Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10/12/2020 r.

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Małgorzata Kryńska - Mozolewska

Protokolant: protokolant sądowy Ewa Kołodziejuk

po rozpoznaniu w dniu 10 grudnia 2020 r. w Warszawie na rozprawie

sprawy z odwołania małoletniego T. B. reprezentowanego przez przedstawiciela ustawowego M. B. od orzeczenia (...) w W. z dnia 11 lutego 2019 roku, znak: (...). (...).2. (...).2018

przeciwko: (...) w W.

o ustalenie niepełnosprawności

orzeka:

1.  zmienia zaskarżone orzeczenie w ten sposób, iż uznaje, że małoletni T. B. wymaga konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji;

2.  w pozostałym zakresie oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

Orzeczeniem z dnia 8 listopada 2018 roku nr: (...) (...) do (...) W. nie zaliczył małoletniego T. B. do osób niepełnosprawnych.

Orzeczeniem z dnia 11 lutego 2019 roku nr: (...). (...).2. (...).2018 (...)w W. utrzymał w mocy orzeczenie z dnia 8 listopada 2018 roku.

(orzeczenie (...) z dnia 08.11.2018 r i orzeczenie (...) z dnia 11.02.2019 r. – akta (...))

Od powyższego orzeczenia przedstawicielka ustawowa małoletniego T. B. wniosła odwołanie. Wskazała, że nie zgadza się że małoletni nie został uznany za osobę niepełnosprawną oraz wnosi o przyznanie mu punktów 4, 7 i 8 wskazań.

(odwołanie – k. 1-1v)

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania powołując się na zasadność oceny stanu zdrowia małoletniego jako podstawy do obu orzeczeń.

(odpowiedź na odwołanie – k. 26-26v)

W toku postępowania przedstawicielka ustawowa ograniczyła zakres odwołania odnośnie wskazań dotyczących niepełnosprawności i wnosiła o ustalenie przesłanek z pkt 4 i 8 dla małoletniego.

(pismo z dnia 29.07.2019 r. – k. 50; stanowisko przedstawicielki ustawowej T. B. na rozprawie w dniu 14.01.2020 r. – k. 73-73v)

Sąd ustalił, co następuje:

Małoletni T. B. jest chory na zespół Aspergera, który został rozpoznany we wczesnym dzieciństwie. Ze względu na to schorzenie w szkole podstawowej, do której uczęszcza korzysta z pomocy nauczyciela wspomagającego. Uczęszcza na zajęcia Treningu Umiejętności Specjalnych, trening słuchowy T., zajęcia z psychologiem i pedagogiem. Do szkoły jest zawożony przez rodziców, którzy go również odbierają.

T. wymaga powtarzania pytań i poleceń by podjąć działania, przejawia zachowania autoagresywne. Jest nieprzewidywalny jeśli chodzi o swoje zachowania, nie odczuwa lęku.

W zakresie czynności samoobsługowych T. jest samodzielny adekwatnie w stosunku do wieku, porusza się samodzielnie, wykazuje dobrą sprawność ruchową. Potrafi komunikować się w sposób werbalny, nieznacznie obniżony w zakresie kompetencji językowych. Małoletni nie potrafi w pełni wykorzystać swoich intencji w sposób werbalny, potrzeb i uczuć, mimo potrzeby uwagi drugiej osoby. Odpowiada na pytania nieadekwatnie do tematu. Ma zwiększoną potrzebę ruchu, nie nawiązuje kontaktów z rówieśnikami adekwatnie dla dzieci w swoim wieku.

Ze względu na schorzenie zespołu Aspergera małoletni jest osobą niepełnosprawną i wymaga opieki i pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych – wymaga konieczności stałego współudziału, na co dzień opiekuna w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji (punkt 8 wskazań). Nie wymaga konieczności uczestnictwa w terapii zajęciowej (punt 4 wskazań). Nie wymaga konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji (punkt 7 wskazań) oraz nie spełnia warunków do prawa zamieszkiwania w oddzielnym pokoju (punkt 10 wskazań).

(opinia biegłego psychologa M. M. – k. 34-36; uzupełniająca opina biegłego psychologa M. M. – k. 60; opinia biegłego psychiatry dziecięcej K. O. –k . 81-84; uzupełniająca opinia biegłego psychiatry dziecięcego K. O. –k. 100-101)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z opinii biegłych głównych i uzupełniających – psychologa M. M. i psychiatry dziecięcego K. O.. Opinie biegłych były spójne, co do oceny stanu zdrowia małoletniego T. B., przeprowadzone po przeanalizowaniu dokumentacji medycznej oraz zbadaniu małoletniego. Sąd uznał, że opiniom tym nie można zarzucić braku rzetelności, braku logiczności. Sąd dał im wiarę w zakresie ustalenia dotyczącego niepełnosprawności oraz poszczególnych wskazań. Przedstawiciel ustawowy małoletniego nie kwestionował opinii sporządzonych w tej sprawie. Odnośnie zastrzeżeń (...) do opinii biegłych Sąd miał na względzie to, że w istocie nie sprowadzały się one do kwestionowania ustaleń biegłych, ich wniosków, co do oceny stanu zdrowia tylko oceny prawnej. Zdaniem Sądu brak było podstaw do dopuszczania dowodu z kolejnych opinii lub ponownego uzupełniania dotychczasowo sporządzonych w sprawie. Nie można, bowiem skutecznie wnioskować o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego jedynie na tej podstawie, że dotychczasowa opinia jest niekorzystna dla strony. Stanowisko to jest uzasadnione utrwalonym już orzecznictwem sądowym. Należy wskazać w tym miejscu wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 25 sierpnia 2011r. (I ACa 316/11 LEX nr 1095795) zgodnie, z którym, niedopuszczenie dowodu z kolejnej opinii biegłego jest prawidłowe w sytuacji, jeżeli opinia nie odpowiada oczekiwaniom strony i nie zgłasza ona żadnych merytorycznych uwag do opinii. Samo stwierdzenie strony, że się z nią nie zgadza, nie oznacza, że opinia jest wadliwa. Podobnej treści jest również teza 2 wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 25 czerwca 2009r. (V ACa 139/09 LEX nr 551993) zgodnie, z którą, o ewentualnym dopuszczeniu dowodu z opinii innego biegłego tej samej specjalności nie może decydować wyłącznie wniosek strony, lecz zawarte w tym wniosku konkretne uwagi i argumenty podważające miarodajność dotychczasowej opinii lub co najmniej miarodajność tę poddające w wątpliwość. W przeciwnym wypadku wniosek taki musi być uznany za zmierzający wyłącznie do nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu, co winno skutkować jego pominięciem. W przedmiotowej sprawie przekonanie (...) o braku określonych wskazań wynika jedynie z subiektywnego przekonania, nie popartego żadnymi dowodami. Sąd uznał, że opinie złożone w przedmiotowej sprawie przez biegłych sądowych są prawidłowe i wiarygodne.

Sąd zważył, co następuje:

Przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie jest odwołanie od orzeczenia (...) z dnia 11 lutego 2019 roku.

Przedmiotem odwołania i kwestią sporną było ustalenie czy małoletni T. B. jest osobą niepełnosprawną oraz ustalenie wskazań z punktów 4 i 8 czyli czy wymaga uczestnictwa w terapii zajęciowej oraz czy wymaga opieki i pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych – wymaga konieczności stałego współudziału, na co dzień opiekuna w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. (t.j. - Dz. U. z 2018 r. poz. 511, z późn. zm.; dalej jako: ustawa o rehabilitacji) osoby, które nie ukończyły 16 roku życia zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeżeli mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.

W myśl § 5 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (j.t.: Dz. U. z 2015 r. poz. 1110 z późn. zm.), przy ocenie konieczności korzystania przez dziecko z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji - bierze się pod uwagę, czy występuje ograniczenie lub brak zdolności do wykonywania czynności stosownie do wieku, płci i środowiska, które uniemożliwią osiągnięcie niezależności fizycznej. Zgodnie z §5 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia uczestnictwo w terapii zajęciowej, przez co rozumie się rehabilitację w warsztacie terapii zajęciowej - bierze się pod uwagę, czy upośledzenie organizmu uniemożliwia podjęcie zatrudnienia, z tym, że w przypadku osób upośledzonych umysłowo i psychicznie chorych przyjmuje się, że taki stan odpowiada orzeczeniu o co najmniej umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.

Zgodnie natomiast z zapisami rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia (Dz. U. Nr 17, poz. 162 z późn. zm.), przy ustalaniu niepełnosprawności jedno z kryteriów stanowi niezdolność do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, takich jak: samoobsługa, samodzielne poruszanie się, komunikowanie z otoczeniem, powodujące konieczność zapewnienia stałej opieki lub pomocy, w sposób przewyższający zakres opieki nad zdrowym dzieckiem w danym wieku (§ 1 pkt 2); do stanów chorobowych, które uzasadniają konieczność stałej opieki lub pomocy dziecku, należą wady wrodzone i schorzenia o różnej etiologii prowadzące do niedowładów, porażenia kończyn lub zmian w narządzie ruchu, upośledzające w znacznym stopniu zdolność chwytną rąk lub utrudniające samodzielne poruszanie się (§ 2 pkt 1).

Sąd swoje rozstrzygnięcie oparł na rzetelnych, przekonywujących i zbieżnych ze sobą pisemnych opiniach lekarza psychologa i psychiatry dziecięcego. W ocenie Sądu opinie biegłych sądowych są wiarygodne, jasne, rzeczowe i nawzajem się uzupełniają. Zostały sporządzone przez specjalistów, po dogłębnej analizie całej dokumentacji medycznej oraz dodatkowo, po przeprowadzeniu przez biegłych badań lekarskich. Opinie biegłych sądowych, jako logiczne i wyczerpujące, Sąd uznał za podstawę merytorycznego rozstrzygnięcia, przyjmując zawarte w nich ustalenia za własne, z zastrzeżeniem wskazanym w dalszej części uzasadnienia.

Kwestią podstawową było ustalenie tego, czy małoletni T. B. jest osobą niepełnosprawną, jako osoba poniżej 16 roku życia. Biegli w tej sprawie zgodnie stwierdzili, że spełnia on kryterium z art. 4a ust. 1 ustawy o rehabilitacji, ponieważ cierpi on na zespół Aspergera, co oznacza, że ma naruszoną sprawność psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu. Jest to choroba nieuleczalna od wczesnego dzieciństwa, której objawy utrzymują się całe życie. Powoduje to konieczność zapewnienia mu pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku. Należy wskazać, że małoletni wymaga pomocy m.in. nauczyciela wspomagającego w procesie edukacji w szkole, musi uczęszczać na treningi, dodatkowe zajęcia, aby niwelować deficyty. Dodatkowo małoletniego przywożą i zabierają ze szkoły rodzice. Małoletni wykazuje zachowania, które są nieadekwatne do jego wieku. Ma problemy z komunikacją z otoczeniem z powodu opóźnienia mowy, nie potrafi sygnalizować werbalnie swoich potrzeb, a także przejawia zachowania nieprzewidywalne, których nie mają rówieśnicy w jego wieku. Oznacza to, że poza tym, że jest osobą niepełnosprawną to wymaga również opieki i pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych – wymaga konieczności stałego współudziału, na co dzień opiekuna w procesie jego leczenia. Manifestuje się to w tym, że małoletni musi być zawożony przez rodziców do szkoły, treningi umiejętności specjalnych, trening słuchowy T., zajęcia z psychologiem i pedagogiem. Ponadto musi uczestniczyć w zajęciach integracji sensorycznej z elementami rehabilitacji z powodu zaburzonej orientacji przestrzennej. Wobec powyższego spełnione są warunki dotyczące konieczności stałego współudziału, na co dzień opiekuna w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. Mając na względzie powyższe orzeczono jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

Odnośnie żądania wskazania punktu, 4 czyli uczestnictwa w terapii zajęciowej okazało się ono niezasadne, ponieważ dotyczy ono osób powyżej 18 roku życia. Małoletni ma 8 lat. Terapia zajęciowa to forma rehabilitacji osób niepełnosprawnych, która polega na uczestnictwie w warsztatach artystycznych, ruchowych i integracyjnych. Małoletni w chwili orzekania korzysta z treningów, oraz zajęć z psychologiem i pedagogiem, które nie są terapią zajęciową w rozumieniu ustawy. Przy ustalaniu wskazania do terapii zajęciowej się pod uwagę, czy upośledzenie organizmu uniemożliwia podjęcie zatrudnienia, z tym, że w przypadku osób upośledzonych umysłowo i psychicznie chorych przyjmuje się, że taki stan odpowiada orzeczeniu, o co najmniej umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Małoletni nie ma możliwości podjęcia zatrudnienia jako osoba niepełnoletnia wobec czego nie ma możliwości analizowania konieczności uczestnictwa w terapii zajęciowej. Z tego powodu Sąd oddalił odwołanie w tym zakresie o czym mowa w punkcie 2 sentencji orzeczenia.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)