Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I Ca 463/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 stycznia 2021 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Barbara Bojakowska

Sędziowie Elżbieta Zalewska-Statuch

Joanna Składowska

po rozpoznaniu w dniu 19 stycznia 2021 roku w Sieradzu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. K.

przeciwko (...) spółce akcyjnej z siedzibą w S.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Łasku

z dnia 2 października 2020 roku, sygnatura akt I C 276/19

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punktach 1, 3, 4 i 5 w ten tylko sposób, że:

a)  zasądzoną w punkcie 1. kwotę obniża z 12346,35 zł do 8410,35 zł (osiem tysięcy czterysta dziesięć 35/100), oddalając powództwo w pozostałej części;

b)  zasądzoną w punkcie 3. kwotę 2433 zł obniża do 502 (pięćset dwa) zł;

c)  zasądzoną a w punkcie 4. kwotę 1759,21 zł obniża do 1196,26 (jeden tysiąc sto dziewięćdziesiąt sześć) zł;

d)  nakazaną do pobrania w punkcie 5. kwotę 586.40 zł podwyższa do 1149,35 (jeden tysiąc sto czterdzieści dziewięć 35/100);

II.  zasądza od M. K. na rzecz (...) spółce akcyjnej z siedzibą w S. 650 (sześćset pięćdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I Ca 463/20

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy w Łasku w sprawie z powództwa M. K. przeciwko (...) S.A.
w S. o zapłatę, zasądził od pozwanego na rzecz powódki 12346,35 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 15 maja 2018 roku do dnia zapłaty (pkt 1), oddalił powództwo w pozostałej części (pkt 2), zasądził od pozwanego na rzecz powódki 2433 zł tytułem stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu (pkt 3), zasądził od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Łasku 1759,21 zł tytułem zwrotu części wydatków poniesionych z sum budżetowych Skarbu Państwa (pkt 4) oraz nakazał ściągnąć
ze świadczenia zasądzonego w punkcie pierwszym niniejszego wyroku na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Łasku 586,40 zł tytułem zwrotu części wydatków poniesionych z sum budżetowych Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Łasku (pkt 5).

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia i wnioski, których istotne elementy przedstawiają się następująco:

18 stycznia 2018 roku w wypadku drogowym uległ uszkodzeniu samochód powódki marki B.. Sprawca wypadku był ubezpieczony w zakresie OC w pozwanym zakładzie ubezpieczeń.

Samochód powódki w dniach 10-26 kwietnia 2018 roku był w naprawie. 20 kwietnia 2018 roku odbyły się dodatkowe oględziny pojazdu z udziałem rzeczoznawcy pozwanego
w celu ustalenia zakresu naprawy.

Na czas naprawy swojego samochodu na 16 dni powódka wynajęła samochód marki H. (...). Stawka za najem wynosiła 246 zł brutto za dzień, czyli w sumie 3936 zł.

Pozwany wypłacił powódce 4983,44 zł tytułem kosztów naprawy samochodu
i 15 maja 2018 roku odmówił wypłaty dalszego odszkodowania.

Koszty naprawy przedmiotowego samochodu wynoszą 13393,79 zł brutto przy założeniu naprawy z częściami oryginalnymi z oznaczeniem producenta pojazdu i producenta części (części O i Q).

Sąd stwierdził, że sprawca przedmiotowego wypadku na podstawie art.436 §.2 k.c.
w zw. z art. 415 k.c. byłby zobowiązany do naprawienia szkody, którą poniosła powódka
i dlatego pozwany jest zatem zobowiązany do odszkodowania wobec powódki na podstawie art. 34 pkt. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (…).

Zdaniem sądu koszt naprawy przedmiotowego samochodu wynosi 13393,79 zł brutto przy założeniu naprawy z częściami oryginalnymi z oznaczeniem producenta pojazdu
i producenta części (części O i Q). Naprawa taka gwarantuje przywrócenie pojazdu do stanu sprzed szkody. Pozwany wypłacić powódce tytułem kosztów naprawy 4983,44 zł, do zapłaty z tytułu kosztów naprawy pozostała zatem jeszcze kwota 8410,35 zł (13393,79 zł – 4983,44 zł = 8410,35 zł).

Powódka na skutek uszkodzenia samochodu na czas jego naprawy musiała wypożyczyć pojazd zastępczy. Sąd uznał całe wynagrodzenie za wynajem pojazdu zastępczego na 3936 zł, poniesione przez powódkę za uzasadnione, ponieważ stawka brutto za dobę (246 zł) poniesiona przez powódkę jest niższa od średniej stawki rynkowej za wynajem podobnych pojazdy, a okres naprawy (10 – 26 kwietnia 2018 roku) jest zbliżony do wskazanego przez biegłego (10 - 24 kwietnia 2018 roku ewentualnie 10 kwietnia – 2 maja 2018 roku).

Z powyższych względów na rzecz powódki zasądzono 12346,35 zł (8410,35 zł
+ 3936 zł = 12346,35 zł)

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 14 ust.1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (…) w zw. z art.481 § 1 i 2 k.c.

W pozostałym zakresie powództwo oddalono jako niezasadne.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c.

O wydatkach orzeczono na podstawie art.100 k.c. w zw. z art.113 ust. 1 i 2 u.k.s.c. Wydatki na opinię biegłego wynoszą 2345,61 zł. Powoda obciążono ww. wydatkami
w wysokości 75 %, a pozwaną w wysokości 25 %.

Apelację od powyższego złożył pozwany, zaskarżając wyrok w zakresie pkt 1
– co do kwoty 3936 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 15 maja 2018 roku oraz pkt.3, 4, 5 – w całości, zarzucając:

a/ naruszenie przepisów prawa procesowego, w szczególności art. 233 § 1 k.p.c.
w zw. z art. 232 k.p.c., poprzez jego niewłaściwe zastosowanie w postaci fragmentarycznej
i wybiórczej oceny dowodów przeprowadzonych na okoliczność ustalenia uzasadnionego koszty najmu pojazdu zastępczego, a w szczególności pominięcie, iż:

- poszkodowana mogła korzystać w czasie naprawy z innych posiadanych samochodów,

- najem miał być realizowany wyłącznie w okresie naprawy pomimo, iż samochód
już wcześniej nie był jezdny i nie zachodziła konieczność zastępowania pojazdu uszkodzonego ( wyłącznie w czasie naprawy) samochodem szczególnego typu – H.

- najem, a co zatem idzie koszty z niego wynikające nie był konieczny, wobec możliwości korzystania z innych samochodów,

- nie udowodniono, a nawet nie uprawdopodobniono z jakiego powodu najem pojazdu H. w okresie od 10.04.- 26.04.2018 r. był konieczny skoro samochód był niesprawny już od stycznia 2018 r.;

b/ naruszenie przepisów prawa materialnego, a w szczególności art. 822 § 1 k.c.
w zw. (...) § 1 k.c., poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie za uzasadnione koszty najmu, niezasadnie wysokiej stawki wynajęcia tegoż pojazdu;

c/ naruszenie przepisów prawa materialnego, a w szczególności art. 354 § 2 k.c.
w zw. z art. 16 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu
Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, poprzez jego
niezastosowanie i przyjęcie, że poszkodowany współpracował z ubezpieczycielem w procesie
likwidacji szkody oraz dopełnił ciążące na nim obowiązki, w szczególności polegające
na zapobieżeniu zwiększaniu się szkody, pomimo, że wynajęcie samochodu nie było konieczne a zwłaszcza pojazdu tego rodzaju;

d/ naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 361 k.c., poprzez błędną wykładnię i uznanie, że w granicach normalnego następstwa szkody mieści się 16-dniowy okres najmu samochodu H. pomimo, że poszkodowana posiadała trzy inne pojazdu: M., S., S. i zapewne korzystała z nich w okresie powypadkowym;

e/ naruszenie przepisu art. 328 § 1 i § 3 k.p.c. poprzez nieobjęcie uzasadnieniem całej treści wyroku tj. pkt 5 wyroku pomimo zgłoszenia wyraźnego wniosku w piśmie
z 6 października 2020 r. Z treści uzasadnienia nie wynika kogo, w jakim zakresie i na jakiej
podstawie obciąża obowiązek opisany w pkt. 5 wyroku, podczas gdy takie zapisy napotykają w praktyce trudności interpretacyjne i wywołują spory na etapie realizowania wyroków.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżący wniósł o zmianę rozstrzygnięcia
w zakresie zaskarżenia poprzez oddalenie powództwa, a także poprzez rozliczenie kosztów procesu stosownie do wyniku sprawy zweryfikowanego w toku instancji oraz rozstrzygnięcie o kosztach procesu w zakresie postępowania w I i II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego, stosownie do wyniku postępowania i zasady odpowiedzialności strony
za wynik sprawy.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie
od strony pozwanej zwrotu kosztów postępowania za drugą instancję, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się zasadna, choć nie wszystkie sformułowane w niej zarzuty zasługują na uwzględnienie.

Dla porządku przede wszystkim należy wyjaśnić, iż skuteczne postawienie zarzutu naruszenia art. 233 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. Wyrażenie przez stronę odmiennego poglądu co do oceny poszczególnych dowodów jest prawem strony, jednakże możliwość przedstawienia innej wersji stanu faktycznego, nie świadczy jeszcze o nadużyciu swobodnej oceny dowodów. Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów wyrażonych w art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c. i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne.

Trzeba przy tym podkreślić, że stawiając ten zarzut, skarżący w zasadzie
nie zakwestionował żadnej z przyjętych przez sąd I instancji za podstawę faktyczną rozstrzygnięcia okoliczności, lecz wysnute na ich podstawie wnioski w zakresie dotyczącym jedynie nietrafnie określone konsekwencje prawne z nich wynikające dla możliwości zastosowania normy art. 822 § 1 k.c. w zw. (...) § 1 k.c. i w z. art. 354 § 2 k.c.
w zw. z art. 16 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (...) i art. 361 k.c.,
jako konsekwencji braku uznania przez Sąd Rejonowy, iż powódka swoim zachowaniem, wynajmując pojazd zastępczy przyczyniła się do zwiększenia szkody, pomimo, że wynajęcie samochodu nie było konieczne, co winno być rozpatrywane w ramach kontroli prawidłowości zastosowania prawa materialnego.

Przy czym należy zgodzić się z narzutami apelującego dotyczącymi błędnych ustaleń sądu o tyle, że Sąd Rejonowy uchylił się od oceny, czy samo wynajęcie pojazdu zastępczego było uzasadnione. Trzeba zauważyć , że zarówno na etapie postepowania likwidacyjnego, a także w odpowiedzi na pozew strona pozwana kwestionowała konieczność wynajęcia pojazdu zastępczego z tego powodu, że powódka dysponowała w spornym korsie jeszcze trzema innymi pojazdami M., S. i S.. Mimo tego zarzutu ani sąd ani powódka, do niego się nie ustosunkowali. Także w odpowiedzi na apelację brak jest merytorycznego odniesienia się do tego zarzutu przez powódkę. Stąd Sąd Okręgowy uznał, że jest to okoliczność niezaprzeczona przez stronę powodową i pozwala na dodatkowe ustalenia przez sąd Okręgowy, że powódką istotniej z okresie korzystania z najmu pojazdu zastępczego dysponowała jeszcze trzema innymi pojazdami mechanicznymi. Dlatego należy zgodzić się z apelacja, że wynajęcie pojazdu zastępczego na czas trwania remontu pojazdu uszkodzonego nie było uzasadnione.

Skuteczny jest zatem zarzut naruszenia prawa materialnego art. 354 § 2 k.c., art. 361 k.c. oraz art. 16 ust. 1 punkt 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych (…), z których wynika, że poszkodowany ma obowiązek minimalizacji szkody.

Nie powinny zatem zostać uznane za celowe i ekonomicznie uzasadnione te wydatki, które nie są konieczne do wyeliminowania negatywnego następstwa majątkowego w postaci utraty możliwości korzystania z uszkodzonego (zniszczonego) pojazdu, gdy następstwo
to może być wyeliminowane – bez uszczerbku dla godnych ochrony interesów poszkodowanego – w inny, mniej uciążliwy dla niego sposób.

Powódka, dochodząc zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego musiała wykazać
w procesie, że istniały po jej stronie okoliczności uzasadniające skorzystanie przez nią z pojazdy zastępczego, że nie mogła skorzystać z samochodów stanowiących jej własność.

Strona powodowa takiego dowodu w toku postępowania jednak skutecznie
nie przedłożyła. Zgodnie z art. 6 k.c. obciąża ją zatem brak udowodnienia ww. okoliczności,
a co za tym idzie, brak w okolicznościach sprawy podstawy prawnej zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego dochodzonej przez powódkę w pozwie w wysokości 3936 zł.

Nie można przy tym zgodzić się z zarzutem, iż sąd naruszył art. 328 § 1 i 3 k.p.c.
(w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia powództwa), gdyż obecnie – od 7.11.2019 roku kwestia treści uzasadnienia wyroku została uregulowana w art. 327 1 § 1 i 2 k.p.c.

Pomimo powyższych rozbieżności, co do zarzutu prawa procesowego sformułowanego w apelacji, podnieść należy, że o uchybieniu ww. przepisu można było mówić wtedy, gdy uzasadnienie nie zawiera elementów konstrukcyjnych pozwalających
na kontrolę orzeczenia, weryfikację stanowiska sądu, zaś skarżący winien wykazać dla skuteczności stawianego w tym zakresie zarzutu, że nie ma z tej przyczyny możliwości jednoznacznej rekonstrukcji podstaw rozstrzygnięcia sprawy.

Wbrew skarżącemu, sąd odnośnie rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 5 wyroku wyraźnie wskazał jego podstawę prawną, wyszczególniając, w jakim zakresie każda ze stron powinna pokryć wydatki związane z opinią biegłego.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok na podstawie
art. 386 § 1 k.p.c., w ten sposób, że obniżył należną od pozwanego na rzecz powódki kwotę
z 12346,35 zł do 8410,35 zł, oddalając powództwo w pozostałym zakresie, o czym orzekł jak w punkcie I a sentencji.

Ze względu na zmianę wyroku, należało dokonać na podstawie art. 100 k.p.c.
i art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w z art. 386 § 1 k.p.c., korekty rozstrzygnięcia o kosztach procesu, w tym kosztach zastępstwa procesowego,
jak i o kosztach pokrytych tymczasowo przez Skarb Państwa.

Z żądanej powódkę pierwotnie kwoty 16535,93 zł zostało zasądzone ostatecznie 8410,35 zł. Oznacza to, że powódka w postępowaniu pierwszoinstancyjnym wygrała sprawę ostatecznie w 51 %, (8410,35 zł z 16535,93 zł), a zatem w 49 % przegrała, czego konsekwencją było obniżenie zasądzonych od pozwanego na rzecz powódki tytułem stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu sumy z 2433 zł do 502 zł, o czym orzeczono
jak w punkcie I b sentencji.

Sąd Okręgowy dokonał ponadto ponownego rozliczenia kosztów postępowania pierwszoinstancyjnego pokrytych tymczasowo przez Skarb Państwa, o czym orzeczono
jak w punkach I c i d sentencji.

Wobec tego obniżono nakazaną do pobrania od pozwanego sumę z 1759,21 zł
do 1196,26 zł, co stanowi 49 % przegrania przez powódkę sprawy przed Sądem Rejonowym oraz podwyższono nakazaną do ściągnięcia ze świadczenia zasądzonego na rzecz powódki sumę 586,40 zł do 1149,35 zł, co stanowi 51 % przegrania przez pozwanego sprawy przed Sądem Rejonowym.

O kosztach postępowania apelacyjnego, należnych od powódki na rzecz pozwanego, Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie II sentencji, na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c.
w zw. z art. 99 k.p.c. i art. 391 § 1 k.p.c., tj. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, który pozwany wybrał w postępowaniu odwoławczym w całości.

Sąd zasądził więc od powódki na rzecz pozwanego kwotę łączną 650 zł tytułem kosztów postępowania apelacyjnego, na które to złoży się: koszty sądowe – opłata od apelacji uiszczona przez pozwanego w wysokości 200 zł oraz 450 zł z tytułu kosztów zastępstwa prawnego pozwanego w postępowaniu apelacyjnym – ustalona na podstawie § 2 pkt 3
w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 265.)