Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 stycznia 2021 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Tomasz Choczaj

Protokolant: sekr. sąd. Agnieszka Sobolczyk

po rozpoznaniu w dniu 14 stycznia 2021 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa M. B. - prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Handlowo - Usługowe (...), Pomoc (...) z siedzibą w K.

przeciwko Towarzystwu (...) S.A. z siedzibą
w W.

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda M. B. - prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Handlowo - Usługowe (...), Pomoc (...) z siedzibą w K. na rzecz pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą
w W. kwotę 5 400,00 zł (pięć tysięcy czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego z ustawowymi odsetkami
za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 301/20

UZASADNIENIE

M. B. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Handlowo - Usługowe (...), Pomoc (...)
z siedzibą w K. wniósł o zasądzenie nakazem zapłaty od Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 82 044,00 zł z tytułem zwrotu kosztów wynajmu pojazdu zastępczego wraz
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 5 września 2019 r. do dnia zapłaty, a także o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów postępowania sądowego.

Zarządzeniem z dnia 17 września 2020 r. Przewodniczący stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty i skierował sprawę do rozpoznania
na zasadach ogólnych.

W odpowiedzi na pozew pozwana spółka wniosła o oddalenie powództwa i o zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów procesu.

W piśmie procesowym z 6 listopada 2020 r. pełnomocnik powoda rozszerzył powództwo w ten sposób, iż zażądał zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty dochodzonej w pozwie od 20 lipca 2019 r.

Zarządzeniem Przewodniczącego z 16 listopada 2020 r. pozew w części rozszerzonej został zwrócony.

W piśmie procesowym z 23 listopada 2020 r. pełnomocnik powoda rozszerzył powództwo o kwotę 739,52 zł i wniósł ostatecznie o zasądzenie kwoty 82 783,52 zł, w tym kwoty 739,52 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie
od dnia rozszerzenia powództwa do dnia zapłaty i kwoty 82 044,00 zł
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 5 września 2019 r. do dnia zapłaty.

W piśmie procesowym z 25 listopada 2020 r. pełnomocnik pozwanej spółki wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda
na rzecz pozwanej spółki kosztów procesu.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 25 maja 2018 r. w miejscowości R. doszło do katastrofy
w ruchu lądowym, w którym został uszkodzony pojazd marki V., o nr rej. (...), którego współwłaścicielami byli K. O. i P. K., (bezsporne) .

W związku z zaistniałym zdarzeniem drogowym toczyło się postępowania przygotowawcze pod nadzorem Prokuratury Rejonowej w Bełchatowie. W dniu 10 grudnia 2018 r. sporządzono akt oskarżenia i wniosek o wydanie wyroku skazującego bez przeprowadzania rozprawy. Sąd Rejonowy w Bełchatowie wyrokiem z dnia 29 stycznia 2019 r. wydanym w sprawie o sygn. akt II K 1117/18 uznał oskarżonego M. N. za winnego tego, że w dniu 25 maja 2018 r. na drodze (...) w miejscowości R. nieumyślnie sprowadził katastrofę w ruchu lądowym zagrażającą życiu lub zdrowiu wielu osób, w ten sposób, że kierując autobusem marki M., o nr rej. (...), nieuważnie obserwował drogę i najechał na tył stojącego przed zamkniętą zaporą kolejową, na jego pasie ruchu, autobusu marki (...), o nr rej. (...), kierowanego przez M. K., następnie autobus ten uderzył w stojący przed nim samochód osobowy marki V., o nr rej. (...), kierowany przez K. O., który to samochód w dalszej kolejności uderzył
w stojący przed nim samochód osobowy marki P., o nr rej. (...), kierowany przez B. K., w wyniku czego obrażeń doznali uczestnicy zdarzenia drogowego. Sąd wymierzył oskarżonemu karę 1 roku pozbawienia wolności, którą warunkowo zawiesił na okres 2 lat oraz grzywnę. O skierowaniu aktu oskarżenia K. O. została poinformowana pismem z 28 grudnia 2018 r., (dowód: wniosek - k. 11; akt oskarżenia - k. 670 - 671 i wyrok - k. 697 - 700 akt Sądu Rejonowego w Bełchatowie o sygn. II K 1117/18; pismo - k. 16) .

P. K. poprosił kierowcę autobusu, który uderzył bezpośrednio
w jego pojazd, o numer polisy ubezpieczenia. Kierowca ten wskazał mu jako ubezpieczyciela (...) S.A. z siedzibą w W.. P. K. nie podjął dalszych starań w celu ustalenia właściwego sprawcy szkody, (dowód: częściowo zeznania świadka P. K. - k. 100 verte - 101
i nagranie rozprawy z 16 listopada 2020 r. - płyta - koperta - k. 154, minuta
od 00:14:58 do 00:30:38) .

P. K. zlecił powodowi holowanie uszkodzonego pojazdu z miejsca zdarzenia do miejsca zamieszkania. W dniu 25 maja 2018 r. P. K. zawarł z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego marki P. (...). Wynajmował ten pojazd do 30 kwietnia 2019 r. Powód wystawił fakturę za wynajem na kwotę 90 177,45 zł brutto, (dowód: zeznania powoda - k. 142 verte - 143
i nagranie rozprawy z 14 stycznia 2021 r. - płyta - koperta - k. 154, minuta
od 00:25:25 do 00:47:33 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami - k 100 verte i nagraniem rozprawy z 16 listopada 2020 r. - płyta - koperta - k. 154, minuta od 00:08:59 do 00:13:45; zeznania świadków: P. K. - k. 100 verte - 101 i nagranie rozprawy z 16 listopada 2020 r. - płyta - koperta - k. 154, minuta od 00:14:58 do 00:30:38 i S. M. - k. 142 verte
- 143 i nagranie rozprawy z 14 stycznia 2021 r. - płyta - koperta - k. 154, minuta od 00:10:13 do 00:25:25umowa - k. 23 - 24; faktura - k. 25) .

(...) S.A. z siedzibą w W. przyjął zgłoszenie szkody 26 maja 2018 r. i zarejestrował ją pod numerem (...) oraz rozpoczął proces jej likwidacji, (dowód: druk zgłoszenia szkody - k. 29 - 31 verte; pismo - k. 32 - 34) .

Pismem z 7 czerwca 2018 r. (...) S.A.
z siedzibą w W. wskazał, iż przewidywane koszty naprawy samochodu marki V., o nr rej. (...), przekroczą wartość rynkową pojazdu
i zakwalifikował szkodę jako szkodę całkowitą. W decyzji z 22 czerwca 2018 r. poinformował poszkodowanego, iż pomimo upływu 30 dni od przyjęcia zgłoszenia nie jest w stanie podjąć decyzji merytorycznej o przyznaniu odszkodowania z uwagi na niezakończenie postępowania prowadzonego przez policję. W piśmie z 9 sierpnia 2018 r. (...) S.A.
z siedzibą w W. poinformował P. K., że do ustalenia jego odpowiedzialności za powstałą szkodę w pojeździe, niezbędne jest zakończenie postępowania przygotowawczego prowadzonego przez policję oraz że powróci do ponownego rozpatrzenia sprawy po uzyskaniu prawomocnego wyroku sądu. Pismem z 28 marca 2019 r. (...) S.A. z siedzibą
w W. poinformował współwłaścicielkę samochodu marki V., o nr rej. (...), że odmawia wypłaty odszkodowania, gdyż sprawcą kolizji jest posiadacz pojazdu marki M., o nr rej. (...), który posiada ubezpieczenie z tytułu OC w Towarzystwie (...) S.A.
z siedzibą w W.. Takiej samej odpowiedzi (...) S.A. z siedzibą w W. udzielił powodowi pismem z 5 lipca 2019 r. P. K. zgłosił telefonicznie szkodę Towarzystwu (...)
i (...) S.A. z siedzibą w W. 3 kwietnia 2019 r. Pozwana spółka pismem z 3 kwietnia 2019 r. potwierdziła przyjęcie szkody
i rozpoczęła proces jej likwidacji. W dniu 11 kwietnia 2019 r. pozwanej spółce zostały przekazane akta szkody przez (...) S.A.
z siedzibą w W., (dowód: zeznania świadka P. K. - k. 100 verte
- 101 i nagranie rozprawy z 16 listopada 2020 r. - płyta - koperta - k. 154, minuta od 00:14:58 do 00:30:38; pismo - k. 35; pismo - k. 36; pismo - k. 37; pismo - k. 38; mail - k. 38, pismo - k. 40; raport - k. 41 - 52; pismo - k. 53 - 55) .

Pismem z 29 czerwca 2019 r. pozwana spółka uznała w całości zwrot kosztów holowania uszkodzonego pojazdu z miejsca zdarzenia drogowego
w wysokości 369,00 zł brutto i zwrot kosztów 23. dni wynajmu pojazdu zastępczego (od 3 kwietnia 2019 r. do 26 kwietnia 2019 r.), ustalając stawkę 258,00 zł brutto za dzień i wypłaciła z tego tytułu kwotę 5 934,00 zł, (dowód: pisma - k. 26 - 28; faktura - k. 94) .

W dniu 30 kwietnia 2020 r. K. O. zawarła z powodem umowę cesji wierzytelności z tytułu roszczeń odszkodowawczych z polisy odpowiedzialności cywilnej sprawcy w zakresie powyższego zdarzenia. W dniu 15 lipca 2020 r. P. K. zawarł z powodem umowę cesji wierzytelności
z tytułu roszczeń odszkodowawczych z polisy odpowiedzialności cywilnej sprawcy w zakresie powyższego zdarzenia, (dowód: umowa - k. 22; umowa
- k. 21; zeznania świadka S. M. - k. 142 verte - 143
i nagranie rozprawy z 14 stycznia 2021 r. - płyta - koperta - k. 154, minuta
od 00:10:13 do 00:25:25) .

Powyżej ustalony stan faktyczny jest w części bezsporny, gdyż został ustalony na podstawie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, które nie były negowane przez strony oraz w oparciu o zgodne ich twierdzenia.

Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka P. K. w zakresie, w jakim twierdził, iż nie miał możliwości ustalenia właściwego ubezpieczyciela w ciągu roku użytkowania wynajętego pojazdu i w związku z tym zgłosił roszczenie
o odszkodowanie dopiero w kwietniu 2019 r. Zeznania te sąd uznał sprzeczne
z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, a także sprzeczne z zebranym
w sprawie materiałem dowodowym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Mając na uwadze zebrany w sprawie materiał dowodowy należy stwierdzić, że powództwo o zapłatę kwoty 82 783,52 zł nie zasługuje
na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 436 k.c. w zw. z art. 435 k.c. samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.

Odpowiedzialność pozwanej spółki za skutki wypadku wynika natomiast
z treści art. 822 § 1 k.c., zgodnie z którym ubezpieczyciel przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może przy tym dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela (§ 4). Jednocześnie z treści art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych wynika, że odszkodowanie z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku
z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia.

Pozwana spółka odpowiada zatem w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem i to zarówno za szkody majątkowe, jak i niemajątkowe. Nie budzi wątpliwości, iż taką szkodą, za którą odpowiada pozwana spółka, są koszty wynajmu pojazdu zastępczego.
W rozpoznawanej sprawie osią sporu był czas trwania tego najmu pojazdu zastępczego, a w konsekwencji kwota wypłaconego świadczenia z tego tytułu. Zatem należało ustalić, czy wpłacone przez pozwaną spółkę na rzecz poszkodowanego świadczenie pozostawało w adekwatnym związku ze szkodą.

Stosownie do treści art. 361 § 1 k.c., zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Przepis ten ujmuje związek przyczynowy między działaniem lub zaniechaniem zobowiązanego a powstałym skutkiem
w postaci szkody, jako konieczną przesłankę odpowiedzialności odszkodowawczej i opiera się na założeniach teorii przyczynowości adekwatnej. Zgodnie z tą teorią, związek przyczynowy zachodzi tylko wtedy, gdy w zestawie wszystkich przyczyn i skutków mamy do czynienia jedynie z takimi przyczynami, które normalnie powodują określone skutki. Nie wystarczy więc stwierdzić istnienie związku przyczynowego jako takiego. Wymagane bowiem jest też stwierdzenie - co należy do sądu - że chodzi o następstwa normalne. Jakkolwiek bowiem art. 361 § 1 k.c. nie wprowadza związku przyczynowego w rozumieniu prawnym, odmiennego od istniejącego w rzeczywistości, to jednak wiąże odpowiedzialność tylko z normalnymi następstwami zjawisk stanowiących jej podstawę. Bez tego zabiegu łańcuch skutków zdarzenia tkwiącego u podstawy obowiązku odszkodowawczego byłby nieograniczony. Zatem normalny związek przyczynowy zachodzi wtedy, gdy w danym układzie stosunków i warunków oraz w zwyczajowym biegu rzeczy, bez zaistnienia szczególnych okoliczności, szkoda jest rezultatem typowym w zwykłej kolejności rzeczy, a więc nie będącą rezultatem jakiegoś zupełnie wyjątkowego zbiegu okoliczności.

Niewątpliwie, o czym była mowa już wcześniej i co w sprawie jest bezsporne, za normalne następstwo zniszczenia pojazdu należy uznać konieczność czasowego wynajęcia pojazdu zastępczego w okresie, gdy szkoda jeszcze nie została naprawiona. Postulat pełnego odszkodowania przemawia więc za przyjęciem stanowiska o potrzebie zwrotu przez ubezpieczyciela tzw. wydatków koniecznych, potrzebnych na czasowe używanie zastępczego środka komunikacji w związku z niemożliwością korzystania z niego wskutek zniszczenia, z tym że tylko za okres między dniem zniszczenia a dniem, w którym poszkodowany może nabyć analogiczny pojazd.

Nie wszystkie więc wydatki pozostające w związku przyczynowym
z wypadkiem komunikacyjnym mogą być kompensowane, istnieje bowiem obowiązek wierzyciela współdziałania z dłużnikiem w celu zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2 k.c. art. 362 k.c. i 826 § 1 k.c.). Zatem w przypadku współwłaścicieli uszkodzonego samochodu istniał obowiązek niezwłocznego zasięgnięcia informacji co do tego, czy ubezpieczyciel może zaproponować pojazd zastępczy równorzędny uszkodzonemu, przy czym nie ma to nic wspólnego z koniecznością poszukiwania przez poszkodowanych najtańszej oferty rynkowej najmu, nie jest bowiem istotne to, czy propozycja ubezpieczyciela jest najtańsza, lecz to, że jest przez niego akceptowana (patrz uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z 24 sierpnia 2017 r., III CZP 20/17, LEX nr 2340475).

W realiach sprawy do zdarzenia wywołującego szkodę doszło 25 maja 2018 r., zaś szkoda została zgłoszona pozwanej spółce 3 kwietnia 2019 r. Powód, dochodząc zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego, musiał wykazać w procesie, że istniały po stronie poszkodowanych okoliczności uzasadniające korzystanie przez nich z pojazdu zastępczego przez 341 dni oraz że nie było możliwe niezwłoczne ustalenie sprawcy zdarzenia i ubezpieczyciela, któremu należało zgłosić szkodę. Strona powodowa nie sprostała temu obowiązkowi, gdyż w toku procesu nie przedstawiła na to wiarygodnych dowodów.

Należy w tym miejscu podkreślić, że czas związany z oczekiwaniem
na wypłatę odszkodowania po zgłoszeniu szkody wyniósł 23 dni, zaś poszkodowani korzystali z wynajętego pojazdu przez 341 dni. Poszkodowani powinni współpracować z ubezpieczycielem w przypadku najmu pojazdu zastępczego. Sama długość okresu uzasadnionego najmu warunkowana jest ich lojalnym zachowaniem się wobec ubezpieczyciela. Istotnym przy tym pozostaje fakt, iż poszkodowani przez prawie rok nie zrobili nic, aby ustalić właściwego sprawcę katastrofy, a było to przecież możliwe, gdyż okoliczności wypadku były raczej niewątpliwe (najechanie na inne pojazdy czekające przed zamkniętym szlabanem). Na marginesie warto wskazać, że na poszkodowanych ciążył obowiązek zgłoszenia szkody właściwemu ubezpieczycielowi, nie znajdują zatem uzasadnienia twierdzenia powoda, iż ubezpieczyciel miał już informacje
o zaistniałym zdarzeniu drogowym, gdyż prowadził postępowania likwidacyjne innych poszkodowanych tym wypadkiem, w których zwlekał z wypłatą świadczeń do czasu wydania wyroku. To, że w innej sprawie tak się działo, nie oznacza,
że gdyby poszkodowani zgłosili szkodę pozwanej spółce, to spółka i tak nie zaproponowałaby odpowiedniego samochodu zastępczego i nie wypłaciła odszkodowania za szkodę całkowitą wcześniej niż przed wydaniem wyroku.

Podsumowując, poszkodowany nie wykazał się należytą starannością
w celu ustalenia właściwego ubezpieczyciela i pochopnie wynajął pojazd zastępczy, z którego korzystał przez długi czas, doprowadzając w ten sposób
do znacznego zwiększenia szkody, która wynosi prawie wartość nowego samochodu rodzinnego. Dodatkowo należy stwierdzić, że sam pozwany nie mógł w żaden sposób zapobiec zwiększeniu szkody, bowiem o niej nie wiedział.

Z tych wszystkich względów Sąd powództwo oddalił, o czym orzekł,
jak w pkt 1 wyroku.

O kosztach procesu należnych pozwanej spółki od powoda Sąd orzekł, jak w pkt 2 wyroku, na podstawie art. 98 k.p.c. Pozwana spółka wygrała sprawę
w całości i poniosła koszty zastępstwa prawnego w wysokości 5 400,00 zł, ustalone na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn., Dz.U. z 2018 r., poz. 265).