Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 1536/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 listopada 2020r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu w I Wydziale Cywilnym, w składzie:

Przewodniczący: sędzia Michał Włodarek

Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Dulas

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 listopada 2020r.

sprawy z powództwa T. G. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Usługi (...), Pomoc (...), T. G.” z/s w O. (NIP 618 – 196 – 81 – 44)

przeciwko pozwanemu (...) S.A. z/s w S. (KRS (...))

o zapłatę

1.  oddala powództwo w całości,

2.  zasądza od powoda T. G. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Usługi (...), Pomoc (...), T. G.” z/s w O. na rzecz pozwanego (...) S.A. z/s w S. kwotę 287,00zł (dwieście osiemdziesiąt siedem złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt I C 1536/20

UZASADNIENIE

W dniu 10 sierpnia 2020r. powód T. G. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Usługi (...), Pomoc (...), T. G.” z/s w O. skierował do tut. Sądu żądanie zasądzenia od pozwanego (...) S.A. z/s w S. kwoty 1.450,00zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 29 lutego 2020r. do dnia zapłaty, a ponadto żądanie zasądzenia kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, iż w wyniku zdarzenia drogowego z dnia 23 stycznia 2020r. uległ uszkodzeniu pojazd m – ki C. o nr rej. (...) należący do M. W., a przyznana poszkodowanej przez pozwany zakład ubezpieczeń w wyniku przeprowadzonego postępowania szkodowego w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej Ubezpieczyciela sprawcy szkody z tytułu odpowiedzialności cywilnej kwota z tytułu zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego, usługi holowania i parkingu strzeżonego w łącznej wysokości 3.039,50zł nie rekompensuje rzeczywiście poniesionych wydatków.

Wierzytelność z tytułu zwrotu wydatków na najem pojazdu zastępczego była przedmiotem cesji.

Pozwany (...) S.A. z/s w S. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu tego pisma procesowego pozwany podniósł, iż zanegował w części roszczenie powoda, co do zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego w zakresie ustalenia wysokości stawki dobowej czynszu najmu pojazdów odpowiadających co do jakości samochodowi uszkodzonemu w wyniku zdarzenia drogowego, a ponadto w części wydatki poniesione z tytułu holowania pojazdu, w tym jego załadunku i rozładunku oraz w części wydatki z tytułu pokrycia kosztów parkingu strzeżonego.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

Powód T. G. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą Usługi (...), Pomoc (...), T. G.” z/s w O..

Przedmiotem działalności tego przedsiębiorstwa jest m.in. wynajem samochodów osobowych.

M. W. była właścicielem samochodu osobowego m – ki C. (...) o nr rej. (...).

W dniu 23 stycznia 2020r. doszło do zdarzenia drogowego na skutek którego nastąpiło uszkodzenie w/w samochodu.

We wskazanej dacie w K. na ul. (...), kierujący pojazdem R. (...) o nr rej. (...) wytworzył stan niebezpieczeństwa w ruchu, w ten sposób, że nie ustąpił pierwszeństwa przejazdu podczas włączania się do ruchu, co spowodowało zderzenie z pojazdem kierowanym przez M. W..

Sprawca zdarzenia w momencie kolizji posiadał zawartą z pozwanym (...) S.A. z/s w S. umowę odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w związku z ruchem tych pojazdów.

Kierujący pojazdem m – ki R. (...) o nr rej. (...) został ukarany w trybie mandatowym za wykroczenie.

( inf. (...) k. 8, umowa najmu pojazdu zastępczego k. 9, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd. k. 44, zeznania świadka M. W. k. 52-53)

W związku ze zdarzeniem i uszkodzeniem pojazdu M. W. zawarła w dniu 24 stycznia 2020r. z powodem T. G. prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą Usługi (...), Pomoc (...), T. G.” z/s w O. umowę najmu pojazdu zastępczego m – ki O. (...) oraz zleciła przeprowadzenie innych czynności w związku z wystąpieniem szkody majątkowej.

M. W. oświadczyła, że w dacie powstania szkody, poza opisanym wyżej pojazdem, nie posiadała w swoim gospodarstwie innych samochodów, z których mogłaby korzystać w ramach bieżących potrzeb.

Koszt dzienny najmu ustalono na kwotę 80,00zł netto stawki dobowej.

M. W. korzystała z pojazdu zastępczego przez okres 26 dni, od dnia 24 stycznia 2020r. do dnia 18 lutego 2020r.

Koszt najmu pojazdu zastępczego został określony przez wynajmującego na łączną kwotę 2.080,00zł netto, tj. kwotę 2.558,40zł brutto.

Ponadto T. G. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą Usługi (...), Pomoc (...), T. G.” z/s w O. zorganizował dla M. W. usługi holowania uszkodzonego pojazdu o wartości brutto 430,50zł, załadunek i rozładunek uszkodzonego pojazdu o wartości 246,00zł brutto i parking strzeżony uszkodzonego pojazdu przez okres 26 dni o wartości 959,40zł brutto.

Łączna wartość świadczeń wyniosła kwotę 3.650,00zł netto, tj. 4.489,50zł brutto. Powyższe zostało potwierdzone fakturą Vat nr (...) z dnia 22 lutego 2020r.

( umowa najmu samochodu zastępczego k. 9, faktura k. 10, oświadczenie k. 12, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd. k. 44, zeznania świadka M. W. k. 52-53)

Sprawca szkody posiadał zawartą z pozwanym (...) S.A. z/s w S. umowę odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w związku z ruchem tych pojazdów.

Powód dokonał zgłoszenia u pozwanego zaistnienia szkody w pojeździe w celu przeprowadzenia postępowania szkodowego w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej z tytułu odpowiedzialności cywilnej. Postępowanie szkodowe zostało zarejestrowane pod numerem (...).

W związku ze zgłoszeniem pozwany przeprowadził i zakończył postępowanie szkodowe.

Decyzją z dnia 28 lutego 2020r., przy ustaleniu szkody całkowitej w pojeździe, pozwany (...) S.A. z/s w S. przyznał powodowi T. G. prowadzącemu działalność gospodarczą pod firmą Usługi (...), Pomoc (...), T. G.” z/s w O. odszkodowanie w łącznej wysokości 3.039,50zł, i tak z tytułu zwrotu poniesionych kosztów najmu pojazdu zastępczego w wysokości 2.236,00zł brutto, kosztów holowania w kwocie 553,50zł brutto (załadunek i rozładunek 123,00zł + 430,50zł), kosztów parkowania pojazdu w kwocie 250,00zł brutto.

Wierzytelność z tytułu roszczenia pieniężnego zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej z tytułu umowy odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w związku z ruchem tych pojazdów była przedmiotem umowy cesji pomiędzy M. W. a powodem T. G. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą Usługi (...), Pomoc (...), T. G.” z/s w O..

( przelew wierzytelności k. 11, decyzja k. 13-14, informacja o warunkach najmu … k. 29-38, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd. k. 44,)

Należy wskazać, iż konfrontacja dokumentu oświadczenia świadka M. W. złożonego w dniu 23 stycznia 2020r. ( k. 12) z jej depozycjami na rozprawie w dniu 28 października 2020r. pozwala na stwierdzenie, iż w toku postępowania likwidacyjnego doszło do prowadzenie w błąd ubezpieczyciela w zakresie konieczności i zasadności, w związku z zaistnieniem zdarzenia komunikacyjnego, udostępnienie w/w pojazdu zastępczego, co doprowadziło do niekorzystnego rozporządzenia mieniem po stronie ubezpieczyciela i uzyskania przez powoda świadczenia nienależnego.

Za wiarygodne należało uznać zaliczone w poczet materiału dowodowego dokumenty zgromadzone w postępowaniu albowiem zostały one sporządzone przez uprawnione organy w ramach przysługujących im kompetencji, w sposób rzetelny i fachowy. Ich prawdziwość i autentyczność nie wzbudziła w ocenie Sądu wątpliwości.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Na podstawie art. 436 § 1 kc odpowiedzialność przewidzianą w art. 435 kc ponosi samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody.

Zgodnie z treścią art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2019.2214 – j.t. ze zm.) z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia, natomiast na podstawie art. 36 ust. 1 zd. 1 cyt. ustawy odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej.

Cytowany przepis jest wyrazem tendencji ustawodawcy, aby umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej stwarzała możliwie szeroki zakres ochrony ubezpieczeniowej zarówno ubezpieczonemu sprawcy szkody przed konsekwencjami osobistego ponoszenia odpowiedzialności cywilnej, jak i poszkodowanemu, przez zapewnienie mu pełnej kompensaty ze strony ubezpieczyciela szkody wyrządzonej przez ponoszącego odpowiedzialność cywilną sprawcę. W konsekwencji odpowiedzialność ubezpieczyciela determinowana jest odpowiedzialnością sprawcy wypadku – por. wyrok s. apel. w P. (...) z dnia 4 lutego 2015r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1093/14, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s. apel. w G. (...) z dnia 4 grudnia 2014r. w sprawie o sygn. akt V ACa 673/14, opubl. L. (...)nr (...)

Świadczenie pieniężne, które wypłaca ubezpieczyciel w ramach odpowiedzialności przewidzianej przez cyt. powyżej przepisy, jest ustalane według reguł rządzących cywilnym prawem odszkodowawczym, a więc o rodzaju i wysokości świadczeń należnych od ubezpieczyciela decydują przepisy kodeksu cywilnego, zwłaszcza art. 361 – 363 kc, z tą jednak istotną różnicą, że w ramach odpowiedzialności z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych wyłącznym sposobem naprawienia szkody jest odszkodowanie pieniężne – por. wyrok s.apel. w Ł. (...) z dnia 24 lipca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 134/14, opubl. L. (...) nr (...)

Odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego – por. uchwała SN z dnia 17 listopada 2011r. w sprawie o sygn. akt III CZP 5/11, opubl. L., uchwała SN z dnia 22 listopada 2013r. w sprawie o sygn. akt III CZP 76/13, opubl. L..

Sąd rozpoznający niniejszą sprawę podziela w tym zakresie również pogląd prawny zaprezentowany przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 12 kwietnia 2012r. w sprawie o sygn. akt III CZP 80/11, opubl. OSNC 2012/10/112 oraz w postanowieniu z dnia 20 czerwca 2012r. w sprawie o sygn. akt III CZP 85/11, opubl. OSNC 2013/3/37.

Szkoda majątkowa musi pozostawać w normalnym związku przyczynowym z wypadkiem w rozumieniu art. 361 § 1 kc – por. wyrok s.apel. w L. (...) z dnia 20 maja 2015r. w sprawie o sygn. akt I ACa 968/14, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. w B. (...) z dnia 8 kwietnia 2015r. w sprawie o sygn. akt I ACa 959/14, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. w W. (...)z dnia 4 listopada 2014r. w sprawie o sygn. akt VI ACa 68/14, opubl. L. (...) nr (...) wyrok s.apel. w Ł. (...) z dnia 28 października 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 824/14, opubl. L. (...)nr (...) wyrok s.apel. w L. (...)z dnia 13 lutego 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 785/13, opubl. L. (...)nr (...).

Możliwość korzystania z samochodu zastępczego o standardzie zbliżonym do uszkodzonego mieści się w zakresie znaczeniowym pojęcia normalnych następstw działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.

Charakter odpowiedzialności ubezpieczyciela uzasadnia bowiem przyjęcie, że obok bezpośrednich skutków zdarzenia, w ramach normalnego związku przyczynowego, mogą znajdować się pośrednie działania odpowiedzialnego, powodujące uszczerbek majątkowy związany ze zdarzeniem powodującym szkodę (stratę), która także powinna być wyrównana.

Szkodą jest niemożność korzystania z uszkodzonego pojazdu przez czas trwania naprawy (por. wyroki SN z dnia 26 listopada 2002r., V CKN 1397/00, L., z dnia 2 lipca 2004r., II CK 412/03, L., z dnia 8 września 2004r., IV CK 672/03, L., z dnia 5 listopada 2004r., II CK 494/03, B. (...), Nr 3, poz. 11, uchw. SN(7) z dnia 17 listopada 2011r., III CZP 5/11, L.).

Postulat pełnego odszkodowania przemawia za przyjęciem stanowiska o potrzebie zwrotu przez ubezpieczyciela tzw. wydatków koniecznych potrzebnych na czasowe używanie zastępczego środka komunikacji w związku z niemożliwością korzystania z niego wskutek zniszczenia z tym, że tylko za okres między dniem zniszczenia a dniem w którym poszkodowany może nabyć analogiczny pojazd nie dłuższy jednak niż za czas do zapłaty odszkodowania. Termin wydatków koniecznych oznacza przy tym wydatek niezbędny dla korzystania z innego pojazdu w takim samym zakresie w jakim poszkodowany korzystałby ze swego środka lokomocji gdyby mu szkodę nie wyrządzono. Poszkodowany mógłby zatem żądać tylko zwrotu wydatków poniesionych za korzystanie z pojazdu zastępczego pomniejszonych o sumę jaką wydatkowałby na koszty eksploatacji własnego pojazdu.

Poniesione wydatki powinny być niezbędne w danych okolicznościach i odzwierciedlać używanie pojazdu w takim samym zakresie, w jakim korzystałby z niego, gdyby szkoda nie powstała. Niezasadne byłoby jednak wynajęcie samochodu zastępczego tylko dla zasady, bez zamiaru jego wykorzystywania, np. gdy poszkodowany posiada więcej pojazdów mechanicznych, którymi może zaspokajać swe usprawiedliwione potrzeby, lub też nie jest w stanie kierować samochodem, gdyż doznał poważnych obrażeń w wypadku, w którym uszkodzeniu uległ jego pojazd. Zasadność i wysokość wydatków podlega udowodnieniu przez poszkodowanego.

W tym miejscu należy wskazać, iż zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011r. w sprawie o sygn. akt III CZP 5/11, opubl. L. (por. też uchwała SN z dnia 25 sierpnia 2017r. III CZP 20/17, opubl. L., uchwała SN z dnia 14 września 2006r. w sprawie o sygn. akt III CZP 65/06, opubl. L.) odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego.

Należy więc przyjąć, że wydatki muszą być konieczne – niezbędne do egzystencji poszkodowanego, przy uwzględnieniu obowiązku minimalizacji szkody z art. 354 kc i stosowania środków zaradczych w sposób proporcjonalny.

W toku przesłuchania na rozprawie w dniu 28 października 2020r. M. W. wskazała m.in., że pojazd zastępczy był dla jej syna, że w ich gospodarstwie domowym, poza uszkodzonym samochodem, pozostawało jeszcze inne auta, które było wykorzystywane osobiście i bezpośrednio przez w/w, a ponadto że w miejsce uszkodzonego samochodu w/w nie kupiła do gospodarstwa domowego innego pojazdu.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, że nie mogą być uznane za celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki i pozostające w związku przyczynowym, które nie są konieczne do wyeliminowania negatywnego następstwa majątkowego w postaci utraty możliwości korzystania z uszkodzonego (zniszczonego) pojazdu, gdyż następstwo to może być wyeliminowane – bez uszczerbku dla godnych ochrony interesów poszkodowanego – w inny, mniej uciążliwy dla dłużnika sposób.

Ponadto należy stwierdzić, iż przyznana powodowi w toku postępowania likwidacyjnego kwota pieniężna w łącznej wysokości 3.039,50zł, przy uwzględnieniu, iż nienależnym i bezpodstawnym jest żądanie zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego, w pełni rekompensuje poniesione przez powoda koszty z tytułu zrealizowania dla poszkodowanej w wyniku zdarzenia komunikacyjnego usługi holowania uszkodzonego pojazdu, załadunku i rozładunku uszkodzonego pojazdu, parkingu strzeżonego uszkodzonego pojazdu przez okres 26 dni, a także czasu pracy.

W przedstawionych warunkach uwzględnienie roszczenia strony powodowej w zakresie zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego spowodowałoby jego wzbogacenie bez podstawy faktycznej i prawnej.

Szkoda to rzeczywiście poniesiony uszczerbek majątkowy w rozumieniu art. 361 § 2 kc. R. legis tego przepisu wyraża się tym, że wypłacenie ubezpieczonemu kwoty wyższej niż doznany uszczerbek oznaczałoby jego bezpodstawne wzbogacenie, przekreślając istotę i cel gospodarczy ubezpieczenia majątkowego. Ubezpieczony nie może więc żądać odszkodowania przenoszącego wysokość szkody albowiem w ubezpieczeniach majątkowych odszkodowanie nie może być wyższe od szkody poniesionej przez poszkodowanego i być źródłem wzbogacenia ubezpieczającego.

Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 232 kpc), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 kpc) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 kc).

Dobór dowodów należy do strony, to ona powinna wskazywać wyłącznie takie, które są dopuszczalne i wiarygodne. Rzeczą Sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia spraw.

Przepis prawa materialnego – art. 6 kc określa na czyje ryzyko idzie nieudowodnienie określonego faktu. Z kolei art. 232 kpc stanowi procesowe narzędzie za pomocą, którego strony mogą osiągnąć skutek w postaci udowodnienia dla nich korzystnych faktów istotnych z punktu widzenia dochodzonego roszczenia w znaczeniu materialnoprawnym. Art. 6 kc zawiera normę decyzyjną, pozwalającą ocenić wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowego.

Obowiązkiem stron było przytoczenie okoliczności faktycznych, z których wywodzi roszczenie (art. 187 § 1 pkt 2 kpc) i wskazanie na dowody, których przeprowadzenie potwierdzi zasadność jego twierdzeń o faktach (art. 232 kpc i art. 6 kc), czemu powód nie sprostał. Zgodnie z zasadami procesu cywilnego ciężar gromadzenia materiału dowodowego spoczywa na stronach (art. 232 kpc, art. 3 kpc, art. 6 kc). Jego istota sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest tylko to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem (por. wyrok s.apel w B. z dnia 28sierpnia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 286/14, opubl. L. (...) nr (...)).

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 108 § 1 kpc w z art. 98 § 1 i 3 kpc oraz na podstawie § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2018.265 – j.t.) i art. 1 ust. 1 pkt 2 i art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006r. o opłacie skarbowej (Dz. U. 2020.1546 – j.t. ze zm.).

Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji wyroku.