Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 lutego 2021 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Tomasz Choczaj

Protokolant: sekr. sąd. Joanna Wołczyńska - Kalus

po rozpoznaniu w dniu 4 lutego 2021 roku w Sieradzu

sprawy z powództwa (...) Bank S.A. z siedzibą w W.

przeciwko M. J.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej M. J. na rzecz powoda (...) Bank S.A.
z siedzibą w W. kwotę:

a)  138 770,65 zł (sto trzydzieści osiem tysięcy siedemset siedemdziesiąt złotych 65/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia
15 stycznia 2020 roku do dnia zapłaty,

b)  12 356,00 zł (dwanaście tysięcy trzysta pięćdziesiąt sześć złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami
za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

2.  nie obciąża pozwanej M. J. brakującymi kosztami procesu;

3.  przyznaje i wypłaca adwokatowi M. S. z środków budżetowych Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 4 428,00 zł (cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem złotych) brutto tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej M. J. z urzędu.

Sygn. akt I C 72/20

UZASADNIENIE

(...) Bank S.A. z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od M. J. kwoty 138 770,65 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu.

Postanowieniem z 10 lutego 2020 r. Sąd Rejonowy Lublin - Zachód
w Lublinie przekazał niniejszą sprawę do Sądu Okręgowego w Sieradzu wobec braku podstaw do wydania nakazu zapłaty.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa, ewentualnie o rozłożenie zasądzonej kwoty na raty i o nie obciążanie jej kosztami procesu. Pełnomocnik pozwanej przychylił się do jej stanowiska oraz wniósł o zasądzenie kosztów pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 25 stycznia 2017 r. (...) Bank S.A. z siedzibą w W. zawarł
z M. J. umowę kredytu konsolidacyjnego nr (...).
W ramach umowy pozwana zobowiązała się spłacić otrzymany kredyt wraz
z należnymi odsetkami umownymi, (dowód: częściowo zeznania pozwanej - k. 126 verte i nagranie rozprawy z 4 lutego 2021 r. - płyta - koperta - k. 131, minuta od 00:03:24 do 00:27:17 i od 00:30:06 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 102 - 102 verte i nagraniem rozprawy z 3 września 2020 r. - płyta - koperta - k. 131, minuta od 00:02:02 do 00:14:12; wydruk historii uznań - k. 58 - 59; kserokopia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa - k. 24 - 27; wydruk historii rachunku - k. 78 - 95 verte; wyciąg z ksiąg - k. 34) .

Pozwana dokonywała nieregularnych i niepełnych wpłat na poczet kredytu; ostatnią ratę wpłaciła w czerwcu 2019 r., (dowód: częściowo zeznania pozwanej - k. 126 verte i nagranie rozprawy z 4 lutego 2021 r. - płyta - koperta - k. 131, minuta od 00:03:24 do 00:27:17 i od 00:30:06 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 102 - 102 verte i nagraniem rozprawy z 3 września 2020 r.
- płyta - koperta - k. 131, minuta od 00:02:02 do 00:14:12; wydruk historii uznań - k. 58 - 59) .

W związku z zaprzestaniem spłaty kredytu, po wcześniejszym wezwaniu
do zapłaty, a także po poinformowaniu o możliwości złożenia wniosku restrukturyzacyjnego, powód wypowiedział powyższą umowę pismem
z 21 listopada 2019 r., które zostało doręczone pozwanej 15 listopada 2019 r., (wezwanie do zapłaty z potwierdzeniem odbioru - k. 39 - 40; wypowiedzenie
z dowodem odbioru - k. 41 - 42) .

Pismem z 30 grudnia 2019 r. powód wezwał pozwaną do zapłaty
na swoją rzecz w terminie 7 dni od jego otrzymania należności z tytułu umowy
z 25 stycznia 2017 r. w wysokości 138 004,77 zł, w tym: 133 439,94 zł tytułem niespłaconego kapitału, 4 254,26 zł tytułem odsetek umownych oraz 310,57 zł tytułem odsetek karnych, (dowód: wezwanie do zapłaty z potwierdzeniem odbioru - k. 43 - 44) .

W dniu 14 stycznia 2020 r. powód wystawił wyciąg z ksiąg banku, w którym wskazał, że posiada wierzytelność w stosunku do pozwanej z tytułu powyższej umowy kredytowej w wysokości 138 770,65 zł , w tym: kapitał w wysokości 133 439,94 zł, odsetki umowne w wysokości 4254,26 zł oraz odsetki umowne
za opóźnienie w wysokości 1 076,45 zł, (dowód: wyciąg z ksiąg banku - k. 34) .

Do chwili obecnej pozwana nie uregulowała całego zadłużenia, wpłacała niewielkie kwoty, które powód uwzględnił w rozliczeniu długu, (bezsporne) .

Pozwana ma 71 lat. Otrzymuje emeryturę w wysokości około 2 200,00 zł. Zamieszkuje z mężem, który również jest na emeryturze i otrzymuje świadczenie w wysokości 1 202,00 zł. Pozwana choruje na nadciśnienie, serce, osteoporozę, płuca i od niedawna leczy się psychiatrycznie. Pozwana zaciągała liczne kredyty m.in. na leczenie oraz na spłatę poprzednich kredytów. Pozwana wydaje na leki średnio około 400,00 zł miesięcznie, zamieszkuje w starym, zaniedbanym domu, (dowód: zeznania pozwanej - k. 126 verte i nagranie rozprawy z 4 lutego 2021 r. - płyta - koperta - k. 131, minuta od 00:03:24 do 00:27:17 i od 00:30:06
w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 102 - 102 verte i nagraniem rozprawy z 3 września 2020 r. - płyta - koperta - k. 131, minuta od 00:02:02
do 00:14:12; kserokopia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa - k. 24 - 27) .

W ostatnich miesiącach u pozwanej występowały zaburzenia adaptacyjne, które obecnie są już w stanie remisji. W dniu 25 stycznia 2017 r. miała ona
w pełni zachowaną zdolność do świadomego i swobodnego podejmowania decyzji i wyrażania woli, (dowód: opinia biegłego lekarza psychiatry M. G. - k. 109 - 113) .

Powyższy stan faktyczny w zasadzie nie był sporny miedzy stronami, gdyż ustalono go na podstawie dokumentów załączonych do pozwu, które nie były negowane przez strony.

Sytuację rodzinną i majątkową pozwanej Sąd ustalił na podstawie jej zeznań, które nie były negowane przez stronę powodową i które w związku z tym uznał za wiarygodne. Ponadto Sąd dokonał ustaleń w zakresie stanu zdrowia psychicznego pozwanej na podstawie jasnej, logicznej i nienegowanej przez strony opinii biegłego lekarza psychiatry.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie w całości.

W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że roszczenie nie jest przedawnione (termin trzyletni określony w art. 118 k.p.c.), gdyż wypowiedzenie umowy nastąpiło w 2019 r., a pozew został złożony w styczniu 2020 r.

W przedmiotowej sprawie wierzytelność powoda wynikała z treści art. 69 prawa bankowego, który stanowi, że przez umowę kredytu bank zobowiązuje
się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie.

Do umowy tej stosuje się także postanowienia ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (tekst jedn., Dz. U. z 2019, poz. 1083). Zgodnie
z treścią art. 3 ust. 2 tej ustawy za umowę o kredyt konsumencki uważa
się w szczególności umowę kredytu w rozumieniu przepisów prawa bankowego.

Dalej należy stwierdzić, że zgodnie z treścią art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Przepis
ten określa reguły dowodzenia, tj. przedmiot dowodu oraz osobę, na której spoczywa ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Zaznaczyć też trzeba, że przy rozpoznawaniu sprawy
na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego rzeczą sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron
i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających
do wyjaśnienia faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.),
a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne. Zaprzeczenie dokonane przez stronę procesową powoduje, że istotne
dla rozstrzygnięcia sprawy fakty stają się sporne i muszą być udowodnione.
W razie ich nieudowodnienia sąd oceni je na niekorzyść strony, na której spoczywał ciężar dowodu, chyba że miał możność przekonać się o prawdziwości tych twierdzeń na innej podstawie.

Z dowodów zaoferowanych przez powoda wynika, że strony zawarły umowę kredytu konsolidacyjnego. Powód nie przedłożył co prawda umowy kredytowej, jednakże fakt zawarcia takiej umowy wynika z pozostałej dokumentacji znajdującej się w aktach sprawy oraz zeznań pozwanej. Na marginesie warto zauważyć, że pozwana w zawiadomieniu o podejrzeniu przestępstwa wprost przyznała, iż doszło do zawarcia umowy kredytu konsolidacyjnego nr (...) z dnia 25 stycznia 2017 r., załączając do niego umowę. Z zebranego
w sprawie materiału dowodowego wynika ponadto, że pozwana posiada zaległość wobec powoda w wysokości ostatecznie dochodzonej w tym procesie. Potwierdza to nie tylko wyciąg z ksiąg banku, lecz historia rachunku bankowego. Pozwana nie zaoferowała żadnych dowodów w celu wykazania, że zobowiązanie wykonała w lub wykonała częściowo, ale w znacznie większym zakresie niż to wynika
z pozwu. Ponadto pozwana nie wnosiła o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego, który mógłby zweryfikować wyliczenie należności powoda.

Należy także stwierdzić, że doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy, zatem roszczenie jest wymagalne.

W tym miejscu zauważyć trzeba, że wypowiedzenie umowy jest prawem kształtującym, które realizowane jest przez oświadczenie złożone drugiej stronie umowy (art. 61 k.c.). Z uwagi na szczególne skutki wypowiedzenia, do których należy rozwiązanie węzła obligacyjnego, oświadczenie takie nie powinno pozostawiać żadnych wątpliwości co do prawidłowości jego złożenia.

Rozstrzygając w tym zakresie sprawę Sąd miał na uwadze to, że pismo zawierające oświadczenie o wypowiedzeniu umowy doręczono pozwanej listem poleconym ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru. Pozwana nie negowała faktu doręczenia tego pisma. Wobec tego skoro wypowiedzenie zostało skonstruowane prawidłowo i dotarło do pozwanej oraz spełniało wymagania z art. 75 ust. 1 oraz 75 c ust. 1 Prawa bankowego, to roszczenie powoda stało się wymagalne
po upływie terminu zakreślonego w wypowiedzeniu.

Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł, jak w pkt 1 a wyroku, na podstawie art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (tekst jedn., Dz.U. z 2020 r., poz. 1896) w zw. z art. 353 k.c., art. 478 k.c. i art. 471 k.c.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie od kwoty wskazanej w pkt 1 a, Sąd orzekł na podstawie art. 481 i 482 k.p.c.

Sąd nie rozłożył zasądzonej w pkt 1 wyroku kwoty na raty ze względu
na brak przesłanek określonych w art. 320 k.p.c.

Zgodnie z treścią tego przepisu, w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie.

W doktrynie i orzecznictwie wskazuje się, że celem tego unormowania jest umożliwienie realizacji wyroku bez potrzeby przeprowadzenia egzekucji. Zastosowanie powyższego przepisu może mieć miejsce jedynie w wypadkach „szczególnie uzasadnionych”, które zachodzą wówczas, gdy natychmiastowe wykonanie wyroku byłoby rażąco sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, np. jeżeli ze względu na stan majątkowy, zdrowotny, czy rodzinny niezwłoczne spełnienie świadczenia lub jednorazowe spełnienie zasądzonego świadczenia przez pozwanego byłoby niemożliwe, bardzo utrudnione lub narażałoby pozwaną albo jej bliskich na niepowetowaną szkodę.

Pojęcia sytuacji szczególnych nie można przy tym interpretować wyłącznie jako sytuacji skrajnych, związanych z nadzwyczaj trudnym położeniem pozwanego. W takich bowiem sytuacjach pozwany nie posiadałby wystarczających środków, by spłacać zadłużenie w częściach lub też możliwe
do zaakceptowania przez niego raty są tak niskie, że w żaden sposób nie stanowią realnego zabezpieczenia powoda. Wówczas sąd zmuszony byłby do oddalenia wniosek o rozłożenia świadczenia na raty. Zatem chodzi o takie stany faktyczne, z których wynika, że sytuacja pozwanego jest trudna na tyle, że wyłącza możliwość spełnienia świadczenia, z drugiej zaś strony na tyle dobra, aby pozwany był
w stanie realnie płacić raty w wysokości zadawalającej powoda.

Mając powyższe na uwadze oraz zebrany w sprawie materiał dowodowy należy uznać, że nie zachodzą „szczególne okoliczności” uzasadniające rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty. Sąd miał na względzie, że pozwana przedstawiła szczątkowe informacje na temat swojej sytuacji finansowej
i rodzinnej, sprowadzające się w zasadzie do tego, iż choruje i pobiera wraz
z mężem emeryturę. Sąd nie znajduje jednakże okoliczności, które rokowałyby pozytywnie na terminową spłatę roszczenia, gdyż pozwana ma do spłaty kilka innych zobowiązań z zaciągniętych kredytów. Nie ma żadnej gwarancji,
że pozwana jest w stanie spłacać zadłużenie w ratach, skoro do tej pory rat kredytu nie spłacała w terminie.

O kosztach procesu należnych powodowi, zasądzonych w pkt 1 b wyroku, Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., gdyż powód wygrał sprawę w całości.

Na koszty procesu poniesione przez powoda w wysokości 12 356,00 zł składa się: opłata stosunkowa w wysokości 6 939,00 zł; opłata skarbowa
od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł oraz koszty zastępstwa prawnego
w wysokości 5 400,00 zł, ustalone na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 r., poz. 265).

Z uwagi na trudną sytuację życiową pozwanej, Sąd nie obciążył
jej brakującymi kosztami procesu, o czym orzekł, jak w pkt 2 wyroku,
na podstawie art. 102 k.p.c.

O kosztach zastępstwa prawnego należnych pełnomocnikowi z urzędu Sąd orzekł, jak w pkt 3 wyroku, na podstawie § 8 pkt 6 i § 1 - 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata
z urzędu (tekst jedn., Dz. U. z 2019 r. poz. 18).