Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 stycznia 2021 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny, w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Robert Pabin

Protokolant: sek. sąd. Justyna Raj

po rozpoznaniu w dniu 15 stycznia 2021 roku w Sieradzu na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W.

przeciwko B. K. (1) i M. K.

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz B. K. (1) i M. K. solidarnie 5.787,04 zł (pięć tysięcy siedemset osiemdziesiąt siedem złotych cztery grosze) tytułem zwrotu kosztów procesu w tym 5.400 zł (pięć tysięcy czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

Sygn. akt IC 274/20

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 22 czerwca 2020 r. powód (...) Bank S.A. z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od pozwanych M. K. i B. K. (1) (poprzednio K.) solidarnie kwoty 99.178,18 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości 1,5 stawki WIBOR lecz nie więcej od maksymalnych odsetek ustawowych za opóźnienie naliczanymi od kwoty 94.388,37 zł od dnia 13 czerwca 2019 r. do dnia zapłaty oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie naliczanymi od kwoty 4.789,81 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Ponadto, strona powodowa wniosła o zastrzeżenie w wyroku, że odpowiedzialność pozwanych jest ograniczona do prawa do nieruchomości stanowiącej działki nr (...) położonych w miejscowości (...), dla której Sąd Rejonowy w Wieluniu VII Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w Pajęcznie prowadzi księgę wieczystą KW nr (...). Powód wniósł również o zasądzenie zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. Uzasadniając swoje żądanie strona powodowa wskazała, że dochodzona kwota obejmuje wierzytelność z tytułu umowy kredytu mieszkaniowego nr (...) z dnia 24 października 2007 r.

Nakazem zapłaty z dnia 25 czerwca 2020 r., wydanym w postępowaniu upominawczym w sprawie INc 28/20, Sąd Okręgowy w Sieradzu uwzględnił powództwo w całości.

Od powyższego nakazu, sprzeciw w ustawowym terminie wnieśli pozwani reprezentowani przez zawodowego pełnomocnika, żądając oddalenia powództwa w całości i zasądzenia zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. W złożonym środku zaskarżenia pozwani zarzucili:

- nieważność wypowiedzenia umowy kredytu dokonanego pismem z dnia 28 marca 2017roku jako niespełniającego wymogów art. 75c ust. 1-2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe;

- przedawnienia roszczenia o świadczenia uboczne jako związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej;

- bezzasadność roszczenia co do jego wysokości albowiem, po dacie wskazanej w pozwie jako dzień kapitalizacji roszczenia tj. 13 czerwca 2019r., kredytobiorcy w poczet kredytu dokonywali systematycznych spłat zarówno ma poczet kapitału jak i odsetek;

W toku postępowania powód podtrzymał wcześniejsze stanowisko procesowe.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

W dniu 24 października 2007r. M. K., B. K. (1) (wówczas K.), I. K. i E. K. zawarli z (...) Bankiem S.A. z siedzibą w W. (wówczas (...)BANKIEM S.A.) umowę kredytu mieszkaniowego nr (...) na kwotę 135.149,18 zł z przeznaczeniem na zakup zabudowanej nieruchomości gruntowej położonej w G. (...) (§ 2 i 3 umowy k.9-9v). Kredytobiorcy zobowiązali do zwrotu spłaty kredytu wraz z prowizją, opłatami, kosztami i oprocentowaniem naliczanym według zmiennej stopy procentowej WIBOR3M w miesięcznych ratach równych ratach zgodnie z harmonogramem (§2, §6, § 13 ust 5 umowy). W razie powstania zaległości w spłacie kredytu spowodowanych brakiem spłaty rat lub spłaty w kwotach niższych niż określono w harmonogramie, bank miał prawo naliczyć odsetki od należności przeterminowanych od dnia następnego po upływie daty wymagalności spłaty raty do dnia jej zapłaty. W umowie przewidziano, iż bank wezwie kredytobiorcę do zapłaty należności przeterminowanych w przypadku, gdy ich łączna wysokość przekroczy kwotę zwaną „Granicą Monitu”. Wysokość kwoty Granicy Monitu określana jest w Komunikacie Prezesa Zarządu Banku, bank jest uprawniony do zmiany kwoty Granicy Monitu z uwzględnieniem jednego lub wszystkich jednocześnie czynników: kredytobiorcy, rodzaju produktu, etapu spłaty należności przeterminowanych, (§16 ust. 1, 2, 5, 6 umowy). Przy czym niedotrzymanie przez kredytobiorcę któregokolwiek z warunków kredytu mogło stanowić podstawę wypowiedzenia przez bank kredytu w części lub w całości (§18 ust. 1 pkt a umowy). Prawnym zabezpieczeniem kredytu była hipoteka zwykła w wysokości 135.149,18 zł oraz kaucyjna do wysokości 148.576,84 wpisana do księgi wieczystej nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Wieluniu VII Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w Pajęcznie dla nieruchomości położonej w G. (...), której aktualnymi współwłaścicielami pozostają pozwani.

Dowód: umowa kredytu (k.12-17), wydruk z księgi wieczystej (k.16-20);

W 2014 roku pozwani rozwiedli się a B. K. (1) zmieniła miejsce zamieszkania. O zmianie nazwiska oraz miejsca zamieszkania pozwana powiadomiła bank w jego oddziale w B..

Dowód: zeznania B. K. (1) (ReCourt z 15.01.2021r. od 00:02:37 do 00:08:00);

Pismami z dnia 28 marca 2017r. skierowanymi do pozwanych, powodowy bank powołując się na brak uregulowania przeterminowanej należności na kwotę 3.229,16 zł wypowiedział M. K. oraz B. K. (1) umowę kredytu z 30-dniowym okresem wypowiedzenia ze skutkiem na dzień 25 maja 2017r. Jednocześnie w tym samym piśmie bank poinformował adresatów, że oświadczenie woli dotyczące wypowiedzenia umowy nie będzie miało mocy prawnej w przypadku uregulowania w terminie do dnia 25 kwietnia 2017r. całej zaległości powiększonej o odsetki w wysokości 0,45 zł za każdy dzień począwszy od dnia 26 marca 2017r. oraz o bieżącą ratę wynikającą z harmonogramu spłat. Korespondencja dla pozwanej została wysłana na stary adres zamieszkania i wróciła do banku nie podjęta w terminie. Korespondencję dla pozwanego odebrała jego ówczesna konkubina B. N., ale nigdy nie przekazała jej partnerowi.

Dowód: pismo z banku z dowodem nadania (k.21-24); zeznania B. K. (1) (ReCourt z 15.01.2021r. od 00:02:37 do 00:08:00); zeznania M. K. (ReCourt z 15.01.2021r. od 00:08:06 do 00:18:01);

W okresie od 10 kwietnia do 25 maja 2017 roku na poczet kredytu pozwani wpłacili łącznie 4.025,55 zł. W kolejnych miesiącach kontynuowali regularne wpłaty, przy czym od dnia 14 grudnia 2018r. w wysokości po 750 zł miesięcznie. Według wyliczeń powoda dokonywanych z założeniem skuteczności wypowiedzenia kredytu, na dzień 16 listopada 2020r. wymagalny i niespłacony kredyt wynosi 82.432,09 zł, wymagalne odsetki umowne – 1456,28 zł a wymagalne odsetki karne – 10.463,06 zł. Koszty monitów i wezwań wynoszą 75 zł.

Dowód: rozliczenie kredytu na dzień 16 listopada 2020r. (k.63-64); historia spłaty kredytu (k.66-70); dowody wpłat (k.45-48); zeznania B. K. (1) (ReCourt z 15.01.2021r. od 00:02:37 do 00:08:00); zeznania M. K. (ReCourt z 15.01.2021r. od 00:08:06 do 00:18:01);

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o zgromadzony w aktach sprawy nieosobowy materiał dowodowy w postaci dokumentów prywatnych i urzędowych oraz okoliczności przytoczone przez strony w treści złożonych pism procesowych. Sąd w całości dał wiarę zeznaniom pozwanych, w szczególności w zakresie twierdzeń o nie otrzymaniu korespondencji z banku z uwagi na zmianę miejsca zamieszkania przez pozwaną oraz nie przekazania jej pozwanemu przez konkubinę, która potwierdził jej odbiór, wobec braku dowodów przeciwnych i inicjatywny dowodowej powoda w celu podważenia wiarygodności tych twierdzeń.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie. Kwestią bezsporną w niniejszej sprawie pozostawało zawarcie przez strony umowy kredytowej. Bezsporna była także jej treść. Zasadniczo sporna pozostawała okoliczność, czy powód skutecznie wypowiedział pozwanemu umowę oraz czy przed wypowiedzeniem umowy powód skutecznie wezwał pozwanego do zapłaty.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 prawa bankowego przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Ustęp 2 wspomnianego przepisu wymienia elementy, które umowa kredytu powinna określać. Przyjmuje się, iż katalog elementów zawartych w ust. 2 ma charakter otwarty i dotyczy minimalnych wymogów ustawowych, jakie umowa kredytu powinna uwzględniać.

Art. 75c ust. 1 i 2 prawa bankowego uszczegółowia procedurę wypowiedzenia kredytu przez bank. Zgodnie z powyżej wymienioną regulacją, jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. W wezwaniu, o którym mowa w ust. 1 , bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia.

W zawartej przez strony umowie przewidziano, iż bank wezwie kredytobiorcę do zapłaty należności przeterminowanych w przypadku, gdy ich łączna wysokość przekroczy kwotę zwaną „Granicą Monitu”. W razie opóźnienia kredytobiorcy z zapłatą rat kredytu bankowi przysługiwało prawo wypowiedzenia umowy kredytu.

Tak więc przy wypowiedzeniu kredytu, którego dotyczy niniejszy spór powinna być zachowana przewidziana w przepisach oraz umowie procedura. Bank, jako instytucja kredytowa, winien działać z najwyższą starannością, tak, aby podmioty z nim współpracujące, zawierające umowy mogły posiadać pewność co do zasadności i poprawności podejmowanych przez niego działań. Po przeanalizowaniu zebranego w sprawie materiału dowodowego sąd uznał, że powód nie dokonał wypowiedzenia umowy w sposób skuteczny. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala na stwierdzenie, że powód działał niezgodnie z procedurą wypowiedzenia umowy kredytowej wynikającą z przepisów Prawa bankowego. Bank nie może swobodnie wypowiedzieć umowy kredytowej, gdy kredytobiorca popadł w opóźnienie ze spłatą kredytu. Najpierw powinien doręczyć kredytobiorcy wezwanie określone w art. 75c ust. 1-2 ustawy prawo bankowe oraz odczekać do upływu dodatkowego terminu na spłatę zadłużenia wyznaczonego w wezwaniu, nie krótszego niż 14 dni roboczych. Wypowiedzenie umowy jest z reguły bardzo dotkliwe dla kredytobiorcy, dlatego skorzystanie z niego może nastąpić tylko po wyczerpaniu przewidzianych w ustawie i umowie środków mniej dolegliwych, np. odpowiednich wezwań. Dlatego decyzja banku o wypowiedzeniu umowy, pomimo niewszczęcia działań upominawczych przewidzianych w postanowieniach umowy lub przepisach prawa, stanowi rażące ich naruszenie i godzi w interes konsumenta, co uzasadnia uznanie wypowiedzenia za nieważne (por. wyrok S.A. w Gdańsku z dnia 3 grudnia 2019r. w sprawie VACa 454/19 publ. Lex nr 2797436, wyrok SO w Poznaniu z dnia 29 stycznia 2020r. w sprawie XIV C 289/17).

Zgodnie z normą wyrażoną w art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Powód nie wykazał tego, by przed wypowiedzeniem umowy skutecznie wezwał pozwanych do zapłaty należności. Każdorazowo na wierzycielu ciąży obowiązek udowodnienia, że dłużnik powziął wiadomość o wezwaniu (art. 6 i 61 kc).

Co więcej, strona powodowa nie udowodniła również tego, że skutecznie doręczyła pozwanym wypowiedzenie umowy. Korespondencja dla pozwanej została wysłana na nieaktualny adres. Przy czym o zmianie adresu i nazwiska pozwanej powód musiał zostać przez nią powiadomiony skoro adresatem pisma była B. K. (1) a nie B. K. (2) (zgodnie z umową). W przypadku pozwanego wypowiedzenie odebrała jego konkubina, która według jego twierdzeń nie przekazała mu korespondencji. Powód utrzymując zatem, że doszło do skutecznego doręczenia pozwanemu wypowiedzeniu umowy powinien tę okoliczność wykazać. Tymczasem, strona powodowa nie podważyła w żaden sposób twierdzeń pozwanego o tym, że konkubina nie przekazała mu korespondencji z banku. Tymczasem w zakresie składanych przez powoda oświadczeń woli zastosowanie ma art. 61 § 1 k.c. zgodnie z którym oświadczenie woli które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Przepis ten mający charakter materialnoprawny a nie procesowy, nie przewiduje domniemania skuteczności doręczenia zastępczego wyrażonego treścią art. 138 § 1 k.p.c. Tymczasem powód nie przedstawił dowodów na to, że korespondencja zawierająca jego oświadczenie woli choć odebrana przez inną osobę aniżeli adresat tego oświadczenia, ostatecznie trafiła do rąk pozwanego.

Podsumowując, wobec uznania wypowiedzenia umowy za nieważne lub co najmniej nieskuteczne należało stwierdzić, że dochodzona niniejszym pozwem wierzytelność nie jest wymagalna. Z tej przyczyny Sąd oddalił powództwo uznając je za przedwczesne.

O kosztach postępowania Sąd rozstrzygnął w oparciu o art. 98 k.p.c. uznając, że powód który przegrał proces w całości zobowiązany jest zwrócić pozwanym solidarnie całość kosztów procesu w łącznej kwocie 5.787,04 zł (opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 34 zł, koszty zastępstwa prawnego – 5.400 zł, koszty dojazdu na rozprawę – 351,04 zł – według zestawienia k.80).