych w art. 174 ustawy emerytalnej. I tak:

1. Kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12.

2. Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

3. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed 1.01.1999 roku.

3a. Przepis art. 17 ust. 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru kapitału początkowego w myśl art. 15 ust. 1 dla ubezpieczonego urodzonego przed 31.12. 1968 roku z powodu nauki w szkole wyższej, o której mowa w art. 7 pkt 9.

3b. Jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu.

4. Do obliczenia kapitału początkowego dla osoby mającej ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przyjmuje się, na jej wniosek, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru renty przyjęty w decyzji ustalającej prawo do renty po raz pierwszy lub ponownie ustalającej jej wysokość. W przypadku gdy renta została przyznana przed 15.11.1991 roku, do ustalenia kapitału początkowego przyjmuje się wskaźnik wysokości podstawy wymiaru ustalony w wyniku rewaloryzacji, chyba że po tej dacie ponownie była ustalana jego wysokość.

5. Jeżeli z powodu niemożności ustalenia podstawy wymiaru renty jej wysokość została ustalona w kwocie najniższej renty, do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjmuje się najniższe wynagrodzenie pracowników obowiązujące w okresie przyjętym do obliczenia podstawy wymiaru renty.

6. Przepisy ust. 5 stosuje się odpowiednio do ustalenia kapitału początkowego osób uznanych za repatriantów.

7. Do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 r.

8. Przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24% tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 r. Współczynnik ten oblicza się według następującego wzoru:

gdzie:

„p” - oznacza współczynnik;

wiek ubezpieczonego - oznacza wiek w dniu 31.12.1998 roku;

wiek emerytalny - oznacza 60 - dla kobiet i 65 - dla mężczyzn;

staż ubezpieczeniowy - oznacza udowodniony okres składkowy i nieskładkowy,

wymagany staż - oznacza 20 - dla kobiet i 25 - dla mężczyzn;

z zastrzeżeniem ust. 12.

9. Staż ubezpieczonego, o którym mowa w ust. 8, określa się w pełnych latach, z tym że jeżeli ubezpieczony ma więcej niż 6 miesięcy tego stażu ponad pełne lata, staż ten zaokrągla się w górę.

9a. Staż ubezpieczeniowy i wymagany staż, o których mowa w ust. 8, określa się w dniach, jeżeli jest to dla ubezpieczonego korzystniejsze.

10. Wiek ubezpieczonego, o którym mowa w ust. 8, określa się w pełnych latach, z tym że jeżeli w dniu 31 grudnia 1998 r. ubezpieczony ma więcej niż 6 miesięcy ponad wiek ustalony, to przyjmuje się pełne lata po zaokrągleniu w górę.

11. W przypadku gdy w momencie objęcia ubezpieczeniem po raz pierwszy, ubezpieczony nie ukończył 18 roku życia, we wzorze, o którym mowa w ust. 8, liczbę 18 zastępuje się faktycznym wiekiem, w którym powstał obowiązek ubezpieczenia.

12. Współczynnik, o którym mowa w ust. 8:

1) zaokrągla się do setnych części procenta;

2) nie może być wyższy od 100%.

13. Wartość współczynnika, obliczonego na podstawie ust. 8, w zależności od płci, wieku ubezpieczonego oraz stażu ubezpieczeniowego w dniu 31.12.1998 roku, przedstawiona jest w tabeli, stanowiącej załącznik do ustawy. Do obliczenia kapitału konieczne jest ustalenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego. Wskaźnik ten obliczany jest zgodnie z art. 15 ustawy emerytalnej. Przyjmuje się podstawy wymiaru składek z 10 kolejnych dowolnych lat sprzed 1999 roku lub 20 najkorzystniejszych lat z całego okresu ubezpieczenia sprzed 1999 roku; oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu; oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów.

Sąd meriti wskazał również, że zasady obliczania emerytur kapitałowych regulują przepisy art. 24-26 ustawy emerytalnej. Zarówno do obliczenia kapitału, jak i emerytur przyznanych ubezpieczonemu, konieczne jest ustalenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego i wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury - art. 53. Wskaźnik ten obliczany jest zgodnie z art. 15 ustawy. Przyjmuje się podstawy wymiaru składek z 10 kolejnych lat z ostatniego dwudziestolecia (w przypadku kapitału 10 kolejnych dowolnych lat sprzed 1999 roku) lub 20 najkorzystniejszych lat z całego okresu ubezpieczenia (w przypadku kapitału sprzed 1999 roku), dolicza się kwoty wskazane ust. 3 i 3a i dokonuje obliczeń - sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych; oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu; oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury, przy czym dla kapitału początkowego, jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu.

Sąd Okręgowy przywołał również treść art. 6 ustawy emerytalnej zgodnie, z którą okresami składkowymi są następujące okresy: 1) ubezpieczenia; 2) opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w wysokości określonej w przepisach o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych, w przepisach wymienionych w art. 195 pkt 1-4 i 8, w przepisach o adwokaturze, w przepisach o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz w przepisach o pomocy społecznej; 3) zaliczone do okresów ubezpieczenia społecznego duchownych: a) okresy pozostawania duchownymi przed dniem 1 lipca 1989 r., pod warunkiem opłacania składek na ubezpieczenie społeczne za cały okres podlegania temu ubezpieczeniu, b) okresy przebywania duchownych na misjach oraz okresy prowadzenia przez duchownych działalności duszpasterskiej wśród Polonii, przypadające po dniu 14 listopada 1991 r., do dnia wejścia w życie ustawy; 4) czynnej służby wojskowej w Wojsku Polskim lub okresy jej równorzędne albo okresy zastępczych form tej służby; 5) działalności kombatanckiej, działalności równorzędnej z tą działalnością, a także okresy zaliczane do okresów tej działalności oraz okresy podlegania represjom wojennym i okresu powojennego, określone w przepisach o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego; 6) pełnionej w Polsce służby: a) w Policji (Milicji Obywatelskiej), b) w Urzędzie Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego i Służbie Wywiadu Wojskowego oraz Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (w organach bezpieczeństwa publicznego), c) w Straży Granicznej, ca) Straży Marszałkowskiej, d) w Służbie Więziennej, e) w Państwowej Straży Pożarnej, f) w Służbie Celnej, g) w Biurze Ochrony Rządu, h) w Służbie Celno-Skarbowej, i) w Służbie Ochrony Państwa; 7) pobierania zasiłku macierzyńskiego, 8) osadzenia w więzieniach lub innych miejscach odosobnienia na terytorium Polski na mocy skazania albo bez wyroku po dniu 31 grudnia 1955 r. za działalność polityczną; 9) zatrudnienia za granicą osób, które w tym czasie nie były obywatelami polskimi, jeżeli osoby te powróciły do kraju po dniu 22 lipca 1944 r. i zostały uznane za repatriantów; 10) świadczenia pracy po 1956 r. na rzecz organizacji politycznych i związków zawodowych, nielegalnych w rozumieniu przepisów obowiązujących do kwietnia 1989 r.

2. Za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. następujące okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne:1) zatrudnienia po ukończeniu 15 lat życia: a) na obszarze Państwa Polskiego - w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, jeżeli w tych okresach pracownik pobierał wynagrodzenie lub zasiłki z ubezpieczenia społecznego: chorobowy, macierzyński lub opiekuńczy albo rentę chorobową, b) obywateli polskich za granicą - w polskich przedstawicielstwach dyplomatycznych i urzędach konsularnych, w stałych przedstawicielstwach przy Organizacji Narodów Zjednoczonych i w innych misjach lub misjach specjalnych, a także w innych polskich placówkach, instytucjach lub przedsiębiorstwach, do których zostali delegowani lub skierowani; dotyczy to również członków rodziny delegowanego lub skierowanego tam pracownika, którzy podjęli zatrudnienie w tych placówkach w czasie pobytu za granicą, c) obywateli polskich za granicą - w organizacjach międzynarodowych, zagranicznych instytucjach i w zakładach, do których zostali skierowani w ramach współpracy międzynarodowej lub w których byli zatrudnieni za zgodą właściwych władz polskich; zgoda nie jest wymagana w stosunku do pracowników, którzy wyjechali za granicę przed dniem 9 maja 1945 r., d) obywateli polskich za granicą - u innych pracodawców zagranicznych, jeżeli w okresie pracy za granicą były opłacane składki na ubezpieczenie społeczne w Polsce; 2) pracy przymusowej: a) wykonywanej na rzecz hitlerowskich Niemiec w okresie II wojny światowej, b) wykonywanej na obszarze Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w okresie od dnia 17 września 1939 r. do dnia 31 grudnia 1956 r., c) wykonywanej na rozkaz władz alianckich do dnia 31 grudnia 1945 r., d) wykonywanej w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach pozyskiwania i wzbogacania rud uranu oraz batalionach budowlanych podczas odbywania służby wojskowej w Wojsku Polskim; 3) zatrudnienia młodocianych na obszarze Państwa Polskiego na warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1975 r.; 4) pracy wykonywanej w czasie odbywania na obszarze Państwa Polskiego kary pozbawienia wolności, kary aresztu za wykroczenie oraz w czasie tymczasowego aresztowania - w wymiarze czasu pracy nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy określonego dla takiej pracy; 5) niewykonywania pracy po ustaniu zatrudnienia, jeżeli za te okresy na podstawie przepisów Kodeksu pracy zostało wypłacone wynagrodzenie lub odszkodowanie; 6) czasowego pozostawania bez pracy na obszarze Państwa Polskiego z powodu niemożności jej otrzymania lub niemożności podjęcia szkolenia zawodowego, w tym okresy pobierania zasiłków z funduszu aktywizacji zawodowej, zasiłków dla bezrobotnych oraz zasiłków szkoleniowych wypłaconych z Funduszu Pracy; 6a) niewykonywania pracy przed dniem 31 lipca 1990 r. na skutek represji politycznych;7) sprawowania mandatu posła lub senatora w Państwie Polskim; 8) internowania na podstawie art. 42 dekretu z 12.12.1981 roku o stanie wojennym; 9) wykonywania działalności twórczej lub artystycznej na obszarze Państwa Polskiego: a) objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, za które opłacono składkę na ubezpieczenie społeczne lub w których ubezpieczony był zwolniony od opłacania składki, b) przypadającej przed dniem 1 stycznia 1974 r., uznane przez Komisję do Spraw Zaopatrzenia Emerytalnego Twórców, działającą przy ministrze właściwym do spraw kultury, pod warunkiem że twórca lub artysta opłacał składki na ubezpieczenie społeczne po dniu 31 grudnia 1973 r.; 10) pracy adwokatów wykonywanej na obszarze Państwa Polskiego: a) objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, za które opłacono składkę na ubezpieczenie społeczne lub w których występowało zwolnienie od opłacania składki, b) przed dniem objęcia obowiązkiem ubezpieczenia społecznego z tego tytułu; 11) wykonywania na obszarze Państwa Polskiego pracy nakładczej: a) objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, za które opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od opłacania składki, b) przed dniem objęcia obowiązkiem ubezpieczenia z tego tytułu, jeżeli w tych okresach osoba wykonująca taką pracę uzyskiwała wynagrodzenie w wysokości co najmniej połowy obowiązującego najniższego wynagrodzenia, określonego na podstawie przepisów Kodeksu pracy; 12) pracy na obszarze Państwa Polskiego w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych i w innych spółdzielniach zrzeszonych w Centralnym Związku Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych, w zespołowych gospodarstwach rolnych spółdzielni kółek rolniczych zrzeszonych w Krajowym Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych oraz pracy na rzecz tych spółdzielni: a) objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, za które opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od opłacania składki, b) przed dniem objęcia obowiązkiem ubezpieczenia społecznego z tego tytułu; 13) pracy na obszarze Państwa Polskiego wykonywanej na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia oraz współpracy przy wykonywaniu takiej umowy: a) objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego i okresy kontynuowania tego ubezpieczenia, za które opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od opłacania składki, b) wykonywanej przed dniem 1 stycznia 1976 r., jeżeli umowa odpowiadała warunkom ubezpieczenia obowiązującym w tym dniu; 14) pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarze Państwa Polskiego: a) objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego i okresy kontynuowania tego ubezpieczenia, za które opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od opłacania składki, b) prowadzonej przed dniem objęcia obowiązkiem ubezpieczenia z tego tytułu, jeżeli prowadzenie działalności gospodarczej odpowiadało warunkom ubezpieczenia; 15) współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarze Państwa Polskiego objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego oraz okresy kontynuowania tego ubezpieczenia, za które opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od opłacania składki;16) ubezpieczenia społecznego duchownych na obszarze Państwa Polskiego, za które opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od opłacania składki; 17) pobierania stypendium sportowego z tytułu wyczynowego uprawiania sportu na obszarze Państwa Polskiego po ukończeniu 15 roku życia, z wyjątkiem okresów pobierania stypendium przez osoby uczące się lub studiujące w systemie studiów dziennych.3. Za okresy zatrudnienia i okresy pracy na obszarze Państwa Polskiego, o których mowa w ust. 2, uważa się: 1) okresy zatrudnienia i okresy pracy wykonywanej na terenach wchodzących w skład Rzeczypospolitej Polskiej w obecnych granicach oraz 2) okresy zatrudnienia i okresy pracy wykonywanej na terenach wchodzących w skład Rzeczypospolitej Polskiej przed ustaleniem jej obecnych granic.

Zgodnie zaś z art. 7 ustawy emerytalnej, okresami nieskładkowymi są następujące okresy: 1) pobierania: a) wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wypłaconego na podstawie przepisów Kodeksu pracy, b) zasiłków z ubezpieczenia społecznego: chorobowego lub opiekuńczego, c) świadczenia rehabilitacyjnego, d) świadczeń wymienionych w lit. b i c po ustaniu obowiązku ubezpieczenia; 2) pobierania renty chorobowej po ustaniu zatrudnienia w wymiarze czasu pracy nie niższym niż połowa obowiązującego w danym zawodzie lub po ustaniu obowiązku ubezpieczenia społecznego z innego tytułu; 3) niewykonywania pracy po ustaniu zatrudnienia, jeżeli za te okresy, na podstawie przepisów Kodeksu pracy, zostało wypłacone odszkodowanie; 4) (uchylony) 5) przypadające przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty okresy urlopu wychowawczego, urlopu bezpłatnego udzielonego na podstawie przepisów w sprawie bezpłatnych urlopów dla matek pracujących opiekujących się małymi dziećmi, innych udzielonych w tym celu urlopów bezpłatnych oraz okresy niewykonywania pracy - z powodu opieki nad dzieckiem: a) w wieku do lat 4 - w granicach do 3 lat na każde dziecko oraz łącznie - bez względu na liczbę dzieci - do 6 lat, b) na które ze względu na jego stan fizyczny, psychiczny lub psychofizyczny przysługuje zasiłek pielęgnacyjny - dodatkowo w granicach do 3 lat na każde dziecko; 6) przypadające przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty okresy opieki pielęgnacyjnej nad inwalidą wojennym zaliczonym do I grupy inwalidów lub uznanym za całkowicie niezdolnego do pracy oraz do samodzielnej egzystencji, sprawowanej przez członka jego rodziny w wieku powyżej 16 lat, który w okresie sprawowania opieki nie osiągnął przychodu przekraczającego miesięcznie połowę najniższego wynagrodzenia; 7) przypadające przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty okresy niewykonywania pracy, w granicach do 6 lat, spowodowane koniecznością opieki nad innym niż dziecko członkiem rodziny zaliczonym do I grupy inwalidów lub uznanym za całkowicie niezdolnego do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo uznanym za osobę niepełnosprawną w stopniu znacznym, sprawowanej przez członka jego rodziny w wieku powyżej 16 lat, który w okresie sprawowania opieki nie osiągnął przychodu przekraczającego miesięcznie połowę najniższego wynagrodzenia; 8) urlopu bezpłatnego oraz przerw w zatrudnieniu w razie nieudzielenia urlopu bezpłatnego małżonkom pracowników skierowanych do pracy w przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, w stałych przedstawicielstwach przy Organizacji Narodów Zjednoczonych i w innych misjach specjalnych za granicą, w instytutach, ośrodkach informacji i kultury za granicą; 9) nauki w szkole wyższej na jednym kierunku, pod warunkiem ukończenia tej nauki, w wymiarze określonym w programie studiów; 9a) studiów doktoranckich i aspirantury naukowej w wymiarze określonym w decyzji o ich utworzeniu; 9b) asystenckich studiów przygotowawczych; 10) dokształcania zawodowego lekarzy w klinikach akademii medycznych i oddziałach instytutów naukowych w charakterze wolontariusza - w granicach do 1 roku; 11) pobierania zasiłku przedemerytalnego i świadczenia przedemerytalnego; 12) udokumentowanej niezdolności do pracy, za które wypłacone zostały z Funduszu Pracy: zasiłki dla bezrobotnych, zasiłki szkoleniowe lub stypendia; 13) udokumentowanego okresu odbytego stażu uczniowskiego, o którym mowa w art. 121a ustawy z 14.12.2016 roku – Prawo oświatowe.

Z kolei, zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy emerytalnej, przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również następujące okresy, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jako okresy składkowe: 1) okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki, 2) przypadające przed dniem 1 lipca 1977 r. okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 roku życia, 3) przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu. 2. Okresy wymienione w ust. 1 pkt 1 uwzględnia się także przy ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe ustalone na zasadach określonych w art. 507, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania renty, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu. 3. Okresów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie uwzględnia się, jeżeli zostały one zaliczone do okresów, od których zależy prawo do emerytury lub renty, na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Sąd Okręgowy wskazał, że art. 6, 7 i 10 ustawy emerytalnej, to przepisy które zawierają katalogi okresów podlegających wliczeniu do stażu ubezpieczeniowego umożliwiającego nabycie prawa do emerytury. W rzeczywistości okresy te mogą się na siebie nakładać, czyli występować w całości lub w części równolegle, tj. w tym samym okresie kalendarzowym.

Sąd orzekający wywiódł, że zgodnie z art. 11 ustawy emerytalnej, jeżeli okresy, o których mowa w art. 6, 7 i 10 zbiegają się w czasie, przy ustalaniu prawa do świadczeń określonych w ustawie uwzględnia się okres korzystniejszy.

Sąd pierwszej instancji przypomniał, że przepis art. 11 ustawy emerytalnej wyraża ogólną zasadę, iż w takiej sytuacji można uwzględnić tylko jeden z tych okresów. Ustawodawca nakazuje uwzględnić okres korzystniejszy. Niewątpliwie przy zbiegu okresów wymienionych w art. 6 lub 10 ustawy emerytalnej (okresy składkowe) z okresami nieskładkowymi wymienionymi w art. 7 ustawy emerytalnej, korzystniejszym okresem będzie zawsze okres składkowy, nawet gdyby był nieco krótszy. Okres składkowy jest bowiem uwzględniony w całości. Zaliczenie natomiast całego okresu nieskładkowego nie zawsze jest możliwe ze względu na wymagane proporcje tych okresów (3:1). Przepis ten wprowadził więc zasadę korzystności w odniesieniu do uwzględniania okresów składkowych i nieskładkowych, w tym uzupełniających, jeżeli zbiegają się one w czasie. Sąd Okręgowy wskazał, że zbiegające się w czasie okresy podlegania różnym ubezpieczeniom społecznym nie są sumowane przy obliczaniu okresów wymaganych do przyznania prawa do świadczeń przewidzianych w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 27.02.2014 roku, III AUa 1277/13, Legalis).

Sąd Okręgowy dostrzegł, że organ rentowy w niniejszej sprawie, ustalając skarżącemu po raz pierwszy wysokość kapitału początkowego i emeryturę, uwzględnił następujące okresy zatrudnienia ubezpieczonego: od 1.08.1975 roku do 29.02.1976 roku w (...) w G., na podstawie świadectwa pracy z dnia 29.02.1976 roku; od 1.03.1976 roku do 15.05.1977 roku w (...) w S., na podstawie świadectwa pracy z dnia 2.06.1977 roku; od 16.05.1977 roku do 31.03.1978 roku w (...) w S., na podstawie świadectwa pracy z dnia 25.04.1979 roku; od 1.07.1979 roku do 29.02.1980 roku w (...) restauracji w M., na podstawie świadectwa pracy z dnia 16.02.1980 roku; od 8.05.1980 roku do 31.10.1996 roku w (...) w S., na podstawie świadectwa pracy z dnia 31.10.1996 roku; od 1.11.1996 roku do 31.12.1998 roku w S. (...), na podstawie świadectwa pracy z dnia 31.12.2004 roku. Okresy te zostały uwzględnione w decyzji o ponownym ustaleniu kapitału początkowego z dnia 10.07.2006 roku (k. 38 tom I akt ZUS).

Sąd pierwszej instancji zauważył również, że wraz z wnioskiem o przeliczenie emerytury, który złożył dnia 3.12.2019 roku, ubezpieczony przedłożył świadectwa pracy z 25.11.2019 roku i formularz RP-7 z dnia 25.11.2019 roku, a także świadectwo pracy z dnia 22.05.1997 roku, z których to dokumentów wynika, że okres zatrudnienia w S. (...), okres pełnienia funkcji sekretarza (...) i otrzymywania z tego tytułu wynagrodzenia w latach:1978, 1979, 1981-1983, 1985-1988, 1991; oraz okres zatrudnienia w (...) w G. od 1.09.1985 roku do 28.02.1986 roku, pokrywają się w czasie z innymi okresami zatrudnienia, uwzględnionymi już w decyzji z dnia 10.07.2006 roku. Jak zaś wskazano wyżej, przepisy ustawy emerytalnej nie przewidują możliwości podwójnego zaliczania okresów zbieżnych w czasie. Sąd orzekający wyjaśnił, że w spornej decyzji z dnia 23.04.2020 roku organ rentowy prawidłowo wliczył do kapitału początkowego skarżącego okresy jego zatrudnienia i pobierania wynagrodzenia w: 1/ (...) w G. od 1.08.1975 roku do 31.12.1975 roku w kwocie 16 430,00 zł; 2/ (...) w G. od 1.01.1975 roku do 29.02.1976 roku w kwocie 6 851,00 zł; 3/ w (...) w S. od 1.03.1976 roku do 31.12.1976 roku w kwocie 25 000,00 zł; 4/ w (...) w S. od 1.01.1977 roku do 15.05.1977 roku w kwocie 11 250,00 zł; 5/ w (...) w S. od 16.05.1977 roku do 31.12.1977 roku w kwocie 24 750,00 zł; 6/ w (...) w S. w roku 1978 w kwocie 39 600,00 zł; 7/ jako sekretarza (...) od 1.12.1978 roku do 31.12.1978 roku w kwocie 600,00 zł; 8/ jako sekretarza (...) w 1979 roku w kwocie 4 200,00 zł; 9/ w (...) w S. od 1.01.1979 roku do 31.03.1979 roku, w kwocie 11 660,00 zł; 10/ w (...) restauracja w M. od 1.07.1979 roku do 31.12.1979 roku w kwocie 10 800,00 zł; 11/ w (...) w S. od 8.05.1980 roku do 31.12.1980 roku w kwocie 33 467,00 zł; 12/ w (...) restauracja w M. od 1.01.1980 roku do 29.0.2.1980 roku w kwocie 4 000,00 zł (wynagrodzenie minimalne); 13/ za okres pełnienia funkcji sekretarza (...) w 1981 roku w kwocie 7 500,00 zł; 14/ zatrudnienia w (...) w S. w 1981 roku w kwocie 60 578,00 zł; 15/ za okres pełnienia funkcji sekretarza (...) w 1982 roku w kwocie 95 340,00 zł; 16/ zatrudnienia w (...) w S. w 1982 roku w kwocie 95 340,00 zł; 17/ za okres pełnienia funkcji sekretarza (...) w 1983 roku w kwocie 7 500,00 zł; 18/ zatrudnienie w (...) w S. w 1983 roku w kwocie 131 601 zł; 19/ za okres zatrudnienia w (...) w S. w 1984 roku, w kwocie 174 382,00 zł; poza kwotą 10 722 zł z Zakładowego Funduszu Nagród, od której to kwoty nie były odprowadzane składki na ubezpieczenia; 20/ zatrudnienia w (...) w S. w 1985 roku, w kwocie 242 080,00 zł, z wykluczeniem kwoty 14 482,00 zł z Zakładowego Funduszu Nagród; 21/ za okres pełnienia funkcji sekretarza (...) w 1985 roku, w kwocie 9 000,00 zł, z wykluczeniem kwoty 714,00 zł stanowiącej trzynastą nagrodę, od której nie były odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne; 22/ zatrudnienia w (...) w G. od 1.09.1985 roku do 31.12.1985 roku, w kwocie 20 000,00 zł; 23/ zatrudnienia w (...) w G. 1.01.1986 roku do 28.02.1986 roku, w kwocie 10 000,00 zł; 24/ okres pełnienia funkcji sekretarza (...) w 1986 roku w kwocie 48 100,00 zł; 35/ zatrudnienia w (...) w S. w 1986 roku, w kwocie 364 849,00 zł; 26/ zatrudnienia w (...) w S. w 1987 roku, w kwocie 313 532,00 zł; z wyłączeniem kwoty 27 507,00 zł z Zakładowego Funduszu Nagród; 27/ za okres pełnienia funkcji sekretarza (...) w 1987 roku, w kwocie 53 250,00 zł, z wyłączeniem kwoty 20 255,00 zł stanowiącej trzynastą nagrodę; 28/ za okres pełnienia funkcji sekretarza (...) w 1988 roku, w kwocie 80 500,00 zł, z wyłączeniem kwoty 17 263,00 zł z tytułu trzynastej nagrody; 29/ zatrudnienie w (...) w S. w 1988 roku, w kwocie 874 145,00 zł, z wyłączeniem kwoty 38 111,00 zł z Zakładowego Funduszu Nagród; 30/ za okres pełnienia funkcji sekretarza (...) w 1989 roku, w kwocie 4 692 681,00 zł, z wyłączeniem kwoty 74 474,00 zł z Zakładowego Funduszu Nagród; 31/ za okres zatrudnienia w (...) w S. w 1990 roku, w kwocie 23 948 316,00 zł; 32/ za okres pełnienia funkcji sekretarza (...) w 1991 roku, w kwocie 619 752,00 zł; 33/ okres zatrudnienia w (...) w S. w 1991 roku, w kwocie 47 301 461,00 zł; 34/ okres zatrudnienia w (...) w S. w 1992 roku, w kwocie 54 786 725,00 zł; 35/ zatrudnienia w (...) w S. w 1993 roku, w kwocie 69 936 500,00 zł; 36/ za okres zatrudnienia w (...) w S. w 1994 roku, w kwocie 109 870 000,00 zł; 37/ za okres zatrudnienia w (...) w S. w 1995 roku, w kwocie 14 183,22 zł; 38/ za okres zatrudnienia w (...) w S. w 1996 roku, w kwocie 17 473,93 zł; 39/ za okres zatrudnienia w (...) w S. w 1997 roku, w kwocie 16 141,12 zł; 40/ za okres zatrudnienia w (...) w S. w roku 1998, w kwocie 20 970,9 zł.

Sąd pierwszej instancji zwrócił uwagę, że organ rentowy uwzględnił skarżącemu wynagrodzenia ze wszystkich miejsc zatrudnienia, z wyjątkiem składników nieoskładkowanych. W okresie od 1.10.1984 roku do 31.12.1989 roku obowiązywały bowiem następujące akty prawne: rozporządzenie Ministra Pracy, Płacy i Spraw Socjalnych z dnia 27.12.1983 roku w sprawie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne za pracowników uspołecznionych zakładów pracy (Dz.U. nr 73, poz. 332) – obowiązujące do 31.12.1986 roku; rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9.11.1987 roku w sprawie zgłaszania pracowników do ubezpieczenia społecznego oraz składek na to ubezpieczenie (Dz.U. nr 37, poz. 211; z 1988 roku nr 36, poz. 284) – obowiązujące od 1.01.1987 roku do 31.12.1989 roku; uchwała nr 33 Rady Ministrów z dnia 25.03.1983 roku w sprawie klasyfikacji wynagrodzenia w jednostkach gospodarki uspołecznionej (M.P. nr 15, poz. 85); zarządzenie nr 21 Prezesa GUS z 18.05.1984 roku w sprawie klasyfikacji składników wynagrodzeń (Dz.Urz. GUS nr 3, poz. 6). Zgodnie z tymi przepisami, podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie, nie stanowiły m.in. nagrody z zakładowego funduszu nagród (w tym tzw. trzynaste pensje).

Sąd Okręgowy wskazał, iż na rozprawie w dniu 9.09.2020 roku ubezpieczony oświadczył, że domaga się wliczenia okresów pracy w (...) od września 1985 roku do lutego 1986 roku, oraz w S. (...) w latach 1978-1979; 1981-1983; 1985-1988; 1991. Tymczasem Sąd Okręgowy wskazał, że jak wynika z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, wszystkie sporne okresy zostały już uwzględnione przy ustalaniu wysokości kapitału początkowego i wysokości emerytury skarżącego. Art. 11 ustawy emerytalnej nakazuje zaś uwzględnienie okresów korzystniejszych. Sąd orzekający podkreślił, że zbiegające się w czasie okresy podlegania ubezpieczeniom społecznym nie są sumowane przy obliczaniu okresów wymaganych do przyznania prawa do świadczeń przewidzianych w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jak chciałby tego skarżący. Organ rentowy w niniejszej sprawie prawidłowo przyjął okresy podlegania ubezpieczeniu społecznemu przez ubezpieczonego przyjmując zgodnie z przepisami przebyte przez niego okresy składkowe.

Sąd pierwszej instancji ocenił, że zeznania świadka A. B. nie wniosły niczego nowego do sprawy, potwierdziły jedynie informacje zawarte w dokumentach zgromadzonych w aktach sprawy. Świadek nie był w stanie precyzyjnie podać okresów zatrudnienia skarżącego, co wydaje się logiczne z racji upływu dużego okresu czasu. Dowód z zeznań świadka R. K., na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c., jako zmierzający jedynie do przedłużenia postępowania, Sąd Okręgowy pominął.

Na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy oddalił odwołania ubezpieczonego jako bezzasadne.

Z powyższym rozstrzygnięciem zgodził się ubezpieczony wnosząc o jego zmianę i uwzględnienie okresów pracy skarżącego w (...) w G. oraz w S. (...) wg dokumentów przedłożonych w aktach sprawy, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpatrzenia.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału przez nieprzyjęcie okresów zatrudnienia w ww. podmiotach.

Zdaniem skarżącego nie ma przeszkód zaliczania okresów zatrudniania w ww. podmiotach do stażu ubezpieczonego. W ocenie ubezpieczonego były to okresy składkowe. Wynika to jednoznacznie z dokumentów przedłożonych w sprawie. Zdaniem skarżącego stwierdzenie pozwanego, że wskazane ramy zatrudnienia w S. (...) nie są zbieżne w świadectwie pracy i Rp-7 jest chybione. Dokumentacja pozwala na ustalenie okresu zatrudnienia i wymiaru czasu pracy. Na potwierdzenie swojego stanowiska skarżący załączył dokumenty ERP-6 oraz zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagradzaniu.

W odpowiedzi na apelację organ wniósł o jej oddalenie w całości oraz o zasądzenie od ubezpieczonego na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym wg norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd pierwszej instancji prawidłowo przeprowadził postępowanie dowodowe, nie uchybiając przepisom prawa procesowego oraz dokonał wszechstronnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, w konsekwencji prawidłowo ustalając stan faktyczny sprawy. Również rozważania prawne, które skłoniły sąd do oddalenia odwołania od zaskarżonej decyzji są trafne i nie naruszają prawa materialnego. Sąd Apelacyjny nie znalazł przy tym podstaw do uznania słuszności zarzutów apelacji stanowiącej jedynie polemikę z prawidłowymi i uargumentowanymi motywami zapadłego orzeczenia i przyjął za własne ustalenia faktyczne i rozważania prawne Sądu Okręgowego.

Zasadniczym elementem uzasadnienia apelacji jest żądanie skarżącego uwzględnienia przy ustalaniu kapitału początkowego okresów pracy w (...) w G. oraz w S. (...). Z treści lakonicznego uzasadnienia środka odwoławczego można także wywieść, iż w przekonaniu autora apelacji wszystkie składniki wynagrodzenia osiągane w tych zakładach pracy podlegały oskładkowaniu.

Sąd Apelacyjny rozpoznając sprawę w granicach apelacji, doszedł do przekonania, że twierdzenia ubezpieczonego są nieuprawnione. Z dokonanej przez Sąd wnikliwej analizy akt organu rentowego wynika, że J. K. (2) od l.09.2019 r. uzyskał prawo do emerytury w trybie artykułu 24 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 1998r., a więc do świadczenia ustalanego z uwzględnieniem kapitału początkowego, którego wysokość zależna jest między innymi od liczby uwzględnionych okresów składkowych i nieskładkowych oraz osiąganych w ich trakcie wynagrodzeń, do dnia 31-12-1998 r. włącznie.

Odnośnie kwestionowanej przez apelującego decyzji z 23.04.2020 r. ponownie ustalającej wysokość kapitału początkowego zauważyć należy, że kwestię tę w sposób nader drobiazgowy przedstawił Sąd Okręgowy. Sąd ten trafnie odniósł okoliczności faktyczne do treści przepisów z art. 173, art. 6, art. 7, art. 10 ust. 1, art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Nieuprawnione są żądania ubezpieczonego w zakresie przyjęcia do wymiaru kapitału początkowego zarobków od 1.09.1985 r. – 28.02.1986 r. z tytułu zatrudnienia w (...) w G. oraz zarobków z lat 1978-1979, 1981 – 1983, 1985 – 1988, 1991 z tytułu zatrudnienia w S. (...). Każdy z tych okresów był już bowiem przyjęty przez organ przy obliczaniu kapitału. Wynika to wprost z decyzji o ponownym ustaleniu kapitału początkowego z dnia 23.04.2020 roku (k. 57, plik I akt ZUS). Trzeba mieć bowiem na uwadze, że apelującemu przysługuje emerytura obliczona według zasad określonych w art. 25-26 ustawy, a zatem jej wysokość zależy od wartości kapitału początkowego. Podstawę obliczenia takiej emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zaewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Wysokość kapitału początkowego ma zatem bezpośredni wpływ na wysokość emerytury. Dalej przypomnieć trzeba, że podstawowym dokumentem potwierdzającym wysokość wynagrodzenia w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty oraz dla potrzeb ustalenia kapitału początkowego jest zaświadczenie wystawione przez pracodawcę na druku ZUS Rp 7 lub legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca wpisy o okresach zatrudnienia i osiąganym w danym okresie wynagrodzeniu. Przy ustalaniu wysokości zarobków podlegających uwzględnieniu do podstawy wymiaru kapitału początkowego, wbrew twierdzeniom J. K. (1), organ rentowy przyjął wynagrodzenie za ww. lata na podstawie dokumentacji dostarczonej przez ubezpieczonego – druk RP-7, umowy o pracę, świadectwa pracy. Przy czym z wynagrodzenia za rok 1987 oraz 1988 z tytułu zatrudnienia w (...) organ wykluczył jedynie składnik w postaci trzynastej nagrody, jako część zarobków nieoskładkowaną. Procedowanie to było prawidłowe z uwagi na treść obowiązujących ówcześnie aktów prawnych (wymienionych zresztą przez Sąd Okręgowy), a mianowicie:

- rozporządzenia Ministra Pracy, Płacy i Spraw Socjalnych z dnia 27.12.1983 roku w sprawie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne za pracowników uspołecznionych zakładów pracy (Dz.U. nr 73, poz. 332) – obowiązującego do 31.12.1986 roku, który w § 1 stanowił, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne za pracowników uspołecznionych zakładów pracy stanowią wypłaty pieniężne oraz wartość świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, zaliczone – w myśl przepisów o klasyfikacji wynagrodzeń w jednostkach gospodarki uspołecznionej – do wynagrodzeń osobowych;

- rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9.11.1987 roku w sprawie zgłaszania pracowników do ubezpieczenia społecznego oraz składek na to ubezpieczenie (Dz.U. nr 37, poz. 211; z 1988 roku nr 36, poz. 284) – obowiązującego od 1.01.1987 roku do 31.12.1989 roku, który w § 6 stanowił, że Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne pracowników zatrudnionych w uspołecznionych zakładach pracy stanowią , z uwzględnieniem § 7 i 8, wypłaty pieniężne oraz wartość świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, zaliczone w myśl przepisów o klasyfikacji wynagrodzeń w jednostkach gospodarki uspołecznionej do wynagrodzeń osobowych , z wyłączeniem wypłat:

1) zasiłków chorobowych,

2) na rzecz jednostek wojskowych jako kwot stanowiących wartość robocizny z tytułu zadań szkoleniowo-produkcyjnych wykonywanych przez te jednostki,

3) uposażeń zasadniczych wraz z dodatkami, premii i innych należności pieniężnych, wypłaconych żołnierzom zawodowym pełniącym służbę w przedsiębiorstwach państwowych podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub wykonującym zadania poza wojskiem,

4) na rzecz właściwych jednostek organizacyjnych kwot stanowiących wartość robocizny zorganizowanych grup roboczych,

5) na rzecz chorych oraz pensjonariuszy domów pomocy społecznej za czynności wykonywane w ramach terapii zajęciowej,

6) 2 nagród okolicznościowych wypłacanych w związku z uroczystym dniem lub też należących do sfery praw honorowych,

7) 3 dodatkowych świadczeń pieniężnych bądź wartości świadczeń w naturze nie mających charakteru deputatu, przyznawanych na podstawie przepisów szczególnych (kart branżowych), np. ekwiwalentu pieniężnego z tytułu zwrotu kosztów przejazdów urlopowych, świadczeń na pomoce naukowe dla dzieci, świadczeń przyznanych z okazji uroczystych dni, jak tradycyjne "barbórkowe", korzyści materialnych zapewnionych pracownikom w układach zbiorowych pracy lub w umowach indywidualnych, a polegających na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów lub przedmiotów, korzystania z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji, z biletów teatralnych, kinowych itp.

- uchwały nr 33 Rady Ministrów z dnia 25.03.1983 roku w sprawie klasyfikacji wynagrodzenia w jednostkach gospodarki uspołecznionej (M.P. nr 15, poz. 85);

- zarządzenia nr 21 Prezesa GUS z 18.05.1984 roku w sprawie klasyfikacji składników wynagrodzeń (Dz. Urz. GUS nr 3, poz. 6).

- uchwała nr 33 Rady Ministrów z dnia 25.03.1983 roku w sprawie klasyfikacji wynagrodzenia w jednostkach gospodarki uspołecznionej (M.P. nr 15, poz. 85), której § 2. stanowi, że:

1. 4 Wynagrodzenia dzielą się na:

1) wynagrodzenia osobowe,

2) wynagrodzenia bezosobowe,

3) honoraria,

4) wynagrodzenia agencyjno-prowizyjne,

5) nagrody z zakładowego funduszu nagród,

6) wypłaty z zysku do podziału i z nadwyżki bilansowej w spółdzielniach,

7) rekompensaty pieniężne z tytułu wzrostu cen detalicznych;

zaś w § 7 wskazywał, że nagrody z zakładowego funduszu nagród obejmują nagrody wypłacane z tego funduszu, tworzonego na podstawie odrębnych przepisów w uspołecznionych zakładach pracy, z wyłączeniem przedsiębiorstw państwowych objętych przepisami ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych (Dz. U. Nr 7, poz. 54 i Nr 45, poz. 289).

- zarządzenie nr 21 Prezesa GUS z 18.05.1984 roku w sprawie klasyfikacji składników wynagrodzeń (Dz.Urz. GUS nr 3, poz. 6).

Zgodnie wyżej przytoczonymi przepisami nagrody z zakładowego funduszu nagród (w tym tzw. trzynaste pensje) nie stanowiły podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie.

Sąd Odwoławczy procedowanie organu ocenił jako prawidłowe, albowiem wskazane dokumenty (RP-7) w sposób pewny i precyzyjny odzwierciedlają zarobki ubezpieczonego w spornych okresach.

Na marginesie warto zauważyć, że ubezpieczony przedstawiając swoje stanowisko na rozprawie przed Sądem Okręgowym wskazał, że „nie ma pretensji” do wyliczonej mu wysokości wynagrodzenia za okresy zatrudnienia w (...) w S., podczas gdy i z tych wynagrodzeń wykluczono składniki pochodzące z Zakładowego Funduszu Nagród.

Reasumując tak organ, jak i Sąd Okręgowy, prawidłowo uznały, że żądanie ubezpieczonego, by zaliczyć mu do wymiaru kapitału początkowego okresy zatrudnienia w ww. podmiotach zostało zaspokojone. Zaliczono tak staż pracy, jak i osiągane wynagrodzenie. Nie ma natomiast takiej prawnej możliwości, by praca realizowana równolegle, do właściwego zatrudnienia etatowego, mogła w jakikolwiek sposób wpłynąć na wydłużenie stażu pracy.

Sąd Apelacyjny wskazuje, że organ prawidłowo wyliczył staż pracy. Także wartości, które organ rentowy zastosował przy dokonywaniu obliczenia wysokości emerytury wyraźnie wynikają z akt ubezpieczonego oraz znajdują potwierdzenie w prawomocnej decyzji. Weryfikując prawidłowość zaskarżonej decyzji, Sąd Apelacyjny nie dostrzegł także błędów rachunkowych.

W toku postępowania apelacyjnego, jak i przed Sądem Okręgowym ubezpieczony nie przedstawił żadnych merytorycznych argumentów, które mogłyby podważyć prawidłowość zaskarżonej w tej sprawie decyzji. Natomiast, jak omówiono wyżej, wskazane w jej treści okresy zatrudnienia i zarobki z lat 1978 - 1991 zostały przez organ uwzględnione przy ustalaniu kapitału początkowego.

Konkludując Sąd Apelacyjny zwraca uwagę, że apelacja opiera się jedynie na zarzutach sformułowanych już w toku postępowania przed Sądem pierwszej instancji, do których Sąd ten wyczerpująco się odniósł, a stanowisko Sądu Okręgowego Sąd odwoławczy w całości podzielił.

W konsekwencji tutejszy Sąd uznał, że zarzuty apelującego są nieuzasadnione, a ponieważ brak jest też innych podstaw do wzruszenia trafnego rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji, które Sąd odwoławczy bierze pod rozwagę z urzędu - apelację jako bezzasadną na podstawie art. 385 k.p.c. oddalono.

O kosztach orzeczono zgodnie z wnioskiem organu rentowego na podstawie art. 98 k.p.c. oraz § 10 ust. 1 pkt 2 i § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2018.265 j.t.).

Jolanta Hawryszko Gabriela Horodnicka – Stelmaszczuk Barbara Białecka