Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 listopada 2020 roku

Sąd Okręgowy w Krakowie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia (del.) Edyta Żyła

Protokolant: Anna Gacek

po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2020 roku w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa R. M. (1)

przeciwko (...) SA w W.

o zapłatę

I.  zasądza od strony pozwanej (...) SA w W. na rzecz powoda R. M. (1) kwotę 136.130,18 zł (sto trzydzieści sześć tysięcy sto trzydzieści złotych 18/100) z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 18 września 2018 r do dnia zapłaty,

II.  w pozostałej części oddala powództwo,

III.  zasądza od strony pozwanej (...) SA w W. na rzecz powoda R. M. (1) kwotę 6417 zł (sześć tysięcy czterysta siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 1755/18

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

Powód R. M. (1) w pozwie z dnia 27 września 2018 r. przeciwko (...) Spółka Akcyjna w W. wniósł o zasądzenie od pozwanej na swoją rzecz kwoty 137.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 18 września 2018 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanej kosztów postepowania, w tym kosztów zastępstwa procesowegowg norm przepisanych oraz kosztów opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu swojego stanowiska powód wskazał, że w dniu 26 marca 2008 r. zawarł z pozwaną (ówcześnie działającą pod nazwą (...) Bank S.A.) umowę nr (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...) waloryzowany kursem (...) w celu sfinansowania przedpłat na poczet budowy i nabycia od dewelopera lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku nr (...) przy ul. (...) w B. wraz z lokalem użytkowym stanowiącym odrębną nieruchomość nr 10 (garaż). Powodowi na warunkach określonych w umowie udzielono kredytu w wysokości 212.500,00 zł wykorzystywanego w złotych przy jednoczesnym przeliczeniu kwoty kredytu wg kursu kupna waluty (...) z tabeli kursowej (...) Banku S.A. z dnia i godziny uruchomienia kredytu. W umowie wskazano, że prowizja za udzielenie kredytu wynosi 0%. Raty kapitałowo-odsetkowe spłacane są w złotych po uprzednim ich przeliczeniu wg kursu sprzedaży (...) z tabeli kursowej (...) Banku S.A. obowiązującego na dzień spłaty z godziny 14:50. Pozwana przeliczała raty wg kursu (...) określanych przez nią z pominięciem obiektywnych i sprawdzalnych przez powoda kryteriów, nie był też informowany o sposobie określania kursu, zasadach i czynnikach wpływających na jego wysokość.

Pozwana od dnia 12 maja 2008 r. do 17 stycznia 2018 r. pobrała od pozwanego kwotę 36.851,10 zł tytułem odsetek i kwotę 338.754,03 zł tytułem kapitału.

Dodatkowo postanowienia w umowie nie były indywidualnie negocjowane, stanowiły część wzorca, którym na skalę masową posługiwano się przy zawieraniu umów tego rodzaju. Postanowienia umowy uniemożliwiały spłatę kredytu w walucie obcej, a także nie zawierały danych dotyczących sposobu ustalania przez kredytobiorcę kursu kupna i sprzedaży waluty. Klauzule zawarte we wzorcu nie precyzowały zasad waloryzacji/indeksacji kredytu, nadto nie przewidywały żadnego mechanizmu zabezpieczajacego przed wahaniami kursu walty zastowosanej do waloryzacji. Gdyby powód chciał zwrócić udostępnione przez pozwaną środki tego samego dnia, kiedy je otrzymał musiałby uiścić dodatkowo 11.433,83 Zł.

Powód zarzucił, że analogiczne postanowienia umowne, jak te stosowane przez pozwaną zostały uznane za niedozwolone klauzule umowne wyrokami Sądu Okręgowego w Warszawie XVII Wydział Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Powód zarzuca nieważność postanowień wzorca stosowanego przez pozwaną dotyczących zasad dokonywania przeliczeń na franki szwajcarskie udostępnionej kwoty zawartych w § 1.3A, § 7.4 umowy, zasad dokonywania przeliczeń z franków szwajcarskich na złotówki przy określaniu kwoty do spłaty dla każdej raty na podstwie § 10.5, §10.1, §10.2 umowy oraz wprowadzenia mechanizmu waloryzacji kredytu kursem franka szwajcarskiego na podstawie § 1.3 Umowy. W następstwie zastowania w/w postanowień powód wniósł o stwierdzenie nieważności umowy w całości, a ewentualnie o wyeliminowanie w/w klauzul w ramach uznania ich za nieważne lub abuzywne co spowoduje uznanie ściśle złotowego charakteru zobowiązania powoda i stwierdzenia jego nadpłaty.

Dochodzona pozwem kwota stanowi część różnicy pomiędzy kwotą udostępnioną przez pozwaną, a kwotą uiszczoną przez powoda od 10 kwietnia 212 r. do 17 stycznia 2018 r., a w przypadku niepodzielenia argumentacji co do uznania nieważności umowy w całości powód żąda załaty 136.178,14 zł stanowiącą sumę nadpłaty kredytu dokonanej wskutek porównania spłat dokonywanych przez powoda zgodnie z postanowieniami umowy, a spłatami jakie powinien uiszczać w braku uwzględnienia kwestionowanych klauzul odnoszących zobowiązanie do franka szwajcarskiego oraz dotyczących zmiany oprocentowania w okresie od 10 października 2008 r. do 17 stycznia 2008 r.

W ocenie powoda niedopuszczalne i sprzeczne z naturą umowy kredytu było zastosowanie klauzuli indeksującej kapitał przy jednoczesnym zastrzeżeniu odsetek, które spełniają funkcję waloryzującą. Spowodowało to konieczność spłaty blisko dwukrotności wysokości otrzymanego kapitału, co potwierdza zarzut braku równowagi kontraktowej stron. Nadto powyższe spowodowało brak określenia w umowie samej kwoty kredytu i kwoty, którą powód obowiązany był zwrócić.

Na wypadek nieuznania nieważności umowy w całości powód zarzucił, że każda z zakwestionowanych klauzul przeliczeniowych jest sprzeczna z dobrymi obyczajami, rażąco narusza interesy konsumenta, a ich sformułowanie jest niejednoznaczne, co przekłada się na brak transparentności umowy. Element indeksacji, mimo, że nie stanowił głównego świadczenia stron był uznawany przez nie za przedmiotowo istostny, albowiem od niego zależało określenie ich wzajemnych świadczeń. Kwestionowane klauzule są zdaniem powoda nieprecyzyjne, nieekwiwalentne i nieusprawiedliwione. Pozwana posiadała prawo jednostronnego ustalania wysokości rat należnych od powoda, z czego czerpała dodatkowe korzyści poza oprocentowaniem i prowizją. Nadto należności pobrane tytułem spreadu także nie posiadały żadnej kauzy, albowiem pomiędzy stronami nie dochodziło do transakcji wymiany walut. Klauzula zawarta w § 10.5 Umowy została wpisana do Rejestru Klauzul N. prowadzonego przez Prezesa UOKiK.

Pozwany także wskazał na narzucenie przez pozwaną odgórnie § 29 umowy, co powoduje, że nie można go uznać za oświadczenie wiedzy. Ciężar dowodu co do wypełnienia obowiązków informacyjnych pozostaje tym samym po stronie pozwanej.

Pozwana (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. w odpowiedzi na pozew z dnia 9 listopada 2018 r. wniosła o oddalenie powództwa w całości zarówno co do zasady jak i wyoskości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko pozwana przyznała, że zawarła z powodem umowę kredytu nr (...) oraz, że powód w dniu 17 stycznia 2018 r. dokonał całkowitej spłaty udzielonego kredytu. Pozwana wskazała, ze powód 26 lutego 2008 r. złożył wniosek kredytowy i wybrał walutę waloryzacji – frank szwajcarski. Nie dokonał wyboru kredytu złotówkowego. Powód posiadał wyższe wykształcenie, wykonywał zawód managera i zajmował stanowisko Dyrektora (...) Klienta w Instytucie (...) sp. z o.o.. Ponadto posiadał już liczne zobowiązania finansowe. Bank w dniu 29 lutego 2008 r. wydał decyzję kredytową uwzględniający wniosek R. M. (1) na kwotę 212.500,00 zł przy czym prowizja od jego udzielenia wynosiła 2% kwoty, tj. 4.250,00 zł. Ostatecznie przyznano powodowi kredyt bez prowizji, na cel i warunkach wskazanych we wniosku złożonym przez powoda. W umowie okreśono wysokość kwoty kredytu i harmonogram spłaty, a powód udzielił pozwanej zlecenia i upoważnienia do pobierania środków pieniężnych na spłatę kapitału i odsetek, mając również inne możliwości dokonywania spłaty. Zyskał również możliwość wcześniejszej spłaty kredytu bez pobierania przez bank prowizji, a gdyby w terminie 90 dni nie wykorzystał kredytu pozwana odstąpiłaby od umowy. Powód złożył oświadczenie zgodnie z którym został dokładnie zapoznany z warunkami udzielenia kredytu i jest świadomy ryzyka kursowego. W dniu 5 stycznia 2012 r. powód zawarł aneks do w/w umowy na mocy którego miał możliwość dokonania zmiany waluty spłaty kredytu ze złotych polskich na walutę waloryzacji w całym okresie obowiązywania umowy. Powód nie dokonał spłat w (...) mimo zawartego aneksu. Pozwana zarzuciła, że wszyscy kredytobiorcy mogli od 1 lipca 2009 r. spłacać zaciągnięte zobowiazanie bezpośrednio w walucie z pominięciem kursów walut ustalanych przez bank o czym powód został poinformowany. Pozwana podniosła, że roszczenie o zapłatę zostało skonstruowane niezasadnie, albowiem umowa łącząca strony jest ważna, a powód nie wykazał by rażąco zostały naruszone jego interesy oraz dobre obyczaje. Wskazano, że rekomendacje (...) nie są aktem prawa powszechnie obowiązującego i fakt, że umowa nie zawierała informacji zawartych w Rekomendacji S (...) nie wpływa na ważność umowy. Wskazano, że zgodnie z umową kredyt przeliczany był z (...) wg kursu kupna z dnia i godziny uruchomienia z tabeli kursowej banku, a umowa zawarta przez strony zawierała wszystkie wymagane prawem elementy. Nadto pozwana podniosła, że nie każda umowa w której naruszono równowagę praw i obowiązków jest niesprawiedliwa. Słuszność kontraktu naruszona jest dopiero wtedy, gdy strona nie podjęła w pełni swobodnej i rozważnej decyzji, nie ze względnu na swoje niedbalstwo, ale na przymus ekonomiczny, brak koniecznej wiedzy czy niemożliwość zawarcia korzystniejszej umowy, a kontrahent świadomie lub w wyniku niedbalstwa wykorzystał swoją przewagę kontraktową do zapewnienia sobie nadmiernych korzyści. Powyższe, w ocenie pozwanej, nie miało miejsca w niniejszej sprawie. Wskazano na racjonalność i użyteczność kredytu waloryzowanego do waluty obcej. Zaprzeczono brakowi ekwiwalentności świadczeń stron oraz sprzeczności z naturą stosunku. Wypłata transz kredytu została sciśle skorelowana z terminami wykorzystania transz wskazanymi w umowie, co zdaniem pozwanej określało dzień wypłaty. Nadto pozwana zarzuciła, że powód na chwilę zawarcia umowy nie podnosił zarzutu sprzeczności z dobrymi obyczajami i nie wykazał by w tamtym momencie doszło do naruszenia jego interesów i by naruszczenie to było rażące. Powód mieszka w innej nieruchomości, niż nabyta z środków w/w kredytu, a także kredyt z 26 marca 2008 r. nie był pierwszym zobowiązaniem kredytowym które zaciągnął.

Ustawodawca ani w dacie zawierania umowy jak i później nie sprecyzował stopnia szczegółowości określania przez bank sposobów i terminów ustalania kursu wymiany walut na podstawie, którego przeliczany jest kredyt i wyliczana jest kwota jego rat. Zgodnie z regulaminami banku informacje o aktualnych przelicznikach są dostępne na stronie internetowej, w jego placówkach oraz na infolinii. Podstawą ustalenia kursu obowiązującego w banku jest średni kurs rynkowy i tzw. spread. Pozwana zarzuciła, że zawarcie umowy waloryzowanej kursem (...) było dla powoda korzystniejsze niż zaciągnięcie takiego zobowiązania w PLN z uwzględnieniem średniego oprocentowania kredytów złotowych. Nadto wskazano, że uwzględnienie powództwa opartego na abuzywności doprowadziłoby do zmiany charakteru umowy i stanowiłoby niedopuszczalną ingerencję Sądu w wiążącą strony umowę, która była ważna. Porównanie kursu sprzedaży (...) publikowanego przez bank do średniego kursu NBP nie wykaże przesłanki rażącego naruszenia interesów powoda.

Pozwana podniosła zarzut przedawnienia roszczenia w całości, albowiem ządanie zwrotu rat z tytułu udzielonego kredytu jest roszczeniem okresowym, którego termin przedawnienia wynosi 3 lata. Brak jest także naruszenia odpowiedzialności kontraktowej przez pozwaną, gdyż w tym zakresie powód nie wykazał zasadności roszczenia.

Bezsporne pomiędzy stronami było:

W dniu 22 listopada 2013 roku dokonano wpisu do rejestru KRS na podstawie którego (...) Bank S.A. zmienił nazwę na (...) S.A.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

R. M. (1) w dniu 26 lutego 2008 roku złożył wniosek o udzielenie planów finansowych nr (...) Walutowy z przezaczeniem na zakup lokalu mieszkalnego na rynku pierwotnym w wysokości 212.500,00 zł w walucie frank szwajcarski na okres 30 lat spłacanyw równych ratach kapitałowo-odsetkowych w dniu 10-tego każdego miesiąca. Wnioskodawca wskazał, że posiada wyższe wykształcenie, wykonuje zawód managera i zajmuje stanowisko Dyrektora (...) Klienta w Instytucie (...) sp. z o.o. z wynagrodzeniem miesięcznym 12.000,00 zł netto. Podał posiadane przez siebie zobowiązania finansowe wynikające z debetu w Banku (...), dwóch kredytów mieszkaniowych zaciągniętych w w/w bankach oraz posiadanych kart kredytowych. Opisał przedmiot kredytowania oraz wskazał możliwe zabezpieczenia kredytu.

Dowód: - wniosek o udzielenie planów finansowych nr (...) Walutowy z dn. 26.02.2008r.wraz z załącznikami, k. 128-131

W dniu 29 lutego 2008 roku pozwana wydała decyzję kredytową nr (...) dot. wniosku kredytowego nr (...) w którym uwzgledniono wniosek powoda o udzielenie kredytu waloryzowanego (...) zgodnie z przedstawionymi w decyzji parametrami.

Dowód: - decyzja kredytowa nr (...), k. 132-135

W dniu 25 marca 2008 r. Dyrektor F. B. wydał polecenie o zastosowaniu prowizji na poziomie 0% dla klienta R. M. (2) przy kredycie na kwotę 212.500,00 zł.

Dowód: - pismo z dn. 25.03.2008 r., k. 136

- zeznania pozwanego R. M. (1), elektroniczny protokół rozprawy z dnia 27 września 2019 r., 00:05:22-00:41:56

R. M. (1) w dniu 26 marca 2008 r. zawarł z pozwaną (ówcześnie działającą pod nazwą (...) Bank S.A.) umowę nr (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...) waloryzowaną kursem (...) w celu sfinansowania przedpłat na poczet budowy i nabycia od dewelopera lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku nr (...) przy ul. (...) w B. wraz z lokalem użytkowym stanowiącym odrębną nieruchomość nr 10 (garaż).

Powodowi na warunkach określonych w umowie udzielono kredytu w wysokości 212.500,00 zł (§ 1 pkt. 2 umowy). Natomiast (§ 1 pkt. 3) wskazano walutę waloryzacji Kredytu (...). W (§ 1 pkt. 3A umowy wskazano Kwota kredytu wyrażona w walucie waloryzacji na koniec 28 lutego 2008 r. wg kursu kupna waluty z tabeli banku wynosi 98.901,61 CHF, jedak ma ona charakter informacyjny albowiem faktyczna wartość kredytu w dniu uruchomienia kredytu może być różna od podanej w niniejszym punkcie.

Kredyt został zaciągnięty na okres 360 miesięcy, tj. od 26 marca 2008 r. do 10 marca 2038 roku, a jego spłata miała nastąpić w równych ratach kapitałowo - odsetkowych do 10-tego dnia każdego miesiąca.

Prawnymi zabezpieczeniami umowy kredytu ustanowiono hipotekę łączną kaucyjną do kwoty 318.750,00 zł ustanowioną na nieruchomości, której nabycie refinansowano z udzielonego kredytu, ubezpieczenie niskiego wkładu własnego kredytu (...) S.A. na okres 36 miesięcy, przelew praw z tytułu grupowego ubezpieczenia spłaty rat kredytu w razie poważnego zachorowania oraz pobytu w szpitalu, zabezpieczenie kredytu na okres przejściowy do czasu przedłożenia odpisu księgi wieczystej nieruchomości potwierdzającej wpis hipoteki, ubezpieczenie spłaty kredytu w (...) S.A. na okres przejściowy oraz cesja wierzytelności na rzecz MultiBanku z tytułu wniesionego wkładu budowlanego/przedpłat na poczet nabycia nieruchomości do czasu zakończenia inwestycji.

W § 5 umowy ustalono sposób wypłaty kredytu w transzach z datami ich wykorzystania. Spłata kredytu miała następować na podstawie nieodwołalnego w trakcie trwania umowy zlecenia dokonywania przelewu ze wskazanego przez powoda rachunku bankowego (§6 umowy). Wysokość kredytu wyrażona w (...) stanowi sumę wszystkich uruchomionych transz kredytu wyrażonych w (...) (§7.4).

Kredyt oprocentowany został wg zmiennej stopy procentowej, której stopa w dniu wydania decyzji kredytowej ustalona została jako stawka bazowa LIBOR 3M dla waluty w której został udzielony kredyt wynosząca 2,79% powiększona o stałą w całym okresue jredytowania marżę MultiBanku w wysokości 1,10% (§9.2).

Kredytobiorca zobowiązał się do spłaty kredytu w miesięcznych ratach kapitałowo-odsetkowych w terminach i kwotach zawartych w harmonogramie spłat, który sporządzony jest w walucie frank szwajcarski. Raty kapitałowo-odsetkowe oraz raty odsetkowe spłacane sa w złotych po uprzednim ich przeliczeniu wg kursu sprzedaży (...) z tabeli kursowej (...) Bank S.A. obowiązującego na dzień spłaty z godziny 14:50. (§10) Kredytobiorca posiada uprawnienie do dokonania wcześniejszej spłaty całości lub części kredytu za co MultiBank nie pobiera prowizji.

Zgodnie z (§ 11 pkt. 1 spłaty rat kapitału i odsetek od kredytu kredytobiorca dokonuje na rachunek kredytowy kredytobiorcy określony w § 6 ust. 2 prowadzony w M. poprzez; 1) wpłatę gotówki, 2) przelew środków.

W razie nieterminowej spłaty kredytu wierzytelności niespłacone traktowane są jako zadłużenie przeterminowane, od którego naliuczane są odsetki w wysokości określonej w Tabeli Oprocentowania dla należności przeterminowanych w walutach obcych, której wysokość wyznaczana jest jako suma oprocentowania nominalnego i marży banku. Z chwilą wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego/ od dnia wytoczenia powództwa o zapłatę M. dokonuje przeliczenia wierzytelności na złote po kursie sprzedaży (...) z tabeli kursowej (...) Banku S.A. z dnia wystawienia bte lub wytoczenia powództwa (§ 15).

W § 29 znajduje się oświadczenie kredytobiorcy, zgodnie z którym został dokładnie zapoznany z kryteriami zmiany stóp procentowych kredytów oraz zasadami modyfikacji oprocentowania kredytu i w pełni je akceptuje oraz że został dokładnie zapoznany z warunkami udzielania kredytu złotowego waloryzowanego kursem waluty obcej, w tym zakresie zasad dotyczących spłat kredytu i w pełni je akceptuje. Ponadto oświadczył, że jest świadom ryzyka kursowego zwiazanego z kredytem waloryzowanym i konsekwencji wynikających z niekorzystnych wahań kursu złotego wobec walut obcych i przełożenia na wzorst kosztów obsługi kredytu.

Dowód: - umowa nr (...) z dn. 26.03.2008 r., k. 24-28

- harmonogram spłaty kredytu, k. 246-255

Strony zawarły w dniu 5 stycznia 2012 roku aneks do umowy nr (...) z dnia 26 marca 2008 roku w którym zapewniono powodowi możliwość dokonywania zmian waluty spłaty kredytu hipotecznego MultiPlan waloryzowanego kursem (...) ze złotych polskich na walutę waloryzacji oraz z waluty waloryzacji na złote polskie w okresie obowiązywania umowy. Każdorazowa zmiana dokonywana na podstawie dyspozycji zmiany waluty spłaty dokonywana jest za pośrednictwem multilinii, placówki Banku oraz systemu transakcyjnego dostępnego na stronie internetowej banku.

Mimo możliwości spłaty zobowiązania w walucie, powód nigdy z tego rozwiązania nie skorzystał i spłacał zobowiązanie w PLN.

Dowód: - aneks z dnia 5.01.2012 r., k. 146-147 verte

- zeznania świadka M. D., elektroniczny protokół rozprawy z dnia 5 czerwca 2019 r., 00:13:31- 01:03:24

Kredyt hipoteczny nr (...) z dnia 26 marca 2008 r.został uruchomiony w sześciu transzach. Jego całkowita spłata nastąpiła 17 stycznia 2018 r. Pozwana od dnia 12 maja 2008 r. do 17 stycznia 2018 r. pobrała od pozwanego kwotę 36.851,10 zł tytułem odsetek i kwotę 338.754,03 zł tytułem kapitału.

Dowód: - zaświadczenie z dnia 25.04.2018 r., k. 29-34

- zaświadczenie z dn. 16.03.2018 r., k. 36

- harmonogram spłaty kredytu, k. 246-255

W trakcie obowiązywania umowy kredytu jej oprocentowanie kształtowało się od 5,03% do 0,24%. Jednocześnie w okresie od 3 kwietnia 2008 r. do 17 stycznia 2018 r. powód poniósł koszty kredytu z tytułu prowizji za ubezpieczenie w wysokości 425,00 zł, składki za ubezpieczenie ( (...)) 2.584,62 zł, składki ubezpieczeniowej (nieruchomość) w wysokości 891,11 zł, składki ubezpieczeniowe ( (...)) w wysokości 5.932,41 zł oraz zapłaconych odsetek w kwocie 36.851,10 zł.

Dowód: - zaświadczenie z dn. 15.03.2018 r., k. 35,

- zaświadczenie z dn. 16.03.2018 r., k. 36

Kurs średni franka szwajcarskiego w 2008 roku był ustalany przez Bank z uzyskanych informacji z zewnętrznych serwisów ekonomicznych. Podobną metodologie stosował Narodowy Bank Polski wskazując średni kurs walut. Tabela kursowa mogła się zmieniać w kontekście wyceny walut nawet kilkukrotnie w ciągu dnia. Zależało to od wielu czynników w tym międzybankowego rynku walutowego. Zasady ustalania kursu walut nie są częścią umów kredytowych.

Dowód: - zeznania świadka M. D., elektroniczny protokół rozprawy z dnia 5 czerwca 2019 r., 00:13:31- 01:03:24

Powód chciał zawrzeć umowę kredytu na nabycie nieruchomości dla swoich teściów, który potrzebowali mieszkania na parterze w nowym budownictwie ze względu na swój wiek i stan zdrowia. Ostatecznie nie wprowadzili się do nabytej przez powoda nieruchomości. Po sprzedaży mieszkania należącego do teściów powód dokonał całkowitej spłaty zobowiązania wynikającego z umowy nr (...) z dnia 26 marca 2008 r. Powód posiadał także inne zobowiązania finansowe, także kredyt walutowy z 2006 roku. Ze względu na to, że powód był stałym klientem banku dostał lepszą ofertę, m.in. kredyt nie był dodatkowo obciążony prowizją.

Dowód: - zeznania powoda R. M. (1), elektroniczny protokół rozprawy z dnia 27 września 2019 r., 00:05:22-00:41:56

Bank nie proponował powodowi zawarcia umowy kredytu złotówkowego, od razu wskazano mu kredyt frankowy jako najkorzystniejszy, na co przystał. Nie był informowany o ryzyku związanym z kredytem we frankach, mechanizmie przewalutowań czy zasad ustalania kursu przez Bank. Najważniejsza dla powoda była kwota kredytu w złotówkach i wysokość jego spłaty wskazana w złotówkach. Wiedział, że w związku z wyrażeniem kredytu w walucie jego raty będą się różnic, nie miał jednak świadomości w jakiej skali się to będzie odbywać. Powód jednak nie prowadził negocjacji, albowiem przedstawiony mu przez pozwaną produkt nie budził jego wątpliwości. Był przedstawiany jako bardzo korzystny, a ponieważ był stałym klientem był informowany, iż dostał lepsza ofertę. Miał świadomość, iż umowa jest do niego dopasowywana. Kupował stabilny produkt , który miał spłacać na stabilnych zasadach. Uważał, iż ponieważ kredyt dostaje w złotych i spłaca w złotych to to nie miało to dla niego znaczenia. Nie występował o przesłanie umowy, chciał wziąć kredyt a nie odraczać. Możliwość spłaty we frakach uzyskał po zawarciu aneksu, sam doradca do niego zadzwonił i wskazał także możliwość . W trakcie zawierania umowy nie było mowy o ryzyku kursowym w skali jaka się wydarzyła, ani możliwości zabezpieczenia się przed nim. Co jakiś czas otrzymywał aktualizację spłaty rat.

Dowód: - zeznania powoda R. M. (1), elektroniczny protokół rozprawy z dnia 27 września 2019 r., 00:05:22 - 00:41:56

- zeznania świadka M. D., elektroniczny protokół rozprawy z dnia 5 czerwca 2019 r., 00:13:31- 01:03:24

Wyrokiem z dnia 27 grudnia 2010 r. Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie o sygn XVII AmC 1531/09 uznał za niedozwolone i zakazał wykorzystywania w obrocie z konsumentami postanowienia zawartego we wzorcu umowy (...) Bank S.A. o nazwie „umowa kredytu hipotecznego dla osób fizycznych (...) waloryzowany kursem (...) § 11 ust. 5 o treści:

„Raty kapitałowo-odsetkowe oraz raty odsetkowe spłacane są w złotych po uprzednim ich przeliczeniu wg kursu sprzedaży (...) z tabeli kursowej (...) Banku S.A. obowiązującego na dzień spłaty z godziny 14:50.”

Dowód: - wyciąg z Monitora Sądowego i Gospodarczego nr 175( (...)), k. 37-38

Wyrokiem z dnia 27 września 2018 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie w sprawie I C 2998/18 zasądził od (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz R. M. (1) kwotę 2.584,62 zł wraz z odsetkami ustaowowymi za opóźnienie od 4 kwietnia 2018 r do dnia zapłaty oraz koszty procesu tytułem zwrotu świadczenia nienależnego - ubezpieczenia niskiego wkładu będącego prawnym zabezpieczeniem umowy kredytowej nr (...), wobec faktu, że postanowienia umowy będącego podstawą pobrania składki stanowiły niedozwolone postanowienia umowne w rozumieniu art. 385 ¹k.c.

Dowód: - wyrok z dnia 27.09.2018 r. Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie sygn akt I C 2998/18 wraz z uzasadnieniem, k. 256-266

Nadpłata kredytu na dzień 17 stycznia 2018 roku przy przyjęciu, że umowa nr (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...) waloryzowaną kursem (...) z dnia 23 marca 2008 roku była kredytem złotówkowym przy zachowaniu ustalonego umową oprocentowania wynosi 136.165,31 złotych. Wynika to z różnicy pomiędzy kwotą dokonanej na ten dzień zapłaty w wysokości 375.605,93 zł oraz sumy rat kapitałowych i odsetkowych należnych bankowi tj. 239.440,62 zł (kapitał 212.500,05 zł + odsetki 26.940,57 zł).

Dowód: - opinia główna z dnia 23 czerwca 2020 r., k. 294-305,

Poza okolicznościami, które zostały przez strony przyznane (art. 229 k.p.c.) lub też taką ocenę uzasadniał przebieg całego postępowania (art. 230 k.p.c.), istotne dla sprawy fakty Sąd ustalił w oparciu o dokumenty przedłożone do akt sprawy, których autentyczność i wiarygodność nie budziła wątpliwości Sądu i nie była skutecznie zakwestionowana przez żadną ze stron.

Sąd oparł się także na zeznaniach świadka M. D. i słuchanego w charakterze powoda R. M. (1), które tut. Sąd uznał za całkowicie wiarygodne, gdyż były one spontaniczne, a przy tym spójne, logiczne i wzajemnie się uzupełniające co sprawiło, że brak było podstaw do odmowy im wiary.

Jednocześnie w ocenie tut. Sądu, przedłożona w sprawie opinia główna z dnia 23 czerwca 2020 r. sporządzona przez biegłego M. T. w zakresie księgowości, rachunkowości, finansów i ekonomii sporządzona została na podstawie wnikliwej analizy dokumentacji kredytowej załączonej do akt niniejszej sprawy. Biegły sporządzający opinię posiadał odpowiednie kwalifikacje oraz doświadczenie zawodowe pozwalające mu na sporządzenie opinii, w której wyczerpująco odpowiedział na zadane przez Sąd pytania. Wnioski zawarte w opinii wywiedzione zostały zgodnie z zasadami logiki, w jednoznaczny i niebudzący wątpliwości sposób. Tok rozumowania biegłego został przedstawiony w niej w sposób zrozumiały i łatwy do prześledzenia. Wobec czego Sąd uznał powyższą opinię za w pełni wiarygodną i na jej podstawie ustalił stan faktyczny i prawny sprawy.

Sąd zważył, co następuje;

Żądanie podlegało uwzględnieniu w przeważającej części. Powód zawarł umowę kredytu w kwocie 212.500 zł, ze wskazaną walutą waloryzacji (...). Powód zarzucał, iż zawarta przez niego umowa była w całości nieważna, ewentualne wskazane w pozwie postanowienia winny zostać uznanie za abuzywne, wskazując, iż zarzuty dotyczą zawartych w umowie postanowień dotyczące indeksacji oraz ustalania kursów waluty nie uzgodnione z powodem. W łączącej strony umowie, kwota kredytu jest określona w złotych polskich, wysokość transz kredytu przeznaczonych do wypłaty też jest ustalana w złotych polskich, wysokość hipoteki wskazano na kwotę 318.750 zł, a więc także w walucie PLN. Natomiast odniesienie w par. 2 ust. 3 i 3A do (...) wskazuje, iż wyrażenie wartości świadczenia do tej waluty ma zapewnić stabilność wartości świadczenia i stanowi w istocie umowną waloryzację. Stąd niewątpliwie odpowiada ten kredyt, kredytowi indeksowanemu (waloryzowanemu). Ustalenie charakteru kredytu ma decydujące znaczenie dla oceny, co stanowiło świadczenie główne stron. Wysokość kredytu określono w złotych polskich i nie ulega wątpliwości, iż taka kwota odpowiadała świadczeniu głównemu stron, natomiast klauzula indeksacyjna (waloryzacyjna) kształtowała jedynie dodatkowy umowny mechanizm indeksacyjny świadczenia głównego stron. (wyrok SN z 1.03.2017 r IV CSK 285/16 . I taki charakter kredytu był przedmiotem rozważań sądu.

W ocenie powoda zapisy te miały charakter postanowień niedozwolonych i nie powinny wiązać stron umowy, a taka ocena ich charakteru sprowadzała się do konieczności stwierdzenia nieważności zawartej przez strony umowy, wskazywał jednak, iż na wypadek uznania umowy za ważną winny nie obowiązywać go zawarte w tejże umowie klauzule abuzywne dotyczące waloryzacji świadczenia i ustalania kursów.

W przedmiotowej sprawie powód wskazuje wprost, iż klauzula wskazana w § 10.6 umowy została wpisana do Rejestru klauzul niedozwolonych . Zgodnie z jej postanowieniami „Raty kapitałowo-odsetkowe oraz raty odsetkowe spłacane są w złotych po uprzednim ich przeliczeniu wg. kursu sprzedaży (...) z tabeli kursowej (...) banku SA, obowiązującego na dzień spłaty z godz. 14;50. Zapis ten narzucał powodowi przez bank wysokość kursu przeliczenia raty bez uzgodnienia z nim w jaki sposób ten kurs będzie ustalany, jakie przeliczenia, spready stosowane. Przy czym wyjaśnienia składane przez pozwany bank na użytek niniejszego postępowania wskazuje cały proces przeliczeń i czynniki brane przy tym pod uwagę, nie ma znaczenia. Elementy te winny zostać wskazane i wyjaśnione na etapie zawierania umowy. Po wyjaśnieniu tego procesu, konsekwencji dla zawieranej umowy jeżeli klient chciałby zawrzeć umowę tak skonstruowaną, było to dozwolone. Mechanizm konstruowania kursów nie był znany nawet pracownikom z bezpośredniej obsługi klientów, stad nie był on także przekazywany klientom. Stosowany mechanizm przeliczeń kursu waluty prowadził do sytuacji, iż określona w umowie kwota kredytu nawet bez zmiany kursu walut była już od początku wyższa do spłaty .

Stosownie do art. 385 ¹§ 1 k.c., postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. § 2. Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. § 3. Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.§ 4. Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje. Zgodnie zaś z Art. 385 ² k.c., oceny zgodności postanowienia umowy z dobrymi obyczajami dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy, biorąc pod uwagę jej treść, okoliczności zawarcia oraz uwzględniając umowy pozostające w związku z umową obejmującą postanowienie będące przedmiotem oceny.

Stosownie do art. 385 ¹ § 1 k.c., postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Zgodnie z § 2 jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. Natomiast § 3 powołanego przepisu stanowi, iż nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Par 4 natomiast stanowi, iż ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje. Zgodnie zaś z Art. 385 ² k.c., oceny zgodności postanowienia umowy z dobrymi obyczajami dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy, biorąc pod uwagę jej treść, okoliczności zawarcia oraz uwzględniając umowy pozostające w związku z umową obejmującą postanowienie będące przedmiotem oceny. Stosownie do przywołanego już art. 385 ¹ § 1 k.c., podstawową przesłanką stwierdzenia abuzywności zapisów umowy zawartej przez konsumenta jest ustalenie, czy kwestionowane zapisy dotyczyły głównych świadczeń stron. Jako główne świadczenia stron ustawodawca wskazał przykładowo cenę lub wynagrodzenie. Dokonując wykładni pojęcia głównych świadczeń stron na tle zawartej przez strony umowy, należy odwołać się do art. 69. 1. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 prawo bankowe (w brzmieniu wg stanu prawnego na dzień jego udzielania). Zgodnie z powołanym przepisem przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

W ustępie 2 powołanego przepisu wskazano, iż umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności:

1) strony umowy,

2) kwotę i walutę kredytu,

3) cel, na który kredyt został udzielony,

4) zasady i termin spłaty kredytu,

5) wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany,

6) sposób zabezpieczenia spłaty kredytu,

7) zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu,

8) terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych,

9) wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje,

10) warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy

Wskazać należy, że świadczenie kredytodawcy polega na oddaniu do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Niewątpliwie główne świadczenia stron przy tego rodzaju umowie polegają ze strony kredytodawcy na oddaniu do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych na określony czas, a świadczenie główne kredytobiorcy na zwrocie tych środków po czasie określonym w umowie wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty. Tylko te świadczenia należą do istoty umowy kredytowej, gdyż bez ich obecności w treści stosunku prawnego, umowa kredytowa traci swój nazwany charakter. Klauzule indeksacyjne zaś dotyczą jedynie specyficznie przyjętej w danych okolicznościach metody rozliczania zaciągniętego kredytu. Poprzez ich wyeliminowanie kredytobiorca w dalszym ciągu pozostaje zobligowany do realizowania swojego świadczenia względem kredytodawcy, z pominięciem pierwotnie przyjętego sposobu rozliczenia konkretnych rat. Należy wskazać, iż na dzień zawarcia przez strony umowy kredytu w ustawie prawo bankowe nie istniało pojęcie kredytu denominowanego, ani kredytu indeksowanego. Pojęcia te zostały wprowadzone dopiero ustawą z dnia 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw i weszły w życie z końcem sierpnia 2011 r. Należy także zauważyć, iż nawet ta zmiana nie wprowadził definicji tych pojęć. Ustawa prawo bankowe nie odwołuje się także do innych przepisów celem zweryfikowania tych pojęć. Zatem zawierając umowę, w której zawarto zapisy dotyczące indeksacji klienci mieli tylko informację, iż złotówkowy kredyt odnosi się do (...), ale nie byli poinformowani w jaki sposób następowały przeliczenia i jakie wiąże się z tym ryzyko.

Nie można także uznać, aby potocznie znano te pojęcia, bo jak wyżej wskazano w żadnej ustawie nie były zdefiniowane. Tym większy ciążył na banku jako profesjonaliście ciężar związany z jasnym i rzetelnym uzgodnieniem warunków umowy, przekazaniem konsumentowi informacji o ryzyku związanym z tak ukształtowaną przez bank umową. W orzecznictwie (...) i SN wskazywano na brak równowagi negocjacyjnej pomiędzy konsumentem a przedsiębiorcą, w wyniku czego a także poprzez brak dostatecznych informacji konsument akceptował warunki przedstawione mu przez przedsiębiorcę, nie mając wpływy na ich treść. Stąd jak to wskazywał (...) w wyroku z dnia 26 marca 2019 r (...) B. i B. C.-70/17 i C 179/17) Dyrektywa 93/13 zobowiązywała państwa członkowskie do ustanowienia mechanizmu zapewniającego, że wszelkie warunki umowne, które nie były indywidualnie negocjowane z konsumentem, mogły zostać poddane kontroli w celu oceny ich nieuczciwego charakteru.

Zatem w ocenie sądu oczywistym jest, iż celem wprowadzenia do polskiego porządku prawnego dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (Dz.U.. L.095 z dnia 21 kwietnia 1993), była zapewnienie konsumentom ochrony przed stosowaniem wobec nich przez sprzedawców lub dostawców nieuczciwych warunków w umowach, poprzez zapewnienie mechanizmów, w których takie nieuczciwe warunki nie będą wiążące dla konsumenta, a umowa będzie nadal obowiązywała strony , jeżeli jest to możliwe po wyłączeniu z niej nieuczciwych warunków. Przy czym niedopuszczalne jest podjęcie przez sąd działań zmierzających do uzupełnienia umowy i ukształtowanie na nowo warunków. W ocenie sądu brak podstaw do rozszerzania ,,głównych świadczeń stron” na dodatkowe zapisy określające sposób spłaty i przeliczania określonego w PLN kredytu. Przedstawiony pogląd należy również traktować jako utrwalony w orzecznictwie: wyrok SN z 1 marca 2017 r. IV CSK 285/16, wyrok SN z 14 lipca 2017 r. II CSK 803/16, wyrok SN z 24 października 2018 r. II CSK 632/17, wyrok SA w Krakowie z dnia …. ). Uznanie klauzuli indeksacyjnej (waloryzacyjnej) za nieokreślającą świadczenia głównego otwiera możliwość uznania jej za abuzywną niezależnie od tego, czy oceniona zostanie jako jednoznaczna, czy też nie, natomiast decydującym o jej uznaniu za niedozwoloną jest ustalenie czy takie ujęcie postanowienia umownego można uznać za sprzeczne z dobrymi obyczajami oraz rażąco naruszające interesy konsumenta, jak to wskazuje art. 385 ¹ § 1 k.c. W ocenie Sądu nie ma powodu, dla którego konieczne w przedmiotowej sprawie było orzeczenie o nieważności całej umowy łączącej strony. Ponieważ postanowienia uznane za abuzywne nie dotyczyły postanowień, które należy traktować jako główne świadczenia stron, umowa kredytowa zachowuje swój charakter nawet z pominięciem wykluczonych zapisów. Strony pozostają zatem w szczególności związane przyjętymi w kontrakcie terminami spłaty rat kredytowo-odsetkowych oraz sposobem ustalenia oprocentowania w oparciu o sumę marży ujętej w umowie oraz wskaźnik LIBOR 3M. Żądanie powodów w zakresie stwierdzenia nieważności umowy nie podlegało zatem uwzględnieniu, skoro umowa po wyeliminowaniu abuzywnych klauzul dotyczących waloryzacji może z dalej być kontynuowana. Przy czym brak jest w ocenie Sądu przepisów, które pozwalałby w wypadku stwierdzenia abuzywności danych klauzul, zastępowanie ich innymi, mniej dolegliwymi dla obu stron. Jednakże stwierdzenie po wyeliminowaniu klauzuli abuzywnej, jaką jest niewątpliwie klauzula indeksacyjna i odniesienie kredytu do waluty (...), iż umowa może dalej w takim kształcie funkcjonować wyklucza możliwość uznania jej za nieważną i rozważania czy to konsument może decydować o jej utrzymaniu. W ocenie Sądu dopiero uznanie, iż bez wyeliminowanych klauzul dana umowa nie może funkcjonować daje klientowi możliwość decydowania czy w jego interesie jest utrzymanie trwania takiej umowy, czy też stwierdzenie jej nieważności. Okoliczność czy dana umowa może funkcjonować po wyeliminowaniu niedozwolonych klauzul Trybunał Sprawiedliwości każdorazowo pozostawił sądowi rozpoznającemu daną sprawę. Sąd stoi na stanowisku, że sama sprzeczność postanowienia umownego z art. 385 ¹ § 1 k.c., nie prowadzi do uznania, że jest ono sprzeczne z prawem w rozumieniu art. 58 k.c., gdyż norma zwarta w art. 385 ¹ § 1 k.c reguluje odmienną niż bezwzględna nieważność sankcję prawną. Ma zatem charakter szczególny względem normy z art. 58 § 1 k.c. Mogą istnieć takie zapisy umowne, których charakter uzasadnia ich nieważność ze względu na sprzeczność z prawem, obejście ustawy lub sprzeczność z zasadami współżycia społecznego, niemniej co do zasady sprzeczność postanowienia jedynie z dobrymi zwyczajami nie uzasadnia przyjęcia sankcji z art. 58 k.c. (zob. uchwała SN z dnia 13 stycznia 2011 r., III CZP 119/10 wyr. SN z dnia 20 stycznia 2011 r. I CSK 218/10). Dopiero w przypadku ustalenia, że konkretny zapis uznany przez sąd za abuzywny jest tak dalece sprzeczny z dobrymi obyczajami, że niejako wyrasta do rangi sprzecznego z prawem/stanowiącego obejście ustawy lub sprzecznego z zasadami współżycia społecznego. W przedmiotowej sprawie nie budziło wątpliwości Sądu, że kwestionowane przez powodów zapisy umowne nie wpływały na ważność całej umowy zawartej przez strony. Nie budzi wątpliwości w ocenie sądu, dopuszczalność zawierania umów z klauzulami waloryzacyjnymi, czy odnoszenie spłaty zobowiązania do innego miernika wartości, czy innej waluty. Natomiast od podmiotu zawierającego taką umowę z konsumentem ustawodawca wymaga uczciwego i jasnego przekazu dotyczącego charakteru zaciąganego zobowiązania, poinformowania o ryzykach z tym związanych– w tej sprawie ryzyku walutowym, tj. wskazania w jasny i precyzyjny sposób jak to ryzyko może wpływać na wysokość zobowiązania konsumenta wobec banku oraz w jaki sposób jest ustalany kurs według którego ma być przeliczane jego świadczenie, co wpływa na wysokość zobowiązania. Nie wystarczy wskazać, iż konsument został poinformowany, ze ryzyko kursowe istnieje, zwłaszcza w powiązaniu z zapewnieniami o stabilności waluty (...), niewielkich przewidywanych wahnięciach, wręcz nieodczuwalnych w spłacie kredytu. Brak dopełniania takich warunków skutkuje uznaniem danego zapisu w umowie za nieuczciwy i nieobowiązujący klienta. Należy wziąć pod uwagę, iż strona pozwana dysponuje zespołem analityków, specjalistów, którzy są w stanie szacować ryzyko związane ze zmianami kursu franka. Oczywistym jest, iż zapewnienie o stabilności waluty w okresie, gdy jej kurs był utrzymywany sztucznie przez Centralny Bank Szwajcarii, nie było prawidłowym postępowaniem. Te zachęty w połączeniu z niewątpliwie niższymi ratami kredytu indeksowanego do zwykłego kredytu złotówkowego spowodowały, iż powodowie taki właśnie kredyt wybrali. Z ogólnie dostępnej korespondencji pomiędzy bankami a (...) Banków (...) wynika, iż Banki miały świadomość jak ryzykowne są kredyty indeksowane i że nie powinny takie produkty być proponowane klientom indywidulanym. Zdawano sobie sprawę, iż kliencki indywidualni kierują się często wyłącznie krótkoterminowymi przesłankami , aby rata była mniejsza, a oprocentowanie mniejsze i jest to połącznie z brakiem zrozumienia potencjalnych skutków ryzyka kursowego i wiedzy, iż aktywa uzyskane ze sprzedaży kredytowanej nieruchomości mogą nie wystarczyć na pokrycie całości długu. Ostatecznie mimo tak poważnych obiekcji i spodziewanych trudności dla klientów tego typu kredyty były szeroko oferowane. Był to też kredyt zaproponowany powodowi jako jedyny, a należy uwzględnić szczególną pozycje Banków jako instytucji zaufania publicznego, jeszcze przed pojawieniem się problemów z kredytami frankowymi. Zaufanie powoda, którym otoczył bank, iż przedstawiona dla niego propozycja kredytu jest najlepsza z możliwych, nie było niczym nadzwyczajnym biorąc pod uwagę, iż także ustawodawca traktował banki jako szczególne podmioty, dbające o interes klienta, pozwalając dochodzić roszczeń w sposób bardzo uproszczony i szybki poprzez nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu. Postanowienia dotyczące ustalania kursu przeliczenia całego kredytu i rat i całego mechanizmu waloryzacji zostały przełożone z wzorca umownego wykorzystywanego przez stronę pozwaną masowo w tego typu umowach z konsumentami i przedłożone powodowi do podpisu w placówce Banku bez wcześniejszego udostępnienia projektu, choćby w celu skonsultowania z własnym doradcą finansowym. Należy również podkreślić, że zgodnie z art. 385 ¹ § 4 k.c., ciężar dowodu w zakresie udowodnienia tego, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie spoczywa na tym, kto się na taką okoliczność powołuje, a strona pozwana w toku postępowania okoliczności tej nie udowodniła. Przy czym za uzgodnienie warunku nie można w żadnej mierze uznać przekazania informacji powodowi, iż istnieje ryzyko kursowe. Należy w jasny i precyzyjny sposób wykazać, na czym ono polega, jak wpływa na zobowiązania wynikające z umowy, jakie wiążą się z tym niebezpieczeństwa, jak może zmieniać się koszt umowy i zobowiązania kredytobiorcy, iż niezależnie od zmian na rynku nieruchomości koszt kredytu może tak dalece wzrosnąć przy zmianie kursu franka, iż będzie odbiegał, nawet znacznie od wartości zakupionej nieruchomości. Należy wskazać, iż zapisy umowy winny były wskazywać powodowi, jaki jest przewidywany koszt wzięcia kredytu na warunkach wskazanych w umowie. Nie ma żadnego odniesienia, iż w jaki sposób zmiana kursu franka może wpłynąć na zmianę wysokości tych kosztów. Dopiero w par. 29 umowy jest zapis, ze „kredytobiorca jest świadomy, że z kredytem waloryzowanym związane jest ryzyko kursowe, a jego konsekwencje wynikające z niekorzystanych wahań kursu złotego wobec innych walut obcych mogą mieć wpływ na wzrost kosztów obsługi kredytu”. Samo to pouczenie trudno nazwać jasnym. W ocenie sądu zostały złamane standardy staranności informacyjnej obowiązujące profesjonalne podmioty finansowe, nakazujące rzetelne i uczciwe przekazywanie informacji o istotnych cechach produktu: jak ryzyko walutowe, uczciwe przekazywanej informacji o charakterze produktu i możliwości spłat. W tej sytuacji nie zostały również spełnione wytyczne określone w Rekomendacji S z 2006 r. dotyczącej dobrych praktyk w zakresie zarządzania ekspozycjami kredytowymi zabezpieczonymi hipotecznie, wydanej przez Komisję Nadzoru Finansowego, która jest instytucją sprawującą nadzór nad bankami, a w szczególności Rekomendacji 19 i 20, zgodnie z którymi bank powinien dołożyć wszelkich starań, aby przekazywane klientom informacje były zrozumiałe, jednoznaczne i czytelne, a w obszarze działalności związanej z ekspozycjami kredytowymi zabezpieczonymi hipotecznie bank powinien stosować zasady profesjonalizmu, rzetelności, staranności oraz najlepszej wiedzy. ogólne poinformowanie o możliwości zmian kursowych nie stanowiło rzetelnej informacji o możliwych konsekwencjach w zakresie spłaty rat kredytowych. Skoro z jednej strony pracownicy Banku przedstawiali franka szwajcarskiego jako najstabilniejszą walutę, to aby zachować właściwe proporcje, właściwa informacja o ryzyku kursowym kierowana do przeciętnego konsumenta powinna zawierać dokładniejsze określenie tego ryzyka, choćby poprzez przedstawienie symulacji jaki wpływ na całkowity koszt kredytu miałby wzrost kursu franka szwajcarskiego względem złotego np. o 10%, 15%, 30%. Dopiero przedstawienie takich informacji przez Bank dałoby konsumentowi możliwość rzetelnego oszacowania ryzyka zawierania takiej umowy kredytowej, przy uwzględnieniu stanu majątku oraz indywidualnej skłonności do ryzyka. Należy wziąć pod uwagę, iż na datę zawierania przez strony umowy, dla takiego profesjonalisty jak strona pozwana oczywistym było, iż kurs franka nie jest wynikiem tylko działania rynku, ale jest on niejako sztucznie utrzymywany przez szwajcarski bank centralny, co w efekcie rezygnacji z tych działań mogło prowadzić do znacznej zmiany kursu. Na wysokość kursu waluty ma wpływ wiele czynników politycznych i gospodarczych, stąd przewidywalność jej stabilności jest wysoko ocena, zwłaszcza w powiazaniu z polityką interwencyjną banku centralnego Szwajcarii utrzymywania sztucznego kursu franka do Euro. W związku z powyższym pominięto lub przedstawiono w sposób nieprecyzyjny najistotniejszą z punktu widzenia klienta informację, co do ryzyka związanego ze zmianą kursu waluty, co w sposób oczywisty zaburzyło jego proces decyzyjny przy zawieraniu umowy kredytowej i decydowania jaki będzie miała charakter.

W wyniku licznych, drastycznych i trwałych zmian kursowych franka szwajcarskiego względem złotego całkowity koszt kredytu wzrósł znacząco, czego następstwa odczuła jedynie jedna strona umowy- tj. strona konsumencka. Strona pozwana poprzez przyjęcie systemu waloryzacji (indeksacji) rat kredytowo-odsetkowych względem (...) zabezpieczyła swoje interesy, gdyż niejako ,,zamroziła” należne jej świadczenia względem konsumentów na stan zawierania umowy, pomimo okoliczności, iż wartość franka szwajcarskiego wzrosła na przestrzeni lat 2008- 2019 z ok. 2,15 zł do 3,90 zł. W ten sposób całe ryzyko kursowe związane z przyjętym sposobem rozliczenia kredytu zostało przerzucone na podmiot o nieporównywalnie słabszej pozycji na rynku i nieporównywalnie gorzej poinformowany. W efekcie tych okoliczności powód w chwili zawierania umowy kredytowej nie miał świadomości oceny wysokości swojego zobowiązania w walucie polskiej, tymczasem Bank skrupulatnie zabezpieczył własne ryzyko kursu oferując ryzykowny produkt klientowi, który nie miał obiektywnej możliwości przewidzenia realnego kosztu kredytu jaki poniesie w przyszłości. Wymienione powyżej okoliczności wskazują w ocenie Sądu jednoznacznie, że prawa i obowiązki powodów określone w umowie kredytowej poprzez zastosowanie klauzuli indeksacji zostały ukształtowane sprzecznie z dobrymi obyczajami. Niewątpliwie również wprowadzenie do umowy omawianych zapisów o charakterze indeksacyjnym rażąco naruszyło interesy powodów, bowiem w wyniku ich implementacji przewidywany pierwotnie koszt całkowity kredytu wzrósł znacząco, a co za tym idzie- wzrosło też zobowiązanie powoda względem strony pozwanej. Z tych wszystkich powodów Sąd uznał zawarte w spornej umowie z dnia 26 marca 2008 r. klauzule indeksacyjne, które powodowały każdorazową konieczność prowadzenia rozliczeń między stronami w oparciu o kurs franka szwajcarskiego, jako abuzywne ze skutkiem ex tunc, to jest od chwili związania umową.

Należy wskazać, że ani przepisy Kodeksu cywilnego, ani przepisy dyrektywy Rady 93/13 nie wprowadzają mechanizmu tzw. redukcji wadliwej umowy. Brak jest również przepisów, które pozwalałby w wypadku stwierdzenia abuzywności danych klauzul, zastępowanie ich innymi, jedynie mniej dolegliwymi dla obu stron. Warto zaznaczyć, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzeczeniu wydanym w sprawie o podobnym stanie faktycznym, tj. C-260/18 uznał, że art. 1 ust. 2 i art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 stoją na przeszkodzie temu, aby sąd krajowy uzupełnił luki w umowie - w zakresie nieuczciwego warunku umowy - w drodze odwołania się do przepisów prawa krajowego o charakterze ogólnym, które nie są przepisami o charakterze dyspozytywnym. Okoliczność, że takie rozwiązanie jak przyjęte przez Sąd nie zapewnia Bankowi realizacji jego interesów ekonomicznych związanych choćby z niższym oprocentowaniem kredytu opartym o wskaźnik LIBOR 3M, nie stanowi wartego uwzględnienia argumentu, gdyż dyrektywa 93/13 ma na celu przede wszystkim ochronę konsumenta przed abuzywnymi postanowieniami umowy, a w pozostałym zakresie stanowi realizację zasady in favorem contractu. Należy zatem przyjąć, że niekorzystne dla strony implementującej do umowy nieuczciwe zapisy skutki usunięcia tych klauzul stanowią swoistą sankcję za antykonsumenckie działania, która ma zniechęcić do stosowania podobnych praktyk w przyszłości. Zresztą już w Dyrektywie Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r wskazano, iż państwa członkowskie powinny zapewnić, aby nieuczciwe warunki nie były zamieszczane w umowach zawieranych przez sprzedawców lub dostawców z konsumentami oraz, jeżeli jednak takie warunki zostają w nich zawarte, aby nie były one wiążące dla konsumentów, oraz zagwarantować, żeby umowa obowiązywała strony zgodnie z zawartymi w niej postanowieniami, pod warunkiem, że po wyłączeniu z umowy nieuczciwych warunków może ona nadal obowiązywać.

W związku z poczynionymi ustaleniami w zakresie nieobowiązywania w umowie kredytowej zapisów waloryzacyjnych żądanie zasądzenia od strony pozwanej na rzecz powodów kwoty 137.000 zł tytułem nadwyżki zapłaconych rat zasługiwało w przeważającej części na uwzględnienie. W ramach postępowania dowodowego Sąd ustalił, że powód w toku wykonywania umowy kredytowej łączącej strony wpłacił na rzecz strony pozwanej kwotę 338754,03 zł z tytułu kapitału i 36.851,1 zł z tytułu odsetek. Niemniej, ze względu na usunięcie z treści umowy postanowień indeksacyjnych, powód winien w do wskazanego okresu wpłacić kwotę 212500 zł tytułu kapitału i 26940,57 zł z tytułu odsetek, co daje 136165,31 zł nadwyżki wynikającej z bezpodstawnego wzbogacenia strony pozwanej w sytuacji gdy odpadła podstawa świadczenia (art. 405 k.c. w zw. z art. 410 § 2 k.c.). Wobec zarzutu przedawnienia podniesionego przez stronę pozwaną, należało dokonać weryfikacji, czy w jakimś zakresie roszczenie powodów nie uległy przedawnieniu. Obowiązek zwrotu nienależnego świadczenia zalicza się zaś do zobowiązań bezterminowych, o których mowa w art. 455 k.c., niemniej roszczenie wynikające z zobowiązania bezterminowego, obejmującego zwrot nienależycie spełnionego świadczenia staje się wymagalne w dniu, w którym świadczenie powinno być spełnione, gdyby wierzyciel wezwał dłużnika do wykonania zobowiązania w najwcześniej możliwym terminie (art. 120 § 1 zd. II k.c. w zw. z art. 455 k.c.) i to niezależnie od stanu świadomości uprawnionego co do przysługiwania mu roszczenia. Ma to także znaczenie dla daty od której naliczane są odsetki. Z żądaniem zapłaty wystąpił powód pismem z dnia 31 sierpnia 2018 r (k. 54) wyznaczając stronie pozwanej 5 dniowy termin do spełnienia świadczenia. W sprawie zastosowanie będzie miał 10- letni termin przedawnienia względem każdej nadpłaty w stosunku do zapłaconej przez powodów raty kredytowej, przy uwzględnieniu art. 5 ust. 1- 3 ustawy o zmianie ustawy Kodeks cywilny i innych ustaw z dnia 8 czerwca 2018 roku. W tym stanie rzeczy przedawnieniu uległy nadpłaty powoda na raty kapitałowo-odsetkowe dokonywane w okresie do września 2008 roku. W związku z powyższym żądanie powoda okazało się zasadne co do kwoty 136.130,18 złotych. Wobec powyższego Sąd orzekł jak w pkt I i II wyroku. Na marginesie należy zaznaczyć, iż uznanie, iż umowa jest nieważna w całości prowadziłoby do wzajemnego rozliczenia stron, co prowadziłoby do zasądzenia na rzecz powoda podobnej kwoty wynikającej z odjęcia od sumy łącznych wpłat powoda na rzecz umowy to 375.605,93 zł – kwoty otrzymana z banku 212.500 zł.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd orzekł jak sentencji wyroku na podstawie powołanych przepisów. W pkt. 3 wyroku dokonano rozliczenia kosztów postępowania w oparciu o zasadę odpowiedzialności za wynik postępowania określoną w art. 98 par. 1 kpc, na koszty postępowania złożyły się koszty zastępstwa procesowego w niniejszej sprawie w stawce minimalnej 5400 zł wynikającej z par. 2 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r, opłata sądowa w kwocie 1000 zł i opłata od pełnomocnictwa.