Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20 kwietnia 2020 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział (...) w Ł. odmówił C. A. prawa do świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Organ rentowy wskazał, że Komisja Lekarska KRUS orzeczeniem z dnia 9 kwietnia 2020 r. nie stwierdziła u wnioskodawcy niezdolności do samodzielnej egzystencji. Wobec powyższego ubezpieczony nie spełnia jednej z przesłanek przyznania prawa do spornego świadczenia. (decyzja k. 101-101 odw. akt ZUS)

W dniu 29 maja 2020 r. C. A., reprezentowany przez wnuka J. A., złożył odwołanie od w/w decyzji, wnosząc o jej zmianę i przyznanie prawa do świadczenia uzupełniającego ewentualnie o jej uchylenie i przekazanie sprawy pozwanemu do ponownego rozpoznania. Nadto wniósł o zasądzenie kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych lub złożonego na rozprawie spisu kosztów. Wnioskodawca wskazał, że od 2015 r. cierpi na nowotwór krwi w postaci szpiczaka mnogiego co skutkuje koniecznością stosowania chemioterapii, obniżoną odpornością i schorzeniami neurologicznymi uniemożliwiającymi normalne funkcjonowanie. Wskazał, że badanie podmiotowo - przedmiotowe zostało przeprowadzone nieprawidłowo w szczególności przeprowadzono jedynie 10-minutowe badanie podmiotowe a także, że dokonano niepełnej analizy dokumentacji medycznej. (odwołanie k. 3-8 odw.)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania wywodząc jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. (odpowiedź na odwołanie k. 40-40 odw.)

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

C. A. urodził się w dniu (...) (okoliczność bezsporna)

Wnioskodawca jest z zawodu rolnikiem, aktualnie nie pracuje. (okoliczność bezsporna)

Decyzją z dnia 29 lipca 1998 r. Prezes KRUS przyznał C. A. prawo do renty inwalidzkiej rolniczej od dnia 16 czerwca 1998 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek, ostatecznie na stałe (decyzje k. 34-35, k. 51-52, k. 53-54 akt ZUS)

Decyzja z dnia 24 kwietnia 2007 r. Prezes KRUS przeliczył wnioskodawcy rentę rolniczą na emeryturę rolniczą od dnia 3 kwietnia 2007 r. (decyzja k. 75-76 akt ZUS)

Decyzją z dnia 8 marca 2017 r. Prezes KRUS przyznał C. A. od dnia 1 kwietnia 2017 r., obok prawa do emerytury rolniczej także dodatek pielęgnacyjny na stałe w związku z ukończeniem 75 lat. (decyzja k. 78-80 akt ZUS)

W dniu 19 grudnia 2019 r. C. A. złożył wniosek o przyznanie prawa do świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. (wniosek k. 82-85 akt ZUS)

W toku postępowania wnioskodawca został zbadany przez Lekarza Rzeczoznawcę KRUS, który rozpoznał u badanego szpiczaka mnogiego, stan po dwóch cyklach chemioterapii, polekową polineuropatię obwodową, nadciśnienie tętnicze i nie stwierdziła u wnioskodawcy niezdolności do samodzielnej egzystencji. Uznano, że badany nie kwalifikuje się do skierowania na rehabilitację leczniczą realizowaną przez KRUS oraz, że niecelowe jest przekwalifikowanie zawodowe. Orzeczenie wydano po badaniu podmiotowo – przedmiotowym oraz po przeanalizowaniu przedstawionej dokumentacji leczenia i badań dodatkowych. (orzeczenie Lekarza Rzeczoznawcy KRUS - k. 89 akt ZUS, opinia Lekarza – dokumentacja orzeczniczo – lekarska KRUS)

Od powyższego orzeczenia w dniu 4 marca 2020 r. wnioskodawca złożył sprzeciw do Komisji Lekarskiej KRUS. (sprzeciw – k. 92-97 akt KRUS, koperta k. 98 akt KRUS)

Komisja Lekarska KRUS w dniu 9 kwietnia 2020 r. zbadała wnioskodawcę, rozpoznając u niego szpiczaka mnogiego leczonego dwoma cyklami chemioterapii, polekową polineuropatię obwodową, nadciśnienie tętnicze i nie stwierdziła u wnioskodawcy niezdolności do samodzielnej egzystencji. Orzeczenie wydano po przeanalizowaniu przedstawionej dokumentacji leczenia i badań dodatkowych. (orzeczenie Komisji Lekarskiej KRUS - k. 99 akt KRUS, opinia Komisji – dokumentacja orzeczniczo – lekarska KRUS)

U wnioskodawcy rozpoznano szpiczaka mnogiego IgA lambda stopień zaawansowania Ia, bez zajęcia narządów pozaszpikowych, bez ognisk osteolizy w obrębie kośćca, o charakterze przewlekłym (zdiagnozowany w maju 2015 r.). U ubezpieczonego podjęto chemioterapię programem (...) od maja 2015 r. do września 2017 r. z częściową remisją choroby. Chemioterapię przerwano z powodu znacznego, polekowego uszkodzenia nerwów obwodowych czuciowych i ruchowych (polineuropatia). Z powodu progresji w styczniu 2019 r. włączono chemioterapię II rzutu programami VD (4 cykle) i (...) (4 cykle) do sierpnia 2019 r. ze stabilizacją choroby, bez pozytywnej odpowiedzi na leczenie. Po zastosowaniu chemioterapii III rzutu (dla chorych opornych na leczenie z nawrotem choroby) programem RD od października 2019 r. do maja 2020 r. uzyskano stabilizację choroby ze spadkiem białka monoklonalnego. Obecnie wnioskodawca pozostaje bez leczenia chemioterapią, kontynuuje leczenie D.. Obserwuje się u niego wzrost białka M, jednakże bez cech destrukcji osteolitycznej kośćca, bez anemii, z wydolnymi układami krążeniowo-oddechowym, moczowym i pokarmowym.

Rokowanie co do wyleczenia wnioskodawcy opornego na leczenie chemiczne jest złe.

W obecnym czasie głównymi dolegliwościami chorego upośledzającymi sprawność są objawy polineuropatii pod postacią mrowienia, drętwienia i bólów kończyn górnych i dolnych z utrudnieniem chodzenia, utratą precyzyjnych ruchów palców, zdolności chwytnych. Badany leczy objawy polineuropatii preparatem E. (...) mg.

W badaniu przedmiotowym stwierdzono dobry stan ogólny wnioskodawcy, dobry kontakt logiczno- słowny, dobre odżywienie, prawidłową budowę ciała. W toku badania ubezpieczony chodził samodzielnie bez pomocy, przy rozbieraniu i ubieraniu pomagał mu wnuk w odpinaniu i zapinaniu małych guzików koszuli. Stwierdzono wydolność narządów krążenia i oddechowego, brzuch bez oporów, niewyczuwalność wątroby i śledziony, prawidłową perystaltykę jelit.

Z punktu widzenia onkologa u wnioskodawcy nie stwierdzono upośledzenia sprawności w stopniu kwalifikującym do stałej lub długotrwałej opieki osób trzecich. Wnioskodawca jest zdolny do samodzielnej egzystencji. Badany jest zdolny do samodzielnego wykonywania podstawowych czynności dnia codziennego, tj. ubranie się, umycie i dbanie o higienę ciała, przygotowanie i spożywanie posiłków, wykonywanie prostych prac domowych. Wymaga jedynie okresowej pomocy w wykonywaniu precyzyjnych czynności, tj. obcinanie paznokci, zapinanie małych guzików. (opinia biegłego onkologa – k. 52-55, pisemna uzupełniająca opinia biegłego – k. 107-108)

Wnioskodawca cierpi na polineuropatię w przebiegu leczenia szpiczaka mnogiego, co nie powoduje niezdolności do samodzielnej egzystencji.

Wnioskodawca jest leczony z powodu szpiczaka mnogiego od kwietnia 2015 r., pozostaje pod opieką hematologa. Z powodu cech polineuropatii czuciowo-ruchowej w lutym 2018 r. przerwano chemioterapię. Badanie (...) z dnia 12 stycznia 2018 r. potwierdziło cechy polineuropatii czuciowo-ruchowej, głównie o charakterze aksonalnym. Wnioskodawca skarży się na bóle kończyn górnych i dolnych, mrowienie kończyn, trudności z chodzeniem. P. jest leczona w Poradni Hematologicznej lekiem E. 150 mg 2x1 tab.

Badany pozostaje w logicznym kontakcie słownym. Jest samodzielny przy przemieszczaniu się po powierzchniach płaskich. Jest w stanie utrzymać higienę osobistą i korzystać z toalety. Wymaga pomocy przy kąpieli całego ciała. Przy ubieraniu i rozbieraniu się wymaga pomocy przy pewnych czynnościach, np. zapinanie guzików. Popuszcza kał i chodzi w pampersie.

Oceny sprawności ruchowej dokonano wg tzw. skali B., tj. spożywanie posiłków – samodzielna, niezależna (10 pkt), przemieszczanie się z łóżka na krzesło i z powrotem, siadanie - samodzielny (15 pkt), utrzymywanie higieny osobistej -niezależny przy myciu twarzy, czesaniu się, myciu zębów, z zapewnionymi pomocami (5 pkt), korzystanie z toalety/WC - niezależny, zdejmowanie, zakładanie, ubieranie się, podcieranie się (10 pkt), mycie, kąpiel całego ciała - zależny (0 pkt), poruszanie się po powierzchniach płaskich - niezależny ale może potrzebować pewnej pomocy np. laski/>50m. (15 pkt), wchodzenie i schodzenie po schodach – samodzielny (10 pkt), ubieranie się i rozbieranie - potrzebuje pomocy ale może wykonywać połowę bez pomocy (5 pkt), kontrolowanie stolca/zwieracza odbytu - czasami popuszcza - zdarzenia przypadkowe (5 pkt), kontrolowanie moczu /zwieracza pęcherza moczowego – panuje/utrzymuje mocz (10 pkt), tj. łącznie 85 pkt. Wg skali B. 86-100 pkt oznacza stan pacjenta lekki, 21-85 pkt – stan pacjenta średnio ciężki, 0-20 pkt – stan pacjenta bardzo ciężki.

W opinii neurologa badany wymaga pomocy ale może funkcjonować samodzielnie.

Ze względów neurologicznych nie stwierdza się u wnioskodawcy konieczności stałej opieki i pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Wymaga okresowej pomocy poza domem. (opinia biegłego neurologa - k. 82-84, pisemna uzupełniająca opinia biegłego – k. 124-126)

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał w oparciu o powołane - niekwestionowane przez strony - dokumenty oraz opinie biegłych lekarzy onkologa i neurologa.

Opinie zostały doręczone zarówno organowi rentowemu, jak i pełnomocnikowi wnioskodawcy, ze zobowiązaniem do ustosunkowania się do nich i złożenia ewentualnych pytań do biegłych. Organ rentowy uwag ani zarzutów wobec opinii biegłych lekarzy nie zgłosił (k. 76 i n., k. 100). Natomiast pełnomocnik wnioskodawcy zakwestionował opinie biegłych onkologa i neurologa. Opinii onkologa zarzucił, że jest sporządzona przedwcześnie (w zakresie schorzeń neurologicznych, o których powinien się wypowiedzieć biegły neurolog), niejasna, niespójna sprzeczna z zasadami logiki i doświadczenia życiowego (k. 89 i n.). Biegłemu neurologowi zarzucił również niejasność, niespójność i sprzeczność opinii z zasadami logiki i doświadczenia życiowego (k. 110 i n.). Pełnomocnik wnioskodawcy zarzucił opinii neurologa to, że nie wynika z niej rodzaj czynności jakie wnioskodawca może wykonywać samodzielnie a do jakich jest mu potrzebna pomoc innej osoby. Ostatecznie pełnomocnik wnioskodawczyni wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej biegłego neurologa (k. 110 i n.). Po uzupełnieniu opinii przez biegłego neurologa pełnomocnik wnioskodawcy wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego neurologa na okoliczność rodzaju w/w czynności, podnosząc, że w uzupełniającej opinii biegły neurolog nie określił tych czynności (k. 137 i n.).

Sąd, oceniając zgromadzony materiał dowodowy, w pełni uznał wartość dowodową opinii powołanych w sprawie biegłych. Biegli opinie wydali po przeprowadzeniu stosownych badań i analizie dostępnej dokumentacji lekarskiej wnioskodawcy. Określili schorzenia występujące u badanego, ocenili ich znaczenie dla jego zdolności do samodzielnej egzystencji oraz wyjaśnili przyczynę uznania za osobę zdolną do samodzielnej egzystencji. Zdaniem Sądu, opinie biegłych są rzetelne, sporządzone zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym ich przedmiot, a wynikające z nich wnioski są logiczne i prawidłowo uzasadnione. Sąd nie podzielił zarzutów pełnomocnika wnioskodawcy sformułowanych w stosunku do opinii biegłych onkologa i neurologa. W ocenie Sądu opinie obydwu biegłych są ze sobą spójne, wzajemnie się uzupełniają i dają wystarczający obraz stanu zdrowia ubezpieczonego. Biegli wyczerpująco odpowiedzieli na pytania i zarzuty pełnomocnika – w pisemnych opiniach uzupełniających. W szczególności biegły onkolog wyjaśnił, że wnioskodawca jest zdolny do wykonywania podstawowych czynności dnia codziennego wyszczególniając je, oraz że okresowej pomocy wymaga jedynie w wykonywaniu precyzyjnych czynności przykładowo wymienionych. Biegły ten potwierdził też, że dla dokładnej oceny uszkodzenia nerwów obwodowych i oceny sprawności układu nerwowego konieczna jest opinia biegłego neurologa (k. 108). Natomiast biegły neurolog szczegółowo wyjaśnił, załączając do opinii kwestionariusz oceny badanego wg skali B., jakie czynności wnioskodawca może wykonywać samodzielnie a do jakich potrzebuje pomocy drugiej osoby – wnioskodawca uzyskał 85/100 pkt. W opinii neurologa badany wymaga pomocy ale może funkcjonować samodzielnie (k. 124).

Należy zauważyć, iż dowód z opinii biegłego ma szczególny charakter, a mianowicie korzysta się z niego w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych. W konsekwencji nie można przyjąć, że Sąd obowiązany jest dopuścić dowód z kolejnych biegłych w każdym wypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony. W świetle art. 286 k.p.c. Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z dalszych biegłych lub z opinii instytutu, gdy zachodzi tego potrzeba, a więc wówczas, gdy opinia złożona już do sprawy zawiera istotne braki, względnie też nie wyjaśnia istotnych okoliczności (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1974 II CR 817/73 nie publ). W ocenie Sądu, złożone do sprawy opinie nie zawierają żadnych braków i wyjaśniają wszystkie istotne okoliczności. Tak więc, zdaniem Sądu, opinie biegłych są rzetelne, a wynikające z nich wnioski logiczne i prawidłowo uzasadnione. Opinie nie zawierają braków i wyjaśniają wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Fakt, że nie mają one treści, odpowiadającej stronie, nie może mieć w tym wypadku znaczenia. Odmienne stanowisko oznaczałoby, bowiem przyjęcie, że należy przeprowadzić dowód z wszelkich możliwych biegłych, by się upewnić, czy niektórzy z nich nie byliby takiego zdania, jak strona. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem SN potrzeba powołania innego biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii. Niezadowolenie strony z opinii biegłego nie uzasadnia powołania innego biegłego (wyrok SN z dnia 5 czerwca 2002 roku I CR 562/74 LEX nr 7607; wyrok SN z dnia 4 sierpnia 1999 roku I PKN 20/99 OSNP 2000/22/807 ).

Reasumując, w ocenie Sądu pełnomocnik wnioskodawcy w żaden sposób nie podważył miarodajności złożonych opinii. Dlatego też Sąd nie znalazł usprawiedliwionych przesłanek do powołania innego biegłego z zakresu neurologii tylko z tego powodu, że ocena własnego stanu zdrowia dokonana przez wnioskodawcę jest odmienna od opinii biegłego neurologa. Sąd pominął wniosek dowodowy pełnomocnika wnioskodawcy na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 kpc jako zmierzający jedynie do przedłużenia postępowania.

Co prawda pełnomocnik wnioskodawcy domagał się nadto przeprowadzenia dowodu z zeznań świadka – żony wnioskodawcy na okoliczność braku u wnioskodawcy zdolności do samodzielnej egzystencji w czynnościach życia codziennego i tym samym konieczności stałej pomocy, jednakże wskazany dowód należało uznać za nieprzydatny dla ustalenia wskazanych okoliczności. Ustalenie ewentualnej niezdolności wnioskodawcy do samodzielnej egzystencji wymaga bowiem bezwzględnie wiedzy specjalnej, której Sąd nie może czerpać z innych źródeł niż opinie biegłych z danej dziedziny. Tym samym wskazany dowód nie mógłby, ani obiektywnie stanowić podstawy ustaleń w sprawie, ani podważać opinii biegłych jako niemiarodajny. Sąd pominął wniosek dowodowy pełnomocnika wnioskodawczyni na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 3 i 5 kpc jako nieprzydatny dla wykazania danego faktu i zmierzający jedynie do przedłużenia postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego i poczynionych na jego podstawie ustaleń faktycznych, odwołanie C. A. nie jest zasadne i podlega oddaleniu.

Zgodnie z art. 1 ust. 3 ustawy z dnia 31 lipca 2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (Dz. U z 2019 r., poz. 1622 ze zm.) świadczenie uzupełniające przysługuje osobom zamieszkującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli są:

1) obywatelami Rzeczypospolitej Polskiej lub

2) posiadającymi prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, lub

3) cudzoziemcami legalnie przebywającymi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W myśl art. 2 cytowanego aktu prawnego:

1. Świadczenie uzupełniające przysługuje osobom, które ukończyły 18 lat i których niezdolność do samodzielnej egzystencji została stwierdzona orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji albo orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo orzeczeniem o całkowitej niezdolności do służby i niezdolności do samodzielnej egzystencji, zwanym dalej „osobami uprawnionymi”.

2.Świadczenie uzupełniające przysługuje osobom uprawnionym, które nie posiadają prawa do świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych albo suma tych świadczeń o charakterze innym niż jednorazowe, wraz z kwotą wypłacaną przez zagraniczne instytucje właściwe do spraw emerytalno-rentowych, z wyłączeniem renty rodzinnej przyznanej w okolicznościach, o których mowa w art. 68 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 53 i 252), zasiłku pielęgnacyjnego oraz innych dodatków i świadczeń wypłacanych wraz z tymi świadczeniami na podstawie odrębnych przepisów przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń, nie przekracza kwoty 1700 zł miesięcznie.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była okoliczność, czy istniejące u wnioskodawcy naruszenie sprawności organizmu powoduje konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych.

Stosownie do art. 46 ust. 1 orzeczenia dotyczące m.in. niezdolności do samodzielnej egzystencji w związku z prowadzonym postępowaniem o ustalenie prawa do świadczeń wydają w pierwszej instancji lekarze rzeczoznawcy Kasy, a w drugiej instancji - komisje lekarskie Kasy.

Natomiast w myśl § 2 rozporządzenia Ministra Polityki 1 (...) z dnia 31.12.2004 r. w sprawie orzecznictwa lekarskiego w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. 2005 Nr 6, poz. 46), przy orzekaniu o całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym bierze się pod uwagę łącznie:

1) charakter i przebieg procesów chorobowych oraz ich wpływ na stan czynnościowy organizmu, a w sprawach o ustalenie prawa do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy z powodu następstw wypadku przy pracy rolniczej lub choroby zawodowej - także ich związek z tym wypadkiem lub tą chorobą;

2) sprawność psychofizyczną organizmu, stopień przystosowania organizmu do ubytków anatomicznych, kalectwa oraz skutków choroby;

3) wiek oraz rodzaj i zakres prac dotychczas wykonywanych przez zainteresowanego w gospodarstwie rolnym;

4) możliwość przywrócenia zdolności do pracy w gospodarstwie rolnym przez leczenie i rehabilitację oraz zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne, protezy i środki pomocnicze.

Orzekając całkowitą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym, ustala się okoliczności dotyczące w szczególności:

1) daty lub okresu powstania całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym;

2) trwałości lub przewidywanego okresu trwania całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym;

3) wskazań do rehabilitacji leczniczej realizowanej przez Kasę;

4) związku przyczynowego całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym z wypadkiem przy pracy rolniczej lub rolniczą chorobą zawodową;

5) niezdolności do samodzielnej egzystencji (§ 3 rozporządzenia).

Posiłkowo należy także wskazać, że w przypadku stwierdzenia naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych orzeka się niezdolność do samodzielnej egzystencji - art. 13 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2020 r., poz. 53 z późn. zm.) stosowany na podstawie art. 7 ustawy o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.

Pojęcie niezdolności do samodzielnej egzystencji ma przy tym szeroki zakres i obejmuje opiekę i pomoc w załatwieniu elementarnych spraw życia codziennego. Jednak sam fakt, że osoba doznaje pewnych utrudnień w realizacji potrzeb życia codziennego czy też, że potrzebuje pomocy innych osób nie może przesądzać o uznaniu jej za niezdolną do samodzielnej egzystencji /III AUa 62/17 - wyrok SA Lublin z dnia 30-08-2017/. Do czynności zabezpieczających samodzielną egzystencję nie należą wyłącznie czynności tzw. samoobsługi jak mycie się, ubieranie, samodzielne jedzenie. Niezdolna do samodzielnej egzystencji jest zarówno osoba, która ze względu na naruszenie sprawności organizmu wymaga stałej lub długotrwałej opieki innej osoby, jak i osoba, która ze względu na naruszenie sprawności organizmu wymaga stałej lub długotrwałej pomocy innej osoby. W ramach zakresu pojęcia ”niezdolności do samodzielnej egzystencji” należy odróżnić opiekę, oznaczającą pielęgnację (czyli zapewnienie ubezpieczonemu możliwości poruszania się, odżywiania, zaspokajania potrzeb fizjologicznych, utrzymywania higieny osobistej itp.) od pomocy w załatwianiu elementarnych spraw życia codziennego, takich jak robienie zakupów, uiszczanie opłat, składanie wizyt u lekarza; wszystkie powyższe czynniki łącznie wyczerpują treść terminu ”niezdolność do samodzielnej egzystencji” /III AUa 322/12 - wyrok SA Katowice z dnia 07-11-2012 III AUa 269/17 - wyrok SA Szczecin z dnia 31-01-2019, III AUa 872/16 - wyrok SA Szczecin z dnia 19-10-2017/

W myśl ogólnych zasad postępowania cywilnego na wnioskodawcy spoczywa ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jej roszczenie, a na stronie pozwanej obowiązek udowodnienia okoliczności uzasadniających jej wniosek o oddalenie odwołania. Pewne odstępstwa od wskazanych reguł ciężaru dowodu zawierają przepisy kodeksu postępowania cywilnego, które określają fakty (okoliczności faktyczne) nie wymagające udowodnienia w przepisach art. 227 k.p.c., 228 k.p.c., 229 k.p.c., 230 k.p.c., 231 k.p.c., 234 k.p.c.

Także z treści art. 232 k.p.c. wynika, że strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Powyższego nie zmienia możliwość prowadzenia przez Sąd postępowania dowodowego z urzędu.

Przekładając powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy Sąd uznał, iż ustalenia dokonane w toku postępowania sądowego nie uzasadniają zmiany zaskarżonej decyzji. Przeprowadzone postępowanie wykazało bowiem, że wnioskodawca jest osobą zdolną do samodzielnej egzystencji. Wynika to w sposób jednoznaczny z jednogłośnych opinii biegłych lekarzy o specjalizacjach lekarskich, odpowiadających charakterowi schorzeń występujących u C. A., potwierdzając tym samym zasadność orzeczenia Komisji Lekarskiej KRUS i w konsekwencji prawidłowość zaskarżonej decyzji organu rentowego.

Stosownie do opinii biegłych lekarzy: onkologa i neurologa uznać należy, że stopień naruszenia sprawności organizmu spowodowany stwierdzonymi u wnioskodawcy schorzeniami nie powoduje konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych.

W badaniu onkologicznym stwierdzono, że wnioskodawca cierpiący na szpiczaka mnogiego IgA lambda stopień zaawansowania Ia, o charakterze przewlekłym, bez zajęcia narządów pozaszpikowych, bez ognisk osteolizy w obrębie kośćca, bez anemii, z wydolnymi układami krążeniowo-oddechowym, moczowym i pokarmowym, z objawami polineuropatii pod postacią mrowienia, drętwienia i bólów kończyn górnych i dolnych z utrudnieniem chodzenia, utratą precyzyjnych ruchów palców, zdolności chwytnych, jest zdolny do samodzielnej egzystencji. Wnioskodawca pozostaje w dobrym stanie ogólnym i dobrym kontakcie logiczno - słownym. W toku badania ubezpieczony chodził samodzielnie bez pomocy, przy rozbieraniu i ubieraniu pomagał mu wnuk w odpinaniu i zapinaniu małych guzików koszuli. Badany jest zdolny do samodzielnego wykonywania podstawowych czynności dnia codziennego, tj. ubranie się, umycie i dbanie o higienę ciała, przygotowanie i spożywanie posiłków, wykonywanie prostych prac domowych. Wymaga jedynie okresowej pomocy w wykonywaniu precyzyjnych czynności, tj. obcinanie paznokci, zapinanie małych guzików. Z punktu widzenia onkologa u wnioskodawcy nie stwierdzono upośledzenia sprawności w stopniu kwalifikującym do stałej lub długotrwałej opieki osób trzecich.

W badaniu neurologicznym ustalono, że wnioskodawca cierpiący na polineuropatię w przebiegu leczenia szpiczaka mnogiego, nie jest niezdolny do samodzielnej egzystencji. Badany pozostaje w logicznym kontakcie słownym. Jest samodzielny przy przemieszczaniu się po powierzchniach płaskich. Jest w stanie utrzymać higienę osobistą i korzystać z toalety. Wymaga pomocy przy kąpieli całego ciała. Przy ubieraniu i rozbieraniu się wymaga pomocy przy pewnych czynnościach, np. zapinanie guzików. Popuszcza kał i chodzi w pampersie. Oceny sprawności ruchowej dokonano wg tzw. skali B., tj. spożywanie posiłków – samodzielna, niezależna (10 pkt), przemieszczanie się z łóżka na krzesło i z powrotem, siadanie - samodzielny (15 pkt), utrzymywanie higieny osobistej -niezależny przy myciu twarzy, czesaniu się, myciu zębów, z zapewnionymi pomocami (5 pkt), korzystanie z toalety/WC - niezależny, zdejmowanie, zakładanie, ubieranie się, podcieranie się (10 pkt), mycie, kąpiel całego ciała - zależny (0 pkt), poruszanie się po powierzchniach płaskich - niezależny ale może potrzebować pewnej pomocy np. laski/>50m. (15 pkt), wchodzenie i schodzenie po schodach – samodzielny (10 pkt), ubieranie się i rozbieranie - potrzebuje pomocy ale może wykonywać połowę bez pomocy (5 pkt), kontrolowanie stolca/zwieracza odbytu - czasami popuszcza - zdarzenia przypadkowe (5 pkt), kontrolowanie moczu /zwieracza pęcherza moczowego – panuje/utrzymuje mocz (10 pkt), tj. łącznie 85/100 pkt. W opinii neurologa badany wymaga pomocy ale może funkcjonować samodzielnie. Ze względów neurologicznych nie stwierdza się u wnioskodawcy konieczności stałej opieki i pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Wymaga okresowej pomocy poza domem.

Stosownie zatem do przywołanych opinii przedmiotowych biegłych sądowych uznać należy, iż ubezpieczony nie wymaga stałej lub długotrwałej opieki i pomocy osób trzecich, w związku z powyższym nie jest niezdolny do samodzielnej egzystencji i brak jest podstaw do przyznanie prawa do świadczenia uzupełniającego.

W związku z powyższymi okolicznościami, Sąd Okręgowy w Łodzi, stosownie do treści art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił odwołanie C. A. od decyzji Prezesa KRUS Oddziału (...) w Ł. z dnia 20 kwietnia 2020 r., uznając je za niezasadne.

K.W.