Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 stycznia 2021 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Asesor sądowy Szymon Śniady

po rozpoznaniu w dniu 5 stycznia 2021 roku w Łodzi

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) spółki akcyjnej z siedzibą w B.

przeciwko G. P.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej G. P. na rzecz powódki (...) spółki akcyjnej z siedzibą w B. kwotę 12879,28 (dwanaście tysięcy osiemset siedemdziesiąt dziewięć złotych i dwadzieścia osiem groszy) złotych wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie liczonymi od dnia 20 maja 2020 roku do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od pozwanej G. P. na rzecz powódki (...) spółki akcyjnej z siedzibą w B. kwotę 1703,08 (tysiąc siedemset trzy złote osiem groszy) złote wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 1723/20

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym w dniu 14 sierpnia 2019 roku, powódka (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w B., reprezentowana przez pełnomocnika
w osobie adwokata wniosła o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym
i zasądzenie od G. P. kwoty 33.462,87 zł wraz z umownymi odsetkami za opóźnienie równymi dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie liczonymi od dnia 20 maja 2020 roku do dnia zapłaty oraz kosztami procesu według norm przepisanych, w tym kosztami zastępstwa procesowego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

Uzasadniając wytoczone powództwo powódka wskazała, iż poprzez podpisanie weksla pozwana zobowiązała się do zapłaty w dniu 19 maja 2020 r. roku wskazanej w nim kwoty 34.324,87 zł. Powód wezwał pozwaną do wykupu weksla, która wpłaciła na konto powoda kwotę 862 zł, jednak zaprzestała spłacania reszty roszczeń.

/pozew k. 4/

Zarządzeniem z dnia 23 czerwca 2020 roku stwierdzono brak podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym i zwrócono pozew z powodu braków fiskalnych.

/zarządzenie, k. 13/

Po uzupełnieniu przez powoda braków fiskalnych pozwu referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Widzewa w Łodzi, VIII Wydział Cywilny wydał w dniu 9 lipca 2020 roku nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym uwzględniając żądanie pozwu w całości.

/nakaz zapłaty, k. 16/

W sprzeciwie z dnia 19 sierpnia 2020 roku pozwana wskazała, iż zaskarża ww. nakaz zapłaty w całości wniosła o oddalenie powództwa, zakwestionowała twierdzenia i zarzuty powoda zarówno co do wysokości jak i zasadności oraz wniosła o obciążenie powódki kosztami procesu według norm przepisanych. Wskazała, że ze względu na swą ciężką sytuację majątkową miała problemy ze spłaceniem pożyczki, co spowodowało wypowiedzenie umowy i wezwanie do wykupu weksla, jednakże w ocenie pozwanej powódka nie wskazała dowodów na poparcie tezy o braku terminowej płatności.

/sprzeciw, k. 22/

W piśmie z dnia 8 października 2020 roku (data prezentaty Sądu) strona powodowa, wobec dokonanej przez pozwaną wpłaty kwoty 1.050 zł cofnęła powództwo w tym zakresie wnosząc o zasądzenie od pozwanej kwoty 32.412,87 zł. Wyjaśniła dalej, że załączony do pozwu weksel in blanco z klauzulą „nie na zlecenie” został wystawiony i podpisany przez pozwanego jako weksel gwarancyjny zabezpieczający umowę pożyczki gotówkowej nr (...) z dnia 7 czerwca 2019 roku. Wobec zaprzestania spłat przez pozwaną wynikających z umowy rat, pismem z dnia 19 marca 2020 roku powódka wezwała pozwaną do spłaty zaległości, wyznaczając termin 7 dniowy pod rygorem wypowiedzenia umowy. Z uwagi na bezskuteczność wezwania, powódka, pismem z dnia 19 kwietnia 2020 roku wypowiedziała umowę. Powódka zaprzeczyła, aby umowa zawierała klauzule niedozwolone bądź naruszała zakaz lichwy. Prowizja stanowi wynagrodzenie za fakt udzielenia pożyczki, koszt Twojego pakietu stanowi wynagrodzenie za dodatkowe uprawnienia pożyczkobiorcy wynikające z pkt 15 umowy.

Strona powodowa dołączyła do ww. pisma wydruki ze strony internetowej e-monitoring Poczty Polskiej z których wynika, iż przesyłka zawierająca „ostateczne wezwanie do zapłaty” została odebrana przez pozwaną w dniu 10 kwietnia 2020 roku a przesyłka zawierająca wypowiedzenie umowy pożyczki w dniu 23 kwietnia 2020 roku.

/pismo, k. 30-33; wydruki, k. 45,49/

Do zamknięcia rozprawy stanowiska stron nie uległy zmianie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 7 czerwca 2019 roku G. P. zawarła z (...) Spółką Akcyjną w B. umowę pożyczki gotówkowej numer (...). Zgodnie
z umową powódka udzieliła pozwanej pożyczki w kwocie 34.000 zł na którą składała się Całkowita Kwota Pożyczki w wysokości 17.000 zł oraz Kredytowane Koszty Pożyczki w wysokości 17.000 zł. Całkowita, wynikająca z umowy, kwota do spłaty wynosiła 41.376 zł. W Kredytowanych Kosztach Kredytu mieściła się opłata przygotowawcza w wysokości 129 zł, wynagrodzenie prowizyjne powódki w kwocie 14.871 zł i wynagrodzenie z tytułu przyznania pożyczkobiorcy Twojego Pakietu o którym mowa w pkt. 15 umowy w kwocie 2.000 zł.

Zgodnie z pkt 2.1 umowy i kalendarzem spłat kwota zobowiązania miała zostać spłacona w 48 równych miesięcznych ratach, każda rata w wysokości 862 zł, do 17-go dnia każdego miesiąca, począwszy od 17 lipca 2019 roku. Zgodnie z pkt 1.3 umowy, część udostępnianej pożyczkobiorcy Całkowitej Kwoty Pożyczki w wysokości 7.926,07 zł została wypłacona pozwanej na wskazany w umowie rachunek bankowy, zaś pozostała część została przeznaczona na spłatę dwóch innych zobowiązań i przekazana na rachunki bankowe służące do spłat odpowiednio w kwotach 2.276,15 zł oraz 6797,78 zł. Część udzielonej pożyczki przeznaczona na pokrycie Kredytowanych Kosztów Pożyczki została potrącona przez powódkę.

Oprocentowanie roczne pożyczki wynosiło 9,93% (pkt 1.2 umowy).

Zgodnie z pkt 3.1 umowy, jako zabezpieczenie spłaty kwot należnych pożyczkodawcy ustalono weksel in blanco nie na zlecenie wraz z deklaracją wekslową. Pożyczkobiorca zobowiązał się wystawić i przekazać pożyczkodawcy najpóźniej w dniu podpisania umowy jeden własny weksel in blanco „nie na zlecenie”, który pożyczkodawca zobowiązał się zwrócić pożyczkobiorcy niezwłocznie po spłaceniu przez pożyczkobiorcę wszelkich zobowiązań wynikających z umowy. Pożyczkodawca był uprawniony do wypełnienia weksla in blanco w sytuacji i na zasadach określonych w deklaracji wekslowej. (pkt. 3.2 umowy).

Zgodnie z pkt 4.1, jeżeli pożyczkobiorca nie spłaci w terminie poszczególnych rat lub ich części lub innej kwoty związanej z umową, niespłacona kwota staje się zadłużeniem przeterminowanym, od którego pożyczkodawca był uprawniony do naliczania odsetek za opóźnienie za każdy dzień opóźnienia w wysokości rocznej stopy odsetek maksymalnych za opóźnienie.

Zgodnie z pkt 8.1 umowy pożyczkodawca mógł wypowiedzieć umowę
w przypadku, gdy opóźnienie w płatności kwoty równej jednej racie przekroczy 30 dni,
po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy do zapłaty zaległości w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania. Pożyczkodawca zobowiązany był do zachowania 30 dniowego terminu wypowiedzenia warunków umowy.

W pkt 15 umowy przewidziano, że pożyczkobiorcy będą przysługiwały dodatkowe uprawnienia w ramach „Twojego pakietu”, polegające na prawie do jednorazowego
w całym okresie kredytowania skorzystania z bezpłatnego odroczenia maksymalnie dwóch kolejnych terminów płatności rat, albo do bezpłatnego obniżenia o 50% maksymalnie czterech kolejnych rat, przy czym odroczone raty lub części obniżonych rat zostaną spłacone w dodatkowym okresie kredytowania. Nadto w ramach „Twojego pakietu” postanowiono, że maksymalny termin postawienia pożyczki do dyspozycji pożyczkobiorcy zostaje skrócony do 10 dni roboczych. W pkt 15 umowy przewidziano także pakiet powiadomień klienta, według którego pożyczkobiorcy przysługiwał pakiet powiadomień SMS o przelewie pożyczki, terminie płatności raty – na 5 dni przed terminem płatności oraz zaksięgowaniu płatności na koncie.

/umowa pożyczki k. 34-37v; harmonogram spłat k. 38, deklaracja wekslowa k. 39, 65, weksel k. 5/

W dacie zawarcia umowy pożyczki G. P. podpisała deklarację wekslową wystawcy weksla zgodnie z którą upoważniła (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w B. do wypełnienia weksla in blanco, w szczególności poprzez wpisanie domicyliatu i wypełnienia weksla na sumę odpowiadającą zadłużeniu, wobec pożyczkodawcy wynikającemu z umowy pożyczki. Pożyczkodawca zgodnie z deklaracją miał prawo uzupełnić weksel, gdy opóźnienie w płatności kwoty równej jednej racie przekroczy 30 dni, po uprzednim wezwaniu do zapłaty zaległości w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania.

/deklaracja wekslowa k. 39/

G. P. poza spłatą pierwszej raty nie dokonywała wpłat z tytułu zawartej umowy w terminie.

/karta klienta k. 40/

Pismem z dnia 19 marca 2020 roku, doręczonym w dniu 10 kwietnia 2020 roku powódka wezwała pozwaną do spłaty zaległości - tj. dwóch rat w łącznej wysokości 1.724 zł, płatnych odpowiednio do dnia 17 lutego 2020 roku i 17 marca 2020 r. wyznaczając 7 dniowy termin do zapłaty, pod rygorem wypowiedzenia pożyczki i postawienia w stan natychmiastowej wymagalności wszystkich należności wynikających z jej postanowień.

/kserokopia wezwania do zapłaty k. 43; wydruk z systemu operatora pocztowego k. 45/

G. P. wpłaciła należności wynikające z rat płatnych odpowiednio do dnia 17 lutego 2020 roku i 17 marca 2020 r. dopiero w dniu 12 czerwca 2020 roku.

/karta klienta k. 40/

(...) Spółka Akcyjna w B. wypełniła weksel in blanco podpisany przez G. P. na kwotę 34.324,37 zł. Jako datę płatności weksla wskazano dzień 19 maja 2020 roku. W treści weksla zawarto klauzulę „nie na zalecenie”,
a także wskazano jako miejsce płatności B..

/weksel k. 5/

Pismem z dnia 20 kwietnia 2020 roku (...) Spółka Akcyjna
w B. wypowiedziała G. P. umowę pożyczki numer (...) zawartą w dniu 7 czerwca 2019 roku wobec niepłacenia zobowiązań umownych według ustalonego kalendarza spłat. Pozwana została poinformowana o wypełnieniu weksla in blanco i wezwana do jego wykupu w terminie 30 dni. Pozwana odebrała przedmiotowe pismo w dniu 23 kwietnia 2020 roku.

/ wypowiedzenie umowy k. 47 wydruk z systemu operatora pocztowego, k. 49/

Po wytoczeniu powództwa pozwana wpłaciła dodatkowo kwotę 1050 zł.

/karta klienta k. 40/

Łączna kwota wpłat dokonanych przez pozwaną na poczet zawartej umowy pożyczki wyniosła 7946 zł.

/harmonogram spłat k. 38, karta klienta k. 40/

Poczynione ustalenia faktyczne Sąd oparł na kserokopiach dokumentów załączonych do akt sprawy. Sąd mając na względzie treść art. 77 ³ k.c. w zw. z art. 243 ¹ k.p.c. uznał, że przedstawione dokumenty są wiarygodnym dowodem, a ich treść nie budziła wątpliwości Sądu, co do ich prawidłowości i autentyczności

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało uwzględnieniu w części.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że przedstawiony przez stronę powodową weksel był niezupełny w chwili jego wystawienia. Jak wynika z dokumentacji pożyczkowej przedstawionej przez powódkę, weksel ten został wystawiony w celu zabezpieczenia wykonania przez pozwaną zobowiązania ze stosunku podstawowego – umowy pożyczki. W przypadku zaś weksla o charakterze gwarancyjnym właściwa zobowiązaniu wekslowemu abstrakcyjność, doznaje znacznego ograniczenia. Możliwym jest bowiem przy badaniu zasadności takiego żądania ustalanie czy powódka była uprawniona wedle złożonej deklaracji wekslowej do wypełnienia weksla, czy odpowiedzialność dłużniczki w ramach stosunku wekslowego odpowiada rozmiarowi jego odpowiedzialności z zabezpieczonego wekslem stosunku podstawowego oraz analizowanie w tym celu stanów faktycznych wynikających ze stosunku podstawowego. Zgodnie bowiem z art. 10 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 roku Prawa Wekslowego, jeśli weksel, niezupełny w chwili wystawienia, uzupełniony został niezgodnie z zawartym porozumieniem, nie można wobec posiadacza zasłaniać się zarzutem, że nie zastosowano się do tego porozumienia, chyba że posiadacz nabył weksel w złej wierze albo przy nabyciu dopuścił się rażącego niedbalstwa. Jednak dopóki stronami stosunku wekslowego pozostają strony stosunku podstawowego zabezpieczanego wekslem, treść art. 10 Prawa wekslowego nie wyłącza możliwości badania stosunku podstawowego przez Sąd z urzędu. Natomiast w przypadkach, w których stroną powodową jest pierwotny wierzyciel wekslowy, jak ma to miejsce w niniejszej sprawie, pozwana nie jest ograniczona treścią art. 10 prawa wekslowego.

Należy jednak uwypuklić, iż abstrakcyjność weksla gwarancyjnego, choć ograniczona opisanymi wyżej zależnościami, przekłada się na rozkład ciężaru dowodu. Dla wykazania swojego roszczenia z weksla, wierzyciel wekslowy, zobowiązany jest przedłożyć jedynie dokument weksla, na który się powołuje, i wykazać swą tożsamość z osobą remitenta. Nie musi on na etapie wniesienia pozwu wykazywać podstawy zobowiązania wekslowego ani tego, że ta podstawa w ogóle istniała, jak też, że weksel, z którego wywodzi swoje żądanie został wypełniony prawidłowo. To na dłużniku wekslowym spoczywa ciężar udowodnienia, że weksel został wypełniony niezgodnie z porozumieniem (por. m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 17 lutego 2016 r., sygn. akt I ACa 1207/15). Zatem to na pozwanej, jako na dłużniku wekslowym ciąży obowiązek udowodnienia, że weksel został wypełniony niezgodnie z zawartym porozumieniem.

Powódka przedstawiła wypełniony weksel wraz z deklaracją wekslową. Weksel ten spełnia wymagania określone ustawą Prawo wekslowe. Nadto powódka załączyła do akt sprawy umowę pożyczki zawartą między stronami, z której wynika źródło zobowiązania, pisma zawierające oświadczenie o wezwaniu do zapłaty, o wypowiedzeniu umowy, dowód ich doręczenia pozwanej, a także inne dokumenty na okoliczność wysokości zobowiązania.

W rozpoznawanej sprawie okolicznością bezsporną było zawarcie przez strony
w dniu 7 czerwca 2019 roku umowy pożyczki gotówkowej numer (...).

Ogólne uregulowanie umowy pożyczki zawiera art. 720 § 1 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Natomiast za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki w wysokości nie większej niż 255.550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, którą kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi (art. 3 ust. 2 pkt 1 w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim – tj. Dz.U. z 2018 r., poz. 993).

W deklaracji wekslowej pozwana jako pożyczkobiorca upoważniła powódkę jako pożyczkodawcę do wypełnienia weksla w zakresie domicyliatu i sumy wekslowej m. in.
w sytuacji, gdy zaległość w spłacie przez pozwanego jednej raty pożyczki przekroczy 30 dni, jednakże warunkiem wypełnienia weksla w tym przypadku było wcześniejsze wezwanie pozwanej do zapłaty w terminie 7 dni.

Jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego, w szczególności
z załączonej do akt karty klienta pozwana zaprzestała jej regularnej spłaty wobec czego powodowa spółka pismem z dnia 19 marca 2020 roku wezwała pozwaną do spłaty zaległych dwóch rat wyznaczając 7 dniowy termin do zapłaty, pod rygorem wypowiedzenia pożyczki. Doręczenie przedmiotowego pisma nastąpiło w dniu 10 kwietnia 2020 roku. Wobec bezskuteczności wezwania, pismem z dnia 19 kwietnia 2020 roku doręczonym pozwanej w dniu 23 kwietnia 2020 roku powodowa spółka wypowiedziała umowę. Pisma zostały wysłane na adres pozwanej podany w umowie za pośrednictwem publicznego operatora pocztowego Poczta Polska S.A. listem poleconym (art. 61 § 1 k.c.).

W ocenie Sadu weksel został prawidłowo przedstawiony do zapłaty pismem z dnia 19 kwietnia 2020 roku. Pismo zawierało wskazanie na podstawę wypełnienia weksla (stosunek podstawowy) oraz rozliczenie sumy wekslowej. Weksel nie został wykupiony
w terminie.

Jako że pozwana nie dokonała spłaty na rzecz powódki z tytułu zadłużenia powstałego w konsekwencji niewywiązania się z zawartej umowy, obowiązek zwrotu udzielonej mu kwoty pożyczki nie budzi wątpliwości co do zasady.

Sąd uznał jednak żądanie pozwu jako nazbyt wygórowane. Zauważyć należy, iż pozwana w sprzeciwie od nakazu zapłaty zakwestionowała wysokość dochodzonego roszczenia. Również w ocenie Sądu, niektóre twierdzenia powódki budziły poważne wątpliwości. Powódka dochodziła oprócz spłaty kapitału pożyczki wraz z odsetkami również dodatkowych kosztów w postaci opłaty przygotowawczej w wysokości 129 zł, prowizji w wysokości 14.871 zł oraz kwoty 2.000 zł z tytułu „Twojego pakietu”.

Zgodnie z treścią przepisu art. 353 ¹ k.c. strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Cytowany przepis jednoznacznie zakreśla granicę swobody umów wskazując, iż ta jest ograniczona w szczególności przepisami ustawy.

Stosownie do art. 58 k.c., czynność prawna sprzeczna z ustawą lub z zasadami współżycia społecznego albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana (art. 58 § 1 – 3 k.c.). Przepis art. 58 k.c. ma charakter bezwzględnie obowiązujący i obowiązkiem Sądu stosującego prawo - rozpoznającego żądanie w zawisłej przed nim sprawie - jest z urzędu weryfikowanie powstałych już stosunków prawnych pod kątem zgodności ich treści (praw i obowiązków stron umowy) z obowiązującymi przepisami prawa lub zasadami współżycia społecznego (por. Z. Radwański, [w:] System Pr. Pryw., t. 2, 2008, s. 432, Nb 8; A. Janiak, [w:] Kidyba, Komentarz 2012, t. I, s. 336; uzasadnienie wyr. SN z 10.10.2002 r., V CK 370/02, OSN 2004, Nr 2, poz. 21; wyr. z dnia 19.12.1984r., III CRN 183/84).

Stosownie do treści art. 385 ¹ § 1 i 3 k.c. postanowienia umowy zawieranej
z konsumentem, nie uzgodnione indywidualnie, nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu.
W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.

Sąd w pełni podziela pogląd wyrażany w orzecznictwie europejskim co do obowiązku uwzględniania przez sąd ewentualnej abuzywności klauzul umownych
z urzędu, sprowadzający się do stwierdzenia, że „z chwilą, w której sąd krajowy dysponuje niezbędnymi w tym celu elementami stanu prawnego i faktycznego, powinien z urzędu ocenić nieuczciwy charakter danego warunku umownego objętego zakresem zastosowania dyrektywy 93/13 EWG w sprawach nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, i czyniąc tak, powinien usuwać brak równowagi istniejącej między konsumentem a przedsiębiorcą” (por. orzeczenie w sprawie C- 397/11, w pkt. 27 i 28; w sprawie C 618-10 pkt. 42-44.)

W ocenie Sądu pozwana nie miała rzeczywistego wpływu na treść postanowień umownych, w tym postanowienia o wynagrodzeniu prowizyjnym i regulującego opłatę za „Twój pakiet”. Postanowienia te zostały pozwanej narzucone przez powódkę
i kształtują prawa i obowiązki pozwanej jako konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jej interesy, a tym samym nie mają mocy wiążącej.

Powódka poprzez zawarcie w umowie obowiązku uiszczenia wynagrodzenia prowizyjnego oraz opłaty za „Twój pakiet”, nie uwzględnia uregulowania art. 359 § 2 ¹ k.c., w odniesieniu do odsetek za maksymalnych.

Powołany przepis reguluje ustawowy zakaz zastrzegania w czynnościach prawnych (umowach, w tym zawieranych z zastosowaniem wzorców umownych, a także
w czynnościach jednostronnych i uchwałach) odsetek przekraczających wartość stanowiącą odsetki maksymalne, zdefiniowaną jako dwukrotność wysokości odsetek ustawowych.

Jego naruszenie oznacza sprzeczność czynności prawnej (postanowienia
o odsetkach) z ustawą; nie powoduje jednak nieważności czynności prawnej, ale takie ograniczenie jej skutków, że dłużnik zobowiązany jest do zapłaty odsetek maksymalnych (art. 359 § 2 ² k.c.; zob. art. 58 § 1 in fine k.c.). Ustawodawca w § 2 i 3 artykułu 359 k.c. podkreśla jego imperatywny charakter oraz, co ważniejsze, zamieszcza klauzulę wymuszającą zastosowanie ustawowego zakazu zastrzegania nadmiernych odsetek niezależnie od dokonanego przez strony wyboru prawa właściwego.

Ustaleniu wynagrodzenia dla powódki za korzystanie przez konsumenta z kapitału służy instytucja odsetek umownych, których wysokość nie może przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych w stosunku rocznym.

Działalność powodowej spółki nastawiona jest na zysk i obciążona ryzkiem niewypłacalności pożyczkobiorców, jednak analogicznie jak w przypadku innych instytucji finansowych, jej działalność musi mieścić się w granicach przewidzianych przez obowiązujące przepisy.

Powódka nie wskazała jakie względy ekonomiczne przemawiałyby za obciążaniem pozwanej dodatkowo kwotami 14.871 zł i 2.000 zł. W odniesieniu do prowizji w umowie brak jakichkolwiek odniesień w zakresie przyczyn jego ustalenia. W przypadku opłaty za „Twój pakiet” z treści pkt 15 umowy wynika, że w zmian za uiszczenie kwoty 2.000 zł pozwanej miały przysługiwać dodatkowe uprawienia polegające na możliwości odroczenia rat albo obniżenia ich wysokości, a także skróceniu terminu postawienia pożyczki do dyspozycji pożyczkobiorcy oraz pakietu powiadomień. Analiza tego postanowienia pozwala jednak na stwierdzenie, że wynagrodzenie na taką możliwość było niewspółmiernie wysokie do korzyści płynącej z uprawnienia pożyczkobiorcy. Poza tym, że opłata była naliczana niezależnie od tego czy pożyczkobiorca skorzystał z tego uprawnienia (o czym mowa w ostatnim zdaniu pkt 15 umowy), to z treści umowy wynika, że termin spłaty pożyczki mógł ulec przedłużeniu tylko o 2 miesiące (w przypadku odroczenia spłaty rat) albo o
4 miesiące (w przypadku obniżenia raty), przy czym w obu wypadkach pozwana i tak była zobowiązana do spłaty całej wynikającej z umowy kwoty.

W ocenie Sądu nie ulega żadnej wątpliwości, iż sporne postanowienia nie podlegały indywidualnym uzgodnieniom z pozwaną, która nie miała żadnego wpływu na ich treść, zostały one bowiem narzucone w ramach stosowanego przez powódkę wzorca umowy. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego nie wynika bowiem, aby pozwana zawierając z powódką umowę w oparciu o przedmiotowy wzorzec umowy miała rzeczywisty wpływ na kształtowanie treści tej umowy i aby treść ta w zakresie wysokości i sposobu ustalania powyższych kwot podlegała indywidualnym negocjacjom między stronami. Zdaniem Sądu rozpoznającego niniejszą sprawę, o indywidualnym uzgodnieniu postanowień umowy nie może w żadnym wypadku świadczyć to, że na kwestionowane postanowienia dotyczące wysokości i sposobu ustalania tych kwot, pozwana wyraziła zgodę składając stosowne oświadczenie, tj. podpisując umowę pożyczki. Również możliwość zapoznania się przez pozwaną z treścią tych dokumentów przed ich podpisaniem oraz idąca za tym możliwość rozważenia przez nią wszystkich konsekwencji wynikających z zawarcia umowy, także nie świadczy jeszcze o tym, że postanowienia te zostały uzgodnione z pozwanym indywidualnie. Wskazać przy tym należy, iż ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie spoczywa na tym, kto się na to powołuje (art. 385 ¹ § 4 k.c.), a zatem w niniejszej sprawie ciężar ten spoczywał na powódce, która jednakże, w ocenie Sądu, obowiązkowi temu nie sprostała.

Z przedłożonej umowy wynika, że na całkowity koszt pożyczki składał się kapitał w kwocie 17.000 zł, 129 zł opłaty przygotowawczej, odsetki umowne - 7376 zł, opłata za przyznanie pożyczkobiorcy Twojego Pakietu – 2.000 zł i prowizja w wysokości 14.871 zł. Wskazać należy, że tak określona opłata prowizyjna i opłata za przyznanie Twojego Pakietu (łącznie 16.871 zł) była niemal równa kwocie udzielonej pożyczki. Tym samym uznać należy, że kwestionowane warunki umowy pozostają w sprzeczności z dobrymi obyczajami i naruszają interes pozwanego, stanowiąc próbę obejścia przepisu o odsetkach maksymalnych. Odsetki, obok prowizji za udzielenie pożyczki, stanowią wynagrodzenie pożyczkodawcy za korzystanie przez kredytobiorcę z jego środków finansowych. Trzeba też podkreślić, że umowa pożyczki, sformułowana zgodnie z zasadami uczciwego i rzetelnego obrotu na rynku kapitałowym, powinna jasno określać, które opłaty i prowizje stanowią zysk pożyczkodawcy, a które są pobierane na pokrycie konkretnych kosztów ponoszonych przez niego w związku z zawartą umową i jej obsługą. Te ostatnie powinny zostać przy tym określone w wysokości rzeczywiście ponoszonej przez pożyczkodawcę tak, aby nie stanowiły ukrytego źródła zysku.

W ocenie Sądu, opłaty pobierane przez powódkę przy udzieleniu pożyczki stanowią w rzeczywistości dodatkowe, nadmiernie wygórowane w stosunku do wysokości kapitału, wynagrodzenie powódki, które ponosi konsument. Powódka, jako podmiot profesjonalny, trudniący się na szeroką skalę udzielaniem pożyczek, wykorzystała zaufanie pozwanego i ustaliła tak wysokie wynagrodzenie za sam fakt udzielenia pożyczki, pomimo, iż dostatecznym przysporzeniem dla powódki winny być środki pochodzące z oprocentowania udzielonych pozwanej środków. Nie sposób więc przyjąć, że pozwana wyraziła zgodę na dodatkowe wynagrodzenie powódki. Przedłożona do akt umowa zawarta z wierzycielem została wprawdzie przez pozwaną podpisana, jednakże koszty te, których poniesienie przez pozwaną stanowiło warunek niezbędny do zawarcia umowy pożyczki, doprowadziło do obciążenia jej, jako konsumenta, dodatkowymi sankcjami, które, chcąc otrzymać pożyczkę, musiała zaakceptować. Z tego względu brak jest podstaw do przyjęcia, że pozwana godziła się z takimi, niekorzystnymi dla niego, warunkami umowy. Ich ocena w świetle warunków umowy pożyczki prowadzi do wniosku, iż naruszają klauzulę dobrych obyczajów. Zaznaczyć należy, że Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów stale zwraca uwagę na generowanie dodatkowych kosztów stosowane przez podmioty udzielające pożyczek, gdyż koszty te nie odzwierciedlają faktycznie poniesionych kosztów obsługi pożyczki.

Wedle orzecznictwa Sądu Najwyższego, "rażące naruszenie interesów konsumenta" w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c. oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym, natomiast "działanie wbrew dobrym obyczajom" w zakresie kształtowania treści stosunku obligacyjnego wyraża się w tworzeniu przez partnera konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową tego stosunku. Obie wskazane w tym przepisie formuły prawne służą do oceny tego, czy standardowe klauzule umowne zawarte we wzorcu umownym przekraczają zakreślone przez ustawodawcę granice rzetelności kontraktowej twórcy wzorca w zakresie kształtowania praw i obowiązków konsumenta (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 r., I CK 832/04).

Postanowienia obejmujące prowizję i opłatę za Twój Pakiet stanowią zatem
w ocenie Sądu niedozwolone postanowienia umowne, o jakich mowa w treści art. 385 ¹ § 1 k.c. Zostały one bowiem określone na zawyżonym, nieznajdującym żadnego uzasadnienia, poziomie. Opłaty te zostały ustalone niezależnie od faktycznie poniesionych wydatków, przez co dochodzi do braku ekwiwalentności świadczeń stron umowy pożyczki i skutkuje bezpodstawnym wzbogaceniem się strony powodowej. Wprowadzenie przez powódkę opłat w wysokości wskazanej w umowie godziło w dobre i uczciwe praktyki kupieckie oraz w sposób rażący naruszało interes pozwanego jako konsumenta.

Uwzględniając powyższe rozważania, należy stwierdzić, że na podstawie przedmiotowej umowy powódce należał się zwrot kapitału faktycznie udostępnionego pozwanej w wysokości 17.000 zł oraz obliczone od tej kwoty umowne odsetki ustawowe. Tym samym wobec zaniechania przez pozwaną dalszej spłaty pożyczki, powódka miała roszczenie jedynie o zapłatę pozostałej części niespłaconego kapitału oraz odsetek umownych. Uzasadnione roszczenie powódki obejmowało również opłatę przygotowawczą w kwocie 129 zł. Sąd nie zakwestionował prawa powódki do pobrania opłaty przygotowawczej, albowiem takie opłaty są standardowo pobierane za wykonanie czynności związanych z udzieleniem pożyczki, a opłata ta nie była wygórowana.

Sąd tutejszy podziela to orzecznictwo europejskie z którego wynika, że sankcja
w przypadku stwierdzenia abuzywności znajduje zastosowanie w interesie konsumenta,
co oznacza, że ten może się sprzeciwić jej zastosowaniu. Należy uwzględnić, że pozwana dopiero w toku niniejszego postępowania sprzeciwiła się wykonaniu umowy. Przed wniesieniem powództwa spełniła świadczenie w kwocie łącznej 6896 zł. Po wytoczeniu powództwa wpłaciła dodatkowo kwotę 1050 zł.

Kwota pożyczki, jaką pozwana otrzymała do dyspozycji wynosiła 17000 zł. Poza tą kwotą G. P. powinna zwrócić powódce opłatę przygotowawczą – 129zł i odsetki umowne –w łącznej wysokości 3.696,28 zł. Wysokość tych odsetek jest inna aniżeli wynikająca z harmonogramu spłaty przedstawionego przez powódkę, gdyż naliczała ona odsetki również od kwoty prowizji, która została uznana za nieuzasadnioną przez Sąd w niniejszym postępowaniu. Zdaniem zaś Sądu odsetki te należały się jedynie w wysokości 9,93% w skali roku, jednak jedynie od wysokości niespłaconego przy terminie płatności danej raty kapitału powiększonego jedynie o opłatę przygotowawczą wysokości 129 zł. Kapitał pożyczki wraz z opłatą przygotowawczą i odsetkami wynosił łącznie 20.825,28 zł. Kwotę te należy pomniejszyć o 7.946 zł czyli kwotę spłaconą przez pozwaną i zarachowaną na poczet kapitału i odsetek.

W konsekwencji, na podstawie wskazanych powyżej przepisów, w punkcie pierwszym wyroku Sąd zasądził na rzecz powódki kwotę 12.879,28 zł. Natomiast w pozostałym zakresie powództwo podlegało oddaleniu jako niezasadne, o czym orzeczono w punkcie drugim wyroku.

W rozpoznawanej sprawie powódka wnosiła o zasądzenie obok sumy wekslowej, odsetek umownych za opóźnienie w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 20 maja 2020 roku. Zdaniem Sądu orzekającego w niniejszej sprawie roszczenie odsetkowe powódki znajduje oparcie w art. 481 § 1 i § 2 ¹ k.c. Stosownie co powołanego przepisu jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Strony w umowie wskazały wysokość odsetek za opóźnienie równą dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (odsetki maksymalne za opóźnienie). Odsetki za opóźnienie należą się od dnia płatności aż do dnia zapłaty

Mając powyższe na uwadze Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 20 maja 2020 roku do dnia zapłaty w wysokości określonej w art. 359 k.c. i 481 k.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c. rozliczając je stosunkowo. Powódka żądała ostatecznie kwoty 32.412,87 zł. Zasądzona na jej rzecz kwota wraz z kwotą umorzoną, na skutek spełnienia części świadczenia już po wytoczenia powództwa, stanowi 41,63 % dochodzonego roszczenia. Łączne koszty procesu poniesione przez strony wyniosły 4.091 zł. Na koszty te składają się jedynie koszty poniesione przez powódkę, a w szczególności: opłata od pozwu w kwocie 1.674 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 2.400 zł (zgodnie z§ 2 pkt. 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł. Pozwana nie poniosła kosztów sądowych. Zasądzona na rzecz powódki tytułem kosztów kwota 1.703,08 złotych uwzględnia procent w jakim powódka wygrała sprawę i stanowi różnicę między kosztami poniesionymi, a należnymi (4.091 zł x 41,63%= 1703,08 zł)