Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 282/19

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 2.04.2019 r. sygn. akt XII K 96/18

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Naruszenie art. 258§1 k.k. w zakresie pkt 1 wyroku i art. 65§1 k.k. w zakresie pkt 2, 3 i 4 wyroku.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Obrońca przedstawiając argumentację uzasadniającą zarzut obrazy prawa materialnego faktycznie kwestionuje ustalenia sądu, jakie były podstawą przypisania oskarżonemu udziału w zorganizowanej grupie przestępczej oraz dokonania przez niego czynów w ramach takiej grupy. W rzeczywistości zatem alternatywnie do ustaleń sądu pierwszej instancji opisuje relacje między oskarżonym, a innymi osobami, które jego zdaniem miały luźny charakter. Dla jednak przyjęcia wskazywanych przez obrońcę ustaleń należałoby najpierw wykazać, że sąd pierwszej instancji dopuścił się błędu w ustaleniach faktycznych. Obrońca nie powołuje się jednak na żadne dowody, które mogłyby sprzeciwić się dokonanym w omawianym zakresie ustaleniom sądu okręgowego, a wesprzeć jego alternatywną wersję zachowań oskarżonego. W konsekwencji dla właściwej oceny postawionego zarzutu oprzeć się należy na ustaleniach, jakie sąd pierwszej instancji dokonał, a nie na wywodach obrońcy, które nie mają odzwierciedlenia w zebranym materiale dowodowym.

Sąd apelacyjny całkowicie natomiast podziela ocenę prawną dokonaną w uzasadnianiu wyroku dotyczącą udziału oskarżonego w zorganizowanej grupie przestępczej. Przede wszystkim wskazać należy, że relacje oskarżonego z innymi członkami grupy nie muszą opierać się na takim samym stopniu bliskości. Fakt, że oskarżony miał przede wszystkim bezpośrednie kontakty z M. S. nie oznacza, że nie współpracował przy dokonywaniu przestępstw z innymi członkami grupy. Zorganizowany charakter grupy przestępczej nie sprowadza się wyłączenie, a nie jest to też immamentną cecha takiej organizacji, do hierarchicznej jej struktury. Zorganizowana grupa przestępcza nie musi opierać się na relacjach pionowych między jej członkami i podporządkowaniu jednych członków drugim. Zorganizowany charakter grupy przestępczej polega bowiem przede wszystkim na powtarzalnych schematach zachowań opracowanych w ramach takiej grupy, które wykorzystywane są przy popełnianiu przestępstw. W ramach takich schematów poszczególnym członkom grupy przydzielane są określone zadania, które wykonywane są samodzielnie albo pod kontrolą innych jej członków. Istnienie takich szablonów organizacyjnych ułatwia popełnianie przestępstw, ponieważ za każdym razem odtwarzany zostaje uprzednio już zaplanowany, wyuczony i utrwalony mechanizm działania.

W okolicznościach sprawy nie ulega wątpliwości, że oskarżony był wykonawcą takich czynności. Wystarczy wskazać, że w ramach drugiego z zarzucanych mu czynów przypisano mu kilkadziesiąt zachowań, które miały właśnie taki powtarzalny charakter i realizowały ustalony plan popełnienia przestępstwa. Oskarżony nie musiał przy realizacji takiego planu kontaktować się z każdym członkiem grupy, który brał udział w dokonaniu czynu zabronionego, a wystarczające było, by wykonał przydzielone mu zadanie, co było konieczne, by inne osoby w ramach takiego zorganizowanego charakteru działania podjęły dalsze czynności niezbędne do popełnienia przestępstwa. Nie musiał zatem oskarżony z tymi wszystkimi osobami bezpośrednio się kontaktować, bo każda z nich w ramach powziętego porozumienia podejmowała takie zachowania, które porozumienie takie zakładało. Wspólne wykonywanie czynu zabronionego nie polega bowiem na tym, że współsprawcy pozostają w stałym i bezpośrednim ze sobą kontakcie, ale polega na wykonywaniu czynności także w różnym czasie i różnych miejscach, w sposób określony w zawartym między nimi porozumieniu. Oskarżony zatem działając w ramach grupy przestępczej nie musiał mieć świadomości, jakie konkretnie działania będą podejmować inni członkowie grupy. Wiedział jednak, że te jakie on podejmuje są konieczne do popełniania przestępstwa, umożliwiając innym członkom grupy wykonanie dalszych czynności realizujących znamiona czynu zabronionego.

Jeżeli obrońca twierdzi, że działania oskarżonego nie wynikały z podporządkowania się grupie, czy też jej regułom, a jedynie z podążanie za własnymi korzyściami to dotyka on innego istotnego elementu zorganizowanej grupy przestępczej. Jeżeli bowiem odpowiednia organizacja grupy, a przez to zaplanowany sposób popełniania przestępstw, ma ułatwiać ich popełnianie, to tym co nadaje jej trwały charakter jest właśnie gotowość do dokonywania w ramach takiej grupy czynów zabronionych. W przypadku zorganizowanych grup przestępczych, które zawiązane zostały dla pozyskiwania bezprawnych korzyści majątkowych cechą, która łączy członków grupy jest właśnie podążanie za własnymi korzyściami. Stała gotowość członków grupy do popełniania przestępstw nadaje jej trwały charakter i jednoczy ich przy wspólnym celu ich działania. Taka stała gotowość po stronie oskarżonego istniała jeżeli w długim okresie, ponad roku podejmowała wiele powtarzalnych czynności, które doprowadziły do niekorzystnego rozporządzenia mieniem wielu osób, co stanowiło dla niego stałe źródło dochodu. Oskarżony zatem nie musiał przy wykonywaniu takich czynności kierować się lojalnością wobec grupy czy też ulegać przymusowi ze strony innych członków grupy, ale kierował się chęcią osiągnięcia bezprawnych korzyści majątkowych, co zorganizowany charakter grupy mu umożliwiał. Nie ulegało zatem wątpliwości, ze dokonana przez sąd pierwszej instancji ocena prawna zachowań oskarżonego była prawidłowa.

Wniosek

Uniewinnienie od czynu przypisanego w pkt 1 wyroku, wyeliminowanie art. 65§1 k.k. z kwalifikacji prawnej, podstawy wymiaru kary i opisów czynów przypisanych oskarżonemu w pkt 2, 3 i 4 wyroku.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Uznając, że zarzut obrazy prawa materialnego był niezasadny uznać należało także, że i wnioski obrońcy nie były zasadne.

3.2.

Rażąca niewspółmierność orzeczonych wobec oskarżonego kar jednostkowych i kary łącznej.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Nie można podzielić wywodów obrońcy oskarżonego o marginalnym charakterze jego działań w ramach przypisanych mu przestępstw. Zachowania oskarżonego były konieczne do dokonania czynów zabronionych i bez jego w nich udziału do ich popełnienia by nie doszło. Istotną częścią planu przestępstwa było pozyskiwanie osób, które miały brać udział w wyłudzeniach kredytów. Nie była to zatem rola marginalna, a istotna. Zadania, jakie wykonywał oskarżony były wynagradzane odpowiednią zapłatą, więc nie mogły mieć marginalnego charakteru jeżeli za takie zachowania wypłacane mu były bezprawnie uzyskane korzyści. Nie miało znaczenia dla wymiaru kary czy oskarżony miał świadomość wartości szkody, jaka może zostać spowodowana przestępstwem, ponieważ nie była to kwestia wpływająca na jego proces motywacyjny. Wykonywał przydzielone mu zadania niezależnie od tego jaką wartość miała mieć wyłudzony kredyt.

Przy ocenie wysokości obowiązku naprawienia szkody należało mieć na uwadze, że każdy ze współsprawców odpowiada solidarnie za pełną szkodę spowodowaną przestępstwem. Eliminacja przez sąd pierwszej instancji takiej solidarności przy orzeczonym obowiązku naprawienia szkody już i tak była istotnym ograniczeniem tej odpowiedzialności. Oskarżony dopuszczając się przestępstw przeciwko mieniu musiał mieć świadomość, że będzie musiał odpowiadać za pełną szkodę spowodowaną przestępstwem, a zatem nałożony na niego obowiązek częściowego naprawienia szkody powinien być postrzegany jako istotne złagodzenie jego odpowiedzialności majątkowej. Brak jest podstaw, by odpowiedzialność tą jeszcze bardziej łagodzić.

Oskarżony oczywiście dostrzegł naganność swojego postępowania, ale stało się to dopiero po wykryciu przez organa ścigania, że dopuścił się przypisanych mu przestępstw. Tej naganności nie odczuwał gdy czuł się bezkarny i czerpał bezprawne korzyści z działalności w zorganizowanej grupie przestępczej. W ocenie sądu odwoławczego okoliczność ta została w odpowiednim stopniu uwzględniona przez sąd pierwszej instancji przy rozstrzyganiu o karze. Z pewnością wymierzone wobec oskarżonego kary jednostkowe i łączne nie były rażąco niewspółmiernie surowe gdy uwzględni się fakt przypisania oskarżonemu czynu polegającego na udziale w zorganizowanej grupie przestępczej i dokonaniu wielu zachowań w ramach takiej grupy, które doprowadziły do znacznej szkody pokrzywdzonych. W takich warunkach orzeczone kary jednostkowe tylko nieznacznie były wyższe od dolnych granic zagrożenia karą za czyny mu przypisane, a kara łączna pozbawienia wolności orzeczona została w wysokości zbliżonej do kary najsurowszej, a grzywny w wymiarze takiej kary.

Wniosek

Orzeczenie łagodniejszych kar jednostkowych za przypisane czyny, w dolnej granicy ustawowego zagrożenia, a także obniżenie wysokości kwot orzeczonych w związku z obowiązkiem naprawienia szkody.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Uznając, że zarzut był niezasadny uznać należało także, że i wniosek obrońcy nie był zasadny.

3.3.

obraza prawa materialnego art. 46§1 k.k.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Nie można podzielić stanowiska prokuratora, że pokrzywdzony bank złożył wniosek o naprawienie szkody. Zgodnie z art. 51§1 k.p.k. za pokrzywdzonego, który nie jest osobą fizyczną czynności procesowych dokonuje organ uprawniony do działania w jego imieniu. Odwołujący powołuje się na pismo Banku (...) SA, które jednak nie zostało złożone przez osobę uprawnioną do działania w jego imieniu. Jeżeli zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa nie musi zostać złożone przez uprawniony do reprezentacji organ, bo pozyskanie informacji zawartych w takim piśmie z uwagi na obowiązującą zasadę legalizmu zobowiązuje prokuratora do podjęcia działań z urzędu, to jednak złożenie wniosku o naprawienie szkody jako czynność procesowa powinno zostać dokonane przez osobę uprawnioną do reprezentacji spółki. Osoba, która podpisała się pod pismem, na jakie prokurator się powołuje nie była uprawniona do reprezentacji spółki, a zatem sąd pierwszej instancji prawidłowo oświadczenie dotyczące wniosku o naprawienie szkody pominął, bo nie zostało ono złożone przez osobę uprawnioną. Należy również zauważyć, że aktualnie pokrzywdzony nie nosi już nazwy, jakiej używa w apelacji prokurator.

Wniosek

Orzeczenie obowiązku częściowego naprawienia szkody.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Uznając, że zarzut obrazy prawa materialnego był niezasadny uznać należało także, że i wniosek prokuratora nie był zasadny.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Całość wyroku

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Bezzasadność podniesionych zarzutów.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2.

Na podstawie art. 636§1 k.p.k. i art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1420 zł z tytułu opłaty i wydatków poniesionych przez Skarb Państwa za postępowanie odwoławcze.

7.  PODPIS

Ewa Gregajtys Marzanna A. Piekarska - Drążek Paweł Dobosz

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

pkt 1, 2, 3, 4, 5, 6, 9, 10, 11

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.12.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Obowiązek częściowego naprawienia szkody

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana