Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 178/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze z dnia 9 grudnia 2019 r., sygn. akt II K 195/19

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca oskarżonego

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

------------------

----------------------------------------------------

------------

------------

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

------------------

----------------------------------------------------

------------

------------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

-------------

------------------------------

--------------------------------------------------------------

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

--------------

------------------------------

--------------------------------------------------------------

3. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1. Obraza prawa materialnego w rozumieniu art. 438 pkt 1 k.p.k., tj. art. 361 § 1 k.c. poprzez błędne uznanie, że oskarżona ponosi również odpowiedzialność za szkodę powstałą wskutek poznawawienia pokrzywdzonej możliwości zaciągnięcia kredytu celem wykonania remontu mieszkania i zakupu sprzętu AGD, podczas gdy brak jest adekwatnego związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy działaniem oskarżonej, a wskazaną przez pokrzywdzoną szkodą.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

2. Mająca wpływ na treść zaskarżonego wyroku rażąca obraza przepisów prawa procesowego, tj. art. 7 k.p.k., poprzez dokonanie oceny wartości szkody spowodowanej popełnieniem przestępstwa, tj. szkody majątkowej oraz osobistej M. K. i oparcie stanu faktycznego w tym zakresie jedynie na oświadczeniu i dokumentacji złożonej przez pokrzywdzoną (oskarżycielkę posiłkową), co doprowadziło do ustalenia wysokości szkody i tym samym obowiązku jej naprawienia w sposób dowolny.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

3. Mająca wpływ na treść zaskarżonego wyroku obraza przepisów prawa procesowego, tj. art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. poprzez niewyjaśnienie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku kwestii związanych z ustaleniem rzeczywistego rozmiaru wyrządzonej szkody majątkowej, podczas gdy biorąc pod uwagę rozmiar zaciągniętych przez oskarżoną zobowiązań należałoby wskazać, dlaczego orzeczony środek karny rozmiarem odbiega w stopniu tak znaczącym od wysokości osiągniętej przez oskarżoną korzyści majątkowej.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

4. Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na treść tego orzeczenia, którego skutkiem była rażąca niewspółmierność środka karnego w postaci obowiązku naprawienia szkody, polegający na błędnym uznaniu zeznań świadka M. K. k. 1-2, 182, 319-320 oraz załączonej przez nią dokumentacji i oparciu się wyłącznie na ich podstawie przy ustalaniu wysokości szkody, co skutkowało orzeczeniem środka karnego w wymiarze wnioskowanym przez pokrzywdzoną, który to rozmiar stanowi czterokrotność osiągniętej przez oskarżoną korzyści majątkowej, co w sposób kategoryczny wskazuje na rażącą niewspółmierność tegoż środka.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Powołany przez skarżącego przepis art. 361 § 1 k.c. stanowi, iż zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W realiach przedmiotowej sprawy zawarcie przez M. J. (1) umów kredytowych, posługując się danymi osobowymi M. K., podszywając się pod pokrzywdzoną i nie mając zamiaru ani możliwości spłacenia zaciągniętych zobowiązań, skutkowało umieszczeniem wpisu na temat M. K. w BIK, co negatywnie rzutowało na ocenę jej zdolności kredytowej. Nie sposób zatem zgodzić się ze stanowiskiem skarżącego, iż brak jest adekwatnego związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy działaniem oskarżonej a szkodą w postaci pozbawienia pokrzywdzonej możliwości zaciągnięcia kredytu celem wykonania remontu mieszkania i zakupu sprzętu AGD.

Zaznaczyć jednak należy, iż przepis art. 46 § 1 k.k., na mocy którego nałożono na oskarżoną obowiązek naprawienia szkody, odsyła do przepisów prawa cywilnego, co jest równoznaczne z przeniesieniem ciężaru dowodowego w zakresie wysokości szkody na pokrzywdzonego. Tymczasem M. K. nie udokumentowała w wystarczającym stopniu, iż deklarowana przez nią wysokość szkody, jaką poniosła, pozostawała w związku z zachowaniem oskarżonej i stanowiła następstwo popełnionego przez nią przestępstwa. Z akt sprawy nie wynika bowiem, czy poza otrzymaniem informacji z BIK w chwili ubiegania się o kredyt na zakup sprzętu AGD, oskarżona występowała z wnioskiem kredytowym, chociażby w banku który prowadzi jej rachunek bieżący, i otrzymała decyzję odmowną. Mając na względzie niewielką wysokość zaciągniętych przez oskarżoną zobowiązań, a następnie podjęcie kroków prawnych przez pokrzywdzoną w celu usunięcia wpisów na jej temat z rejestru BIK nie jest wykluczone, iż po przedstawieniu w banku dokumentów potwierdzających złożenie przez M. K. zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa na jej szkodę, ocena jej zdolności kredytowej zostałaby przez bank zweryfikowana. Jak wynika z zeznań pokrzywdzonej złożonych na rozprawie w dniu 20 maja 2019 r. (k 319 – 320), rozważała ona zaciągnięcie kredytu w banku na kwotę od 50.000 do 70.000 złotych, zaś sprzęt AGD miał kosztować prawie 20.000. Skoro pokrzywdzona deklarowała, iż kontaktowała się wcześniej z bankiem w sprawie tego kredytu i wstępnie ustaliła, iż będzie on spłacany przez 2 lata, kwestią niewyjaśnioną pozostaje ewentualna możliwość zakupu sprzętu AGD ze środków pochodzących z tego kredytu. Pokrzywdzona nie wykazała także, iż wobec braku innych źródeł finansowania remontu w postaci oszczędności czy lokat, rzeczywiście zmuszona była do sprzedaży akcji na niekorzystnych dla siebie warunkach.

Z zeznań pokrzywdzonej wynika, iż wobec odmowy udzielenia jej kredytu, nie rozważyła ograniczenia prac remontowych bądź odsunięcia ich w czasie. Z drugiej zaś strony rozpoczęcie takiego przedsięwzięcia z założeniem, iż będzie ono finansowane ze środków pochodzących z kredytu bez uprzedniego upewnienia się, że może on zostać udzielony, wydaje się być zachowaniem co najmniej nierozsądnym. Jak wynika z zeznań pokrzywdzonej, wobec braku możliwości sfinansowania remontu z innych środków, M. K. zdecydowała się na sprzedaż akcji, które traktowała jako zabezpieczenie na przyszłość. Rację jednak należy przyznać skarżącemu, iż brak jest adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem oskarżonej a dokonaniem przez pokrzywdzoną sprzedaży akcji na niekorzystnych dla niej warunkach. Dlatego też Sąd Odwoławczy, przyznając rację skarżącemu, zmienił zaskarżony wyrok i zmniejszył wysokość nałożonego na oskarżoną obowiązku naprawienia szkody do kwoty 1597 złotych, która stanowi sumę udokumentowanych przez pokrzywdzoną wydatków związanych z zamówieniem raportów z BIK, prowadzenia związanej z tym postępowaniem korespondencji oraz skorzystania z profesjonalnej pomocy prawnej. Rozstrzygnięcie to nie zamyka jednak drogi do dochodzenia przez M. K. należnej jej zdaniem i niezaspokojonej część roszczenia na drodze postępowania cywilnego.

Ad. 2

Jak już wspomniano, niewystarczającym było określenie przez Sąd Rejonowy wysokości wyrządzonej przestępstwem szkody w oparciu jedynie o oświadczenie pokrzywdzonej i przedstawienie przez nią skromnej dokumentacji, co w ocenie Sądu Odwoławczego było niewystarczające do poczynienia ustaleń faktycznych w tym zakresie.

Ponadto, jak słusznie podniósł skarżący, Sąd orzekający także w tym przypadku zobligowany jest do stosowania regulacji zawartej w art. 7 k.p.k., odnosząc się do zasad wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego i przed orzeczeniem obowiązku naprawienia szkody w deklarowanej przez pokrzywdzoną wysokości, zbadać powinien, czy są ku temu dostateczne podstawy.

Ad. 3

Lakoniczne odniesienie się przez Sąd Rejonowy w pisemnych motywach wydanego rozstrzygnięcia do podstawy określenia wysokości wyrządzonej szkody jedynie do oświadczenia pokrzywdzonej i przedłożonej przez nią dokumentacji dotyczącej cen sprzedanych akcji i wysokości dywidendy, które to Sąd Odwoławczy uznał za niewystarczającą podstawę do poczynienia takich ustaleń faktycznych, jakie Sąd I instancji zawarł w zaskarżonym wyroku, w realiach przedmiotowej sprawy każe uznać za zasadny podniesiony przez skarżącego zarzut obrazy art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k.

Ad. 4

Jak już wspomniano, Sąd Odwoławczy nie zaaprobował ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd I instancji w zakresie wysokości szkody, do której naprawienia zobowiązał oskarżoną na podstawie art. 46 § 1 k.k., co skutkowało zmianą zaskarżonego wyroku w tym zakresie. Podkreślić jednak należy, iż do środków kompensacyjnych, które mogą być orzeczone na postawie powołanego przepisu, nie mają zastosowania dyrektywy wymiaru kary określone w art. 53 k.k., a zatem nietrafnym był zarzut rażącej niewspółmierności orzeczonego wobec M. J. (1) obowiązku naprawienia szkody, chociaż – jak już wspomniano – Sąd Odwoławczy uwzględnił wniosek o jego obniżenie.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku w punkcie II a poprzez orzeczenie wobec oskarżonej obowiązku naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonej M. K. kwoty 1597 złotych.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Konsekwencją uznania za zasadne podniesionych przez obrońcę oskarżonej zarzutów było uwzględnienie wniosku o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez obniżenie zawartego w pkt II a części dyspozytywnej wyroku obowiązku naprawienia szkody wobec pokrzywdzonej do kwoty 1597 złotych, która stanowi sumę udokumentowanych przez pokrzywdzoną wydatków związanych z zamówieniem raportów z BIK, prowadzenia związanej z tym postępowaniem korespondencji oraz skorzystania z profesjonalnej pomocy prawnej.

4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot utrzymania w mocy

Sąd Odwoławczy utrzymał w mocy zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego w zakresie pkt I, częściowo pkt II a - w zakresie zadość uczynienia za doznaną krzywdę, II b oraz III – IX części dyspozytywnej.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Punkt I części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku dotyczył przypisania M. J. (1) sprawstwa i winy w zakresie zarzucanych jej czynów oraz rozstrzygnięcie o karze, a poczynione w tym zakresie ustalenia Sądu Rejonowego nie były kwestionowane przez obrońcę oskarżonej w wywiedzionym środku odwoławczym.

Ponadto utrzymaniu w mocy podlegał również zawarty w pkt II a części dyspozytywnej nałożony na M. J. (1) obowiązek zapłaty za rzecz pokrzywdzonej kwoty 2000 złotych tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Punkt II b części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku zawierał obowiązek naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonego (...) Sp. z o.o. w siedzibą w K., którego wysokość ani zasadność również nie była kwestionowana przez obronę.

Z kolei pkt III – IV części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku dotyczyły warunkowego zawieszenia kary wymierzonej oskarżonej oraz obowiązków probacyjnych, zaś pkt V – VI części dyspozytywnej zawierały rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów postępowania.

Punkty VI – IX części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku dotyczyły współoskarżonego M. J. (2) i nie były kwestionowane w wywiedzionym środku odwoławczym.

Rozstrzygnięcia te nie wymagały także ingerencji Sądu Odwoławczego z urzędu, dlatego jako trafne i prawidłowe podlegały utrzymaniu w mocy.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot i zakres zmiany

Zmiana zaskarżonego wyroku wobec oskarżonej M. J. (1) poprzez obniżenie orzeczonego w pkt II a części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku obowiązku naprawnienia szkody na rzecz pokrzywdzonej do kwoty1597 złotych.

Zwięźle o powodach zmiany

Sąd Odwoławczy uwzględnił zarzuty podniesione przez obrońcę oskarżonej w wywiedzionym środku odwoławczym i obniżył zawarty w pkt II a części dyspozytywnej wyroku obowiązek naprawienia szkody wobec pokrzywdzonej do kwoty 1597 złotych, która stanowi sumę udokumentowanych przez pokrzywdzoną wydatków związanych z zamówieniem raportów z BIK, prowadzenia związanej z tym postępowaniem korespondencji oraz skorzystania z profesjonalnej pomocy prawnej.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

---------------------------------------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.1.

---------------------------------------------------------------------

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

--------------------------------------------------------------------------------------------

Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III

Sąd Odwoławczy na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k., mając na względzie trudną sytuację majątkową oskarżonej, zwolnił ją od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, obciążając nimi Skarb Państwa.

PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonej

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wymiar obowiązku naprawienia szkody

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana